جهانی سازی و فرآیند انهدام ساختارهای مدنی

جهانى‏سازى، فرآیند یکسان‏سازى جوامع در چارچوب تمدنى واحد است، و به عبارتى دیگر، یکسان‏سازى در هر گونه تغییر خوراک، پوشاک و آداب و سنن مردم جهان است . جامعه‏ى مدنى به حوزه‏اى از روابط اجتماعى اطلاق مى‏شود که فارغ از دخالت قدرت سیاسى است و مجموعه‏اى از نهادها، مؤسسات، انجمن‏ها و تشکل‏هاى خصوصى و غیرخصوصى (مدنى) را در بر مى‏گیرد و شامل حوزه‏ى روابط اجتماعى مى‏شود .
به اعتقاد نویسنده فرآیند جهانى‏سازى قادر است‏ساختارهاى جوامع مدنى را با توسل به سه اهرم از هم فرو پاشد:
1 . شرکت‏هاى اقتصادى فراملیتى: این شرکت‏ها از طریق تامین منابع مالى، اقتصادهاى بومى - ملى کشورها را علیل مى‏کنند; به گونه‏اى که این روند موجب فقیرتر شدن فقرا و ثروتمندتر شدن اغنیا خواهد شد و بدین ترتیب به اختلافات طبقاتى دامن خواهند زد .
2 . رسانه‏هاى همگانى فراملیتى: این رسانه‏ها با استفاده از شگردهاى تبلیغاتى فریبنده، افکار عمومى جهانیان و جو حاکم بر اذهان را براى پذیرش اصول و ارزش‏هاى مطلوب صاحبان و گردانندگان خود سوق خواهند داد . به همین لحاظ به نظر مى‏رسد جهان فاقد آگاهى خواهد شد و امریکایى شدن گسترش خواهد یافت و ... .
3 . حاکمیت‏هاى فراملیتى: این امر موجب تحدید و فرو کاستن حاکمیت‏هاى ملى و هم‏چنین ایجاد اقتدار لازم براى یک نظم جهانى خواهد شد . در نتیجه جهان فاقد حکومت، ملیت‏ها و قومیت‏هاى متنوع، و میهن خواهد شد که همه‏ى اینها حاکمیت‏هاى ملى را از بین خواهند برد .
بى‏تردید این تهدیدات حتى جوامع سرمایه‏دارى غرب را نیز فرا خواهد گرفت; اما این ویرانگرى‏ها در کشورهاى جهان سوم به دلیل پا نگرفتن جوامع مدنى پویا و نبود گروه‏هاى بانفوذ در بازى‏هاى جهانى و عدم انباشت‏سرمایه و ضعف فرهنگى، جدى‏تر خواهد بود .
به نظر مى‏رسد جوامع مدنى به منظور برون‏رفت از این بحران از چهار مکانیزم دفاعى مى‏توانند بهره ببرند:
1 . ایجاد تشکل‏هایى مانند تشکیلات کارگرى و کارفرمایى;
2 . تشکیل گروه‏ها; مانند گروه‏هاى قومى، مذهبى، سیاسى و حتى هنرى;
3 . استفاده از رسانه‏ها و تبلیغات براى جهت‏دهى به افکار عمومى;
4 . بهره‏گیرى از اعتصابات، اعتراض‏ها و جنبش‏هاى اجتماعى .
پگاه حوزه، ش 54