نقش باور در جهان شناسی جدید
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
فصلنامه ذهن، ش 21و22، بهار و تابستان 84
در این مقاله، نقش باورهاى دینى در جهانبینى بررسى شده است. به نظر نگارنده، جهانشناسى جدید، فاقد معیارهاى مناسب و کافى براى انتخاب نظریهاى خاص مىباشد و نظریههاى جهانشناختى به راحتى آزمونپذیر نیستند. در نتیجه، باورهاى دینى در آنها نقش اساسى را ایفا مىکنند. دغدغه اصلى نویسنده در مقاله حاضر، مشخص کردن نقش باورهاى دینى در تبیین مباحث جهانشناسى جدید است و او در صدد آن است که نشان دهد که، تا چه میزان باورهاى دینى ما در جهانشناسى نقش ایفا مىکنند و کتابهاى مقدس بهویژه انجیل، چه سهمى در فهم ما از جهان هستى دارد؟ وى براى پاسخ دادن به این پرسشها، فرضیههاى بنیادینى چون اصل استقراء، اصل جهانشناسى، مسئله تأیید و معیارهاى معرفت در جهانشناسى را بیان کرده و معتقد است که، با تکیه بر این اصول علمى مىتوان به معرفت جهان نایل شد و اگر علم فاقد معیارهاى مشخص فوقالذکر باشد نمىتوان نظریات صحیح و غلط معرفتشناسى جهان را از یکدیگر تشخیص داد. وى به اصل ارتباط مباحث خداشناسى با جهانشناسى اشاره نموده و بر این باور است که، مباحثى که درباره مبداء و معاد در کتب مقدس آمده، در تبیین نحوه تحلیلهاى جهانشناسى نقش مهمى ایفا کرده و در چگونگى نگرش ما به آغاز آفرینش و قوانین حاکم بر جهان تأثیرگذار است.
نگارنده دیدگاههاى متفاوت درباره ارتباط بین مباحث دینى و مباحث خداشناسى را بیان کرده و به صورت کلى به این نتیجه مىرسد که، این نظریههاى جهانشناختى تفکرى یا نظرى بوده و به راحتى قابل آزمایش نیستند و مسیحیان نباید به جهانشناسى جدید اجازه دهند تا بىجهت عقاید مذهبى آنها را دچار تغییر سازد. به عکس آنها باید به ایمان خود سخت پایبند بوده، مطابق آن یک جهانشناسى را بسازند و با اطمینان به بازگشت مسیح امیدوار باشند. در چنین دیدگاهى مسیحى به جهانشناسى، پیروى از کتاب مقدس باید به عنوان معیارى اساسى در انتخاب نظریات در نظر گرفته شود. براى مثال عقیده به وجود یک خداوند برتر، عقیده به وجود یک هستى بزرگتر از عالم فیزیکى زمانى ـ مکانى ما را به همراه دارد. یا باور به وجود ابعاد معنوى، وجود علل غیرفیزیکى را براى وقایع فیزیکى ممکن مىسازد. خداوند قادر به معجزه کردن است. این باور به نوبه خود، خلق آنى عالم هستى، وقوع معجزه، تجسّم خدا در انسان، رستاخیز و زندگى پس از مرگ را امکانپذیر مىسازد و همه این مباحث زمانى مورد قبول است که به اصل تأثیرگذارى باورهاى دینى بر مباحث هستىشناسى اعتقاد داشته باشیم.
آشنایى با دانش فلسفه دین
رونالد هپبرن/ همایون همتى
فصلنامه هفت آسمان، ش 25، بهار 84
در این مقاله، نقش باورهاى دینى در جهانبینى بررسى شده است. به نظر نگارنده، جهانشناسى جدید، فاقد معیارهاى مناسب و کافى براى انتخاب نظریهاى خاص مىباشد و نظریههاى جهانشناختى به راحتى آزمونپذیر نیستند. در نتیجه، باورهاى دینى در آنها نقش اساسى را ایفا مىکنند. دغدغه اصلى نویسنده در مقاله حاضر، مشخص کردن نقش باورهاى دینى در تبیین مباحث جهانشناسى جدید است و او در صدد آن است که نشان دهد که، تا چه میزان باورهاى دینى ما در جهانشناسى نقش ایفا مىکنند و کتابهاى مقدس بهویژه انجیل، چه سهمى در فهم ما از جهان هستى دارد؟ وى براى پاسخ دادن به این پرسشها، فرضیههاى بنیادینى چون اصل استقراء، اصل جهانشناسى، مسئله تأیید و معیارهاى معرفت در جهانشناسى را بیان کرده و معتقد است که، با تکیه بر این اصول علمى مىتوان به معرفت جهان نایل شد و اگر علم فاقد معیارهاى مشخص فوقالذکر باشد نمىتوان نظریات صحیح و غلط معرفتشناسى جهان را از یکدیگر تشخیص داد. وى به اصل ارتباط مباحث خداشناسى با جهانشناسى اشاره نموده و بر این باور است که، مباحثى که درباره مبداء و معاد در کتب مقدس آمده، در تبیین نحوه تحلیلهاى جهانشناسى نقش مهمى ایفا کرده و در چگونگى نگرش ما به آغاز آفرینش و قوانین حاکم بر جهان تأثیرگذار است.
نگارنده دیدگاههاى متفاوت درباره ارتباط بین مباحث دینى و مباحث خداشناسى را بیان کرده و به صورت کلى به این نتیجه مىرسد که، این نظریههاى جهانشناختى تفکرى یا نظرى بوده و به راحتى قابل آزمایش نیستند و مسیحیان نباید به جهانشناسى جدید اجازه دهند تا بىجهت عقاید مذهبى آنها را دچار تغییر سازد. به عکس آنها باید به ایمان خود سخت پایبند بوده، مطابق آن یک جهانشناسى را بسازند و با اطمینان به بازگشت مسیح امیدوار باشند. در چنین دیدگاهى مسیحى به جهانشناسى، پیروى از کتاب مقدس باید به عنوان معیارى اساسى در انتخاب نظریات در نظر گرفته شود. براى مثال عقیده به وجود یک خداوند برتر، عقیده به وجود یک هستى بزرگتر از عالم فیزیکى زمانى ـ مکانى ما را به همراه دارد. یا باور به وجود ابعاد معنوى، وجود علل غیرفیزیکى را براى وقایع فیزیکى ممکن مىسازد. خداوند قادر به معجزه کردن است. این باور به نوبه خود، خلق آنى عالم هستى، وقوع معجزه، تجسّم خدا در انسان، رستاخیز و زندگى پس از مرگ را امکانپذیر مىسازد و همه این مباحث زمانى مورد قبول است که به اصل تأثیرگذارى باورهاى دینى بر مباحث هستىشناسى اعتقاد داشته باشیم.
آشنایى با دانش فلسفه دین
رونالد هپبرن/ همایون همتى
فصلنامه هفت آسمان، ش 25، بهار 84
تبلیغات
