مشارکت سیاسی در نظام مردم سالاری

در این مقاله، مسئله مشارکت‏سیاسى مردم از دیدگاه اسلام و قانون اساسى بررسى مى‏گردد . مشارکت‏سیاسى به معناى دخالت مردم و نهادهاى مردمى در پیدایش قدرت، چگونگى اعمال قدرت، ضوابط حاکمان، و خلاصه همه شئون مربوط به قدرت است . سخن در میزان دخالت مردم و قلمرو آزادى اراده مسلمانان در تدبیر شئون سیاسى‏شان است . نویسنده با تفکیک میان الزام اخلاقى و الزام حقوقى، مشارکت‏سیاسى را به معناى آزادى مسلمانان در نظام سیاسى اسلام به معناى حقوقى مى‏داند . از جمله ادله‏اى که وى بر این مطلب اقامه مى‏کند، توقف بقاى نظام اسلامى بر مشارکت مردم و تحقق بعضى از مظاهر این پدیده در صدر اسلام است . به زعم نویسنده، حتى هدف آفرینش نیز بدون مشارکت مردم تحقق نمى‏یابد . مشارکت‏سیاسى از مجارى گوناگونى که مشکل قانونى نیز یافته تحقق‏پذیر است . از جمله این مجارى، انتخابات، بیعت، امر به معروف و نهى از منکر، نصیحت و مشورت است . تقویت‏باور عمومى به مشارکت‏سیاسى، تحکیم اعتقاد به لزوم هم‏اندیشى در اداره جامعه براى کاهش میزان خطا، و تکلیف شرعى دانستن مشارکت از جمله راه‏هاى گسترش و تحکیم مشارکت‏سیاسى است . در باب تصمیم‏گیرى در مورد صلاحیت نامزدها نیز نویسنده بر اعمال اصل برائت در موارد مشکوک تاکید مى‏کند و نیز بر تضمین قانون‏مند سلامت انتخابات و وجود احزاب و تشکل‏هاى سیاسى در چارچوب قانون پاى مى‏فشرد . این نوشتار در پایان به بررسى مقوله مشارکت‏سیاسى و نقش مردم در حکومت از دیدگاه قانون اساسى مى‏پردازد .