رویکرد قانون گذار و سازمانهای متولی زنان سرپرست خانوار در توانمندسازی آنان (بهزیستی، کمیته امداد، شهرداری تهران) (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (وزارت بهداشت)
آرشیو
چکیده
مقدمه: به واسطه تغییرات اجتماعی و جمعیتی گسترده در ایران در سالهای اخیر اعم از بالارفتن سن ازدواج، طلاق، اعتیاد، مهاجرت، ازکارافتادگی، ترک زندگی و زنانه شدن سالمندی، تعداد زنان سرپرست خانوار افزایش یافته است. بیشتر این زنان از اقشار آسیب پذیر جامعه و بیش از مردان، در معرض فقر هستند. این مسئله به این دلیل است که زنان از قابلیتها و امکانات لازم برای کاهش فقر برخوردار نیستند. با توجه به اینکه کیفیت زندگی گروههای مختلف اجتماعی تابعی از قوانین و سیاستهای متولیان امر است؛ بنابراین چگونگی پرداختن قانون گذار و سازمانهای متولی توانمندسازی زنان سرپرست خانوار از مهم ترین عوامل مؤثر در توانمندی این زنان است. روش: این پژوهش به صورت کیفی و با بررسی اسناد و مدارک انجام شد. در این پژوهش بررسی شد که در قوانین و مقررات، مفهوم زن سرپرست خانوار و توانمندسازی مبتنی بر چیست و برای هر یک از سازمانهای متولی چه نقشی تعریف شده است و قوانین و نهادها کدامیک از قابلیتها (رفاهی، دسترسی، آگاهی، مشارکت، کنترل) و دستاوردها (مادی، روانی و اجتماعی)را هدف گذاری کرده اند. یافته ها: این پژوهش نشان داد که گرچه تعریف دقیق توانمندی، قدرتمندسازی زنان در مناسبات و ساختارهای اجتماعی است، ولی چنین تعریفی سرلوحه قرار نگرفته است و نگرش قانون گذار به نقش سازمانهای متولی، مبتنی بر رویکرد حمایتی است، نه توانمندسازی. از نظر قانون گذار زن سرپرستی یک آسیب محسوب شده است؛ درصورتی که این مسئله به تنهایی آسیب نیست اما می تواند منجر به آسیب شود. قانون گذار ضمن بی توجهی به حق انتخاب زنان، گرایش به تشویق به خروج زنان از این وضعیت و ازدواج مجدد آنها دارد. تأکید قانون گذار تنها بر قابلیتهای رفاهی و دستاوردهای مادی است و دیگر قابلیتها و دستاوردها مغفول مانده اند. بحث: عمده برنامه های توانمندسازی بر محور اشتغال و کارآفرینی تعریف شده است و جنبه های دیگر توانمندی تنها به صورت تبعی ملاحظه و یا کلاً فراموش شده اند. به جای هدف گیری جامع و اقدام برای تغییر فضا و محیط زیست این زنان، کلیشه ها و روابط اجتماعی باعث ناتوانمندی این زنان، به صورت منفرد هدف قرار گرفته است.Investigating the Approach of Legislators and Organizations in Charge of Women Heads of Households in Empowering them
Introduction: Due to the extensive social and demographic changes in Iran’s society in recent years, including the increase in the age of marriage and divorce, addiction, immigration, disability, retirement, and the feminization of old age, the number of female heads of households has increased. Therefore, how the legislator and organizations in charge of empowering women heads of the household deal with is one of the most important factors affecting the empowerment of these women.
Method: This research, which was carried out qualitatively and by reviewing documents, tried to check what the concept of female head of household and empowerment is based on in the laws and regulations, what role is defined for each of the custodian organizations in this field? and which capabilities (welfare, access, awareness, participation, balance between men and women) and achievements (material, psychological and social) have been targeted.
Findings: The results showed that although the exact definition of empowerment is the empowerment of women in social relationships and structures, such a definition has not been placed on the agenda. The legislator’s attitude towards the role of trustee organizations is based on a supportive approach, not empowerment. From the legislator’s point of view, female guardianship is considered a harm, and while ignoring women’s right to choose, they tend to encourage women to leave this situation and remarry. The legislator’s emphasis is only on welfare capabilities and material achievements, and other capabilities and achievements are neglected.
Discussion: Because of this, most of the empowerment programs have been defined on the axis of employment and entrepreneurship, and other aspects of empowerment have been considered only in a secondary way or have been completely forgotten or denied. In the empowerment programs of women heads of households, instead of comprehensive targeting and taking action to change the space and environment of these women and the stereotypes and social relations that cause their disability, each of these women has been targeted individually.
تبلیغات
