جهانی شدن و جایگاه ایران
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
همبستگى، 2/11/81
این مقاله بر آن است که ماهیت جهانى شدن، ویژگىها و آثار آن و جایگاه ایران را در برخورد با این پدیده مورد بررسى قرار دهد. از جهانى شدن تعاریف مختلفى ارائه شده است که با توجه به آنها مىتوان گفت: «جهانى شدن مجموعه پیچیدهاى از فرایندهاى متمایز، اما مرتبط اقتصادى، فرهنگى، اجتماعى و نیز نظامى و سیاسى است که از طریق آنها مناسبات اجتماعى در دورهاى طولانى از تاریخ و در مقیاسى جهانى و قابل دسترس در سطح جهان تحول یافته است.» در واقع، یک قلمرو عمومى در سطح جهان به وجود آمده است، که آدمى بازیگر اصلى آن و جامعه جهانى صحنه اصلى بروز توانایىهاى اوست.
بسیارى از نویسندگان ویژگىهاى اصلى عصر جهانى شدن را مفاهیمى چون ظهور دهکده الکترونیک جهانى، پیدایش قبیله جهانى، انقلاب اطلاعاتى، فشردگى زمان و جهان، گسترش جهان آگاهى، پایان جغرافیا و عصر سیبرنتیک دانستهاند. جهانى شدن به شکلى تمامى زمینههاى زندگى را تحت تأثیر قرار مىدهد: 1. زندگى خصوصى و شخصى 2. اقتصاد 3. تضعیف دولت ملى 4. گسترش نهادهاى سیاسى جهانى. پرسشى که در برخورد با پدیده جهانى شدن مطرح مىشود، این است که اگر به جهانى شدن به شکل یک فرآیند بنگریم، مدیران این فرآیند، ذینفعهاى این روند و استفاده کنندگان از آن چه کسانى هستند؟
پاسخهاى متفاوتى به این پرسش داده شده است، اما رویکرد این مقاله مبتنى بر اجتنابناپذیر بودن فرایندجهانى شدن است و به همین دلیل انطباق و همگام شدن سنجیده و منطقى با آن را راه حل مىداند. مقاومتهایى در این زمینه از سوى برخى مطرح شدهاند که عبارتند از: طرفدارى از محیطزیست، تقویت و گسترش جنبش زنان، دفاع از حقوق بشر، برابرى قومى و گسترش مردم سالارى.
کشور ایران به توسعهاى همه جانبه، پایدار و درونزا نیاز دارد. با توجه به ذخایر نفت و گاز ایران بسیارى از مجراهاى تعامل ایران با جهان به صورت گریزناپذیر از این مسیر عبور مىکند و این واقعیتى است که محور مواجهه کشور ما را با پدیده جهانى شدن تشکیل مىدهد، بنابراین ایران نیاز به ارتباط مورد نیاز براى توسعه مخازن نفت و گاز کشور دارد. بهرهگیرى از فرصتها یا قرار گرفتن در معرض تهدیدهاى ناشى از پدیده جهانى شدن بهطور مستقیم تابع سیاستهاى متنوع در عرصه ملى خواهد بود.
این مقاله بر آن است که ماهیت جهانى شدن، ویژگىها و آثار آن و جایگاه ایران را در برخورد با این پدیده مورد بررسى قرار دهد. از جهانى شدن تعاریف مختلفى ارائه شده است که با توجه به آنها مىتوان گفت: «جهانى شدن مجموعه پیچیدهاى از فرایندهاى متمایز، اما مرتبط اقتصادى، فرهنگى، اجتماعى و نیز نظامى و سیاسى است که از طریق آنها مناسبات اجتماعى در دورهاى طولانى از تاریخ و در مقیاسى جهانى و قابل دسترس در سطح جهان تحول یافته است.» در واقع، یک قلمرو عمومى در سطح جهان به وجود آمده است، که آدمى بازیگر اصلى آن و جامعه جهانى صحنه اصلى بروز توانایىهاى اوست.
بسیارى از نویسندگان ویژگىهاى اصلى عصر جهانى شدن را مفاهیمى چون ظهور دهکده الکترونیک جهانى، پیدایش قبیله جهانى، انقلاب اطلاعاتى، فشردگى زمان و جهان، گسترش جهان آگاهى، پایان جغرافیا و عصر سیبرنتیک دانستهاند. جهانى شدن به شکلى تمامى زمینههاى زندگى را تحت تأثیر قرار مىدهد: 1. زندگى خصوصى و شخصى 2. اقتصاد 3. تضعیف دولت ملى 4. گسترش نهادهاى سیاسى جهانى. پرسشى که در برخورد با پدیده جهانى شدن مطرح مىشود، این است که اگر به جهانى شدن به شکل یک فرآیند بنگریم، مدیران این فرآیند، ذینفعهاى این روند و استفاده کنندگان از آن چه کسانى هستند؟
پاسخهاى متفاوتى به این پرسش داده شده است، اما رویکرد این مقاله مبتنى بر اجتنابناپذیر بودن فرایندجهانى شدن است و به همین دلیل انطباق و همگام شدن سنجیده و منطقى با آن را راه حل مىداند. مقاومتهایى در این زمینه از سوى برخى مطرح شدهاند که عبارتند از: طرفدارى از محیطزیست، تقویت و گسترش جنبش زنان، دفاع از حقوق بشر، برابرى قومى و گسترش مردم سالارى.
کشور ایران به توسعهاى همه جانبه، پایدار و درونزا نیاز دارد. با توجه به ذخایر نفت و گاز ایران بسیارى از مجراهاى تعامل ایران با جهان به صورت گریزناپذیر از این مسیر عبور مىکند و این واقعیتى است که محور مواجهه کشور ما را با پدیده جهانى شدن تشکیل مىدهد، بنابراین ایران نیاز به ارتباط مورد نیاز براى توسعه مخازن نفت و گاز کشور دارد. بهرهگیرى از فرصتها یا قرار گرفتن در معرض تهدیدهاى ناشى از پدیده جهانى شدن بهطور مستقیم تابع سیاستهاى متنوع در عرصه ملى خواهد بود.
تبلیغات
