موعود از منظر پروفسور هانری کربن

رسالت، ش 5654، 27/5/84
این مقاله بعد از اشاره‏ای بسیار کوتاه به نوع مطالعات هانری کربن، نظر او را درباره انتقال مفاهیم عرفانی از لسان ائمه اطهار به آثار عرفانی اهل سنت نقل کرده و از کلمات علامه طباطبایی شاهدی برای حساسیت کربن نسبت به حقایق مذهب تشیع ذکر می‏کند. به نظر کربن اعتقاد به امام غایب می‏تواند مبدأ احیای زندگی معنوی دنیای امروز باشد، به گزارش نویسنده از آثار کربن، تشیع براساس فلسفه‏ای نبوی، متوجه انتظار است. انتظار تجلای کامل کلیه معانی پنهانی و روحانی که در انتظار امام غایب ممثل شده است. ولایت در دوران غیبت همان هدایت ارشادی امام است. کربن مفاهیم انسان کامل، ولایت و قطب‏الاقطاب را نه زاییده فکر ابن عربی که بر آمده از اساس تفکر شیعی می‏داند. و به برخی از صوفیان مثال زده و تذکرة اولیا، عطار را شاهد می‏آورد. وی حتی ملامت‏های وارد در لسان ائمه نسبت به صوفیه را اعتراض به غصب مقام ولایت می‏داند نه اصل این مفاهیم. نویسنده ضمن نقل برداشت‏های کربن از روایات مربوط به ظهور امام غایب(عج) غفلت او از قیام مسلحانه حضرت را نکوهش می‏کند. کربن خود مردم را حجاب بین آنها و امام می‏داند چرا که قلب مردم که وسیله معرفت امام است در دوران غیبت منقلب شده است.
فراز بعدی مقاله به تبیین کربن از عالم مثال و تطبیق آن با افق حضرت ولی عصر(عج) اختصاص دارد.
کربن ظهور را به رستاخیز صغری تشبیه نموده و آن را مقدمه قیامت می‏داند بنابراین قیام حضرت حجت، مجالی برای تحقق فلسفه وجودی بشر است. به نظر کربن تفاوت‏های میان باور شیعه به امامان با باور مسیحیان وجود دارد و امامان را اسماء اللّه‏ می‏داند بدون آنکه به دامن تشبیه و تجسیم بیافتد.
در بخش‏های پایانی نویسنده ضمن تأیید اینکه قیام و ظهور، پیروزی تأویل بر تنزیل است باز هم تأکید می‏کند که کربن از قیام عاشورا و قیام مسلحانه دوره ظهور و کلاً از وجه اجتماعی و سیاسی شیعه غافل شده است.