قرائت های اسلام سیاسی
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
ایران، ش 3199، 1/5/84
پروفسور علی امین مزروعی از متفکران آفریقایی مقیم آمریکاست که دانش آموخته فلسفه و علوم سیاسی از دانشگاههای آمریکا و انگلیس است. ایشان طی مصاحبهای با ماهنامه تخصصی «اخبار ادیان» مطالب قابل تأملی را مطرح نموده که روزنامه ایران نیز این مصاحبه را منتشر کرده است.
ایشان درباره اسلام سیاسی گفته است: اسلام از جهات گوناگون سیاسیترین دین از ادیان بزرگ جهان است. پاسخ اسلام به چالشهای سیاسی و آمادگی آن برای دفاع از خود در مقابل چالشهای نظری سیاسی همه حاکی از این واقعیت است. گرچه عناصری از مسیحیت هم ظرفیت سیاسی شدن دارد و یا یهودیان، صهیونیسم را پدید آوردند؛ اما اسلام تقریبا از همان آغاز رهبری داشته، که صرفا یک رهبر دینی نبود، رهبری بود که دولت تشکیل داد که تقریبا اولین دولت در عربستان بود.
ایشان درباره این مسئله که آیا سیاسی شدن یا سیاسی کردن اسلام، به تضعیف دینداری، اخلاق و معنویت در جوامع اسلامی و میان مسلمانان منجر نمیشود گفته است: من این را قبول ندارم. سیاست میتواند غلط باشد، بد عمل کند اما در سوی دیگر میتواند سازنده، مشروع، مدافع با اخلاقی باشد. من سیاست را مطلقا و به صورت گریزناپذیر زشت و نادرست و ناپاک نمیدانم. ایشان همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا اسلام سیاسی فاقد اخلاق و معنویت است؟ گفته است: من معتقد نیستم که اسلام سیاسی مستلزم فقدان معنویت و اخلاق است. شما اسلام غیرسیاسی را نیز میتوانید فاقد اخلاق و معنویت ببینید و بالعکس. بنابراین قلمرو اخلاقی و قلمرو سیاسی دو چیز جدا از هماند.
ایشان اسلام سیاسی را به دو قسم «اسلام سیاسی دفاعی» و «اسلام سیاسی اصلاحطلب» تقسیم کردند و معتقدند انقلاب اسلامی ایران یک نوع انقلاب تدافعی بود. آقای مزروعی در پاسخ به این سؤال که بر اساس چه شاخصهایی اسلام سیاسی را به دو گونه اسلام سیاسی تدافعی و اسلام سیاسی اصلاحطلب تفکیک کرده است؟ گفته است: اسلام سیاسی تدافعی علیه خیانتهای حاکمان داخلی مسلمان و علیه تجاوزها و دخالتهای نابهجا و خرابکارانه و خصومتهای خارجی است و به نهضتهای بزرگ سیاسی و گاه نظامی برای دفاع از اسلام منتهی میشود. اما اسلام سیاسی اصلاحطلب هنوز مورد توجه واقع نشده است و حرکتی حاشیهای به نظر میرسد آنان که خواهان اصلاحات اسلامی و تغییرات عمده در تفسیر متون مقدساند معتقدند که اسلام باید یک بار دیگر بخشی پیشتاز و پرچمدار در جهان علمی و تکنولوژیک باشد نه آب راکد و بنای دانش و علم.
پروفسور علی امین مزروعی از متفکران آفریقایی مقیم آمریکاست که دانش آموخته فلسفه و علوم سیاسی از دانشگاههای آمریکا و انگلیس است. ایشان طی مصاحبهای با ماهنامه تخصصی «اخبار ادیان» مطالب قابل تأملی را مطرح نموده که روزنامه ایران نیز این مصاحبه را منتشر کرده است.
ایشان درباره اسلام سیاسی گفته است: اسلام از جهات گوناگون سیاسیترین دین از ادیان بزرگ جهان است. پاسخ اسلام به چالشهای سیاسی و آمادگی آن برای دفاع از خود در مقابل چالشهای نظری سیاسی همه حاکی از این واقعیت است. گرچه عناصری از مسیحیت هم ظرفیت سیاسی شدن دارد و یا یهودیان، صهیونیسم را پدید آوردند؛ اما اسلام تقریبا از همان آغاز رهبری داشته، که صرفا یک رهبر دینی نبود، رهبری بود که دولت تشکیل داد که تقریبا اولین دولت در عربستان بود.
ایشان درباره این مسئله که آیا سیاسی شدن یا سیاسی کردن اسلام، به تضعیف دینداری، اخلاق و معنویت در جوامع اسلامی و میان مسلمانان منجر نمیشود گفته است: من این را قبول ندارم. سیاست میتواند غلط باشد، بد عمل کند اما در سوی دیگر میتواند سازنده، مشروع، مدافع با اخلاقی باشد. من سیاست را مطلقا و به صورت گریزناپذیر زشت و نادرست و ناپاک نمیدانم. ایشان همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا اسلام سیاسی فاقد اخلاق و معنویت است؟ گفته است: من معتقد نیستم که اسلام سیاسی مستلزم فقدان معنویت و اخلاق است. شما اسلام غیرسیاسی را نیز میتوانید فاقد اخلاق و معنویت ببینید و بالعکس. بنابراین قلمرو اخلاقی و قلمرو سیاسی دو چیز جدا از هماند.
ایشان اسلام سیاسی را به دو قسم «اسلام سیاسی دفاعی» و «اسلام سیاسی اصلاحطلب» تقسیم کردند و معتقدند انقلاب اسلامی ایران یک نوع انقلاب تدافعی بود. آقای مزروعی در پاسخ به این سؤال که بر اساس چه شاخصهایی اسلام سیاسی را به دو گونه اسلام سیاسی تدافعی و اسلام سیاسی اصلاحطلب تفکیک کرده است؟ گفته است: اسلام سیاسی تدافعی علیه خیانتهای حاکمان داخلی مسلمان و علیه تجاوزها و دخالتهای نابهجا و خرابکارانه و خصومتهای خارجی است و به نهضتهای بزرگ سیاسی و گاه نظامی برای دفاع از اسلام منتهی میشود. اما اسلام سیاسی اصلاحطلب هنوز مورد توجه واقع نشده است و حرکتی حاشیهای به نظر میرسد آنان که خواهان اصلاحات اسلامی و تغییرات عمده در تفسیر متون مقدساند معتقدند که اسلام باید یک بار دیگر بخشی پیشتاز و پرچمدار در جهان علمی و تکنولوژیک باشد نه آب راکد و بنای دانش و علم.
تبلیغات
