مطالب مرتبط با کلیدواژه

اقتباس


۸۱.

بینامتنیت در مصیبت نامه ی عطار نیشابوری با عرفای قرن شش هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 113-137

کلیدواژه‌ها: خوانش بینامتنی عقد اقتباس ترجمه مصیبت نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۲۵۴
نظریه بینامتنیت یکی از رویکردهای نوین در خوانش و نقد متون است. این نظریه ابتدا از نشانه شناسی فردیناند سوسور مایه گرفته و به بررسی روابط موجود در بین متون می پردازد؛ به این سبب که در هر متنی اشاراتی به آثار پیش از آن وجود دارد؛ به بیان دیگر، متون جدید زاییده متن های پیش از خود هستند. ژارژ ژنت نظریه بینامتنیت را به کمال خود رسانده است. ژنت، بینامتنیت را به سه دسته تقسیم می کند که در قالب حضور صریح و اعلام شده، پنهان و غیرصریح یا ضمنی یک متن در متن دیگر، قابل بررسی است. در این مقاله ابتدا با روش تحلیلی- توصیفی حکایات مصیبت نامه بر اساس نظریه بینامتنیت و معادل های آن در بلاغت اسلامی دسته بندی شده؛ سپس متن پیشین حکایات در آثار قرن ششم یافته شده و پس ازآن خوانش بینامتنی حکایات بر اساس نظریه بینامتنیت ژنت در این سه حوزه، همراه با نمونه، تحلیل کاربردی و بیان تشابهات و تفاوت ها ازنظر حجم مطالب، شخصیت ها و اهداف دو نویسنده مطرح شده میان حکایات ارائه می گردد. بر اساس این بررسی دَه حکایت مصیبت نامه پیوند بینامتنی با آثار قرن شش دارند. در این سه حوزه یادشده، پنج مورد حکایت از نوع بینامتنیت صریح- آشکار هستند که دو مورد آن از نوع «عقد»؛ دو مورد از نوع «اقتباس» و یک مورد از نوع «ترجمه» است. همچنین پنج مورد بینامتنیت تعمدی- پنهان یافت شده است .
۸۲.

شناخت و تبیین مؤلفه ها و وجوه ازآن خودسازی

نویسنده:
منبع: پژوهش در هنر و علوم انسانی سال ششم تیر ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 71-78
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۷۸
از آن خودسازی یکی از مهمترین جریان های دنیای هنر معاصر است که در دهه های اخیر بسیار افراطی رواج یافته و در مقابل مسأله ی جعل قرار گرفته است. اما از آن خودسازی و جعل تفاوت های قابل ملاحظه ای با هم دارند. هنرمند از آن خودساز در واقع از آثار دیگران در کارهایش استفاده می کند و آشکارا این اقتباس یا استفاده را بیان می کند. در تاریخ هنر نیز گرته برداری از آثار هنرمندان دیگر کاری پذیرفتنی بوده است. هدف از پژوهش حاضر شناخت و تبیین ویژگی های ازآن خودسازی، نظریات مطرح شده و تفاوت های میان کپی، جعل، اقتباس و از آن خودسازی با رجوع به تعاریف این اصطلاح ها است. بنابراین جهت دستیابی به اهداف مذکور از روش تحقیق توصیفی تحلیلی استفاده شده و اطلاعات مورد نیاز به شیوه کتابخانه ای جمع آوری گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که تفاوت های زیادی میان آثار اقتباسی و آثار جعلی در دنیای هنر وجود دارد که فراخور سطح بندی اقتباس آنها می توان آن ها را ارزیابی کرد و در این میان هنر از آن خودسازی جنبشی جدید در دنیای پست مدرن است که می توان از آن بهره برد.
۸۳.

انتحال از خویشتن، با اقتباس از دیگران!

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ مرداد و شهریور ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۸۹) 315 - 362

کلیدواژه‌ها: انتحال از خویشتن انتحال به سبب ارجاع نابَسَنده اقتباس نقد ارجاع دهی کتاب سازی ترجمه آزاد محمّدکاظم رحمتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۸۲
ارائه مکتوبات پژوهشیِ سودمند و روش مند منوط است به رعایت دقیق ضوابط و قواعد مرسومی که تخلّف از آنها موجب تولید آثار پژوهشی نااستوار و نامطلوب می شود. نقدِ نگاشته هایی که بدون توجّه به معیارهای علمیِ مقبول در نگارش مقالات پژوهشی فراهم آمده است و بازنمودنِ خطاها و کاستی های آنها بی تردید در ارتقای سطح کیفی تحقیقات و تألیفات پژوهشگران اثرگذار است. از این رو در نوشتار پیش رو، با بررسی شماری از مقالات یکی از نویسندگان پرکار، به سنجش و نقد برخی از روش ها و منش های پژوهشی ناهنجار در نگارش مقالات علمی پرداخته می شود که از آن جمله است: اقتباس کلان از آثار سایر محقّقان و درهم آمیختن تألیف و ترجمه، ارجاع دهی مبهم و غیر دقیق و انتحال به سبب ارجاع نابَسَنده، بازیافت مطالب پیشترمنتشرشده خود در مقالات تازه یا انتحال از خویشتن ، بازنشر مکرّر یک مقاله یا کتاب در صورت های مختلف (مقاله سازی و کتاب سازی)، ارائه ترجمه های غیر دقیق و افراط در ترجمه آزاد، نمایش نادرستِ نقش پژوهشی نویسنده در فراهم آوردن آثار و نادیده انگاشتن حقوق معنوی صاحبان اصلی اندیشه ها، و نیز انشاء نامنظّم و نگارش شتابزده با نثری نارس و نارسا.
۸۴.

تلمیحات و اشارات قرآنی در تحمیدیه های نظامی گنجه ای

نویسنده:
منبع: پازند سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۶ و ۵۷ 5 - 24

کلیدواژه‌ها: تلمیح اقتباس اشاره ترجمه تحمیدیه نظامی گنجه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۲۸۲
نظامی بزرگ ترین شاعر بزمی و داستان سرای ایران از معدود شاعرانی است که به علت کسب علوم و فنون مختلف همچون فلسفه و کلام، علوم قرآنی، نجوم و دیگر علوم به عنوان حکیم ملقب شده است. آشنایی او با قرآن و حدیث و به کارگیری علوم بلاغی و بدیعی همچون تلمیح، اقتباس، اشاره، ترجمه و دیگر آرایه های قرآنی بررسی زیبایی شناسی شعر این حکیم فرزانه را اجتناب ناپذیر کرده است. در این جستار ضمن بررسی و تفکیک معنای ادبی هر یک از آرایه های اشاره، تلمیح، اقتباس و ترجمه،تحمیدیه های او که یکی از شاهکارهای ادب فارسی و مشحون از آیات است، شناسانده می شود تا دریابیم نظامی با تسلطی که بر قرآن و حدیث داشته است چه زیبایی هایی در تحمیدیه های خود خلق کرده که این گونه مانا و جاودانه شده اند؟ در شش منظومه او هفت تحمیدیه خلق شده که دارای ویژگی هایی است که مخاطب امروز به راحتی با آن ارتباط برقرار می کند. در این مقاله ضمن تحلیل این تحمیدیه ها، بسامد اشارات و تلمیحات قرآنی و تأثیرپذیری نظامی در تحمیدیه ها نشان داده شده است.
۸۵.

بینامتنیت در مثنوی های عطار نیشابوری با حدیقه سنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۰ 113 - 134

کلیدواژه‌ها: بینامتنیت خوانش بینامتنی مثنوی های عطار سنایی اقتباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۹۷
نظریه بینامتنیت یکی از رویکردهای نوین در خوانش و نقد متون است. این نظریه ابتدا از نشانه شناسی فردیناند سوسور مایه گرفت و ب ه بررس ی رواب ط موجود در بین متون می پردازد. چراکه در هر متنی اشاراتی به آثار پیش از آن وجود دارد؛ به بیان دیگر، متون جدید زاییده متن های پیش از خود هستند. ژارژ ژنت نظریه بینامتنیت را به کمال خود رسانده است. ژنت، بینامتنیت را به سه دسته تقسیم می کند که در قالب حضور صریح و اعلام شده، پنهان و غیرصریح یا ضمنی یک متن در متن دیگر، قابل بررسی است. در این مقاله ابتدا حکایات مثنوی های عطار بر اساس این نظریه دسته بندی شده؛ سپس متن پیشین حکایات در حدیقه سنایی یافت شده و پس ازآن خوانش بینامتنی حکایات بر اساس نظریه بینامتنیت ژنت در این سه حوزه، همراه با نمونه، تحلیل کاربردی و بیان تشابهات و تفاوت ها ازنظر حجم مطالب، شخصیت ها، اهداف دو نویسنده و نکات بلاغی مطرح شده میان حکایات ارائه شده است. بر اساس این بررسی یازده مورد در مثنوی های عطار پیوند بینامتنی با حدیقه سنایی دارند. در این سه حوزه یادشده، یک مورد حکایت از نوع بینامتنیت صریح- آشکار است که از نوع «اقتباس» است. همچنین هشت مورد بینامتنیت تعمدی-پنهان و دو مورد بینامتنیت ضمنی یافت شده است.
۸۶.

بررسی ظرفیت های مناسب ساخت پویانمایی (انیمیشن) اقتباسی از حکایت سرپاتک هندی الهی نامه عطار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فنون ادبی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 149 - 166

کلیدواژه‌ها: ادبیات سینما پویانمایی انیمیشن الهی نامه عطار اقتباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۶۸
پویانمایی (انیمیشن) یکی از پرمخاطب ترین ژانرهای هنر سینما در سطوح مختلف سنی، فکری و فرهنگی است که هنرمندان بزرگ و آثار درخشانی را در عرصه تاریخ این هنر معرفی کرده و هرروز نیز بر روند گسترش و تنوع ارائه آن افزوده می شود. اقتباس از متون ادبی نیز یکی از شیوه های پررونق ساخت این آثار است که همسو با جریان جهانی آن، در ایران نیز با عنایت به وجود ادبیات غنی فارسی، این ظرفیت را دارد که بیشتر بدان توجه شود. با این رویکرد، آثار عرفانی و خاصه منظومه های عطار یکی از بسترهای مطلوب اقتباس است. پرسش پژوهش این است که وجود و تعدد چه عناصری در حکایتی مانند «سرپاتک هندی» در الهی نامه و نمونه های مشابه، این نوع از آثار را برای ساخت انیمیشن اقتباسی مناسب می کند. قابلیت های نمایشی این اثر با روش توصیفی- تحلیلی بررسی می شود. ظرفیت هایی مانند داستان و درونمایه ی استاندارد و قابل گسترش، انواع گره افکنی و گره گشایی داستانی، حضور شخصیت های دوست داشتنی و وجود ظرفیت پرداخت بیشتر آنها با تمرکز بر توصیف و گفت وگوی موجود در متن و بهره مندی از نقاط بحران و اوج، کشمکش های عمل محور و تعلیق ساز و درنهایت قابلیت خلق انواع صحنه ها و موقعیت های جذاب مناسب برای فضای پویانمایی. می توان این طور نتیجه گرفت که این حکایات و نمونه های مشابه آن در آثار عرفانی ادبیات کلاسیک فارسی، می توانند به مثابه چارچوب های مناسبی برای ساخت انیمیشن اقتباسی به روش وفادار و برداشت آزاد در نظر گرفته شوند. 
۸۷.

قابلیت های داستان های کتاب »داستان راستان«؛ برای اقتباس فیلمنامه بر پایه درام ارسطویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه های دیداری و شنیداری دوره ۱۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 204 - 173

کلیدواژه‌ها: شهید مرتضی مطهری درام ارسطویی داستان راستان اقتباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۰۸
پرمخاطب ترین اثر مرتضی مطهری، مجموعه کتب «داستان راستان» است. داستان این کتاب ها با استناد به احادیث و روایت های اسلامی، با زبانی ساده در قالب روایتی جذاب بازنویسی شده و توانسته مفاهیم موجود در دین اسلام را به مخاطبان- خصوصاً کودکان و نوجوانان- به خوبی معرفی کند. باتوجه به اهمیت این مجموعه در بین کتب اسلامی، هدف این پژوهش، دستیابی به مؤلفه های اصلی دراماتیک مجموعه داستان های این کتاب برای اقتباس در حوزه سینمای زنده و انیمیشن است. به این منظور، نگارندگان به روش توصیفی- تحلیلی، با گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و تحلیل کیفی یکی از داستان های کتاب به نام «دعای مستجاب» براساس مؤلفه های ساختار درام ارسطویی، به تحقیق در این زمینه پرداختند. درام تراژدی از نظر ارسطو در نهایت باعث تزکیه می شود و هدف یک اثر هنری دینی همچون «داستان راستان» به عقیده مطهری نیز این است که خواننده درباره آن فکر کند و از فکر خود چیزی بر آن بیفزاید و این امر در نهایت، منجر به یک عمل شود. یافته های پژوهش حاکی از آن اس ت ک ه کتاب «داستان راستان» با بهره گیری از الگوی موفق دراماتیک ارسطویی و ویژگی های بارزی همچون کشمکش، زب ان و لح ن، اوج، زم ان و مک ان، گره افکنی، تعلی ق، شخصیت های کنشگر و ... امکان هرگون ه اقتب اس و برداش ت تازه را ب رای نگارش فیلم نامه انیمیشن و دیگرگونه های نمایشی برای نویسندگان فراهم می آورد؛ ظرفیتی که باید موردتوجه بیشتر هنرمندان قرار بگیرد تا این روایت های جذاب اسلامی، در قالب تصویری، برای مخاطبین تلویزیون به بهترین نحو اثرگذار باشند.
۸۸.

مطالعه ظرفیت و جایگاه مؤلفه های فانتزی داستان های عامیانه ایرانی در هویت سازی انیمیشن ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۸۵) 139 - 158
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۱۷۴
بخشی از تاریخ ملت ها بر پایه ی داستان های نقلی و شفاهی است که از آن با عنوان فرهنگ عامیانه نام برده می شود. مردم از فضای خیالی این حکایت ها لذت برده و بر ماندگاری شان همت می گمارند. پویا نمایی توانایی به تصویر کشیدن تخیلات را داشته و می تواند با اقتباس از داستان های عامیانه ی ایران، در بازتاب هویت ملی نقش بسزایی داشته باشد. پژوهش حاضر باهدفی کاربردی در پی پاسداشت، شناساندن و استفاده از بسترهای فرهنگی وطنی در پویانمایی های ایرانی و دوری از آثار نامأنوس کشورهای بیگانه است. مسأله ی اصلی تحقیق واکاوی مؤلفه های فانتزی در ادبیات عامیانه و نقش آن در هویت سازی ملی است. روش تحقیق کیفی است و اطلاعات براساس منابع کتابخانه ای، شنیداری و تصویری جمع آوری شده است. بدین سان با گزینش هدفمند سه قصه ی عامیانه ی: «لاک پشت و دوستانش»، «عادت ملک کرمان» و «ماهیِ آدم خوارِ دریای پارس»، تأثیر این متن ها بر جامعه ی پیرامون خود بررسی می شود. نتیجه ی حاصله رهنمون می سازد، تمایزآفرینی و نشانگرهای خاص فانتزی قصه های عامیانه ایرانی ظرفیت فراوانی در بازتاب هویت ملی از طریق پویانمایی دارد.
۸۹.

نقض حقوق مؤلف در پرتو اقتباس از اثر دیگری و از آن خودسازی هنری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوقی دوره سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 171 - 204

کلیدواژه‌ها: اثر ادبی و هنری از آن خودسازی و تصاحب اقتباس حق اقتباس حقوق مالکیت ادبی و هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۸۸
اقتباس از آثار ادبی و هنری، یکی از شیوه های رایج خلق آثار است. آثار اقتباسی می توانند از ارزش های مستقلی برخوردار باشند که آن ها را به اثری اصیل و قابل حمایت تبدیل نماید.استفاده از اثر دیگری در قالب اقتباس یا از آن خودسازی هنری به سازوکارهایی مانند اخذ اجازه از صاحب حق یا استناد به استثنائات قانونی وارد بر حق نیاز دارد. اما در رژیم های حقوقی معمولاً درباره قواعد اقتباس مانند حق تکثیر و استثنائات آن سخن نرفته است و این درحالی است که اقتباس و از آن خودسازی، یک جریان هنری رایج در جامعه به شمار می آید و میتواند در عمل دعاوی نقض متعددی را مطرح کند. مسئله جدی آن است که در چه چارچوب حقوقی میتوان از اثر دیگری اقتباس کرد؟ و مرز استفاده مجاز و غیرمجاز چگونه تعیین می شود؟. بی تردید تحلیل استفاده های مجاز به معیارهای حقوقی دقیقی وابسته است که ضمن حفظ حقوق مؤلف اثر نخستین، زمینه خلق آثار جدید را نیز فراهم آورد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی سرانجام نتیجه گیری می کند که اقتباس با عنایت به سیاست های نظام حقوق مالکیت فکری هر کشوری، در چارچوب های مشخص مانند ارزیابی تاثیر بازار اثر اقتباسی بر اثر اصلی و با پذیرش پاره ای تعدیل ها در حقوق مؤلف ازجمله حق معنوی مجاز است.
۹۰.

اقتباس ها و سرقات دیگران از انوری

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳ 41 - 48

کلیدواژه‌ها: انوری سرقت ادبی انتحال اقتباس رهی معیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۱۶۲
پایبندی به اصول سخنوری و متعهد بودن به قوانین اخلاقی در ادب فارسی همواره حائز اهمیت فراوان بوده است به طوری که در اغلب کتب بلاغی و ادبی، مبحثی با عنوان سرقات به چشم می خورد. کپی رایت یا قانون حقوق مؤلف در دنیای امروز به نوعی یادآور نقادی موشکافانه بزرگان ادب در باب سرقات ادبی است. انوری که از بزرگان شعر و ادب فارسی است و در بیشتر قوالب شعری طبع آزمایی کرده است،توجه شاعران بسیاری را به خود جلب کرده است.بزرگانی چون عطّار ، مولوی ، سعدی ، خاقانی و ... بارها به استقبال اشعار او رفته و ابیاتی را نیز تضمین کرده اند. شاعرانی که پس از وی به شاعری پرداخته اند خود را از او بی نیاز ندیده اند و با در دست داشتن دیوان اشعارش به تقلید از او پرداخته و گاه نتوانسته اند خود را از زیر سایه او خارج کنند، تاجایی که گاه به طرق نامطلوبی از اشعار او بهره برده اند. در این جستار ابیات و اشعاری را از انوری در دیوان بعضی شاعران یافته ایم که شائبه سرقت آن ها به صورت انتحال ، اغاره و سلخ بسیار محکم و مستدل وجود دارد . در این مقاله علاوه بر نشان دادن این گونه سرقات ، به طور خاص انتحال شعری از انوری که در دیوان رهی معیّری شاعر معاصر به چشم می خورد معرفی شده است . همچنین ابیاتی که سیف فرغانی از انوری سرقت کرده در این مقاله مورد بررسی دقیق قرار گرفته است.
۹۱.

بررسی اقتباس هملت در انیمیشن سیمپسون ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین رشته ای ادبیات، هنر و علوم انسانی سال اول پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 145 - 172
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۵۳
این پژوهش در پی یافتن تغییراتی است که انیمیشن سیمپسون ها به مثابه رسانه ای متفاوت با ادبیات، در نمایشنامه هملت، اثر شکسپیر ایجاد می کند. در یکی از قسمت های سیمپسون ها، مجموعه تلویزیونی که از محبوبیت جهانی برخوردار است، اقتباسی کوتاه از هملت ارائه می شود. در این مقاله این مجموعه را بررسی می کنیم تا دریابیم این رسانه چگونه از هملت برای هجو زندگی آمریکایی بهره می گیرد. این پژوهش گذار ادبیات نخبه پسند به فرهنگ عامه پسند را بررسی می کند و سرشتی بینارشته ای دارد چون ارتباط ادبیات و رسانه را می کاود. ابتدا سنت های ژانریِ سریال سیمپسون ها و پیشینه شخصیت هایش شرح داده خواهد شد و سپس پرسش هایی که لیندا هاچن در اقتباس پژوهی طرح می کند مورد بررسی قرار خواهند گرفت. این پژوهش نشان می دهد که اقتباس هملت در انیمیشن سیمپسون ها، از یک سو فرهنگ نخبه گرا و ادبیات "فاخر" را ریشخند می کند و از سوی دیگر کلیشه ی خانواده ی هسته ای امریکایی را با طنزی اغراق آمیز هجو می نماید. فرهنگ پژوهان در ایلات متحده سیمپسون ها را از منظر ایدئولوژیک نقد کرده اند اما در ایران، انیمیشن ها کمتر مورد مطالعه نقادانه قرار گرفته اند. این مقاله نشان می دهد که سیمپسون ها چگونه با اقتباس دولایه نسبت به فرهنگ فاخر واکنش نشان داده اند.
۹۲.

صاحب هزاران اسب؛ برهم کنش تصویر و متن در کتاب تصویری ضحاک براساس نظریه ی متن-تصویر پِری نودلمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 35 - 68

کلیدواژه‌ها: اقتباس پری نودلمن تصویرگری شاهنامه ضحّاک فرشید شفیعی کتاب تصویری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۷۷
کتاب تصویری گونه ای از کتاب کودک است که در آن متن و تصویر اجزای مستقلی هستند که به موازات یکدیگر پیش می روند و کنشگری می کنند تا کلیت کتاب را سامان دهند. در این میان برخی از نظریه پردازان ادبیات کودک، مانند پِری نودلمن، به هویتِ مستقل و ویژه ی تصویر بیش از متن توجه داشت و برای آن در انتقال اطلاعات و پیام و ارتباط متن و تصویر، کارکردهای شش گانه متصور شده اند. این پژوهش که از منظر هدف، کاربردی و از منظر تحلیل داده ها کیفی است، در پی یافتن ویژگی های پیوند متن و تصویر در کتاب تصویری ضحاک اثر فرشید شفیعی (1395) بر اساس پیوندهای شش گانه ی متن و تصویر در نظریه ی نودلمن است. کتاب ضحاک به عنوان یکی از نمونه هایی که تصویر در آن فراتر از متن حرکت می کند و روایت کتاب را شکل می دهد، انتخاب شده تا براساس نظریه ی نودلمن بررسی شود. یافته های این پژوهش دال بر این است که این کتاب نمونه ی موفقی از بازنویسی تصویری شاهنامه است، زیرا تصاویر این کتاب اطلاعاتی فراتر از متن در اختیار مخاطب قرار می دهند؛ از این لحاظ پیام متن را قوت بخشیده و خوانش های جدیدی را متناسب با سلیقه ی مخاطب معاصر ایجاد می کنند. تمام تصاویر کتاب در گونه ی سوم در تقسیم بندی نودلمن قرار می گیرند و پنج تصویر از یازده تصویر کتاب از منظر تقسیم بندی شش گانه نودلمن در مرتبه ی سوم تا ششم قرار می گیرد که به مفهوم به تصویر کشیدن مفاهیمی در تصویر است که متن توان بیان آن را ندارد یا در بیان آن کم توان است. کتاب ضحاک در متن و تصویر دارای نشانه هایی برساخته ی مؤلف یا  قراردادی است و مخاطب را دعوت می کند تا با درهم بافتن این نشانه های تصویری و متنی، مفهوم و روایت کتاب را دریافت کند و داستان کهن ضحاک را در بستر وقایع روز بازخوانی کند.
۹۳.

اقتباس پسااستعماری، تقلید یا بومی سازی؟تجلی مرگ فروشنده اثر میلر در فیلم فروشنده فرهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 454 - 485

کلیدواژه‌ها: اقتباس فروشنده فرهادی مرگ فروشنده میلر تقلید بومی سازی فضای سوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۰۵
در تاریخ سینمای ایران فیلم های اقتباسی متفاوتی تولید شده است. ارتباط بین فیلم فروشنده اصغر فرهادی (1395)، به عنوان اقتباسی از مرگ فروشنده اثر آرتور میلر(1949) با نقدهای متفاوتی در ایران و غرب روبه رو شد. یافتن علت تنش بین گفتمان هایی که فیلم را نقد و بررسی کرده اند، هدف اصلی نگارش این مقاله است. با رویکردی پسااستعماری، بالاخص با عنایت به نظرات هومی بابا ( - 1949)، اثر فرهادی را در جهت روشن کردن رابطه میان غرب و شرق در سینمای ایران بررسی می کنیم. در این پژوهش، اقتباس فرهادی به عنوان تقلیدی از مرگ فروشنده میلر در نظر گرفته می شود؛ با مطالعه دقیق متن نمایشنامه و فیلم فرهادی، این نتیجه حاصل می شود که اقتباس فرهادی صرفاً تقلیدی هومی بابایی از یک نمایشنامه آمریکایی نیست و بین مفاهیم بومی سازی و فضای سوم، شناور است. عناصر فرهنگی و اجتماعی غربی و ایرانی در این فیلم به گونه ای در کنار هم قرار گرفته اند که هم برای مخاطب ایرانی ملموس باشد و هم برای بیینده غربی تداعی کننده مرگ فروشنده باشد.
۹۴.

الهام خواستن میراث مردمى در اشعار ایرج میرزا

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال چهارم دی ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 61 - 51
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۲۰۳
در این پژوهش اشعار ایرج میرزا از منظر بینامتنیت ژنت و وجود میراث مردمی مورد بررسی قرار گرفت. ایرج میرزا شاعری از تبار قاجار است که مدتی نیز شاعر دربار بوده و مدحیاتی در وصف اشخاص و بزرگان دینی و قاجاری داشته است. اشعاری که برای این منظور بررسی شد عبارت اند از منظومه زهره و منوچهر و چند نمونه از مدحیات ایشان. در واقع می توان اشعار میرزا را به اشعار مدحی و اشعار متاخر تقسیم کرد، چون در اشعار مدحی سخن از میراث مردمی کمتر به چشم می خورد و بیشتر ذکر اشخاص درباری و دولتی است. اما در اشعار متاخر، مخصوصا در شعر بلند زهره و و منوچهر علاوه بر استناد به میراث مردمی بینامتن هایی استفاده کرده است که بیشتر آنها متوجه مردم است تا درباریان. بنابراین، ایرج میرزا در اشعار متاخر خود که برای مردم سروده از مسائل روزمره و ذکر دلدادگی و عشق سخن گفته است، در حالی که در مدحیات خود همانند یک روحانی به ذکر و مدحیات از برزگان دین یا گاهی انسان های صالح روزگار خود پرداخته است.
۹۵.

اقتباس صورت و معنا در سروده های امیری فیروزکوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ادبیات بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۸۸ 127 - 150

کلیدواژه‌ها: شعر فارسی شعر معاصر امیری فیروزکوهی اقتباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۶
اقتباس و بازآفرینی معانی و مضامین متون مختلف، همواره از سده های گذشته تاکنون نزد آفرینشگران متون ادبی امری ساری و جاری بوده است. امیری فیروزکوهی در گستره شعر معاصر، شاعر سنت گرای صاحب سبک با زبان و بیان خاص خود است که با طبع لطیف و نکته سنج خود و با احاطه و اشراف خوبی که بر زبان و ادب فارسی و عربی داشت، توانست معانی و مضامین شعری متنوعی را در سروده های خود بیافریند و عرضه نماید. باوجود این، او در پرداخت مضامین و معانی شعری، از متون دیگر نیز تأثیر پذیرفته و در اغلب موارد به طرز هنرمندانه ای در سروده هایش مندرج ساخته است. در مقاله حاضر به روش توصیفی و تحلیلی، دیوان امیری از منظر تأثیرپذیری از متون مختلف نقد و بررسی شده است. یافته های پژوهش آشکار می سازد امیری برخلاف گمان برخی از پژوهشگران، صرفاً متأثر از صائب تبریزی نیست. شاعر در بخشی از مضمون پردازی هایش متأثر از قرآن و احادیث است و در بخشی دیگر، از متون ادبی منظوم و منثور دیگر شاعران و نویسندگان ایرانی و غیرایرانی، بویژه شاعران معروف سده های پنجم تا یازدهم هجری همچون خاقانی، سعدی، مولوی و صائب، تأثیر پذیرفته است.
۹۶.

وجوه نمایشی داستان خروج تارابی از کتاب تاریخ جهانگشای جوینی

نویسنده:
منبع: پژوهش های نثر و نظم فارسی سال دوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۴ 111 - 125

کلیدواژه‌ها: اقتباس ادبیات سینما تاریخ جهانگشا خروج تارابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۱۷۳
امروزه اقتباس از آثار ادبی یک اصل مهم و ضروری به حساب می آید. آثار گران ارج ادبیات پارسی، چه ادبیات کلاسیک و چه ادبیات معاصر، آثاری هستند که می توانند برای اقتباس مورد استفاده قرار گیرند؛ امّا این آثار برای اقتباس کمتر مورد توجه قرار گرفته و مغفول مانده اند. این اقتباس ها از یک سو  زمینه ساز معرفی هر چه بهتر این آثار هستند و از سویی دیگر، این آثار باعث هر چه غنی تر شدن فیلم ها می گردند. یکی از این آثار که می تواند مورد توجه قرار گیرد، کتاب گران بهای تاریخ جهانگشای جوینی اثر عطاملک جوینی است. در این نوشتار تلاش شده است تا یکی از وقایع تاریخی این کتاب، یعنی «خروج تارابی» برای اقتباس مورد بررسی قرار گیرد. برای همین با روش توصیفی و تحلیلی این داستان مورد پژوهش قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که از این واقعه ی تاریخی که دارای عناصر روایت، کشمکش، تعلیق، بحران، شخصیت ،گفتگو و... است، می توان با یک اقتباس آزاد، فیلم بسیار خوبی ساخت.
۹۷.

بررسی تطبیقی انجیل سرگذشت یوسف نجار با قرآن کریم

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 146 - 174

کلیدواژه‌ها: قرآن عهدین انجیل های غیررسمی اقتباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۴ تعداد دانلود : ۱۹۶
مطالعه تطبیقی، روشی برای مقایسه شبهاهت ها و تفاوت های دو طرف مورد تطبیق است که از جمله مزیت های آن، گره گشایی از نقاط مبهم و طرح مطالب جدید است. «انجیل سرگذشت یوسف نجّار» یکی از انجیل های غیررسمی مسیحیت از مجموعه انجیل های کودکی است. وجود برخی شباهت ها میان کتاب عهدین و همچنین انجیل های غیررسمی مسیحیت با قرآن کریم، برخی خاورشناسان در دو سده اخیر را بر این موضوع متمرکز کرده است که پیامبر اکرم ( صلی الله علیه وآله و سلم) برخی آیات قرآن را از منابع ادیان پیشین مخصوصاً انجیل ها و همچنین انجیل های کودکی اقتباس کرده است؛ بنابراین پژوهش حاضر در پاسخ به این مسئله سامان یافته است که میزان تشابهات و اختلافات میان انجیل سرگذشت یوسف نجّار با قرآن کریم چه مقدار است و آیا قرآن از انجیل سرگذشت یوسف نجّار اقتباس شده است. بررسی مقایسه ای انجیل سرگذشت یوسف نجار با قرآن کریم نشان می دهد مواردی همچون نسبت رابطه حضرت مریم  به عنوان مادر پیامبر خدا با فردی به نام یوسف، فرزند خدا خواندن عیسی(علیه اسلام) و حتی عیسی(علیه السلام) را به تنهایی مسئول گناهان بشریت و ناجی تمام گناهان دانستن مواردی است که تنها در انجیل کودکی آمده است. باور به معاد، رجعت و آخرالزّمان، ماجرای کفالت حضرت مریم، فنای تمام موجودات عالم، اهمیت برخی اوقات و اذن الهی نیز از مهم ترین اشتراکات انجیل سرگذشت یوسف نجار با قرآن کریم است.
۹۸.

تأثیرپذیری سبکی طاهری نایینی از حافظ شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۲) 131 - 160
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۴۱
دیوان ملا طاهری نایینی یکی از گنجینه های خطی است؛ نسخه منحصربه فردی که مرحوم محمد نخجوانی آن را وقف کتابخانه مرکزی تبریز کرده است. طاهری از شاعران عصر صفوی و معاصر شاه عباس اول بوده است. با توجه به ویژگی های بیانی و مختصات فکری، او را باید پیرو سبک عراقی دانست. طاهری نایینی را می توان از بزرگ ترین پیروان حافظ دانست، از آن جهت که در ۱۹۰ غزل از ۲۵۲ غزل خود از خواجه استقبال کرده است. رایج ترین وزن غزل او همان محبوب ترین وزن غزل های حافظ است و واژه های کلیدی مشترکی با حافظ دارد، نظیر: رند، شیخ، پیر مغان، و واعظ. او به برخی از نظام های زیبا شناسی حافظ توجه کرده و از آن ها بهره برده است، نظیر چند صدایی بودن غزل (صداهای مختلفی چون عرفان، عشق، طنز اجتماعی و... را در یک غزل می گنجاند)، پارادکس، طنز، و انتقاد اجتماعی. استعمال وصف ها و ترکیب های تازه و بدیع، ذوق و تخیل شاعرانه و قدرت پیوند اندیشه و تخیل نشان می دهد که طاهری شاعری است درخور توجه و معرفی و شناساندن او و دیوانش کاری است بایسته.
۹۹.

اقتباس های میرخواند از اغراض السیاسه ظهیری سمرقندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۸) 163 - 179
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۲۶
روضه الصفا ، تألیف محمد بن خاوندشاه مشهور به میرخواند، از مشهورترین تاریخ های عمومی فارسی است که بارها به چاپ رسیده است. میرخواند در نگارش این اثر از منابع بسیاری بهره برده که غالباً به نام آنها تصریح و عین عبارات آنها را نقل کرده است. یکی از منابع میرخواند در نگارش بخش ایران پیش از اسلام، کتاب اغراض السیاسه ظهیری سمرقندی است که به رغم نقل عبارات معتنابهی از آن، بر خلاف رویه کلی میرخواند، به نام آن کتاب اشاره نشده است. در این مقاله، با نقل عبارات یکسانی از هر دو اثر، این مدعا اثبات و در مواردی اغلاط روضه الصفا تصحیح شده است.
۱۰۰.

بررسی تطبیقی مضامین و درونمایه های کتب مقدس در آثار اقتباسی انیمیشن سینمایی، نمونه مطالعاتی: انیمیشن عزیز مصر و فیلشاه

نویسنده:
منبع: رهپویه هنرهای نمایشی دوره اول بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ 47 - 64

کلیدواژه‌ها: اقتباس کتب مقدس انیمیشن سینمایی انیمیشن عزیز مصر انیمیشن فیلشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۷۱
امروزه حجم بسیار زیادی از تولیدات سینمایی از طریق اقتباس از انواع منابع و متون نوشتاری، ادبی تولید می شوند. اغلب آثار اقتباسی معمولا از متون تاریخی، رمان ها، نمایشنامه ها، داستان های کوتاه، متون مذهبی و غیره تشیکل می شوند. به بیان دیگر اقتباس همواره راهی برای تولید انواع محتوا که در متون گذشته تولید شده، در رسانه ای تازه به شمار می رود. اهمیت و جذابیت برخی از متون گذشته، بویژه متون مذهبی به حدی است که در عرصه سینما گاه شاهد اقتباس های متعدد از یک اثر بوده ایم.این پژوهش با مطالعه نمونه های انیمشین های اقتباسی ایرانی و خارجی، که منبع اقتباسی آنها از کتب مقدس بوده، به بررسی مضامین و درونمایه های موجود در متون مذهبی و چگونگی اقتباس از این درونمایه ها در انیمیشن های سینمایی با روش توصیفی، تحلیلی می پردازد. لیندا هاچن اعتقاد دارد که لازم است اثر اﻗﺘﺒﺎﺳﯽ را ابتدا به عنوان یک محصول مستقل مورد مطالعه قرار داد و سپس به جنبه ها و ابعاد اقتباس در آن پرداخت؛ لذا نظرگاه او به عنوان رویکرد نظری در این پژوهش مد نظر قرار می گیرد. براساس نظر ﻫﺎﭼﻦ که اﻗﺘﺒﺎس را از سویی ﺑﻪ عنوان ﻓﺮآورده، و اثری مستقل، و از سویی اثری که بخشی از هویت خود را به عنوان یک فرآورده ی اقتباسی، وامدار اثر اصلی می داند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد، یکی از کارکردهای مهم اقتباس در آثار انیمیشن، احیای دوباره مضامین و درونمایه های آثار کهن و فراموش شده ادبی، تاریخی و مذهبی و درونمایه های ت ربیتی و اخلاقی است .