پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق) دوره 27 بهار 1391 شماره 3 (پیاپی 69) (مقاله علمی وزارت علوم)

یادداشت ها

۱.

پردازش و مدیریت اطلاعات: از عرصه آموزش تا قلمرو پژوهش و نشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۳ تعداد دانلود : ۶۲۱
امروزه، ارزش اطلاعات به منزله یک کالای حیاتی و راهبردی مورد توافق همگان است. کارهای مختلفی که روی اطلاعات صورت می گیرد، شامل فرایند یا فرایندهایی است که به آن پردازش و مدیریت اطلاعات می گوئیم. با توسعه منابع، فنّاوری ها، و محیط اطلاعاتی و در نتیجه، با گسترش انواع نظام ها و پایگاه های اطلاعاتی، توجه به پردازش و مدیریت اطلاعات بیش از هر زمان دیگری مطرح است. رشد توجه به این مقوله در سطوح گوناگون سازمانی و ملّی قابل مشاهده است. در دو دهه اخیر، میزان سرمایه گذاری در صنعت اطلاعات و ایجاد انواع نظام ها و پایگاه های اطلاعاتی بی نظیر بوده است. در این قلمرو، تعداد بسیار زیادی از افراد، مؤسسه های دولتی و غیردولتی با تخصص های گوناگون مشغول به کار هستند. بدیهی است کارآمدی دست اندرکاران این عرصه نیازمند برنامه های آموزشی گسترده و نوین است. نگاهی به برنامه های آموزشی دانشکده های کتابداری و اطلاع رسانی و نیز علوم رایانه در بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهایی که در این زمینه پیشرفته به شمار می آیند، نشان می دهد که گستردگی و تخصص گرایی در قلمرو پردازش و مدیریت اطلاعات و نیز توجه به مفاهیم و زمینه های نوین تا چه اندازه از رشد برخوردار بوده است. آشکار است که برنامه های آموزشی کارآمد باید از اثربخشی لازم نیز برخوردار باشند. در این مورد نیز می توان به این نکته اشاره کرد که بدون تردید، موفقیت افراد و مراکز دولتی و غیردولتی در طراحی و ایجاد انواع نظام ها و پایگاه های اطلاعاتی و نیز در مدیریت اطلاعات مدیون برنامه های آموزشی است. این پیشرفت ها را نه تنها در کشورهای پیشرفته، در ایران نیز می توان شاهد بود. اما، زمینه دیگر اثربخشی برنامه های آموزشی را می توان در عرصه پژوهش ردیابی نمود. نخستین نمودهای فعالیت های پژوهشی در مقاله های کلاسی و بعد در پایان نامه های دانشجویی بروز می کند. هرچند که این نوع فعالیت پژوهشی را باید به منزله آغاز یا تمرین به شمار آورد، درواقع نوعی توانمندسازی برای آینده است. این حقیقت مورد توافق همگان است که توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به طور کلی و پیشرفت های فنون پردازش و مدیریت اطلاعات به طور ویژه وابسته به فعالیت های پژوهشی افراد و مراکز در یک فضای رقابتی تنگاتنگ است. به بیان دیگر، همه آنچه را که به منزله تحول و نوآوری در قلمرو پردازش و مدیریت اطلاعات شاهد هستیم، بدون داشتن برنامه های آموزشی کارآمد و نیز فعالیت های پژوهشی قابل تحقق نخواهد بود. باید شادمان بود که اکنون فعالیت های پژوهشی قابل ملاحظه ای در قلمرو پردازش و مدیریت اطلاعات در ایران صورت می گیرد، هرچند که عمده آنها حاصل پایان نامه های دانشگاهی است. از سوی دیگر، باز هم باید شادمان بود که برای اشاعه یافته های این پژوهش ها و نشر مقاله های برگرفته از آنها، مجله های تخصصی به وجود آمده و امکان ترویج سریع دستاوردهای پژوهشی را میسر ساخته است. مجله های تخصصی درواقع، چرخه آموزش، کار، و پژوهش را کامل می کنند و نقش حیاتی در توسعه آنها دارند. وظیفه این مجله ها، شناسایی و ارزیابی دانش ارزشمند در مقایسه با اطلاعات تکراری و به احتمال کم ارزش یا بی ارزش است.

مقالات

۱.

عوامل مؤثر بر استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی از سوی مشتریان (مورد مطالعه: بانک ملت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات بانکداری اینترنتی بانکداری الکترونیکی خدمات الکترونیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵۸ تعداد دانلود : ۱۷۰۳
پژوهش حاضر با بسط نظریه مدل پذیرش فنّاوری (TAM)3 ، نظریه رفتار برنامه ریزی شده (TPB)4 و عامل اعتماد، به مطالعه و بررسی عوامل اثرگذار بر استفاده از فنّاوری اطلاعات و اینترنت در بخش بانکداری در ایران به ویژه بانکداری اینترنتی از سوی مشتریان در بانک ملت ایران، پرداخته است. یکی از نظریه هایی که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است، مدل پذیرش فنّاوری ارائه شده توسط دیویس است (Davis 1986). وی معتقد بود که دو عامل میزان درک مشتری از منفعت درک شده و سهولت استفاده سامانه، تأثیر بسزایی در شکل گیری تصمیم مشتری و درنهایت، استفاده عملی از یک سامانه جدید دارند. نظریه رفتار برنامه ریزی شده نیز مدلی است که به طور گسترده و وسیعی به بررسی در مورد پیش بینی رفتار انسان با تأکید بر نقش های فردی و اجتماعی و سامانه های اجتماعی بر رفتار انسانی، متمرکز است. مدل رفتار برنامه ریزی شده یک نظریه شناختی از رفتار انسانی است که متمرکز بر پیش بینی و درک رفتارهای معین است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام مشتریان بانک ملت ایران بود که از خدمات بانکداری اینترنتی این بانک استفاده می نمودند. حجم نمونه آماری این پژوهش در فاصله اطمینان 95 درصد 377 نفر درنظر گرفته شد و برای بازگشت به تعداد مطلوب، تعداد 500 پرسشنامه بین اعضای نمونه در شعب منتخب توزیع گردید. یافته های به دست آمده از این پژوهش نشان می دهند که متغیرهای اعتماد، سهولت استفاده، و منفعت کسب شده بر نگرش افراد در انجام رفتار مورد نظر (استفاده از بانکداری اینترنتی) تأثیر بالایی دارد و از سویی، این عوامل به طور مستقیم نیز بر قصد رفتاری فرد در استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی نقش مهمی دارد و نگرش و هنجارهای ذهنی در قصد فرد نسبت به استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی تأثیر مثبت و مستقیمی دارد. عامل اعتماد به عنوان یکی از عوامل اولیه بوده و در تقویت نیت و قصد فرد نسبت به انجام رفتار خاص اثرگذار بوده است.
۲.

مطالعه وضعیت تولیدات علمی اعضای هیئت علمی دانشکده های علوم انسانی و هنر و علوم اجتماعی دانشگاه های دولتی کشور طی سال های 2000-2008(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دانشگاه های دولتی اعضای هیئت علمی تولیدات علمی دانشکده های علوم انسانی و هنر و علوم اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۵ تعداد دانلود : ۶۱۷
در این پژوهش، وضعیت تولیدات علمی اعضای هیئت علمی دانشکده های علوم انسانی و هنر و علوم اجتماعی دانشگاه های دولتی کشور نمایه شده در نمایه نامه های استنادی علوم اجتماعی و هنر و علوم انسانی پایگاه استنادی تامسون رویترز طی سال های 2000-2008 بررسی شده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. نتایج نشان داد که دانشگاه تهران با 73/38 درصد و پس از آن، دانشگاه شیراز با 65/15 درصد دارای بیشترین تعداد تولیدات علمی هستند درحالی که در سایر دانشگاه ها وضعیت تولیدات علمی چندان رضایت بخش نیست. مقاله با 42/76 درصد بیشترین قالب انتشاراتی و پس از آن، چکیده گردهمایی و نقد کتاب و مقاله همایش در رتبه های بعدی قرار دارند. 65/65 درصد از تولیدات علمی به صورت گروهی و 34/34 درصد از آنها به صورت انفرادی بوده است. سیر تحول تولیدات علمی در دانشگاه ها روند صعودی را در دوره زمانی بررسی شده نشان داد. تولیدات علمی اعضای هیئت علمی علوم انسانی و هنر و علوم اجتماعی دانشگاه های دولتی کشور در 167 عنوان مجله به چاپ رسیده است که از این میان، تعداد 135 عنوان (83/80 درصد) در گزارش های استنادی نشریات نمایه شده و از میان این تعداد، ضریب تأثیر 74 مجله از صفر تا یک (81/54 درصد) متغیر بوده و ضریب تأثیر 61 مجله دیگر (18/45 درصد) مقادیری بیشتر از یک داشته است.
۳.

ارزیابی موفقیت سامانه اطلاعاتی مالی دانشگاه فردوسی مشهد با به کارگیری مدل تعدیل شده دلون و مکلین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیفیت اطلاعات کیفیت سیستم ارزیابی موفقیت سیستم های اطلاعاتی سیستم اطلاعاتی مالی رضایت کاربر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۸ تعداد دانلود : ۷۷۴
در محیط متحول، پویا و رقابتی کسب و کار کنونی سازمان ها، توسعه و استقرار سیستم های اطلاعاتی مدرن به صورت بسیار گسترده مورد توجه مدیران قرار گرفته و کاربرد این سیستم ها تأثیرات شگرفی را در تسهیل فرآیند مدیریت بر جای گذاشته است، به گونه ای که با ارائه ابزارهای تولید، پردازش و توزیع اطلاعات به مدیران سطوح مختلف این امکان را فراهم نموده که با اتکا به دانش بیشتر بتوانند بر جریان حرکت اطلاعات در سازمان خود نظارت داشته باشند و مدیریت سنجیده و فنّی تری بر آن اعمال نمایند. بنابراین، ارزیابی موفقیت سیستم اطلاعاتی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات رشته سیستم اطلاعاتی در همه سازمان ها اعم از بخش عمومی و خصوصی محسوب می گردد. هدف مقاله حاضر ارزیابی میزان موفقیت سیستم اطلاعاتی مالی دانشگاه فردوسی مشهد براساس مدل تعدیل شده ارزیابی موفقیت است که توسط دلون و مکلین ارائه شده است. این کار از طریق انجام مطالعه پیمایشی سیستم های اطلاعاتی در بخش مالی دانشگاه و با تمرکز بر روی کاربردهای فردی سیستم های اطلاعاتی از دیدگاه کاربران درون سازمانی صورت گرفته است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که کیفیت سیستم اطلاعات مالی دانشگاه پیشگوی مناسبی برای استفاده کاربران و رضایت آنها از این سیستم است. همچنین، کیفیت سیستم اطلاعاتی با تأثیرات فردی رابطه مثبتی دارد. کیفیت اطلاعات سیستم اشاره شده نیز با رضایت کاربران این سیستم رابطه مستقیم دارد، ولی رابطه ای بین کیفیت اطلاعات و استفاده کاربران مشاهده نگردید.
۴.

مقایسه میزان دقت راهنماهای موضوعی وب در بازیابی اطلاعات فنّی-مهندسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازیابی اطلاعات مقایسه دقت راهنماهای موضوعی وب فنی- مهندسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۵ تعداد دانلود : ۵۵۴
هدف این مقاله، مقایسه میزان دقت راهنماهای موضوعی وب در بازیابی اطلاعات فنّی-مهندسی است. گردآوری اطلاعات براساس روش اسنادی و وب سنجی بوده است. کلیدواژه های تخصصی حوزه فنّی-مهندسی از سایت تخصصی IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) و مجلات واقع در سایت ساینس دایرکت (science direct) انتخاب شدند. این کلیدواژه ها در راهنماهای موضوعی یاهو، گوگل، اینفوماین، اینتیوت، و دی موز که پراستفاده ترین راهنماهای موضوعی بودند، جستجو شدند. با توجه به اینکه به طور معمول، نتایج اولیه هر بازیابی، در ابزارهای کاوش ارتباط بیشتری با کلیدواژه مورد نظر دارند، بنابراین در هر جستجو 10 نتیجه اول ارزیابی شد. این ارزیابی ها براساس میزان دقت، میزان خطا و نسبت اقلام فنّی به کل اقلام بودند. معیارهای تعیین میزان دقت که براساس استانداردهای پراستفاده در مدارک مختلف بودند شامل: حضور کلیدواژه ها در عنوان، هم جواری کلیدواژه ها، بسامد کلیدواژه ها در صفحات وب بازیابی شده، رده موضوعی، نشانی اینترنتی، و توصیف سایت است. تجزیه و تحلیل اطلاعات براساس آزمون کروسکال والیس و L.S.D فیشر انجام شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در میزان دقت راهنماهای موضوعی وب وجود دارد و فرضیه اول تأیید گردید. راهنماهای موضوعی وب از نظر دقت به این ترتیب رتبه بندی شدند: گوگل، یاهو، اینتیوت، دی موز، و اینفوماین. از نظر میزان خطای مشاهده شده، راهنماهای موضوعی یاهو، دی موز، اینتیوت، گوگل، و اینفوماین به ترتیب کمترین میزان خطا را داشتند. در این پژوهش، مقایسه ای بین نسبت اقلام بازیابی شده در رده فنّی-مهندسی با اقلام بازیابی شده از کلیدواژه ها در همه رده های موضوعی انجام شد و فرضیه دوم یعنی وجود اختلاف معنی دار بین این راهنماها تأیید گردید. همچنین، راهنماهای اینتیوت، اینفوماین، یاهو، دی موز، و گوگل به ترتیب بیشترین نسبت اقلام فنّی به کل را دارا بودند.
۵.

چارچوب خط مشی گذاری توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات فناوری پیشرفته خط مشی گذاری فناوری اشاعه فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲۸ تعداد دانلود : ۱۳۶۰
نقش فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در تحول جوامع و پشتیبانی از سایر بخش ها غیرقابل انکار است و سیاستگذاران کشور سعی در تدوین خط مشی های پیشرو و اثرگذار برای آن دارند. با توجه به مشکلات ناشی از تعمیم راهکارهای دیگر کشورها، شناخت مشکلات و چالش های این حوزه می تواند در ترسیم افق برنامه ریزی و تعیین نیازها مفید باشد. این پژوهش، با نظرسنجی از خبرگان توسعه این حوزه شامل متخصصان دانشگاهی و مدیران باتجربه، به شناسایی نحوه خط مشی گذاری دولت برای توسعه این بخش، اولویت بندی حوزه های آن، و تبیین نقش آنها در توسعه این فنّاوری پرداخته است. مطابق نتایج، دولت به عنوان متولی اصلی توسعه، باید انواع متنوعی از خط مشی ها را تدوین و اجرا نماید. این خط مشی ها که برپایه توسعه متأخر شکل گرفته اند، باید اصلاح قوانین و مقررات را هدف قرار دهند.
۶.

چالش های بازیابی معنایی تصاویر و کاربست نوین اصطلاحنامه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازیابی تصاویر نمایه سازی تصاویر بازیابی معنایی تصاویر شکاف معنایی اصطلاحنامه ریختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۴ تعداد دانلود : ۹۹۴
امروزه، گسترش فنّاوری های رقومی، دسترسی گسترده تری را به منابع تصویری موجب شده است. با این حال، گسترش پرشتاب فنّاوری های تصویری، رشد شگفت آور حجم تصاویر رقومی و رشد روزافزون علائق کاربران برای اطلاعات دیداری، با پیشرفت های قابل قیاس در حوزه بازیابی تصاویر، نظام های نمایه سازی و تعامل با کاربران، پشتیبانی نشده است. در این مطالعه، ابتدا ارزش ذاتی تصاویر و تفاوت های عمده واژه و توصیف واژگانی با تصویر و توصیف تصویری مورد بحث قرار گرفته است، سپس ناکارآمدی فنون بازیابی مبتنی بر واژگانی تصاویر به علت وابستگی عمیق آنها به ویژگی های نحوی (نحوه ترکیب عناصر دیداری) و نیز کاربردهای اصطلاحنامه های مبتنی بر واژگان در بازیابی تصاویر و خلأ عمده آنها در محیط های اطلاعاتی جدید با عنوان ""شکاف معنایی"" بررسی شده است. درادامه، محتوای نحوی و محتوای معنایی تصاویر تبیین شده و توجه به خصوصیات ذاتی تصاویر و محتوای آنها در به کارگیری اصطلاحنامه های مبتنی بر خصوصیات ذاتی تصاویر مورد تأکید قرار گرفته است. درنهایت، کاربست رویکرد اصطلاحنامه ریختاری، یعنی آزمودن چارچوبی اصطلاحنامه ای برای شناسایی روابط بین اشیای درون تصاویر جهت ارتقاء فرایند بازیابی تصاویر به منظور رفع شکاف معنایی در فرایند بازیابی معنایی تصاویر، پیشنهاد شده و به تفصیل ارائه شده است.
۷.

عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی سامانه های اطلاعاتی اجرایی: یک مطالعه موردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عوامل کلیدی موفقیت سامانه اطلاعاتی سامانه اطلاعاتی اجرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۷ تعداد دانلود : ۷۹۸
پیاده سازی موفقیت آمیز یک سامانه اطلاعات اجرایی2(EIS) کار ساده ای برای سازمان ها نیست. از میان عوامل مختلفی که باید درنظر گرفته شود، موفقیت یا شکست یک EIS درنهایت به مدیریت مؤثر فرایند پیاده سازی هم از نظر فنّاوری و هم از نظر کاربران بستگی دارد. یک EIS از دیگر سامانه های اطلاعاتی متفاوت است، زیرا برای برنامه ریزی و پیاده سازی به رویکرد متفاوتی نیاز دارد. به عنوان نمونه، کاربران آن یعنی مدیران ارشد، دارای سواد رایانه ای بالایی نیستند و وقت یا تمایل زیادی برای این کار ندارند. درضمن، EIS در مقایسه با سامانه های سنتی از پویایی بیشتری برخوردار است. این مقاله با درنظر گرفتن نیاز اطلاعاتی مدیران ارشد برای تصمیم گیری راهبردی، به دنبال شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی EIS در سازمان های ایرانی است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران و کارشناسان شرکت صنایع تجهیزاتی نفت و شرکت های تابعه آن تشکیل می دهد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج پژوهش مبتنی بر تحلیل عاملی نشان می دهد که عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی EIS عبارتند از: طراحی مناسب مدل مفهومی، طراحی و استقرار مشارکت جویانه، فنّاوری مرتبط، نقش واحد IT، مدیریت طرح EIS، نقش مدیریت ارشد، و قابلیت های نرم افزاری مورد نیاز. این عوامل درمجموع، حدود 59 درصد از تغییرپذیری در پیاده سازی موفقیت آمیز EIS را نشان می دهند. بنابراین، باید گفت عوامل کلیدی دیگری نیز وجود دارند که در این پژوهش شناسایی نشده اند.
۸.

مدلی برای بلوغ حاکمیت بر معماری خدمت گرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معماری خدمت گرا بلوغ خدمت گرایی حاکمیت بر معماری خدمت گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۲ تعداد دانلود : ۸۱۶
امروزه، معماری خدمت گرا (سرویس گرا) 1، فرصت هایی را در جهت بهبود چابکی و تسریع در تطبیق نیازمندی های کسب و کار با زیرساخت فنّاوری اطلاعات به وجود آورده است. از آنجا که سازمان ها در فرایند استفاده از این فنّاوری با چالش های زیادی مواجه می شوند و ممکن است باوجود صرف انرژی زیاد و سرمایه گذاری های کلان دچار شکست شوند ، نیازمند پیاده سازی یک مدل حاکمیت مبتنی بر معماری خدمت گرا هستند که براساس رویکرد تدریجی و بلوغ خدمت گرایی سازمان مشخص نماید که چه اقداماتی را در گذار به سمت معماری خدمت گرا انجام دهند. بنابراین، پژوهش حاضر به دنبال ارائه یک مدل برای بلوغ حاکمیت بر معماری خدمت گرا بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. جامعه آماری شامل کل خبرگان و متخصصان حوزه معماری خدمت گرا در سراسر دانشگاه های ایران و نمونه آماری شامل 16 نفر از خبرگ ان دانشگاهی بود. به منظور تأیید یا ردّ شاخص ها از آزمون دوجمله ای استفاده شد که نتایج پژوهش دال بر تأیید مدل پیشنهادی پژوهش حاضر بود.
۹.

استفاده از روش های داده کاوی برای پیش بینی سطح خسارت مشتریان بیمه بدنه اتومبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خوشه بندی خسارت بیمه داده کاوی دسته بندی درخت تصمیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸۵ تعداد دانلود : ۱۳۴۵
: امروزه، نقش مشتریان از حالت پیروی از تولیدکننده، به هدایت سرمایه گذاران، تولیدکنندگان و حتی پژوهشگران و نوآوران مبدل گشته است، به همین دلیل سازمان ها نیاز دارند مشتریان خود را بشناسند و برای آنان برنامه-ریزی کنند. تاکنون از برخی روش های آماری و یادگیری ماشینی برای این منظور استفاده شده است که البته این روش ها به تنهایی دارای محدودیت هایی هستند که در این پژوهش سعی شده است تا با بهره گیری از روش های مختلف داده کاوی تا حد ممکن این محدودیت ها از بین برده و برطبق آن، چارچوبی برای شناسایی مشتریان بیمه بدنه اتومبیل ارائه شود. درواقع، هدف این است تا مشتریانی را که بیشتر به یکدیگر شبیه هستند دسته بندی و با استفاده از این دسته ها و ویژگی های آن، میزان خطرپذیری هر دسته را پیش بینی کرد. حال با استفاده از این معیار (میزان خطرپذیری هر دسته) و نوع بیمه نامه مشتری می-توان میزان خسارت او را پیش بینی کرد که این معیار می تواند کمک شایانی برای شناسایی مشتریان و سیاستگذاری های تعرفه بیمه نامه باشد. برای این منظور، از دو روش داده کاوی4، درخت تصمیم و خوشه بندی برای ایجاد مدل پیش بینی خطرپذیری مشتریان در صنعت بیمه استفاده شده است. البته فنّ درخت تصمیم برای این منظور نتایج بهتری را به دست آورده است، ولی فنّ خوشه بندی نیز تفکیک خوبی میان مشتریان ایجاد می کند.
۱۰.

نقش و جایگاه مطالعات علم سنجی در توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اثرات اقتصادی اثرات اجتماعی علم سنجی اثرات سیاسی اثرات علمی و فرهنگی خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸۱ تعداد دانلود : ۱۲۸۵
از آنجایی که همواره فرض بر این بوده است که علم می تواند به سلامت و رفاه ساکنان کره زمین کمک کند، نیاز به سنجش و ارزیابی علم که ""علم سنجی"" به دنبال آن است نیز همواره در سطح جهان مطرح بوده و هست . استفاده از نتایج حاصل از این نوع پژوهش ها می تواند تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی، و فرهنگی شگرفی را در پی داشته باشد. از این رو، همواره پژوهش های""علم سنجی"" مورد توجه محافل علمی و پژوهشی و توسعه ای جهان که افق های دوردستی را برای خود ترسیم کرده اند، قرار داشته است. این محافل، از نتایج یافته های ""علم سنجی"" به عنوان ابزاری برای توسعه استفاده می کنند. این مقاله، ضمن معرفی مختصر ابعاد ""علم سنجی""، اثرات نتایج این نوع پژوهش ها را بر توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی، و فرهنگی کشور و همچنین، تأثیر آن را بر خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مورد تأکید قرار داده است. بر این اساس، این مقاله با روش کتابخانه ای و با رویکرد تحلیلی درنظر داشته است ضمن تبیین جایگاه علم سنجی در فرایندهای سیاست علم، به بیان نقشی که این علم می تواند در فرایند توسعه جامعه ایفا کند، بپردازد
۱۱.

رابطه بین میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات با میزان انگیزه، روزآمد شدن محتوای درسی کلاس و جذابیت کلاس درس در سال 87-88(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه فردوسی مشهد اعضای هیئت علمی روزآمد شدن محتوای درسی جذابیت کلاس سطوح انگیزه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۳ تعداد دانلود : ۸۴۳
این پژوهش، با هدف بررسی رابطه بین میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات با میزان انگیزه، روزآمد شدن محتوای درسی کلاس، و جذابیت کلاس درس در سال تحصیلی 87-88، به منظور توانایی کاربرد مؤثر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در کلاس درس، تأثیر آن بر انگیزه مدرسان و فراگیران و روزآمد شدن مطالب درسی کلاس و بررسی مشکلات و چالش های احتمالی در استفاده از آن و ارائه راهکار در برخورد با مشکلات تدارک دیده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه 274 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت تصادفی- طبقه ای انتخاب شدند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و توصیفی پیمایشی و نیز براساس روش پژوهش، از نوع پژوهش های همبستگی بوده است. جهت ابزار گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته که به صورت چهره به چهره و دقیق پر شد، مشاهده و مصاحبه با اساتید که براساس آن، مشکلات شان را در استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات بیان نمودند، استفاده شد. در بررسی نتایج این پژوهش، رابطه بین میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات با روزآمد شدن محتوای کلاس درس، میزان جذابیت کلاس و سطوح میزان انگیزه آنان (کم، متوسط، زیاد)، طبق آزمون آنالیز واریانس یک طرفه ، فرض برابری متوسط میزان استفاده اعضای هیأت علمی از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در هر سه مورد رد می شود. به عبارتی، اختلاف معنی داری (مثبت) بین آنها وجود دارد که به ترتیب کم به زیاد در تمام موارد به صورت 1) کم، 2) متوسط، و 3) زیاد است.
۱۲.

وب سایت های هسته دانشگاه های جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دانشگاه جهان اسلام وب سنجی هم پیوندی پیوند دریافتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۹ تعداد دانلود : ۷۴۸
دانشگاه های جهان اسلام در گذر از دنیای فیزیکی به دنیای مجازی و برای ارائه خدمات به پژوهشگران جهان اسلام ناگزیر از طراحی وب سایت هستند. اکنون تقریباً تمامی دانشگاه های پایتخت های جهان اسلام دارای وب سایت هستند، اما مشخص نیست که وب سایت هر یک از این دانشگاه ها تا چه حد توانسته در راستای رسالت اطلاع رسانی خود گام های مؤثری بردارد. تعیین وب سایت های هسته و بررسی میزان تأثیرگذاری، رتبه ، همکاری میان آنها و پیوندهای ارائه شده به آنها اهداف این مقاله است. در انجام این پژوهش، از فرمول های مربوط به تعیین وب سایت های هسته، هم پیوندی، پیوندهای دریافتی، عامل تأثیرگذار وبی تجدیدنظرشده و از روش های تحلیل خوشه ای و تحلیل چندمتغیره استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که وب سایت دانشگاه King Saud University کشور عربستان دارای بیشترین میزان رؤیت و به عبارتی معتبرترین وب سایت در میان وب سایت های مورد مطالعه محسوب می شود. همچنین، یافته های تحلیل هم پیوندی ها نشان داد که وب سایت های دانشگاه های پایتخت های جهان اسلام با روش تحلیل خوشه ای در 12 خوشه و با روش تحلیل چندمتغیره در 11 خوشه با هم همکاری دارند که دو مورد از خوشه های مورد بررسی در روش تحلیل خوشه ای، خوشه های ملی (کشورهای ایران و ترکیه) بودند. تحلیل نتایج این مقاله بیانگر این امر است که مدیران و طراحان وب سایت های دانشگاه های مورد مطالعه باید با شناخت عواملی که بر جذب پیوند توسط وب سایت تأثیر دارند، برای ارتقاء کیفی و محتوایی وب-سایت خود برنامه ریزی نمایند. به هر حال، موفقیت نهایی یک وب سایت به عواملی چون کیفیت، اندازه، زبان، قدمت، شمول و برخی عوامل دیگر بستگی دارد و نمی توان یک یا دو عامل محدود را به عنوان تنها دلایل موفقیت یک وب سایت قلمداد کرد.
۱۳.

سنجش الگوی استفاده و تحلیل هزینه-سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد براساس شاخص های ای-متریک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: منابع اطلاعاتی الکترونیکی سنجش منابع و نظام های الکترونیکی میزان استفاده هزینه-سودمندی شاخص های ای-متریک ارزیابی پایگاه های مجلات الکترونیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۲ تعداد دانلود : ۸۷۶
هدف پژوهش حاضر ارزیابی میزان استفاده، تعیین میزان نفوذ و بررسی هزینه-سودمندی منابع الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد بوده است. جامعه آماری پژوهش، منابع اطلاعاتی الکترونیکی اشتراکی کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد، شامل مجلات الکترونیکی و پایگاه های اطلاعاتی دسترس پذیر از طریق سرورهای مرکزی شش پایگاه اطلاعاتی ابسکو، الزویر، پروکوئست، امرالد، آکسفورد، و اشپرینگر در سال 2009 بوده است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و تحلیل هزینه-سودمندی، استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که فراوانی میزان استفاده براساس شاخص های ای -متریک (تعداد دانلود مقاله با فرمت اچ.تی.ام.ال و پی.دی.اف، تعداد دانلود چکیده، و تعداد انجام جستجو و نشست) در پایگاه های مختلف اختلاف معنی داری دارد به طوری که در بین شش پایگاه مورد مطالعه، پایگاه الزویر دارای بالاترین میزان استفاده و پایگاه آکسفورد دارای پایین ترین میزان استفاده بوده است. گزارش های سرور با گزارش های ناشران در گزارش تعداد دانلود مقاله در پایگاه های منتخب با یکدیگر تفاوت معنی داری داشتند. پایگاه الزویر، نسبت به سایر پایگاه ها با 3/72 درصد کل جلسات جستجو، بیشترین جلسات جستجو را در سال 2009 به خود اختصاص داده است. میزان استفاده و هزینه-سودمندی در حوزه های مختلف موضوعی نیز با یکدیگر تفاوت معنی داری داشته اند؛ هزینه سودمندی حوزه کشاورزی از همه بالاتر بوده است. بین ضریب تأثیر و میزان استفاده از مجلات حوزه علوم و علوم انسانی، رابطه ای مشاهده نشد. میزان استفاده دو گروه کاربران (اعضای هیئت علمی و کارکنان، دانشجویان)، از پایگاه های مورد بررسی یکسان بود. با توجه به مدت زمان حدود یک ساعت و چهل دقیقه استفاده کاربران دانشگاه فردوسی مشهد از منابع اطلاعاتی الکترونیکی مورد بررسی در طول سال 2009 می توان نتیجه گرفت که میزان استفاده کاربران جامعه مورد مطالعه پایین بوده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۲۱