تروریسم از نگاه فقه
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
طلوع، ش 3 و 4
نویسنده مقاله، نخست پس از برشمردن چند تعریف رایج از تروریسم، این تعریف را برمىگزیند: «تروریسم عبارت است از توسل به زور و اقدامهاى خشونتآمیز با انگیزهها و اهداف سیاسى یا غیرسیاسى که به طور پراکنده و مخفیانه انجام مىپذیرد، به گونهاى که عنوان دفاع مشروع بر آن قابل صدق نباشد.»
در ادامه، دو اصل مشترک و مورد قبول وجدان بشرى و حقوق بینالملل، و حقوق داخلى و فقه مورد اشاره قرار مىگیرد:
1. دفاع مشروع مجاز از حقوق طبیعى انسان است.
2. ترور اقدامى غیر انسانى، و از نگاه وجدان بشرى محکوم است.
______________________________
1. مائده: 5: 53.
______________________________
مهم آن است که بتوانیم میان این دو اصل تمایز قائل شویم. پرسش اصلى آن است که آیا براى تشخیص میان این دو معیارى مورد قبول همگان وجود دارد؟
انجام عمل دفاع مشروع، خواه در جهت دفاع از سرزمین و حاکمیت و خواه براى حفظ جان و ناموس، مشروط به داشتن شرایط و رعایت ضوابطى است که عبارتاند از: الف) باید تجاوزى رخ دهد تا به منظور مقابله با آن، دفاع مشروع، مجاز باشد؛ ب) راهى جز توسل به زور وجود نداشته باشد؛ ج) اقداماتى که در جهت دفاع صورت مىپذیرد، باید به لحاظ کمیت و کیفیت با دفع تجاوز متناسب باشد.
پس توسل به زور تنها در مورد دفاع مشروع و دفع تجاوز، آن هم با رعایت ضوابطى خاص، مجاز شمرده مىشود و هرگونه اقدام خشونتآمیز در خارج از این چارچوب از نگاه فقه و حقوق محکوم است.
اما ترور طیف وسیعى از اقدامهاى خشونتآمیز را در برمىگیرد.
1. ترور با اهداف غیر سیاسى.
حکم فقهى اینگونه اقدامها روشن است؛ زیرا کسانى که با اهداف غیرسیاسى به ایجاد رعب و وحشت بپردازند و امنیت جامعه را مختل کنند، مصداق محارب و مفسد فىالارضاند.
2. ترور با اهداف سیاسى.
استفاده از خشونت براى اهداف سیاسى را مىتوان بر دو گونه دانست:
الف) اقدامات تروریستى علیه مردم؛ اینگونه اقدامات، با هر هدفى که سامان داده شود، از نگاه وجدان بشرى محکوم است و مصداق تروریسم محسوب مىشود. در اسلام، حتى به هنگام دفاع مشروع نیز کشتن افراد بىگناه، تعقیب فراریان و... مجاز شمرده نشده است.
ب) اقدامات تروریستى علیه حکومتها؛ اینگونه اقدامات از موارد اختلاف کشورها، سازمانها و کشورهاى مختلف است. هر گروه و کشورى بر اساس عقیده و منافع خود درباره آن قضاوت مىکند. برخى آن را تروریسم و برخى مبارزه در راه آزادى و... معرفى مىکنند.
اقدامات خشونتآمیزى که افراد، گروهها یا حکومتها با انگیزه سیاسى و در خارج از چارچوب شرایط دفاع مشروع، بر حکومتها تحمیل مىکنند، از نگاه فقه اسلامى محکوم است و کسانى که به این قبیل اقدامات دست مىزنند، به عنوان یاغى معرفى مىشوند.
نویسنده مقاله، نخست پس از برشمردن چند تعریف رایج از تروریسم، این تعریف را برمىگزیند: «تروریسم عبارت است از توسل به زور و اقدامهاى خشونتآمیز با انگیزهها و اهداف سیاسى یا غیرسیاسى که به طور پراکنده و مخفیانه انجام مىپذیرد، به گونهاى که عنوان دفاع مشروع بر آن قابل صدق نباشد.»
در ادامه، دو اصل مشترک و مورد قبول وجدان بشرى و حقوق بینالملل، و حقوق داخلى و فقه مورد اشاره قرار مىگیرد:
1. دفاع مشروع مجاز از حقوق طبیعى انسان است.
2. ترور اقدامى غیر انسانى، و از نگاه وجدان بشرى محکوم است.
______________________________
1. مائده: 5: 53.
______________________________
مهم آن است که بتوانیم میان این دو اصل تمایز قائل شویم. پرسش اصلى آن است که آیا براى تشخیص میان این دو معیارى مورد قبول همگان وجود دارد؟
انجام عمل دفاع مشروع، خواه در جهت دفاع از سرزمین و حاکمیت و خواه براى حفظ جان و ناموس، مشروط به داشتن شرایط و رعایت ضوابطى است که عبارتاند از: الف) باید تجاوزى رخ دهد تا به منظور مقابله با آن، دفاع مشروع، مجاز باشد؛ ب) راهى جز توسل به زور وجود نداشته باشد؛ ج) اقداماتى که در جهت دفاع صورت مىپذیرد، باید به لحاظ کمیت و کیفیت با دفع تجاوز متناسب باشد.
پس توسل به زور تنها در مورد دفاع مشروع و دفع تجاوز، آن هم با رعایت ضوابطى خاص، مجاز شمرده مىشود و هرگونه اقدام خشونتآمیز در خارج از این چارچوب از نگاه فقه و حقوق محکوم است.
اما ترور طیف وسیعى از اقدامهاى خشونتآمیز را در برمىگیرد.
1. ترور با اهداف غیر سیاسى.
حکم فقهى اینگونه اقدامها روشن است؛ زیرا کسانى که با اهداف غیرسیاسى به ایجاد رعب و وحشت بپردازند و امنیت جامعه را مختل کنند، مصداق محارب و مفسد فىالارضاند.
2. ترور با اهداف سیاسى.
استفاده از خشونت براى اهداف سیاسى را مىتوان بر دو گونه دانست:
الف) اقدامات تروریستى علیه مردم؛ اینگونه اقدامات، با هر هدفى که سامان داده شود، از نگاه وجدان بشرى محکوم است و مصداق تروریسم محسوب مىشود. در اسلام، حتى به هنگام دفاع مشروع نیز کشتن افراد بىگناه، تعقیب فراریان و... مجاز شمرده نشده است.
ب) اقدامات تروریستى علیه حکومتها؛ اینگونه اقدامات از موارد اختلاف کشورها، سازمانها و کشورهاى مختلف است. هر گروه و کشورى بر اساس عقیده و منافع خود درباره آن قضاوت مىکند. برخى آن را تروریسم و برخى مبارزه در راه آزادى و... معرفى مىکنند.
اقدامات خشونتآمیزى که افراد، گروهها یا حکومتها با انگیزه سیاسى و در خارج از چارچوب شرایط دفاع مشروع، بر حکومتها تحمیل مىکنند، از نگاه فقه اسلامى محکوم است و کسانى که به این قبیل اقدامات دست مىزنند، به عنوان یاغى معرفى مىشوند.
تبلیغات
