سامانه اجتماعی تولید علم

در این نوشتار که گفتگویى است با مهندس سیدمحمد جعفر مرعشى، مسائل اجتماعى پیش روى مقوله «تولید علم» بررسى شده است. از دیدگاه وى، شرایط اجتماعى امروز، از یک سو به عنوان واقعیت، نمى‏تواند در روند توسعه علم مورد توجه قرار نگیرد و از سویى نیز، خود به مثابه یک فرصت براى توسعه علم مطرح است. وى معتقد است، عوامل متعددى در این سامانه نقش ایفا مى‏کنند؛ از جمله نخبگان جامعه که، به لحاظ شناخت علمى و واقعى از فرهنگ، رویکردى آمیخته با فرهنگ و برآمده از فرهنگ براى این حرکت اتخاد مى‏کنند. ایشان همچنین تعریفى از علم ارائه کرده و ویژگى‏هاى مؤلفه‏ها، گزاره‏هاى علمى را بیان مى‏کند و نقش علم در هدایت و حرکت جامعه به سوى توسعه را تبیین مى‏نماید.
در فرازى دیگر از این گفت‏وگو، گسترش و تولید علم از بعد انقلاب اسلامى در ایران مورد ارزیابى قرار گرفته و بایسته‏هاى تولید علم در ایران بررسى شده است. ایشان در مورد حیطه‏هاى نیاز بشر به علم به حیطه‏هاى معنوى علم توجه ویژه کرده و بر این باور است که، حیطه نیازهاى بشر به علم، فراتر از ابعاد مادى و حسى است و با توجه به جامعه مسلمان ما، روند تولید علم در ایران را، از جنبه معنوى آن مى‏داند.
در قسمتى دیگر از این گفت‏وگو، چالش‏ها و فرصت‏هاى پیش روى تولید علم در ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. وى معتقد است که، جامعه ایران جامعه‏اى پرسش‏گر نیست و در پژوهش‏هاى علمى روش‏شناسى مناسبى صورت نمى‏گیرد. بررسى شرایط اجتماعى تولید علم و رابطه تولید علم با تمدن سازى ملت‏ها از دیگر نقطه نظرات ارائه شده در این گفت‏وگو مى‏باشد که به آنها اشاره شده است.