حقوق بشر و گفت و گوی تمدن ها

اطلاعات، 20 و 22/6/82
در جدیدترین مباحثات تمدن‏ها، اعم از اینکه آنها را به عنوان پدیده‏هایی در حال برخورد، همگرا و یا متضاد بنگریم، تأکید بر روی تمایزات، به ویژه تمایز با غرب، بوده است. این مقاله با تأکید بر تشابهات، این بحث را مطرح می‏کند که برجسته‏ترین حقیقت در حقوق بشر در جهان معاصر، اتفاق نظر گسترده‏ای است که بر روی هنجارهای بنیادین حقوق بشر در بین همه تمدن‏ها وجود دارد؛ چنان‏که اختلافات در مورد حقوق بشر، بیش از آنکه مربوط به هنجارهای بنیادین آن باشد، در ارتباط با مسائل و موضوعات جزئی است.
نویسنده با تأکید بر این نکته که به‏رغم روابط پیچیده و اجتناب‏ناپذیری که میان تمدن، دین و سیاست وجود دارد، تمدن باید به دقت از آن تمییز داده شود، معتقد است که باید از وسوسه‏های ناشی از تفسیر و توضیح غیرمنطقی، افراط‏گرایی نادرست و دسته‏بندی‏های افراطی که از طریق مراجعه به فرهنگ‏ها و تمدن‏ها تقویت می‏شود، پرهیز کنیم.
در این مقاله، توافق چهار تمدن غربی، آسیایی، اسلامی و آفریقایی در مورد مفاد اصلی اعلامیه جهانی حقوق بشر به عنوان گواهی بر اساسی نبودن اختلاف تمدن‏ها انگاشته‏شده و چنین نتیجه گرفته شده است که اختلافات تمدن‏های آسیایی، اسلامی، آفریقایی و غربی بسیار کم و محدود می‏باشد، همان‏طور که این تمدن‏ها در جهان معاصر، با رعایت این حقوق به حیات خود ادامه داده‏اند.
نویسنده، در عین حال، می‏پذیرد که اختلافاتی در میان دولت‏ها و فرهنگ‏ها، در سه زمینه مفاهیم، تفاسیر و چگونگی اجرای مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر وجود دارد؛ با وجود این، تأکید می‏کند که به‏رغم همه مباحث در اختلاف بین تمدن‏ها، اجماع در زمینه حقوق بشر، به طرز شگفت‏انگیزی گسترده است و تمدن‏ها را هرگونه تعریف کنیم یا مورد اندازه‏گیری قرار دهیم، اختلافشان شامل مسائل تجربی خواهد بود، و نه مسائل نظری.