مطالب مرتبط با کلیدواژه

مهاجرت


۲۲۱.

بررسی جامعه شناسی کالبدی شهرهای ایران،  (نمونه ی موردی شهر اصفهان در سال 1385)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد خلخال) سال چهارم تابستان ۱۳۸۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: کالبد و ساختار شهری توسعه ی اقتصادی اجتماعی جهانی شدن مهاجرت روند صنعتی شدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۵۸
در پژوهش حاضر در بخش نظری تحقیق به بررسی نظریات عمده در رابطه با موضوع کالبد شهری پرداخته ایم که چند دسته اصلی نظریات مورد استفاده قرار گرفته شده است: دسته اول نظریات بررسی کالبد شهری با دیدگاه های فرهنگی و زیباشناختی، دسته دیگر دیدگاه های اقتصادی و صنعتی و دسته سوم دیدگاه های مرتبط با کالبد شهری بر اساس نوع کشورها و موضوع جهانی شدن می باشد و در انتها دید گاه های  جامعه شناختی و شهرسازی جدید را مورد توجه قرار داده ایم. به دنبال کار نظری کار میدانی در مناطق یازده گانه شهر اصفهان (بر اساس آخرین تقسیمات شهرداری اصفهان و سرشماری سال 85) با روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه صورت گرفته است. حجم نمونه در این پژوهش 384 خانوار و جامعه ی آماری شامل کل خانوارهای ساکن شهر اصفهان بوده اند. حجم نمونه بین گروه های پاسخگو به طور مساوی تقسیم شده و نمونه گیری به شیوه ی کوکران صورت گرفته است. در پرسشنامه از وضعیت و دیدگاه خانوارها در مورد کالبد و ساختار شهری سؤال شده است که در این تحقیق پنج شاخص اصلی شامل شاخص توسعه اقتصادی اجتماعی، صنعت و روند صنعتی شدن، سیاست گذاری از بالا، مهاجرت و جهانی شدن مطرح شده است که بر اساس کارهای پیمایشی و نتیجه گیری های آماری ارتباط هر یک از شاخص های مطرح شده با متغیر وابسته کالبد و ساختار شهری در شهر اصفهان مورد سنجش قرار گرفته است و معنی داری و عدم معنی داری آن ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است که بر این اساس عمده ترین عوامل مؤثر بر کالبد و ساختار شهری شاخص های توسعه ی اقتصادی اجتماعی، جهانی شدن، صنعت و روند صنعتی شدن می باشد و دو شاخص سیاست گذاری از بالا و مهاجرت، درجه اهمیت کمتری داشته است.
۲۲۲.

بررسی عوامل دافعه سازمانی مؤثر بر میزان تمایل به مهاجرت در معلمین شهرستان امیدیه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۵)

کلیدواژه‌ها: تمایل مهاجرت معلمین سازمان نیروی انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۳۵۰
هدف اصلی تحقیق حاضر مطالعه عوامل دافعه سازمانی مؤثر بر میزان تمایل به مهاجرت در بین معلمن شهرستان امیدیه از استان خوزستان می باشد . از دیگر هدف های مهم این تحقیق بررسی و شناخت عوامل مؤثر در ایجاد انگیزه برای مهاجرت نکردن  معلمین  و ارائه راهکارهای عملی و مناسب به مسؤولین جهت نگهداشت نیروی انسانی ماهر وکار آزموده است.در چارچوب نظری و مدل تحلیلی از دیدگاه هایی چون نظریه سرمایه انسانی  ،  محرومیت نسبی ، نئو کلاسیک التون مایو ، نظریه نوعدوستان ، نظریه سازمانی پارسنز و اورت . اس .  لی  و کارکرد گرایی استفاده شده است . روش تحقیق این پژوهش پیمایشی و مبتنی بر تکنیک پرسشنامه است همچنین نمونه گیری به صورت تصادفی انجام شده و  تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی بوده است . یافته ها نشان می دهد که اگر چه انگیزه های اقتصادی در مهاجرت ها از اهمیت زیادی برخوردار است ، ولی در این تحقیق عوامل غیر اقتصادی در ایجاد انگیزه برای مهاجرت معلمیننیز نقش مهمی ایفا می کنند. و  از بین عناوینی که اندازه گیری شده است به ترتیب ، پایگاه اجتماعی-اقتصادی ، درآمد  و تحصیلات بیشترین علت مهاجرت را تشکیل می دهد.
۲۲۳.

نابسامانی اجتماعی و تاثیر آن بر کجروی جنسی؛ مورد مطالعه شهر قم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۵۳)

کلیدواژه‌ها: نابسامانی اجتماعی کجروی جنسی مهاجرت شهر نشینی قم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۲۷۲
هدف پژوهش حاضر، بررسی نابسامانی اجتماعی با معرف های رشد جمعیت، افزایش شهرنشینی، مهاجرت و تاثیر آن ها در جرم کجروی جنسی در شهر قم است. رشد شتابان جمعیت، مهاجرت های درونی و بیرونی، و رشدشهرنشینی، شهر و محلات آن را کانون مسایل اجتماعی می نماید و سامان اجتماعی شهر را با تغییرهای تند و بی نظمی رو در رو می کند که عامل بسیاری از جرم ها از جمله کجروی جنسی است. از روش اسنادی برای مطالعه رشد جمعیت، مهاجرت و شهرنشینی بهره برده شد. از روش پیمایش برای جمع آوری داده ها، فرضیه آزمایی ومطالعه تاثیر نابسامانی بر انجام کجروی استفاده شد. جامعه آماری، شامل مجرم های 2 زندان قم با جرم کجروی جنسی است. از جامعه آماری زندان به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک با توجه به متغیرهای سن، تحصیلات و جرم با استفاده از فرمول کوکران با اعتماد 96/1، از 3500 مجرم، 346 نفر انتخاب شد. پایایی پرسشنامه 802/ بدست آمد0 مهاجرت به میزان 155/0، رشد جمعیت110/0، شهرنشینی142/0، بر جرم انحراف جنسی تاثیر داشتند. برای اجتناب از تاثیر عوامل نابسامانی بر جرم مورد بحث ما لازم است از مهاجرت های غیر ضرور، و با تنوع جمعیتی، همچنین سکونت های قومی در مناطق شهر با انگیزه های گوناگون جلوگیری شود. حل مشکل اجاره نشینان و خانه دار کردن آن ها به حل مشکل کمک می کند
۲۲۴.

بررسی و مقایسه نقش شاخص های توسعه اجتماعی در گرایش به سوی اسلام تندرو در آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال دوزادهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 35 - 56

کلیدواژه‌ها: آسیای مرکزی ازبکستان تندروی مذهبی تاجیکستان ترکمنستان توسعه اجتماعی جهانی شدن قرقیزستان گروه داعش مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۴۰۰
منطقه آسیای مرکزی بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و خلأ قدرت ناشی از آن به سرعت در کانون توجه گروهای اسلام گرا قرار گرفته است. داعش یکی از گروهای تندرو اسلامی است که به شدت بر این منطقه تأثیر گذاشته است. ازاین رو، نوشتار حاضر در پی بررسی و مقایسه شاخص های توسعه اجتماعی پنج کشور هم سود قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان در گرایش به گروه داعش بوده است. با این هدف، پس از ارائه رویکردهای نظری برای توصیف و تبیین نظری موضوع، با استفاده از روش کمی و از نوع تحلیل ثانوی، با رجوع به همه اطلاعات مرتبط با شاخص های توسعه اجتماعی و گرایش به تندرو مذهبی در پایگاه اینترنتی مؤسسه مطالعات امور بین الملل فنلاند (2015) و سایت های معتبر کشورهای آسیای مرکزی و روسیه (جامعه آماری) به روش تمام شماری انتخاب و پس از کدگذاری و وزن دهی وارد نرم افزار اس پی اس اس کردیم و در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی تحلیل کردیم. یافته های پژوهش نشان داد که بین شاخص های توسعه اجتماعی مانند پیشرفت اجتماعی، هزینه های آموزشی، هزینه های بهداشتی (برحسب تولید ناخالص ملی)، نرخ خاص مهاجرت و جهانی شدن و نیز شاخص کل تفاوت معناداری در سطح خطای 01/0 در پنج کشور مورد بررسی هم سود مشاهده شده است. در نتیجه می توان گفت که نارسایی در شاخص های مختلف توسعه اجتماعی به ویژه شاخص پیشرفت اجتماعی، هزینه های آموزشی، سرانه هزینه های بهداشت و درمان و نرخ بالای مهاجرت (برون کوچی) زمینه های گرایش شهروندان کشورهای آسیای مرکزی را به سوی گروه داعش فراهم ساخته است.
۲۲۵.

پیامدهای فرهنگی مهاجرت قبایل عرب به ایران تا پایان دوره اموی

نویسنده:
منبع: پژوهش در تاریخ سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۱۷) 11 - 36

کلیدواژه‌ها: مهاجرت عرب ایران فرهنگ دوره اموی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۳ تعداد دانلود : ۷۲۳
با چیرگی تازیان مسلمان بر ایران، عرب ها با انگیزه های مختلف به این سرزمین وارد شدند و در مناطق و شهرهای آن سکونت یافتند. مسئله این پژوهش پیامدهای فرهنگی است که در نتیجه مهاجرت عرب ها به ایران به وجود آمد. دوره زمانی مورد بحث در این پژوهش، دوره ای حدودا صد ساله یعنی از آغاز فتح ایران در دوره خلفای راشدین تا پایان دوره اموی (132ق.) را در بر می گیرد. روش تحقیق، روشی توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع، مآخذ و پژوهش های تاریخی بود. مهاجران عرب، افراد و قبایل مختلف با عقاید، افکار و اغراض گوناگون را شامل می شدند. آنان پس از همنشینی و اختلاط با بومیان منشأ تاثیرات بسیاری شدند و از آنان در جنبه های مختلف تاثیر گرفتند. در این پژوهش برخی از مهم ترین پیامدهای فرهنگی حضور قبایل عرب در ایران؛ همچون گروش ایرانیان به اسلام، فرهنگ پذیری متقابل، تاثیرات زبانی، نامگذاری عربی، تعصبات قومی اعراب و پیامدهای آن، و اختلافات قبیله ای اعراب در ایران شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت.
۲۲۶.

تبیین نقش آفرینی جغرافیایی- سیاسی مهاجرت در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۶ 159 - 180

کلیدواژه‌ها: مهاجرت ایران پراکندگی جغرافیایی جمعیت همگونی - ناهمگونی جمعیت ساختار سیاسی متمرکز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۷۵
اگرچه مهاجرت یکی از ابعاد مهم توسعه اقتصادی - اجتماعی قلمداد می شود، ولی، امروزه با توجه به سطح بالای مهاجرت و تحرکات جمعیتی بین نواحی مختلف جغرافیایی - اقتصادی - فرهنگی - اجتماعی و به تبع آن شکل گیری انواع ناهنجاری های فضایی به ویژه از نوع فرهنگی - اجتماعی و بنابراین ایجاد زمینه برای بروز انواع مشکلات و بحران های سیاسی، فرهنگی - اجتماعی و اقتصادی و ...، موضوع مهاجرت به یکی از مسائل پیچیده برای جوامع مهاجرپذیر و حتی مهاجرفرست تبدیل شده که، جامعه ایران علی الخصص با توجه به ترکیب خاص سرزمینی و جمعیتی از لحاظ فرهنگی - قومیتی، سیاسی و اقتصادی برای مطالعه این موضوع نمونه بارزی بشمار می رود.  به طور کلی، با توجه به نتایج این پژوهش، از منظر جغرافیایی - سیاسی، مهاجرت در سازماندهی سیاسی، فرهنگی - اجتماعی و اقتصادی فضای ایران، به ویژه فضای جغرافیایی مهاجرپذیر و مهاجرفرست نقش بسزایی ایفا می کند و حتی با توجه به خلق چشم اندازهای جدید فرهنگی و اقتصادی، پتانسیل بالایی برای ایجاد مشکلات و بحران های مختلف امنیتی در کشور دارد. درمجموع، در این پژوهش سعی شده پتانسیل های نقش آفرینی جغرافیایی - سیاسی مهاجرت، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، و در ارتباط با موضوع پراکندگی جغرافیایی جمعیت، همگونی - ناهمگونی جمعیت و ساختار سیاسی متمرکز ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
۲۲۷.

بررسی سازگاری فرهنگی مهاجران، مورد مطالعه: مهاجران آذری شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران سال هفتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۲۳) 93 - 108

کلیدواژه‌ها: مهاجرت سازگاری فرهنگی فرهنگ پذیری مهاجران آذری زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۲۹۴
هدف پژوهش حاضر، بررسی سازگاری فرهنگی مهاجران آذری زبان شهر رشت بوده است. روش پژوهش از نوع پیمایشی و نمونه مطالعه شده شامل 350 نفر از زنان و مردان بالای 14 سال محله های ترک نشین شهر رشت بوده است که براساس روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. برای پایایی ابزار سنجش از روش آماری آلفای کرونباخ و برای سنجش اعتبار پژوهش از روایی صوری بهره گرفته شده است. یافته های تحلیلی پژوهش نشان داده اند بین سن و میزان ارتباط مهاجران با جامعه مبدأ و سازگاری فرهنگی رابطه معناداری (065/0) وجود ندارد؛ اما بین احساس تعلق قومی (000/0)، مدت اقامت (001/0)، جنسیت مهاجران (013/0) و نگرش مثبت به فرهنگ غالب با سازگاری فرهنگی (022/0) رابطه معناداری وجود دارد؛ به این معنا که مهاجران در این شهر به سازگاری فرهنگی رسیده اند و با ویژگی های کلی جامعه مهاجرپذیر انطباق یافته اند. برای پیش بینی میزان سازگاری فرهنگی مهاجران از تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده و متغیر احساس تعلق قومی با ضریب 23/0 به منزله قوی ترین پیش بینی کننده متغیر سازگاری فرهنگی مهاجران گزارش شد.
۲۲۸.

خود زنانه در گذار به زنانگی هژمون؛ فهم بدن زنانه و روایت تنش های تجربه شده زنان ایرانی مهاجر در فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۳۹۸ شماره ۸۴ 155 - 187

کلیدواژه‌ها: بدن زنانگی مهاجرت هویت سازی ایران فرانسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۸۶
هدف این پژوهش فهم تجربه ی زن ایرانی مهاجر از بدن زنانه و هنجارهای پوششی او در فرانسه است. چارچوب مفهومی پژوهش بر رویکرد جامعه شناسی تفهمی کنشگر در سنت وبری بنا شده و با بهره گیری از روش پژوهش تفهمی و تحلیل مضمونی، بر اساس گفتگوهای نیم ساختاریافته ی عمیق با ۲۴ زن ایرانی 42-26 ساله باتجربه ی بین 15-1 سال زندگی در فرانسه نوشته شده است. تجربه زنان مهاجر نشان دهنده ی چهار گونه فهم متفاوت آن ها از بدن زنانه شان یعنی، بدن زنانه به عنوان ابژه ی زیبایی شناختی، جنسی، پیش پاافتاده و بی اهمیت و رهایی بخش و همچنین، به کارگیری سه راهبرد ادغام، تمایز و نیز خاص بودگی از دیگری در آزمون مهاجرت است. این زنان در گذار به سوی زنانگی هژمون، در نشانه گذاری های پوشش خود، بر طیفی از سازگاری تا درهم آمیختگی همساز میان نشانه ها و هنجارهای ناهمگون پوششی ایرانی و فرانسوی را تجربه می کنند.
۲۲۹.

عوامل و مؤلفه های تأثیرگذار بر افزایش تعلق مکانی و ماندگاری جوانان در محیط های روستایی (مطالعه موردی: دهستان فضل شهرستان نیشابور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۳ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۹ 105-126

کلیدواژه‌ها: مهاجرت تعلق مکانی ماندگاری جوانان دهستان فضل نیشابور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۸۳
مهاجرت جوانان روستایی می تواند زمینه ساز بحران های اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی و فرهنگی متعددی در مقصد و مبدأهای مهاجرت باشد. یکی از راه های کاهش مهاجرت جوانان، افزایش رضایت مندی آنان از زندگی می باشد. بر این اساس پژوهش حاضر، با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری و تعلق مکانی جوانان در روستا انجام شد. برای رسیدن به هدف پژوهش از روش شناسی تحلیلی- تبیینی از طریق شیوه مطالعه اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شد. جامعه نمونه پژوهش را 127 نفر از خانوارهای روستایی(با محوریت جوانان هر خانواده) دهستان فضل شهرستان نیشابور تشکیل داده اند که از طریق روش کوکران(با خطای 1/0) به دست آمده است. برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با ابزار پرسشنامه بر اساس شاخص ها و مؤلفه های ابعاد 4 گانه استفاده شد. پایایی ابزار اندازه گیری با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (944/0)، تأیید شد. یافته های این پژوهش با استفاده از آزمون Tحاکی از آن است که تمامی مؤلفه ها و شاخص های مورد بررسی در سطح آلفا 05/0 معنادار بودند. بیش ترین میانگین نیز مربوط به مؤلفه اقتصادی با شاخص های اشتغال روستایی و هزینه های زندگی می باشد. از طرفی دیگر نتایج رگرسیون نیز مؤید این مطلب است که مؤلفه اقتصادی بیش ترین اثر را در ایجاد حس تعلق مکانی و ماندگاری جوانان روستایی داشته و روستای ادگ با توجه به مدل کوپراس بالاترین سطح را جهت ایجاد حس تعلق مکانی و ماندگاری جوانان داراست.
۲۳۰.

بررسی رابطه علیت بین فقر و مهاجرت از روستا به شهر در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 71 - 89

کلیدواژه‌ها: فقر مهاجرت تودا و یاماموتو علیت آزمون کرانه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۱ تعداد دانلود : ۴۴۳
با توجه به ارتباط نزدیک بین فقر و مهاجرت از روستا به شهر در ایران، تعیین کم و کیف رابطه بین این دو متغیر می تواند به تبیین سیاست های توسعه بخش روستایی و شهری کمک مؤثری کند. از این رو، در تحقیق حاضر، با استفاده از دو روش تودا و یاماموتو و آزمون کرانه ها، رابطه علیت بین فقر و مهاجرت از روستا به شهر در ایران با بهره گیری از داده های جمعیت و نرخ رشد طبیعی آن، درصد افراد فقیر و ضریب جینی طی سال های 1392-1364 بررسی شد. نتایج آزمون های علیت با استفاده از هر دو روش نشان داد که مهاجرت و فقر رابطه دوسویه دارند؛ فقر خانوارهای روستایی باعث مهاجرت از روستا به شهر می شود و مهاجرت نیز می تواند موجب کاهش فقر روستایی شود.بنابراین، دولت می تواند با تخصیص اعتبارات مطابق با وضعیت مهاجران از جمله ارتقای وضعیت مشاغل غیررسمی در شهرها و روستاها، فقر آنها را کاهش دهد.
۲۳۱.

عوامل اقتصادی و اجتماعی اثرگذار بر مهاجرت روستاییان مورد: سامان های عرفی روستایی حوزه انارچای مشگین شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۰) 243-259

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مسایل اقتصادی و اجتماعی روستا منابع طبیعی مشگین شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۵۹۲
از آنجایی که زندگی و معیشت خانوارهای روستایی به طور گسترده ای به منابع طبیعی پایه – همچون مراتع- وابسته است؛ عدم هماهنگی بین نیازهای بهره برداران روستایی و منابع طبیعی، تعلق خاطر روستاییان نسبت به محیط زندگی را کم رنگ کرده و در نهایت منجر به مهاجرت می شود. مهاجرت یکی از عوامل اصلی تغییر جمعیت در مناطق روستایی است که دارای اثرات منفی در درازمدت و کوتاه مدت دارد که این اثرات تغییراتی را در ساختار اجتماعی و اقتصادی مناطق روستایی وارد می کند. در این تحقیق نیز تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر میزان مهاجرت روستاییان در سامان های عرفی روستایی حوزه انارچای مشگین شهر استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و نوع پژوهش کاربردی است. روش جمع آوری اطلاعات با استفاده از دو روش مطالعات کتابخانه ای و نیز روش میدانی انجام شد . به منظور بررسی علت و انگیزش مهاجرت روستاییان از تکنیک پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده و مطالعه آمارهای جمعیتی روستاها از سال 1355 تا 1395 استفاده شد. فرم ها و پرسش نامه های تکمیل شده پس از بازبینی و کدگذاری تحلیل شدند. به منظور اولویت بندی و شناسایی مؤلفه هایی که بیشترین اهمیت را در زمینه مهاجرت داشته اند، از آزمون فریدمن، برای انتخاب مهم ترین گویه های موثر در مهاجرت از آزمون آماری تجزیه مؤلفه های اصلی و جهت بررسی سهم هر یک از مولفه های (گویه های) استخراج شده از تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد مهم ترین گویه های موثر در مهاجرت به ترتیب درآمد پایین، نبود بستر مناسب برای ازدواج جوانان و نبود شغل به ترتیب با میانگین رتبه 93/19، 88/19 و 81/19 می باشند. به نظر می رسد تضعیف ساختارهای اقتصادی و اجتماعی سبب می شود تا روستاییان برای به دست آوردن فرصت های بهتر زندگی به مناطق شهری مهاجرت کنند، بنابراین مهم ترین مشکل این منطقه در سال های آتی نبود نیروی کار جوان برای فعالیت در بخش کشاورزی و دامداری خواهد بود. بر اساس نتایج، درآمد پایین، نبود بستر مناسب برای ازدواج جوانان، نبود شغل و عدم اطمینان از آینده فرزندان بیشترین تاثیر را بر میزان مهاجرت به شهر دارد.
۲۳۲.

نقش تصمیمات ملی و منطقه ای بر رشد و افزایش جمعیت استان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهارم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 153 - 171

کلیدواژه‌ها: استان سمنان مهاجرت موزون سازی جمعیت توسعه تعادل منطقه ای طرح آمایش توسعه فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۱۹۲
روند شتابان رشد جمعیت در دهه پنجاه و شصت، دولتمردان و برنامه ریزان را در مقابل انبوهی از نیازهای اساسی و خدماتی و زیر بنایی قرار داد که در این خصوص منج ر به اتخ اذ سیاست ها و برنامه های متع ددی در قالب ط رح های عمرانی و کنت رل جمعیت در قالب موزون سازی و تعادل جمعیت انجامی د که در پی آن کشور در خلال چند دهه اخیر و تحت تاثیر این تحولات کمی و کیفی دگرگونی های عمیقی را تجربه کرده است. موزون سازی جمعیت با منابع توسعه پایدار از اهداف اساسی هر حکومتی است که عدم توجه به آن ها کشور را از حرکت به سوی توسعه پایدار دور می کند، در همین راستا در طرح آماده سازی و آمایش برای حل مشکلات آمایشی و توسعه فضایی کشور، سیاست توزیع مجدد جمعیت نیز مورد تاکید بوده است. در همین خصوص و... راستا و به منظور حل مشکلات آمایشی استان های تهران، مازندران و(گلستان)که به دلیل اشباع فضایی، دچار مشکلات زیست محیطی و اقتصادی – اجتماعی و سیاسی شده اند، و به همین دلیل به استان سمنان که در مجاورت آن ها قرار داشته و تراکم جمعیت و فعالیت های اقتصادی آن پایین است، توجه خاصی گردیده است. بطور شاخص در طرح آمایش تمام کشور و در سطح استان سمنان سیاست جذب جمعیت اشباع شده و مازاد و سرزیر استان های یاد شده در استان سمنان از طریق بر عهده گرفتن بخشی از فعالیت های صنعتی و خدماتی این استان ها مورد تاکید قرار گرفته است. با توجه به سپری شدن افق زمانی اجرای طرح آمایش، در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی – مقایسه ای، عملکرد طرح آمایش استان سمنان و به نوعی کشور در دستیابی به اهداف مورد نظر کمی و کیفی ارائه شده، مورد نقد و تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان دهنده نوعی عملکرد ضعیف طرح می باشند. عوامل مختلفی نیز در این عدم موفقیت موثر بوده اند که شامل برخی ابعاد ملی و برخی ابعاد منطقه ای می باشند. در مجموع بدلیل برخی ناهماهنگی ها و نارسائی ها در طرح آمایش و بویژه عدم اجرای موثر طرح، مشکلات آمایشی کشور در سطح ملی و منطقه ای از سال1355تا کنون نه تنها بر طرف نشده، بلکه در مواردی تشدید و قوت نیز گرفته است.
۲۳۳.

تحلیلی بر روند تحولات جمعیت شهری استان اصفهان در سه دهه ی 1365 تا 1385(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهارم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 237 - 248

کلیدواژه‌ها: جمعیت تحولات جمعیت شهرنشینی مهاجرت استان اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۶ تعداد دانلود : ۸۰۹
شهرها و روند شهرنشینی در ایران در دهه های اخیر تحولات عظیمی راپشت سر گذاسته است. به گونه ای که طی سه دهه ی اخیر تعداد و جمعیت شهر ها وتوسعه ی فضایی آنها ابعاد بی سابقه ای یافته. استان اصفهان نیز به عنوان یکی از بزرگترین استان های کشور از این تحولات دور نمانده است، استان مذکور به دلیل موقعیت ویژه ی جغرافیایی در فلات مرکزی، استقرار در پهنه ای پایکوهی و گسترش در امتداد زاینده رود از دیرباز از جاذبه های طبیعی به منظور استقرار اولیه ی جمعیت برخوردار بوده است. پژوهش حاضر در پی بررسی روند تحولات جمعیتی استان اصفهان طی سه دهه ی1365، 1375و1385 است. روش تحقیق اسنادی، تحلیلی و توصفی است که از نرم افزارهایEXCEL ٍ، SPSS، GIS به منظور ارائه نتایج و دستیابی به اهداف تحقیق استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که روندتحولات جمعیت شهری در اصفهان به تنهایی ناشی از افزایش طبیعی آن نیست بلکه عوامل اقتصادی، سیاسی واجتماعی بر رشد شتابان جمعیت و تحولات آن در طی سه دهه ی مذبور تأثیرگذار بوده است. پراکنش مکانی نا متعادل و نامتناسب خدمات، تاسیسات و صنایع نه تنها باعث نوسانات شدید جمعیتی در سطح استان گردیده است بلکه ناهماهنگی و نابرابری های ناحیه ای راسبب شده است. چالشی جدی که باید با دیدی اصولی و نظام وار در راستای ساماندهی و مدیریت خردمندانه ی آن گام برداشت.
۲۳۴.

اثرات و پیامدهای مهاجرت معکوس در تحولات محیطی- اکولوژیکی و کالبدی روستاهای ساحلی شهرستان رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 635 - 656

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجرت معکوس روستاهای ساحلی شهرستان رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۷ تعداد دانلود : ۴۵۲
مهاجرت بازگشتی فرایند مهاجرت از روستا به شهر و اقامت نسبتاً طولانی در آنجا و سپس بازگشت به موطن روستایی است. عوامل مختلفی در این فرایند تأثیر داشته و مهاجران بازگشته در تحولات روستا نقش ایفا کرده اند. هدف تحقیق حاضر تحلیل و اثرات پیامدهای مهاجرت های معکوس در تحولات روستایی شهرستان رشت در طی دو دهه اخیر است. سؤال اصلی مقاله این است که تحولات روستاهای بخش ساحلی در ابعاد مختلف توسعه تا چه حدی در تعداد و میزان مهاجرت معکوس رابطه دارد و میزان تفاوت ها و اثرات و پیامدهای مهاجرت های معکوس در روستاهای ساحلی و جلگه ای چگونه بوده است؟ به همین منظور به روش کتابخانه ای و میدانی به دنبال جمع آوری اطلاعات و اسناد مورد نیاز بوده و جهت تکمیل داده ها و اطلاعات از ابزاری مانند مشاهده مستقیم و عکس و پرسشنامه نیز استفاده نموده و برای تعیین جامعه نمونه در مطالعات میدانی از روش مورگان استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد مهاجرت های روستایی در طی سال های اخیر شدت یافته و خانواده ها تمایل زیادی برای بازگشت به روستاها دارند. این روند در روستاهای ساحلی به دلیل برخورداری از آب و هوای ساحلی بیش از سایر نقاط شدت دارد و اثرات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فرهنگی بر جای گذاشته است که بیشترین اثر آن در بخش کالبدی قابل مشاهده است.
۲۳۵.

تبیین جریان شناختی داستان نویسی زنان ایرانی در مهاجرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۹ 137-168

کلیدواژه‌ها: مهاجرت ادبیات مهاجرت زنان داستان نویسی زنانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۰۲
در چند دهه گذشته، تحولات جامعه ایرانی و دگرگونی های جامعه جهانی در پیدایش جریان داستان نویسی زنان در مهاجرت مؤثر بوده است. در داستان های نویسندگان زن مهاجر، زنان شخصیت محوری داستان ها هستند. در این داستان ها، در تقابل با ساختارهای فکری گذشته، ساختارشکنی صورت گرفته است و زن در ارتباط با مرد تعریف نمی شود؛ بلکه ذهنیت زنان به ذهنیت محوری و اصلی داستان تبدیل می گردد و داستان از زاویه دید آن ها و شناخت و آگاهی شان از مردان و دنیا نوشته می شود. از دیگر سو آن ها توانسته اند میان ورود دنیای زنانه به داستان و حفظ زیبایی شناسی آن رابطه ای منطقی برقرار کنند. برخی از زنان اقسام مسائل سیاسی را از منظر روایت های زنانه بازتاب داده اند. بخشی از آثار زنان نیز زمینه هویت اندیشانه دارد و در آن ها موقعیت زن به مثابه سوژه گم شده و فاعل شناسا و یابنده است. از این رو عموماً زاویه دیدی که زنان در داستان هایشان به کار می برند، اول شخص است. انتخاب این زاویه دید به ایشان مجال می دهد در نوشتن اغلب از خودشان بگویند . درواقع خود نویسنده در راوی اول شخص تجلی پیدا می کند. بخش دیگری از داستان های زنان، شرح تجربه ها و آگاهی های آن ها از مسائل جنسیتی است. روایت های دیگری از آن ها نیز شرح زندگی معمولی و روزمره آن هاست. این داستان ها به ژانر داستان های عامه پسند نزدیک می شوند و هرچند از حیث روایت داستانی ساختار محکمی ندارند، با استقبال خوانندگان مواجه شده اند.
۲۳۶.

تحلیل نقش مهاجرت (روستا- شهر) در شکل گیری و گسترش مشاغل غیررسمی در شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۶۴ و ۶۵ 120 - 149

کلیدواژه‌ها: مهاجرت شغل غیررسمی اقتصاد غیررسمی اقتصاد شهری ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۳۳۹
رشد بی سابقه جمعیت و نیروی کار شهری، یکی از جنبه های نگران کننده توسعه از دهه 1950 به بعد بوده است. ناتوانی در تأمین اشتغال پایدار برای نیروی کار فزاینده، یکی از مستحکم ترین موانع در مقابل تحولات اقتصادی و اجتماعی در شهرهای کشورهای در حال توسعه به شمار می آید. در شهر ایلام بیکاری، مسئله عمده و مشکل بزرگی است که هر ساله با توجه به افزایش جمعیت نیازمند توجه ویژه ای می باشد. این شهر به دلیل مرکزیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی استان هر ساله شاهد خیل عظیم مهاجران از اقصی نقاط استان است و بر تعداد افراد جویای کار و نیازمند فرصت های شغلی آن افزوده می شود که در صورت عدم برنامه ریزی و سرمایه گذاری های بزرگ جهت اشتغال سالم آنان، شاهد گسترش طبیعی مشاغل غیررسمی و بی قاعده در شهر خواهیم بود. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و مطالعه آن، مبتنی بر عملیات میدانی (مشاهده مستقیم، تکمیل پرسشنامه های مختلف) و بهره گیری از اسناد و مدارک موجود است. جامعه آماری تحقیق (n) شامل کلیه شاغلان در بخش غیررسمی شهر ایلام می باشد و حجم نمونه (N) طبق فرمول کوکران، به تعداد 383 مورد برآورد گردید. شیوه نمونه گیری، تصادفی خوشه ای و چندمرحله ای از مناطق مرکزی شهر ایلام است. برای بررسی روایی و پایایی تحقیق از شیوه روایی صوری و محتوایی و روش بازآزمایی پرسشنامه استفاده شد که ضریب پایایی آن، 82 درصد به دست آمد. یافته های تحقیق نشان داد که فقدان اشتغال رسمی و عدم سرمایه کافی و تحصیلات مناسب، سبب افزایش شاغلان بخش اقتصاد غیررسمی در شهر ایلام شده است. مهاجرت های روستا- شهری نیز نقش بسزایی در گسترش و ایجاد این بخش از اقتصاد دارد. محل سکونت اکثر شاغلان در بخش غیررسمی شهر ایلام هم مناطق حاشیه نشین و فقیرنشین است.
۲۳۷.

بحران آب و مهاجرت بین استانی در ایران: کاربرد مدل پانل پویای تصادفی فضایی گشتاورهای تعمیم یافته دوربین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و هفتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۰۱ 5 - 32
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۵۴۱
هدف اصلی این پژوهش ارزیابی تأثیر تغییرات منابع آب سطحی و استخراج منابع آب زیرزمینی بر خالص مهاجرت در 28 استان ایران در دوره زمانی 1395- 1382 با استفاده از مدل پانل پویای تصادفی فضایی گشتاورهای تعمیم یافته دوربین با کاربرد ضرایب دو مرحله ای آرلانو - باور/ بوندل – باند است. نتایج برآورد مدل نشان می دهد استخراج منابع آب زیرزمینی تأثیر غیرخطی و آستانه ای بر مهاجرت بین استانی داشته است، بدین معنا که تا قبل از سطح آستانه سرانه 3343 مترمکعب، استخراج آب از طریق تقویت بخش کشاورزی تأثیر منفی بر مهاجرت داشته، اما پس از استخراج بی رویه منابع آب زیرزمینی و عبور از حد آستانه سرانه 3343 مترمکعب و افزایش احتمال بروز خطر خشکسالی و قحطی منابع آب زیرزمینی، این متغیر تأثیری مثبت بر خالص مهاجرت داشته است. به این ترتیب حد آستانه استخراج منابع آب زیرزمینی سرانه به میزان 3343 مترمکعب، زنگ خطری برای مهاجرت های گسترده بین استانی محسوب می شود. با این حال متغیر منابع آب سطحی تأثیر معنادار بر مهاجرت نداشته است که دلیل آن سهم بسیار ناچیز منابع آب سطحی در تأمین آب در استان ها ست که نمی تواند انگیزه کافی برای مهاجرت باشد.
۲۳۸.

شاخص های جمعیت شناختی و ضرورت های برنامه سازی

نویسنده:
منبع: رادیو تلویزیون سال ششم بهار ۱۳۸۹ شماره ۱۱ 124 - 146

کلیدواژه‌ها: جمعیت برنامه سازی شبکه رادیویی و تلویزیونی سن مهاجرت خانواده جمعیت شهری جمعیت روستایی سوادآموزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۵ تعداد دانلود : ۲۳۴
مدیریت استراتژیک یکی از مهمترین شاخه های مدیریت است که در طی دو دهه اخیر توسعه روز افزون یافته است. از آنجا که تفکر استراتژیک را «اقدام در زمان حال در پرتو بصیرت روشن نسبت به آینده» تعریف کرده اند؛ بصیرت روشن نسبت به آینده، به معنای آگاهی از محیط آینده، و آگاهی از عملکرد سازمان در آینده است. از این رو برنامه ریزی محتوایی برنامه های رسانه باید برگرفته از شاخصهای مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... باشد تا علاوه بر رضایت مندی مخاطبان، هر یک از گروههای سنی نیز از برنامه های رسانه بطور مطلوب بهره مند شوند. در این مقاله با تأکید بر شاخصهای جمعیتی به عنوان یکی از مهمترین ساز و کارهای برنامه سازی، توجه دست اندرکاران رسانه را به این مهم جلب می نماید تا از طریق آن نقشه راه و افق محتوایی برنامه ها در صدا و سیما روشن تر ترسیم گردد. 
۲۳۹.

تأثیر شرایط و امکانات سرزمینی بر مهاجرت و تداوم سکونت اشعریان در ناحیه قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۸ ۲۵-۴۶

کلیدواژه‌ها: قم اشعریان امکانات سرزمینی مهاجرت تداوم سکونت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۴۰۲
انتخاب یک مکان به عنوان مقصد مهاجرت و تداوم سکونت، با امکانات سرزمینی و تکاپوهای مهاجران پیوندی دوسویه دارد. اشعریان در اواخر سده اول هجری به ناحیه قم آمدند و زیست جمعی خود را در این ناحیه تا اواسط سده چهارم هجری تداوم بخشیدند. این پژوهش درصدد است با در نظر داشتن عامل زمان و با نگاه به رهیافت جغرافیایی امکان گرا علل مهاجرت و تداوم سکونت اشعریان در ناحیه قم را تبیین نماید. در رویکرد امکان گرا شرایط و امکانات سرزمینی به عنوان بستر جغرافیایی و اقدامات مهاجران به عنوان عامل فعال انسانی به طور هم زمان مورد واکاوی قرار می گیرد. خالی بودن ناحیه قم از وجود مهاجرین متنفذ عرب، به آنها این امکان را داد که بتوانند بدون درگیری با قبایل رقیب حضورشان را در آنجا تداوم بخشند. حملات دیلمیان ضرورت پذیرش اشعریان را به عنوان نیروهای رزمی مدافع فراهم کرد و تغییر الگوی سکونت و تصاحب و مدیریت منابع آب وخاک از سوی اشعری ها، امکانات لازم را برای تداوم سکونت آنها فراهم و باعث توسعه همه جانبه ناحیه قم شد.
۲۴۰.

سیاست مذهبی شاه اسماعیل اول صفوی و تأثیر آن بر مناسبات فکری ایران و عثمانی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال نهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: شاه اسماعیل سیاست مذهبی ایران عثمانی مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۱ تعداد دانلود : ۱۰۵۰
بدون تردید رسمیت یافتن تشیع امامی همزمان با اولین پیروزی های شاه اسماعیل صفوی (905-930 ق) رخدادی پایدار و تأثیرگذار در آینده ی ایرانِ آن روزگار بود که موجبات دگرگونی ها و تحولات بسیاری را بویژه در عرصه ی سیاست خارجی فراهم آورد. به بیان دیگر، احیای هویت ملی ایرانی و رسمی کردن مذهب تشیع، صفویان را در مرزها با کشورهای سنیِ همسایه درگیر نمود. در این میان و به رغم اشتراکات دینی، بازرگانی و فرهنگیِ ایران و عثمانی، ظهور شاه اسماعیل و سیاست مذهبی وی، تیرگی روابط دو کشور را که توأم با جنگ و نبردهای شدید بود، به همراه داشت. این شرایط بویژه تفاوت و تباین مذهبی، موجی از مهاجرت ها بخصوص مهاجرت علما از عثمانی به ایران برای کسب دانش و سپس بازگشت به موطنشان و همچنین کوچ دانشمندانی از ایران به عثمانی را در پی داشت. در نتیجه افتِ فعالیت های فکری_علمی در نیمه اول عهد صفوی و به تَبع آن تا حدودی رونق علوم و ادبیات در حکومت عثمانی بوقوع پیوست. پژوهش حاضر با شیوه ی توصیفی تحلیلی، با اتکاء به منابع دست اول و تحقیقات جدید بر آن است تا به بررسی و تحلیل مناسبات فکری ایران و عثمانی تحت تأثیر سیاست مذهبی شاه اسماعیل اول بپردازد.