تفسیر و علوم قرآنی در چندین رویکرد

فصلنامه پژوهش و حوزه، سال پنجم ش 19و20، تیر 84
در نشریه وزین پژوهش حوزه، شماره‏های 19 و 20، تحت عنوان «تفسیر و علوم قرآنی در چندین رویکرد» گفت‏وگویی با آیت‏اللّه‏ محمد هادی معرفت انجام گرفت که در جای خود دقیق، علمی و خواندنی است. در این نشست علمی، ابتدا سیمایی از زندگی‏نامه و زندگی علمی آیت‏اللّه‏ معرفت بیان و سپس به گفت‏وگو و پرسش و پاسخ علمی اشاره شد. در این نشست علمی، تلاش شد تا به بحث‏های کلیدی مانند تعامل پیوند میان علوم قرآنی و تفسیر، جغرافیای علوم قرآنی و مرزهای آن، اجتهادی بودن امر تفسیر، انواع رویکردها در تفسیر، مقایسه انواع تفسیر و میزان اعتبار آنها، اشکالات وارده بر تفاسیر عرفانی، تفاوت میان تفسیر و نقل معصوم علیه‏السلام با تفسیر غیر معصوم و... اشاره شود. از آن جایی که گوینده بر موضوعات وارده تسلط علمی داشته است، با یک تحلیل دقیق و بیان علمی، آن را دنبال کرد و پاسخ شایسته و در خور شأن به آن داده است. در بخش پایانی این نشست علمی، به چگونگی و جایگاه تفسیرنقلی یا تفسیر اثری اشاره در پاسخ به این سوال که چه ضرورتی دارد که دوباره تفسیر اثری زنده شود و حضرت عالی با چه انگیزه‏ای به نوشتن «تفسیر الاثری الجامع» و پیدایش و احیای آن دست زده‏اید؟؛ آمده است: چه ضرورتی بالاتر از احیا و طرح دوباره متون اصیل و معتبر؟ یکی از امتیازات اسلام همین است که منابع اصیل و نخست آن باقی مانده است. آنچه مرا وا داشت که «التفسیر الاثری» یا [تفسیر روایی] را بنویسم، کم‏کاری در روایات تفسیری است. نه شیعه و نه اهل سنت، روی روایاتی که به تفسیر قرآن می‏پردازند، کار علمی و دقیق نکرده‏اند. اگر همین‏طور بماند، ممکن است عده‏ای ناشیانه دست به پیرایش بزنند و از این رهگذر به روایات ناب تفسیری نیز آسیب وارد شود. سعی من این بود که شبیه کاری را که روی روایات فقهی کرده‏اند، روی روایات قرآنی و تفسیری بکنیم.
روایات ما در کتاب‏هایی مانند نورالثقلین روی هم انباشته شده است. باید کم‏کم در فکر حک و اصلاح، [جرح و تعدیل] و سازمان‏دهی آن باشیم.
برتری‏های دموکراسی ایرانی در جهان امروز
حمید مولانا
جام‏جم، ش 1529، 20/6/84
به عقیده پروفسور مولانا، نظام دموکراسی که در ایران حاکم است، از جهات گوناگون بر نظام دموکراسی غربی برتری دارد. برای نمونه، سیستم انتخاب رئیس جمهور و دولت در ایران امتیازات زیر را بر نظام تشکیل دولت در دنیای غرب دارد:
1. شور و نشاط انتخاباتی مردم که در ایران به ظهور می‏رسد، کاملاً استثنایی است. از زمان تبلیغات انتخاباتی، این جنب و جوش آغاز شده و تا پایان تشکیل کابینه وزرا با حساسیت دنبال می‏شود. درحالی‏که در اروپا و آمریکا، جریان مردم‏سالاری که هر چهار سال یک بار در سطح ملی مطرح می‏شود، با مبارزات انتخاباتی شروع و با انتخاب رئیس جمهور پایان می‏یابد.
2. سیستم انتخاب وزرا در آمریکا چنین است که کنگره، رأی اعتماد یا عدم اعتماد به وزیران نمی‏دهد و همین که کمیته ویژه کنگره با وزیری موافقت کرده، کار تمام است. در