مقدمه: سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان مؤثر، پیچیده و حیاتی است؛ به طوری که در قرن حاضر، تداوم توسعه پایدار و همه جانبه در کشور بدون پشتوانه این سازمان، به سختی امکان پذیر است. از طرف دیگر، منابع انسانی، سرمایه های اصلی و بی بدیل سازمان تأمین اجتماعی که ماهیت خدماتی دارد و می تواند نقش اساسی در بهره وری سازمان ایفا نماید. طی دهه های اخیر توجه روز افزون به چگونگی افزایش رقابت پذیری و سوددهی از طریق بهبود بهره وری، به بحث انگیزترین موضوع در سازمانها شده است. روش: در این پژوهش از آنجائی که به دنبال بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای بهره وری نیروی انسانی در سازمان تأمین اجتماعی کشور هستیم و بدین منظور می بایست مشکلات و راه حلهای بهره وری نیروی انسانی شناخته شود بدین منظور با استفاده از روش پیمایش در بین 17 کارشناس که از کارکنان و مدیران سازمان تأمین اجتماعی و شعب شرق تهران بودند و دارای مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر بودند، و تکنیک دیماتل فازی اقدام به بررسی مفهوم بهره وری نیروی انسانی در سازمان تأمین اجتماعی کشور شد. یافته ها: سازمان تأمین اجتماعی از جمله سازمانهای ارائه کننده خدمات به شمار می روند که نیروی انسانی در آنها نقشی بی بدیل داراست و منجر به توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که ضامن فردای بهتر برای عموم افراد جامعه است، می شود. هدف نهایی بهبود بهره وری به عنوان نیروی محرکه توسعه اقتصادی، بهبود کیفیت زندگی تک تک انسانهاست. به منظور بررسی موضوع فوق، براساس نتایج تحلیل عاملی، 28 عامل شناسایی گردیدند. سپس از بین این عوامل، 7 عامل که در پژوهشها بیش تر تکرار شده بودند، به عنوان عامل مؤثر بر ارتقای بهره وری نیروی انسانی در سازمان تأمین اجتماعی کشور انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که میزان توجه به خلاقیت و نوآوری و شرایط ارتقای شغلی مشکل اصلی در ارتقای بهره وری نیروی انسانی در سازمان تأمین اجتماعی کشور است و باید حل شود، همچنین متغیرهای دانش و تجربه فرد، سبک مدیریتی، تعهد مدیریت و متغیر پایبندی به قوانین و مقررات، فاکتورهائی هستند که مشکل هسته ای مسئله ارتقای بهره وری نیروی انسانی در سازمان تأمین اجتماعی کشور را حل می کند و باید در اولویت قرارگیرد. میزان حقوق و مزایای انگیزشی متغیری است که نه از هیچ متغیری تأثیر می پذیرید و نه بر هیچ متغیری اثر می گذارد و این متغیر یک متغیر مستقل در ارتقای بهره وری نیروی انسانی در سازمان تأمین اجتماعی کشور است. بحث: عامل انسان از مهم ترین و مؤثرترین عوامل تولید می باشد، زیرا چنانچه انسانها نتوانند از ابزار و تجهیزات پیشرفته و تکنولوژی استفاده نمایند، در عمل پیشرفت تکنولوژی فاقد کارایی لازم خواهد بود. سازمان تأمین اجتماعی که در صدد فراهم کردن حداقلهای یک زندگی متعادل و آبرومند برای آحاد مردم است، می تواند با بهبود بهره وری نیروی انسانی بر کیفیت و گسترش تأمین اجتماعی و رضایت مشتری در جامعه بیفزاید.