مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
قرقیزستان
حوزههای تخصصی:
ایران در سال 1384 به صورت عضو ناظر، به عضویت سازمان شانگهای درآمد. این موضوع با در نظر داشتن اهداف شکل گیری این سازمان و روند تحولات آن بحث های جدی درباره نحوه همکاری ایران با این سازمان مطرح ساخته است. مجمع شانگهای یا شانگهای ـ 5 ابتدا برای حل و فصل مسائل امنیتی و مرزی میان چین و روسیه و کشورهای آسیای مرکزی (غیر از ازبکستان و ترکمنستان) ایجاد شد. با پیوستن ازبکستان به این مجمع به سطح سازمان ارتقا یافت. هر چند در روند تحولات مربوط به این همکاری امنیتی منطقه ای، تغییرات مهمی شکل گرفته و مسائل اقتصادی نیز مطرح شده، ولی اساساً این سازمان به مباحث و مشکلات امنیتی ـ نظامی توجه داشته است.سؤال اصلی مقاله این است که «سازمان شانگهای چه نقشی در تأمین امنیت آسیای مرکزی ایفا می کند؟» در این مقاله روند دگرگونی های ایجاد شده در این سازمان بررسی می شود تا نقش آن در تأمین امنیت آسیای مرکزی روشن شود.
توسعه اجتماعی کشورهای آسیای مرکزی؛ یک مقایسه آماری
حوزههای تخصصی:
توزیع متناسب منابع بین بخشهای مختلف جامعه و توجه به توسعه اجتماعی به معنی فراهم آوردن امکانات اولیه آموزشی و بهداشتی جوامع، در دراز مدت تاثیر زیادی در توسعه کشورها دارد. بیشتر کشورهای در حال توسعه که به مراحل بالای توسعه اقتصادی رسیدهاند نیز در مراحل اولیه توسعه خود به توسعه اجتماعی توجه ویژه ای داشتهاند. در این مقاله تلاش شده است تا ساختار اجتماعی پنج کشور آسیای مرکزی بهصورت تطبیقی مورد بررسی قرار گیرد. با این هدف رشد و توسعه بخش های بهداشت، آموزش و درصد هزینه هایی را که دولت در این حوزهها داشته و همچنین برابری جنسیتی به طور تطبیقی بررسی شده است. شاخص های توسعه اجتماعی کشورهای منطقه در دو بخش آموزش و بهداشت مورد تحلیل قرار گرفته اند. از نظر آموزشی، شاخص هایی چون وضعیت سواد، ثبت نام در دوره های مختلف ابتدایی، متوسطه و پایانی و برابری جنسیتی در جامعه مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر ساختار بهداشتی نیز مقایسه جایگاه این کشورها با استفاده از شاخص هایی چون امید به زندگی، میزان مرگ و میر کودکان، مادران، دسترسی به آب بهداشتی سالم و دسترسی به تسهیلات بهداشتی صورت گرفته است.
همکاری در بخش مبادلات الکتریسیته بین ایران و کشورهای منطقه آسیای مرکزی
حوزههای تخصصی:
می توان ادعا کرد که بخش سوخت و انرژی در توسعه کشورها و بهبود سطح زندگی مردم نقش حساسی داشته و از ارکان اصلی توسعه اقتصادی کشورها محسوب می شود. انرژی برق نیز در هر کشوری به عنوان زیر بنای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به حساب می آید، به طوری که رشد انرژی الکتریکی به عنوان شاخصی جهت اندازه گیری رشد تولید ناخالص داخلی ارزیابی می شود. با توجه به اهمیت این موضوع باید گفت که منطقه آسیای مرکزی دارای ظرفیت های فراوان اقتصادی در بخش های گوناگون از جمله بخش انرژی الکتریکی است. این موضوع با توجه به موقعیت منحصر به فرد ایران در بحث اقتصاد منطقه ای می تواند زمینه شکل گیری یک گروه بندی تولید و توزیع انرژی را در منطقه آسیای جنوب غربی فراهم کند. بنابراین در این مقاله تلاش می شود ظرفیت ها و ظرفیت های کشورهای ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان در آسیای مرکزی و ج. ا. ایران در زمینه ظرفیت تولید و توزیع انرژی الکتریکی با توجه به موقعیعت ترانزیتی ایران و بازار مناسب کشورهای منطقه از جمله افغانستان و نیاز روزافزون کشورهای غرب و جنوب آسیا مورد بررسی قرار گیرد.
بررسی علت های شکست دولت برآمده از تحولات موسوم به انقلاب رنگی در قرقیزستان
حوزههای تخصصی:
تحولات اخیر در قرقیزستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی، برای ناظران سؤال های زیادی ایجاد کرد و بحث در مورد علت های این حوادث از موضوع هایی است که توجه تحلیل گران زیادی را به خود جلب کرده است. هدف این مقاله، بررسی علت های مؤثر بر شکست دولت برآمده از تحولات سیاسی موسوم به انقلاب رنگی در قرقیزستان است، که منجر به انتقال قدرت از دولت قربان بیک باقییف به دولت موقت، به رهبری رزا آتنبایوا شده است. مقاله در پاسخ به چرایی این شکست، نخست به بررسی مختصر پیشینه تاریخی این کشور میپردازد و سپس علت های این شکست را، به دو دسته داخلی(سیاسی، اقتصادی، فرهنگی) و بین المللی (سازمان های غیردولتی، آمریکا و روسیه) تقسیم کرده و در پایان به نقد و ارزیابی مباحث طرح شده پرداخته است. به هر حال درک واقع بینانه از علل این تحولات مستلزم بهکارگیری رهیافتی چند علتی و نگرش جامع و کامل به این کشورها است.
سیاست انرژی روسیه در آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
با افزایش وابستگی جهانی به انرژی و نیز ظهور روسیه به عنوان «ابرقدرت انرژی» قرن بیست ویکم، مسیرهای انتقال انرژی از جمهوری های پیشین اتحاد شوروی به بازارهای اروپایی و آسیایی، بیش از پیش مورد توجه قدرت های جهانی قرار گرفته است. انرژی در کانون روند رشد و توسعه اقتصادی روسیه قرار دارد. درآمدی که روسیه از راه صادرات انرژی به دست می آورد، موجب نفوذ روزافزون روسیه در سیاست بین الملل شده است. اکنون انرژی یکی از عوامل مهم در شکل دادن به روابط خارجی روسیه به شمار می رود. روسیه از یک سو برای جبران کمبود تولید خود در منطقه سیبری غربی به گاز آسیای مرکزی نیاز دارد، از سوی دیگر از مسیرهای اصلی انتقال گاز و نفت کشورهای این منطقه است. منابع قابل توجه نفت و گاز آسیای مرکزی می تواند در حفظ برتری روسیه در بازار انرژی اوراسیا نقش مهمی داشته باشد. سوال اصلی این مقاله این است «سرشت و ابزارهای سیاست انرژی روسیه در آسیای مرکزی چیست؟» فرضیه نویسندگان این است که روسیه برای ارتقاء جایگاه خود در نظام بین الملل، بازسازی کنترل خود بر بخش انرژی کشورهای آسیای مرکزی را، با استفاده از اهرم انرژی مورد توجه قرار داده است.
چالش های فرا منطقه ای فراروی مسلمانان آسیای مرکزی
حوزههای تخصصی:
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال کشورهای مسلمان منطقه و خلأ حضور قدرت شرق و موج اسلام خواهی در میان مردم و ترس از ایجاد اسلام انقلابی موجب حضور جدی دو قدرت غربی اسلام ستیز در منطقه شده است که عمدتا در راستای مهار اسلام گرایی، مهار جمهوری اسلامی، مهار و تضعیف روسیه و حفظ منافع راهبردی نظامی اقتصادی و جلوگیری از حمایت نخبگان سیاسی و فرهنگی این منطقه از انتفاضه فلسطین و کنترل و مدیریت پروژه پان ترکیسم وارد منطقه شده اند و با این اهداف روابط بسیار تنگاتنگی با سران لائیک کشور های مسلمان منطقه برقرار کرده اند و تا حدود زیادی به اهداف کلان خود دست یافتند.
بررسی نظری انقلاب های رنگی با تأکید بر انقلاب رز گرجستان و انقلاب لاله ای در قرقیزستان
حوزههای تخصصی:
تغییرهای سیاسی در کشورها، همیشه مورد توجه ناظران داخلی و خارجی قرار می گیرد. این تغییرهای سیاسی معمولا از راه انقلاب، انتخابات، کودتا و جنگ صورت می گیرد. اما در دوره بعد از فروپاشی اتحاد شوروی تغییرهای اجتماعی و سیاسی نیز همپای دیگر مسایل مهم جهان دستخوش تحول شد. در این مقاله سعی بر این است تا با استفاده از نظریه دمکراسی سازی و با بهره گیری از ادبیات قدرت نرم به تبیین نظری انقلاب رنگی پرداخته و تناقض ظاهری این واژه را در راستای تحول در روابط بین الملل در عصر جهانی شدن توضیح داده شود. در ادامه برای بهتر توضیح دادن ویژگی های انقلاب رنگی از دو نمونه انقلاب رز در گرجستان و انقلاب لاله ای در قرقیزستان استفاده می شود. در پایان این نکته را خاطر نشان می شود که انقلاب های رنگی حاصل شرایط توسعه نامتوازن داخلی، مشکلات داخلی و جامعه مدنی نسبتا فعال از یک سو و تحریک ها و آموزش های خارجی از سوی دیگر است.
سازمان های مردم نهاد و دگرگونی سیاسی در آسیای مرکزی (مطالعه موردی: انقلاب رنگی جمهوری قرقیزستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
انقلاب رنگی دگرگونی جدیدی در عرصه سیاست است که در دهه پایانی قرن بیستم از کشورهای اروپای شرقی آغاز و در دهه نخست قرن بیست و یکم به جمهوری های نواستقلال اتحاد شوروی تسری یافته است. از عوامل مؤثر در چنین رخدادی، وجود کشورهای بزرگی است که برای رسیدن به هدف های خود از فقر موجود در این کشورها استفاده کرده اند و می خواهند از کمک های مالی به عنوان حربه ای برای نفوذ بیشتر خود، بیشترین استفاده را ببرند. پرسش اصلی این نوشتار با کمک روش همبستگی متغیرها، این است که سازمان های مردم نهاد چگونه بر انقلاب رنگی جمهوری قرقیزستان تأثیر گذاشته اند؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح می شود که سازمان های مردم نهاد از راه آگاهی بخشی به جوانان، بر انقلاب رنگی جمهوری قرقیزستان تأثیر مستقیم و مؤثر گذاشته اند. گردآوری اطلاعات این نوشتار از راه کتابخانه ای، اسنادی و اینترنتی است. نتایج مطالعات نشان می دهد که سازمان های مردم نهاد در این کشورها با دردست گرفتن رسانه ها، نبض افکار عمومی جامعه را در دست می گیرند و تلاش می کنند تا همه چیز را بزرگ تر از آنچه هست، نشان دهند و از این راه به منافع خود دست یابند.
بررسی و مقایسه نقش شاخص های توسعه اجتماعی در گرایش به سوی اسلام تندرو در آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
منطقه آسیای مرکزی بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و خلأ قدرت ناشی از آن به سرعت در کانون توجه گروهای اسلام گرا قرار گرفته است. داعش یکی از گروهای تندرو اسلامی است که به شدت بر این منطقه تأثیر گذاشته است. ازاین رو، نوشتار حاضر در پی بررسی و مقایسه شاخص های توسعه اجتماعی پنج کشور هم سود قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان در گرایش به گروه داعش بوده است. با این هدف، پس از ارائه رویکردهای نظری برای توصیف و تبیین نظری موضوع، با استفاده از روش کمی و از نوع تحلیل ثانوی، با رجوع به همه اطلاعات مرتبط با شاخص های توسعه اجتماعی و گرایش به تندرو مذهبی در پایگاه اینترنتی مؤسسه مطالعات امور بین الملل فنلاند (2015) و سایت های معتبر کشورهای آسیای مرکزی و روسیه (جامعه آماری) به روش تمام شماری انتخاب و پس از کدگذاری و وزن دهی وارد نرم افزار اس پی اس اس کردیم و در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی تحلیل کردیم. یافته های پژوهش نشان داد که بین شاخص های توسعه اجتماعی مانند پیشرفت اجتماعی، هزینه های آموزشی، هزینه های بهداشتی (برحسب تولید ناخالص ملی)، نرخ خاص مهاجرت و جهانی شدن و نیز شاخص کل تفاوت معناداری در سطح خطای 01/0 در پنج کشور مورد بررسی هم سود مشاهده شده است. در نتیجه می توان گفت که نارسایی در شاخص های مختلف توسعه اجتماعی به ویژه شاخص پیشرفت اجتماعی، هزینه های آموزشی، سرانه هزینه های بهداشت و درمان و نرخ بالای مهاجرت (برون کوچی) زمینه های گرایش شهروندان کشورهای آسیای مرکزی را به سوی گروه داعش فراهم ساخته است.
دیپلماسی علمی ایران در آسیای مرکزی
حوزههای تخصصی:
دیپلماسی علمی مفهومی است که در قرن بیست و یکم، به سبب پیشرفت های فنّاورانه در حوزه های مختلف دانش بشری مطرح شده و بیشتر مورد توجّه قرار گرفته است. به طور کلّی این مفهوم به همکاری های علمی دولت ها و ملّت ها، به منظور رسیدگی و حلّ و فصل چالش های مشترک مربوط است. امروزه دیپلماسی علمی به عنوان ابزاری مناسب جهت ایجاد ارتباط میان ملّت ها و دستیابی به منافع مشترک مورد توجّه قرار می گیرد. منطقه ی آسیای مرکزی که شامل 5 کشور است، هم به سبب مجاورت جغرافیایی و هم به واسطه ی پیوندهای تاریخی با ایران از اهمّیت قابل توجّهی برای ایران برخوردار است. در بیش از دو دهه از استقلال این کشورها تاکنون، فضای جدیدی از نظر ارتباطات و تعامل بر این منطقه حاکم شده که برای جمهوری اسلامی ایران نیز دارای اهمّیت است. یکی از مسائلی که جمهوری های بازمانده از فروپاشی اتّحاد شوروی و از جمله آسیای مرکزی، در دوره ی پس از فروپاشی با آن روبه رو شدند، ضعف دانش و فنّاوری تخصّصی در حوزه های مختلف و همچنین کمبود نیروهای متخصّص در این حوزه ها بود که دلیل آن وابستگی به مرکز اتّحاد (روسیه) بود. پیشرفت های ایران در عرصه ی علم و فنّاوری، مورد تأیید و شناسایی بین المللی قرار گرفته و می توان این مؤلّفه را به عنوان قدرت نرم ایران در روابط با کشورهای آسیای مرکزی مورد استفاده قرار داد. سوال پژوهش حاضر این است که فرصت ها و چالش های ایران در استفاده از ابزار دیپلماسی علمی در روابط خود با کشورهای آسیای مرکزی چیست؟ برای پاسخ به پرسش اصلی، فرضیه ی نویسندگان این است که عواملی مانند ضعف علمی و فنّاوری این کشورها پس از اتّحاد شوروی و رویکرد مثبت این کشورها به روابط با ایران، زمینه ی مساعدی برای استفاده ی ایران از دیپلماسی عمومی در مورد این کشورها فراهم کرده است. روش گردآوری داده های این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی بوده است.
سیاست های اقتصادی ترکیه در جمهوری های آسیای مرکزی
حوزههای تخصصی:
پس از فروپاشی اتحاد شوروی و ایجاد خلا قدرت در جمهوری های نواستقلال یافته آسیای مرکزی این منطقه مورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفت که در این میان نقش ترکیه به دلیل پیوندهای تاریخی و فرهنگی با این منطقه دارای اهمیت خاصی است. در این پژوهش تلاش شده است ضمن نگاهی اجمالی به وضعیت اقتصادی ترکیه و جمهوری های آسیای مرکزی، فعالیت های اقتصادی ترکیه در این جمهوری ها مورد بررسی قرار گیرد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیایی و مهاجرت نیروی کار از آسیای مرکزی به روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در سال های آغازین فروپاشی اتحاد شوروی و جایگزین شدن جمهوری های جدید، مهم ترین روند مهاجرت از سوی روس تباران ساکن در آسیای مرکزی بود، ولی این روند در سال های بعد به ویژه از دهه 2000 به بعد تغییر کرد. به طوری که اینک با پدیده مهاجرت گسترده مردم آسیای مرکزی به روسیه روبه رو هستیم. این مهاجرت ها که بیشتر با انگیزه های اقتصادی صورت می گیرند تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد کشورهای مهاجرفرست به جای می گذارند؛ تا جایی که در سه دهه گذشته دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان از نظر سهم حواله ها از تولید ناخالص ملی، همواره در شمار سه کشور نخست جهان بوده اند که بخش قابل توجهی از آن از روسیه تأمین می شود. در این نوشتار همراه با بررسی روندهای مهاجرت در منطقه و ویژگی مهاجران آسیای مرکزی در روسیه، به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که شکل گیری اتحادیه اقتصادی اوراسیایی چه تأثیری بر روند مهاجرت از آسیای مرکزی به روسیه داشته است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که عضویت کشورهای قزاقستان و قرقیزستان و روسیه در اتحادیه اقتصادی اوراسیایی با اثرگذاری بر هزینه های سود و زیان مهاجران کاری روند مهاجرت نیروی کار از دو کشور مورد اشاره به روسیه را افزایش داده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اتحادیه اقتصادی اوراسیایی با تسهیل روند مهاجرت نیروی کار، سبب افزایش مهاجرت های کاری از قزاقستان و قرقیزستان به روسیه شده است. این نوشتار با روش کیفی همبستگی و با ابزار کتابخانه ای صورت می گیرد.
سیاست جمهوری اسلامی ایران در مورد قرقیزستان، راهبردهای کنونی، سناریوهای آینده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال کشورهای آسیای مرکزی، موجب تکاپوی دستگاه سیاست خارجی ایران و دیگر کشورها برای حضور در این منطقه شد. سیاست خارجی قرقیزستان «چندبعدی» یا «چندبرداری» است که بر تحکیم روابط خارجی انعطاف پذیر و چندجانبه با کشورهای همسایه و بازیگران منطقه متمرکز است. قرقیزستان تنها کشور آسیای مرکزی است که با ایران توافق نامه همکاری همه جانبه ده ساله امضا کرده است. با توجه به این موضوع، در این نوشتار با دنبال کردن رویکردی «آینده پژوهانه» تلاش می کنیم، سیاست خارجی ایران در این کشور را تحلیل کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که راهبردهای کنونی جمهوری اسلامی ایران در قرقیزستان کدامند و کدام سناریوهای محتمل و مطلوب برای آینده سیاست خارجی ایران در این کشور قابل طرح است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد هرچند که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قالب سناریوهای خوشبینانه تحلیل پذیر است، دیگر سناریوهای احتمالی و بدبینانه نیز قابل طرح هستند. سرانجام می توان ادعا کرد که با وجود آینده محور بودن، روابط دو کشور حکایت از روابطی کم رونق دارد که احتمال رخداد سناریوهای مطلوب سیاست خارجی ایران در این کشور را کاهش می دهد و تا رسیدن به وضعیت ایده آل راه زیادی در پیش خواهد بود. روش گردآوری اطلاعات این نوشتار اسنادی کتابخانه ای است.