عباس سرافرازی

عباس سرافرازی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۶ مورد.
۱.

بررسی بایستگی ها و ویژگی های فرماندهان نظامی در نظام تمدن اسلامی مبتنی بر نامه ۵۳ نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای تمدنی انقلاب اسلامی سال ۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 81 - 101

کلیدواژه‌ها: امیرالمومنین (ع) نامه 53 فرماندهان نظامی انقلاب اسلامی بایستگی تمدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۹
تمدن اسلامی برای حفظ و بالندگی خود نیاز به ابزارها و پیشران ها یی دارد. در این میان نهادهای حکومتی و مجریان دولت در نظام انقلاب اسلامی اصلی ترین ابزارهایی هستند که در جوامع بشری به منظور تحقق و حفظ تمدن نقش اساسی ایفا می کنند. ایجاد نظم اجتماعی، ایجاد امنیت و احساس قدرت که از مؤلفه های تمدنی در نظام اسلام است که برعهده نهادهای نظامی و انتظامی گذاشته شده است. برای فهم عمیق این مؤلفه ها و نقش بی بدیل این نهاد در تمدن انقلاب اسلامی؛ کلام علی علیه السلام که به عنوان امام و حاکم جامعه اسلامی مطرح بوده اند، باید به عنوان یکی از منابع اصیل اسلامی مورد توجه قرار گیرد. بنابراین هدف از این نوشتار بررسی ویژگی های فرماندهان نیروی نظامی و انتظامی در حکومت اسلامی است که سعی می کند با روش توصیفی-تحلیلی بایستگی های تمدنی و انقلابیِ نیروی نظامی در زمینه های مختلف را مورد کنکاش قرار دهد تا یکی از پیشران های تمدن اسلامی مبتنی بر نظریه امیرالمومنین در نامه 53 نهج البلاغه مورد توجه قرار گیرد. برای نیل به این منظور، بررسی بایسته های فردی و شغلی فرماندهان نظامی و انتظامی و نیز رابطه میان آنها با حاکم و سربازان مورد توجه قرار گرفته است.
۲.

بررسی مواضع قدرت های خارجی(روسیه و انگلیس) در مواجهه با جنبش مشروطه ایران و اندیشه مشروطه خواهی افغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۴ 1 - 33

کلیدواژه‌ها: جنبش مشروطه اندیشه مشروطه خواهی ایران افغانستان انگلستان روسیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۳۰
ایران و افغانستان دو کشور مهم در غرب آسیا هستند که قدرت های خارجی، مخصوصاً انگلیس و روسیه، همیشه سعی داشته اند آن ها را تحت نفوذ خود قرار دهند. این پژوهش به بررسی سیاست های انگلستان و روسیه در قبال جنبش های مشروطه خواهی ایران و افغانستان در اوایل قرن بیستم می پردازد. همچنین به تحلیل رفتارها و اقدامات انگلیس و روسیه در مقابله با این جنبش ها پرداخته و روابط و تعارضات آن ها را با جنبش های مشروطه خواهی موردتوجه قرار می دهد. در ادامه، به ارزیابی پیامدهای این دو قدرت بر روی روابط بین المللی منطقه و جهان اشاره نموده و نقش آن ها را در تحولات معاصر دوره مشروطیت ایران و افغانستان می سنجد. این مقاله با استفاده از منابع تاریخی و مستندات، زبان فارسی، روسی و انگلیسی سعی دارد تا یک نگاه جدید و جامع از سیاست های قدرت های بزرگ در مواجهه با مشروطه ایران و اندیشه مشروطه خواهی افغانستان ارائه دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که روسیه به صورت آشکار و نظامی در برابر جنبش مشروطه ایران مداخله کرده است، درحالی که انگلیس به صورت مخفیانه و دیپلماتیک در برابر اندیشه مشروطه خواهی افغانستان قرارگرفته است. این تحقیق همچنین نشان می دهد که هماهنگی بین این دو قدرت برای مبارزه با جنبش مشروطه خواهی نقش مهمی داشته است. نتایج این مطالعه می تواند برای جنبش های معاصر آزادی خواهی مردمی چشم اندازی روشن ایجاد کند.
۳.

سیاست مذهبی خوارزمشاهیان در قبال مذهب حنفی و پیروان آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران سال ۳۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۶۱ (پیاپی ۱۵۱) 165 - 189

کلیدواژه‌ها: حنفیه خوارزمشاهیان سیاست مذهبی مذهب حنفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۶
خوارزمشاهیان حنفی مذهب بودند و در قلمرو آنان، غلبه با احناف بود. خوارزمشاهیان چه سیاستی در قبال مذهب حنفی اتخاذ نمودند؟ برای پاسخ، عصر خوارزمشاهیان به پنج دوره تقسیم و سیاست هر دوره براساس پنج معیار مطالعه و مشخص شد: رفتار با علما و عامه، مناسبات با حکام، به کارگیری در مناصب دولتی و ایجاد مساجد و مدارس. در دوره والی گری (530 - 491ق) به تبع اطاعت محمد و اتسز از سنجر، عامه و علمای حنفی در امن و رفاه بودند. در دوره استقلال طلبی (567- 530 ق) به واسطه عصیان اتسز بر سنجر و توسعه طلبی ایل ارسلان، عامه و علمای بلاد حنفی مورد تهاجم و اهانت واقع شدند؛ اگرچه این ضدیت با انگیزه سیاسی و درواقع بی طرفی مذهبی بود. در دوره تأسیس امپراتوری (596-568 ق) و به دنبال تصرف عراق که در آن غیرحنفیه در اکثریت بودند، سیاست بی طرفی به نفع شافعیه تشدید شد. در دوره اوج امپراتوری (617-596 ق) چون شرعیت حکومت سلطان محمد از ناحیه خلیفه تصدیق نشده بود، حنفیه غیرمعتزله سلطنت وی را مشروع نمی دانستند؛ لذا سیاست بی طرفی گاه به ضدیت با حنفیه تبدیل شد. در دوره مابعد حمله مغول (628-617ق) به سبب حاکم شدن ملوک الطوائف، پسران سلطان قصد داشتند بخشی از ملک را به هر قیمت متصرف شوند؛ لذا غورشاه و پیرشاه علیه حنفیه با شافعیه متحد شدند؛ اما جلال الدین به عنوان ناجی جهان اسلام سیاست وحدت اسلامی را در پیش گرفت و عموماً از حمایت از حنفیه اجتناب کرد. چون خوارزمشاهیان معتزلی بودند حمایت از حنفیه معتزله جز در عهد جلال الدین، در تمام ادوار اجرا شد. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است.
۴.

الگوریتم ترکیبی KMPCA برای انتخاب فناوری با استفاده از خوشه بندی و تحلیل مولفه های اصلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه تکنولوژی صنعتی دوره ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۱ 85 - 100

کلیدواژه‌ها: خوشه بندی K-means تحلیل مولفه های اصلی PCA KMPCA انتخاب فناوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۲۷
انتخاب فناوری مناسب، مسئله مهمی است که بنگاه های تولیدی و صنعتی با آن مواجه هستند. این درحالی است که، دسترسی به فناوری های جدید، مجموعه انتخاب را وسیع کرده است بطوریکه حل مسئله انتخاب فناوری با وجود معیارهای تصمیم متعدد، بیش از پیش مشکل و پیچیده شده است. از طرفی فناوری مناسب می تواند مزایای رقابتی قابل توجه ای را برای یک شرکت در یک محیط پیچیده کسب و کار ایجاد نماید. تاکنون روش های مختلفی جهت حل مسئله انتخاب فناوری ارائه گردیده است که هر یک دارای مزایا و معایبی هستند ولی هیج یک از روش های پیشنهادی به طور واحد کلیه قابلیت های لازم را ندارند. در این مقاله با بکارگیری روش تحلیل مولف های اصلی، روش ترکیبی خوشه بندی و تحلیل مولف های اصلی به همراه تئوری فازی، الگوریتم ترکیبی KMPCA در حل مسئله انتخاب فناوری توسعه داده شده است. تعداد متغیرهای انتخاب فناوری از 6 به 14 متغیر با پوشش کامل تری از ابعاد تصمیم ارتقاء یافت و داده ها از 49 فناوری رایج صنعت سنگ ایران جمع آوری و در مدل آزمون گردید. نتایج این تحقیق ضمن بهبود حل، کاهش ابعاد مسئله و کاهش روابط چند همخطی میان داده ها را در فرآیند انتخاب فناوری نشان می دهد.
۵.

نقش عوامل خارجی در مشروطه خواهی افغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵ ۱۲۸-۱۰۹

کلیدواژه‌ها: امیر حبیب الله خان لیسه حبیبیه مشروطه افغانستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۹۵
جنبش مشروطه خواهی نقطه عطفی در تاریخ معاصر افغانستان است. این جنبش فراز و فرودهای فراوانی را تجربه کرد و در هر دوره به گونه ای با شکست روبه رو شد. امیر حبیب الله خان با تأسیس «لیسه حبیبیه»، زمینه فعالیت های سیاسی روشنفکران و مشروطه خواهان را فراهم ساخته بود. «لیسه حبیبیه» به عنوان یکی از مراکز مهم و عمده اصلاح طلبی، آزادی خواهی، استقلال طلبی و مشروطه خواهی، به بستری برای فعالیت های سیاسی تبدیل شد که معلمان داخلی و خارجی در آن مشغول تدریس شدند. جنبش مشروطه خواهی متأثر از ایده اصلاحی سیدجمال الدین و الهام یافته از عوامل خارجی، تحولات جهانی و منطقه ای بود که روشنفکران، آزادی خواهان و مشروطه خواهان برای تحقق آن تلاش می کردند. مشروطه خواهان برای رهایی از وابستگی دولت های استعماری، استبداد داخلی و اصلاح ساختار سیاسی و برقراری نظام سلطنتی مشروطه به مبارزه پرداختند. این مقاله تلاش دارد با استفاده از متون تاریخی به زبان های فارسی، روسی و انگلیسی به بررسی تأثیر و نقش عوامل خارجی در شکل گیری مشروطه خواهی بپردازد. این تحقیق درصدد پاسخ به این سؤال است که نقش عوامل خارجی در مشروطه خواهی افغانستان چگونه بوده و چه پیامدهایی به بار آورده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که معلمان مسلمان هندی، ترکان جوان عثمانی، مشروطیت ایرانی و نقش قدرت های استعماری به خصوص انگلیس و روسیه مهمترین عوامل خارجی موثر در مشروطه خواهی افغانستان بودند.
۶.

بررسی زمان مندی روایت در اکسیر التواریخ بر پایه نظریه ژرار ژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۵ (پیاپی ۱۱۰) 123 - 146

کلیدواژه‌ها: نقد نوین زمان بندی روایت اکسیر التواریخ ژرار ژنت روایت سنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۷۴۹
زمان یکی از عناصر مهم و کلیدی در روایت های تاریخی است که در کنار مؤلفه هایی چون مکان و شخصیت های تاریخی، قوام یک ابژه و رخداد تاریخی را شکل می دهد. مورخان برای نقل روایت های تاریخی از عنصر زمان به شیوه های گوناگون بهره گرفته اند. ژرار ژنت، برای درک بهتر از کارکرد زمان در روایات با تأمل بر عنصر زمان در روایت، نظریه «زمانمندی روایت» را طرح و شاخص های سنجش زمان روایت را بررسی کرد. پژوهش حاضر، بر آن است تا با بهره گیری از نظریه زمان بندی ژنت، به شیوه تحلیل محتوا به ارزیابی شاکله روایی کتابی تاریخی یعنی اکسیر التواریخ و روابط بین مؤلفه های روایی سازنده این ساختار بپردازد و الگوی کلی سطوح و مؤلفه های روایی کتاب را تبیین و تشریح کند. با توجه به اهمیت عنصر زمان در متون تاریخی مشخص می شود که در کنار سیطره نظم گاه شمارانه بر روایت نویسنده اثر، بی نظمی های زمانی چون گذشته نگری یا آینده نگری مورخ، روایت او را به سمت «نابهنگامی یا زمان پریشی» هدایت کرده است. درعین حال بسامد مفرد رویدادها به صورت بسامد غالب، از مهم ترین شگردهای زمانی است که مورخ در مقوله زمانمندی روایت از آن بهره برده است.
۷.

رواج سکه های فارسی دردوره مغولان در شبه قاره هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 61 - 78
تعداد بازدید : ۷۷۸ تعداد دانلود : ۶۸۳
زبان فارسی یکی از ابزارهای نفوذ ایران در سرزمین های دیگر محسوب می شد.  ازدوره مغولان هند،  زبان فارسی حتی اشعار فارسی به سکه های مغولان هند افزده شد و تا پایان حکومت آنان اشعار فارسی بر سکه ها نقش بست. در ابتدا انگلیسی ها مجبورشدند از زبان فارسی در سکه های خود استفاده کنند اما چون پی به اهمیت این زبان در هند بردند و آن را مانعی برای اهداف استعماری خود می دیدند در صدد بر اندازی آن بر آمدند و در این امر توفیق یافتند. اهمیت تحقیق در این است که در صدد است یکی دیگر از عوامل رواج زبان فارسی در هند یعنی سکه ها را مورد بررسی قرار دهد و به این سوالات پاسخ گوید که سکه های فارسی از چه زمانی در هند رواج یافته است؟ آیا سکه های فارسی در گسترش زبان فارسی در هند مؤثر واقع شده اند؟ روش پژوهش در این تحقیق روش تاریخی براساس شناسایی و معرفی سکه ها می باشد. یافته تحقیق عبارت است از اینکه برای اولین بار استفاده از زبان فارسی درسکه ها در هندوستان در دوره مغولان هند صورت گرفت. زبان فارسی تا پایان این سلسله بر روی سکه ها دیده می شود تا اینکه عوامل مختلفی از جمله استعمارگران کمپانی هند در صدد نابودی زبان فارسی بر آمدند و استفاده از زبان فارسی بر روی سکه ها از رونق افتاد.
۸.

نقش شاهزادگان صفوی در دربار مغولان هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 195 - 214
تعداد بازدید : ۸۳۸ تعداد دانلود : ۱۳۳۷
در دوره حاکمیت صفویان بر ایران، گروهی از شاهزادگان صفوی به هندوستان رفتند. در بین آن ها، فرزندان سلطان حسین میرزا بن بهرام میرزا بن شاه اسماعیل شهرت بسیار یافتند. این شاهزادگان در پی اختلاف بر سر قدرت، حملات بی امان ازبکان، اوضاع نابسامان داخلی در ایران، وعده و وعید های اکبرشاه و جاذبه های کشور هندوستان به دربار مغولان هند پناه بردند. مهمترین پیامد این مهاجرت، از دست رفتن قندهار بود. پرسش اصلی در این پژوهش، تعیین نقش این شاهزادگان، در دربار مغولان هند بوده است. نگارندگان کوشیده اند با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی، مبتنی بر روش تحلیلی- توصیفی به آن پاسخ دهند. براساس فرضیه مطرح شده، این اشخاص در رویدادها و تحولات سیاسی این حکومت، نقش مؤثری ایفاء نمودند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد آنها در دوران سلطنت طولانی مدت اکبرشاه وارد هند شدند. در مدت حضور خود در هند، مورد تکریم شاهان هندوستان بودند. با آنها ارتباط خویشاوندی محکمی برقرار نمودند. گاهی نیز با اعمالشان، نارضایتی مغولان هند را در پی داشتند. اما در مجموع حضور مؤثر آنها در تحولات مهمی نظیر فتح دکن، بلخ و بدخشان و تلاش برای تصرف دوباره قندهار و آشوب های اواخر سلطنت شاهجهان، غیرقابل کتمان است.
۹.

اندیﺸﮥ ظل اللهی سلطان در نگرش تاریخ نگاراﻧﮥ مورخان عصر افشاری نمونه پژوهی: عالم آرای نادری و جهانگشای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری استرآبادی اندیﺸﮥ ظل اللهی مروی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷۳ تعداد دانلود : ۱۷۷۱
در تاریخ سیاسی ایران، اندیﺸﮥ ظل اللهی سلطان قدمت و دیرینگی بسیاری دارد. اندیشه ای که در دوران باستان با نام فره ایزدی مطرح بود. متون تاریخی یکی از جایگاه های بروز این اندیشه است و مورخان در نقل روایت های تاریخی، به کرات به اندیﺸﮥ ظل اللهی و تعابیر وابسته به آن استناد کرده اند. نموﻧﮥ این گونه روایت ها در متون تاریخیِ ایران عصر افشاریه یافت می شود. مروی و استرآبادی از مورخان شاخص عصر افشاری بودند که در آثارشان نمودهای اندیﺸﮥ ظل اللهی مشاهده می شود. مقاﻟﮥ حاضر بر آن است با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، نمودهای اندیﺸﮥ ظل اللهی سلطان را در نگرش تاریخ نگاراﻧﮥ مورخان عصر افشاری بررسی و تحلیل کند. دستاوردهای این پژوهش نشان دهندﮤ کاربرد تلویحی و غیرمستقیم و گاه مستقیم عبارت های مربوط به شأن ظل اللهیِ نادر برای مشروعیت بخشی او و ﻏﻠﺒﮥ این اندیشه بر باور و نگرش مورخان این عصر است.
۱۰.

بازتاب فضای سیاسی-اجتماعی حیات استرآبادی در تاریخ جهانگشای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 199 - 228

کلیدواژه‌ها: میرزامهدی خان استرآبادی تاریخ جهانگشای نادری حیات سیاسی - اجتماعی بینش روش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۱ تعداد دانلود : ۱۰۸۹
کتاب تاریخ جهانگشای نادری تألیف میرزا مهدی خان استرآبادی یکی از مهم ترین منابع تاریخ نگاری سلسله ای عصر افشاریه است. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی می کوشد که از طریق مطالعه شاخصه های بینشی و روشی استرآبادی در نگارش تاریخ جهانگشای نادری، چگونگی بازتاب فضای سیاسی-اجتماعی حیات مورخ را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. در قلمرو تاریخ نگاری و نقد تاریخی توجه به بینش و روش مورخ امری ضروری است. بینش و روش در تاریخ نگاری دو مقوله تفکیک ناپذیر و مرتبط با یکدیگرند. شناخت مورخ و اثر تاریخ نگارانه ی او مبنای شناخت زمانه اوست و فهم متون تاریخ نگارانه در هر عصری مستلزم شناخت عناصر روشی و بینش حاکم بر متن تاریخی است. در واکاوی بینش استرآبادی در جهانگشا به گرایش ها، باورها و تمایلات اثرگذار مورخ در چند محور مشیت گرایی، نخبه گرایی، بینش مذهبی، اجتماعی و انتقادی پرداخته شده است. در بررسی روش استرآبادی در جهانگشا، مؤلفه هایی که در مباحث روش شناختی مدنظر قرار می گیرد، نظیر ویژگی های سبکی، منابع مورداستفاده مورخ و عواملی ازاین دست مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که در پیدایی و نگارش تاریخ جهانگشای نادری، عواملی چون بافت و موقعیت اجتماعی و سیاسی حیات استرآبادی و گرایش های فردی مؤلف در کنار ویژگی های زبانی در پرتو شرایط و موقعیت زمانه بر بینش و روش تاریخ نگارانه ی متون این عصر تأثیر گذارده است.
۱۱.

تحلیل تاریخ نگاری شاهزاده جهانگیر میرزا در تاریخ نو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۰ (پیاپی ۱۰۵) 29 - 54

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری شاهزادگان قاجار جهانگیر میرزا تاریخ نو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۵۷۲
یکی از گروه های اجتماعی دوران قاجار که نقش مهمی در نگارش آثار تاریخی داشته اند، شاهزادگان قاجاری هستند. یکی از این شاهزادگان که با وجود نابینا شدن، اقدام به نگارش اثری تاریخی می نماید، جهانگیر میرزا فرزند عباس میرزا نایب السلطنه است. او کتابش را تاریخ نو می نامد. تاریخ نو نخستین اثر تاریخی است که در دوره ی ناصرالدین شاه نگاشته شد. در این پژوهش تلاش شده است تا با روش توصیفی تحلیلی و نقد درونی و بیرونی این اثر به شناختی از بینش، روش، مخاطب و نگرش های حاکم بر این اثر دست یابیم. آسیب های تاریخ معاصرنویسی، تأثیر پایگاه طبقاتی مؤلف، سیطره ی گفتمان جنگ های ایران و روسیه، غلبه واحد سیاسی، سبک نگارش ساده، غلبه وجه توصیفی بر وجه تحلیلی، از جمله ویژگی ها و نقاط ضعف و قوت این اثر تاریخی می باشند.
۱۲.

بینش و روش محمد کاظم مروی در تاریخ نگاری عالم آرای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری روش بینش محمدکاظم مروی تاریخ عالم آرای نادری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ نقد و بررسی کتاب
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگری
تعداد بازدید : ۱۷۴۲ تعداد دانلود : ۸۲۷
در قلمرو تاریخ نگاری و نقد تاریخی توجه به بینش و روش مورخ امری ضروری است. بینش و روش در تاریخ نگاری دو مقوله تفکیک ناپذیر و مرتبط با یکدیگرند. شناخت مورخ و اثر تاریخ نگارانه ی او مبنای شناخت زمانه اوست و فهم متون تاریخ نگارانه در هر عصری مستلزم شناخت عناصر روشی و بینش حاکم بر متن تاریخی است. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی به بررسی بینش و روش مروی، نویسنده عالم آرای نادری، اختصاص دارد. این اثر یکی از منابع تاریخ نگاری سلسله ای عصر افشاریه است. در واکاوی بینش مروی در تاریخ عالم آرای نادریبه گرایش ها و باورهای مورخ در چند محور مشیت گرایی، اعتقادات، نخبه گرایی و بینش انتقادی پرداخته شده است. در بررسی روش مروی نیز، مؤلفه هایی که در مباحث روش شناختی مدنظر قرار می گیرد، نظیر تحلیل ویژگی های سبکی، منابع مورد استفاده و عواملی از این دست مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که در نگارش عالم آرای نادری، عواملی چون موقعیت اجتماعی و گرایش های فردی مؤلف در کنار ویژگی های زبانی و بافت موقعیتی زمانه بر بینش و روش تاریخ نگارانه ی متون این عصر تأثیر گذارده است.
۱۳.

مؤلفه های موردانتظار مردم از عدلیه و تکاپوی دستگاه قضا در برآوردن آن طی سال های آغازین مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۸)

کلیدواژه‌ها: اسناد وزارت عدلیه دوره مشروطه انتظارات مردم امجدالسلطان معاون عدلیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۴ تعداد دانلود : ۷۹۸
هدف: این مقاله بر آن است تا موارد زیر را شناسایی و تحلیل کند: انتظارات مردم از عدلیه در سال های آغازین پس از مشروطه؛ میزان اهمیت مؤلفه های موردانتظار مردم از عدلیه و رابطه آن با درک مفهوم مشروطیت از دیدگاه مردم؛ همچنین تکاپوی نخستین دستگاه قضا در برآوردن این انتظارات. روش و رویکرد پژوهش: این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی براساس اسناد امجدالسلطان -معاون وزیر عدلیه در سال های 1325 تا 1329ق- و با بهره گیری از روش آماری با تحلیل کیفی داده های مستخرج از این اسناد تنظیم شده است؛ همچنین از سایر منابع تاریخی نیز استفاده شده است. یافته ها و نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد که با تغییر نظام حکومتی و انتظاراتی که رخداد مشروطه در مردم ایجاد کرده بود، توقع تحولی اساسی برای تحقق عدالت و حل مشکلات حقوقی در مردم به وجود آمده بود. همچنین می توان رابطة معناداری بین مؤلفه های موردانتظار مردم از مشروطیت با درک مفهوم مشروطیت از دیدگاه آن ها به دست آورد. دستگاه قضا باوجودِ تلاش برای برآوردن انتظارات مردم، به دلیل ریشه داربودن مشکلات بر سرِ راه تعمیق و توسعة این انتظارات، نمی توانست یک باره انتظارات مردم را برآورده کند و به زمان بیشتری نیاز داشت تا قدرتمند شود. بااین حال نظام حقوقی کشور با تأثیر از تحولات مشروطیت متحول شد و این تحول در آینده نیز ادامه یافت.
۱۴.

نقش پردازش های دینی در طرح مطالبات اجتماعی زنانِ عصر مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: زنان مشروطه مطالبات اجتماعی حق تحصیل پردازش های دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۵ تعداد دانلود : ۱۰۸۶
هدف این پژوهش، بررسی نقش پردازش های دینی در طرح مسأله مطالبات اجتماعی زنان ایرانی در دوره تاریخیِ مشروطه است. در این نگارش به بررسی مطالبه حق تحصیل برای زنان و نقش پردازش های دینی در طرح و به نتیجه رسیدن برخی از آن مطالبات پرداخته شده است. منبع شاخص در این پژوهش، مطبوعات دوره مشروطه است؛ دلیل اهمیت و توجه به مطبوعات در این دوره، اهمیت آن ها در قالب مهم ترین منبع اطلاع رسانی بودن در دوره مشروطه می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر اسنادی و با استفاده از دو فن تحلیل محتوا و بافت موقعیت کلمات می باشد. این پژوهش به ثمر رسیدن اصلی ترین مطالبه اجتماعی زنان در دوره مشروطه و نقش استفاده از روایات و پردازش های دینی، به عنوان حلقه واسط میان طرح مطالبات اجتماعی و تحقق مسأله حق تحصیل برای زنان در دوره مشروطه را نشان می دهد.
۱۵.

سیاست مذهبی فتحعلی شاه قاجار در قبال اهل تسنن در ایران

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴۸

کلیدواژه‌ها: اهل تسنن سیاست مذهبی فتحعلی شاه قاجار قاجاریه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۱ تعداد دانلود : ۷۴۷
منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می سازد که هدف تحقیق پیش رو می باشد. بررسی منابع تاریخی نشان می دهد سیاست راهبردی سلاطین قاجاریه من جمله فتحعلی شاه در قبال اهل تسنن، سیاستی بر مبنای تقابل حداقلی، مدارای مذهبی و تلاش برای تحقق وحدت اسلامی بوده است که می توان آنرا «سیاست تعاملی» نامید. مصادیقی چون آزادی مذهبی، امنیت اجتماعی، عدم وجود روایات دال بر درگیری نظامی حکومت با اهل تسنن، تلاش برای متمایل نمودن سنی مذهبان مناطق مرزی به حکومت مرکزی، نفوذ برخی علمای صوفی سنی در دربار و مراوده اهل سنت با درباریان و علمای شیعه موید این معناست. تاثیرپذیری احتمالی از روایات وارده از معصومین(ع) دال بر لزوم تعامل و تعایش شیعیان با عامه مسلمین، عدم احساس خطر سیاسی یا مذهبی از جانب اهل سنت، از میان رفتن تدریجی روحیه افراطی ضد تسنن در میان شیعیان، حاکم شدن دیدگاه مجتهدین و برچیده شدن تدریجی مشرب اخباری در میان علماء شیعه، جدی شدن خطر استعمار غرب و ضرورت اتحاد اسلامی و جلوگیری از متمایل شدن سنیان ساکن مناطق مرزی به مهاجرت یا پیوستن به همسایگان سنی مذهب رقیب دولت قاجاریه از مهم ترین علل اتخاذ چنین سیاستی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است.
۱۶.

تاثیر آموزشهای دارالفنون در گرایش هنر عصر ناصری به غرب (با تکیه بر موسیقی و نقاشی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۱ (پیاپی ۱۲۱)

کلیدواژه‌ها: موسیقی نقاشی دارالفنون صنیع الملک مسیو لومر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۲۴
تاسیس دارالفنون در سال 1268ق/ 1851م. آغاز رسمی و جدیِ نوسازی آموزش و متعاقبا عصر مبادلات علمی، فرهنگی و هنری با غرب بود. امیرکبیر با رسیدن به مقام صدر اعظمی، خواهان اجرا کردن اندیشه هایی مبنی بر پیشرفت در عرصه آموزش در علوم گوناگون برآمد، از این رو احداث دارالفنون را با به خدمت گرفتن معلمین غربی در اولویت فعالیت های خود قرار داد. از این رهگذر در اندک زمانی پس از فوت امیرکبیر و استخدام معلمین اروپایی و همچنین بازگشت محصلان اعزامی به اروپا، سطح گسترده ای از آموزه ها و باورهای غرب وارد جامعه ایران عصر ناصری گردید، به نحوی که هنر از این قاعده مستثنی نبود. بر این اساس تاثیر آموزه های غربگرایانه دارالفنون بر موسیقی و نقاشی این عصر پرسش مطروحه می باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی و تکیه بر تحقیقات جدید به بررسی تاثیر و نقش معلمین دارالفنون در روند غربگرایی در سبک ها و شیوه های هنر عصر ناصری (1313-1264ق/ 1895-1847م) و نیز تاثیر آن بر نظام آموزشی در دو حوزه موسیقی و نقاشی پرداخته و آن را مورد بررسی قرار دهد.
۱۷.

نفوذ غرب در نقّاشی ایران از ابتدای حکومت قاجار تا پایان عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: دوره قاجار فتحعلی شاه هنر غرب محمد شاه عصرناصری نقاشی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۱۹۵۲ تعداد دانلود : ۱۰۶۶
دوره ی قاجار یکی از مهم ترین مقاطع هنری ایران محسوب می گردد، چراکه تأثیر پذیری از هنر غرب به ویژه در نقّاشی به صورت محسوسی بروز یافت. با وجود اینکه هنر نقّاشی در دوره ی قاجار تا حد زیادی بر اساس بنیادهای هنری عصر صفوی استوار شده بود، در برابر وجوه متنوع هنر غرب که تا حد بسیار زیادی به صورت ظاهری دریافت می گردید، تحت تاثیر قرار گرفت. در این بین تلاش هم زمان و درعین حال متناقض برای تقلید از سنت های درباری و متعاقبا دستاوردهای غربی آغاز شد که نتیجه آن نه تنها بازگشت صحیح و مستقل به روش های سنتی نبود، بلکه هنرمندان و حامیان آنان نیز در فراگیری صحیح و کامل دستاوردهای غربی نیز چندان موفقیتی به دست نیاوردند و صرفا نمود بصریِ آن به صورت التقاطی سطحی در آثار هنری و ثمره ی آن کاهش تدریجیِ اسلوب ایرانی و گرته برداری از آثار نقاشّان رنسانس از سوی هنرمندان ایرانی و ایجاد سبک هایی تلفیقی به ویژه در عصر ناصری بود. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی و تکیه بر تحقیقات جدید به بررسی روند نفوذ سبک های غربی در نقّاشی ایران از ابتدای دوره قاجار (1210ق/ 1795م.) تا پایان عصر حکومت ناصرالدین شاه (1313ق/ 1895م.) و متعاقبا رویکرد پادشاهان قاجار و نقّاشان درباری پرداخته و آن را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
۱۸.

نگاهی بر سنت انتقال مردگان به اماکن مقدس و پیامدهای آن در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: دوره قاجار قرنطینه قبور متبرک بیماری های همه گیر

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۳۸۵ تعداد دانلود : ۱۵۰۴
۱۹.

نقش وزرای شیعی در دوره سلجوقیان ایران و عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۵ (پیاپی ۱۱۵)

کلیدواژه‌ها: شیعیان وزارت سلاجقه وزرای شیعی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۲۳۵۸۱ تعداد دانلود : ۱۵۲۳
در دوره سلجوقیان نهاد وزارت به عنوان یک عنصر ثبات بر نیروهای مختلف وپراکنده که به صورت داخلی و خارجی در کار بودند نظارت می کرد. این نهاد بازوی کشوری حکومت به شمار می رفت ، وزارت در دوره سلجوقی یکی از نهاد های جا افتاده حکومت اسلامی محسوب می شد و وزیر محور دستگاه حکومتی و از قدرت زیادی بر خودار بود وی به عنوان نایب سلطان عهده دار تمام جنبه های تشکیلات کشوری بود و مسؤلیت زیادی داشت وظایف مالی، نظامی، قضایی ، مذهبی وتشریفات از مهمترین وظایف وزیر به شمار می آمد ، شیعیان در سیر آرام وتدریجی خود یکی از اهدافی را که در ضمن مدارا با حکومت ها دنبال می کردند دست یافتن بر مقام وزارت بعنوان یکی از بالاترین و مؤثر ترین نهاد های حکومتی بود که با وجود مخاطراتی که این منصب داشت در صدد قرارگفتن براین منصب بودند ، از 64 وزیری که از ابتدای دوره سلجوقی از زمان طغرل بیک ( 455 ه ) تا پایان دوره طغرل سوم در سال (590 ه ) به وزارت منصوب شدند 13 تن شیعه امامی بودند که اولین آنها تاج الملک ابو الغنایم بود، مشهور ترین وزیر شیعی انوشیروان بن خالد نویسنده کتاب "" نفثه المصدور فی فتور زمان الصدور و صدورالزمان الفتور "" است که یک مرتبه در دوره محمدبن ملکشاه (511 ه ) به عنوان وزیر موقت و بار دوم در سال 522 ه در زمان محمودبن محمدبن ملکشاه به عنوان وزیر و مرتبه آخر در عصرمسعودبن ملکشاه و جمعاً سه مرتبه به وزارت برگزیده شد و مهم اینکه سه وزیر آخر دوره سلجوقی در زمان آخرین پادشاه سلاجقه طغرل بن ارسلان ( طغرل سوم ) هر سه شیعه مذهب بودند و پرونده وزارت پر رونق سلاجقه که شروع کننده آن ابوالفتح رازی سالار بوژگان بود با عزالدین بن رضا، معین الدین کاشی و فخر الدین بن صفی الدین ورامینی وزرای شیعی بسته شد.
۲۰.

سوء استفاده مالی دوره تیموری در منطقه جام (دوره وزارت خواجه غیاث الدین پیر احمد خوافی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: شاهرخ جام اتهام سوءاستفاده مالی دورة تیموری غیاث الدین پیراحمد خوافی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۴۰۵ تعداد دانلود : ۹۵۷
خواجه غیاث الدین پیراحمد خوافی یکی از وزرای مشهور دوره تیموریان می باشد که سی سال منصب وزارت را در دوره شاهرخ و جانشینانش برعهده داشت. اگرچه پیراحمد توانست در دورانِ طولانیِ وزارت خویش در دستگاه حکومتِ شاهرخ، مصدر و منشأ خدمات ارزنده ای شود، امّا یکی از مسائلی که در خصوص روزگارِ وزارت وی مطرح شده، مسئله سوءاستفاده های مالی است که در منطقة جام (تربت جام کنونی) اتفاق افتاده و پیراحمد هم به طور غیرمستقیم در مظان این اتهام قرار گرفته است. سؤالی که این مقاله حول محور آن شکل گرفته، این است که چگونه با وجودی که مؤرخین دوره تیموری سخنی از نقش پیراحمد خوافی در این سوءاستفاده مالی نگفته اند، اما وی همچنان از سوی برخی پژوهشگران در معرض این اتهام قرار گرفته است؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای، سعی در روشن کردن این مسئله دارد که پیراحمد در سوءاستفاده مالی جام نقشی نداشته و اتهامی که به وی زده شده، بدون هیچ استدلالی مطرح شده و پایه و اساس درست و روشنی ندارد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان