فناوری پیشرفته

بدون شک امروزه فناوری به عنوان یکی از مهمترین عوامل توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها مطرح می باشد. به خصوص فناوری پیشرفته که در رشد و ترقی صنعت آنها بسیار مؤثر است و در سبقت گرفتن از دیگر رقبا در عرصه تجارت جهانی نقش به سزایی ایفا می کند. بنابراین جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و جهت کسب فناوری های پیشرفته فعالیت ها و اقدام های چشم گیری در سال های اخیر انجام داده است و از مفاد چشم انداز بیست ساله است که ایران اسلامی بایستی در سال 1404 به جایگاه اول فناوری در آسیای جنوب غربی دست یابد. تحقیق حاضر پس از ارائه مطالبی راجع به تعریف و طبقه بندی فناوری و انتقال فناوری و بررسی روش های آن از جمله سرمایه گذاری خارجی و فن بازار، به توضیح طرح استراتژی توسعه صنعتی و به خصوص بحث فناوری آن پرداخته است.سپس با استفاده از مطالعه میدانی از بین اساتید دانشگاه و کارشناسان مدیریت و اقتصاد آشنا و مرتبط با استراتژی توسعه صنعتی و چشم انداز بیست ساله، استراتژی توسعه صنعتی را در قالب سند چشم انداز بیست ساله جهت دستیابی به فناوری پیشرفته مورد تحلیل قرار داده است. در نتیجه معلوم گردید طرح استراتژی توسعه صنعتی به دلیل اینکه با یک دید صرفاً اقتصادی تدوین شده است و ابعاد مدیریت فناوری و سیاستگذاری و آینده نگاری فناوری در آن به صورت صحیح و کارآمد لحاظ نشده است در دستیابی به فناوری های پیشرفته مطرح در آسیای جنوب غربی در 20 سال آینده (شامل فناوری اطلاعات، نانوفناوری و الکترونیک) آن گونه که انتظار می رود اثربخشی ندارد. و این در حالیست که این طرح از نقاط قوت خوبی برخوردار بوده و به عنوان یک کار مبنایی می تواند با کمک گرفتن از کارشناسان مدیریت فناوری، استراتژیک و آینده نگاری فناوری، تکمیل و اصلاح قابل اجرا و عملیاتی شود.

نقش فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در تحول جوامع و پشتیبانی از سایر بخش ها غیرقابل انکار است و سیاستگذاران کشور سعی در تدوین خط مشی های پیشرو و اثرگذار برای آن دارند. با توجه به مشکلات ناشی از تعمیم راهکارهای دیگر کشورها، شناخت مشکلات و چالش های این حوزه می تواند در ترسیم افق برنامه ریزی و تعیین نیازها مفید باشد. این پژوهش، با نظرسنجی از خبرگان توسعه این حوزه شامل متخصصان دانشگاهی و مدیران باتجربه، به شناسایی نحوه خط مشی گذاری دولت برای توسعه این بخش، اولویت بندی حوزه های آن، و تبیین نقش آنها در توسعه این فنّاوری پرداخته است. مطابق نتایج، دولت به عنوان متولی اصلی توسعه، باید انواع متنوعی از خط مشی ها را تدوین و اجرا نماید. این خط مشی ها که برپایه توسعه متأخر شکل گرفته اند، باید اصلاح قوانین و مقررات را هدف قرار دهند.

امروزه فناوری های پیشرفته به عنوان یکی از حیاتی ترین اجزاء سازمان های صنعتی و خدماتی مطرح می باشد. بعضی، فناوری های پیشرفته را قلب تولید ثروت در سازمانهای مختلف به شمار آورده وارائه خدمات و محصولات قابل رقابت درعرصه رقابت جهانی را برای تمامی بنگاه های اقتصادی، بدون بهره گیری از فناوری های هایتک مورد نیاز تقریبا غیر ممکن می دانند. با توجه به اهمیت و نقش فناوری به ویژه فناوری های پیشرفته در ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان ها، یکی از مسائل اساسی در خصوص اینگونه فناوریها، شیوه دستیابی و اکتساب آنها می باشد. برای گردآوری اطلاعات، 15مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان حوزه های فناوری اطلاعات و همچنین صاحبنظران حوزه مدیریت و اکتساب فناوری صورت گرفته است. نمونه گیری به روش نمونه گیری نظری بود و با استفاده از تکنیک هدفمند ( قضاوتی) و گلوله برفی انجام شد.تجزیه و تحلیل داده ها در فرآیند کدکذاری باز با کمک نرم افزار  MAXQDA منجر به ظهور 105 مفهوم و کد باز و 23 مقوله فرعی و 5 مقوله اصلی گردید. این مقاله با هدف دستیابی به مدل مفهومی اکتساب فناوری های پیشرفته با تاکید بر تحلیل و مدیریت ریسک در حوزه فناوری اطلاعات با توجه به شرایط محیطی حاکم بر صنعت فناوری اطلاعات کشور با استفاده از نظریه داده بنیاد و رویکرد خودظهوری انجام شده است.

راهبرد رشد انتخابی هوشمندانه در مسیر تکامل بنگاه است. بنگاه ها انتخاب می کنند که در حضور ریسک چگونه از منابع خود برای رشد استفاده کنند. هدف از این پژوهش، مطالعه نقش ریسک در انتخاب استراتژی رشد بنگاه در صنایع با فناوری پیشرفته در ایران است. مدل پژوهش بر اساس مطالعات پیشین در داخل و خارج از کشور، بررسی صنایع با فناوری پیشرفته و دیدگاه های خبرگان و پیشنهادهای محقق بنا گردید. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه ای محقق ساخته، جمع آوری شده و با استفاده از مدل معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران بنگاه های صنعتی کشور در صنایع دارای فناوری پیشرفته  است. به منظور جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد و داده های حاصل از نمونه ای 451 نفره مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که: 1) استراتژی ِهای رشد بنگاه با تکنولوژی بالا بر کارآمدی آن ها مؤثر است، 2) منابع بر استراتژی رشد بنگاه هایتک تأثیرگذار هست، 3) بنگاه هایتک براساس نوع ریسک، از منابع، برای استراتژی های رشد استفاده می کند و 4) بنگاه تکنولوژی بالا براساس ریسکی که ادراک می کند از کارآمدی، برای رشد به شکل سود و جذابیت منابع موردنیاز برای رشد را فراهم می آورد.

اهمیت انتخاب صحیح پروژه های فناوری پیشرفته، اهمیت توسعه پایدار در برنامه های استراتژیک سازمان های مجری این گونه پروژه ها، تأثیر چشم گیر این فناوری در تمامی ابعاد و ارتقا کیفیت زندگی بشری و عدم قطعیت بالا در محیط این گونه پروژه ها، دلیل پرداختن به این پژوهش است. با بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق، اولویت بندی پروژه های فناوری پیشرفته بر اساس شاخص های سرمایه انسانی، نوآوری، دستاورد تجاری طرح، بازدهی اقتصادی، سطح تأثیرگذاری ملی و مزیت رقابتی، کیفیت، سطح تقاضا، قابلیت اطمینان و برنامه های استراتژیک و هزینه های پروژه در نظر گرفته شد. پس از بررسی مدل ها و روش های اولویت بندی و انتخاب ان نوع پروژه ها، مدل ساختار ترجیحی بازده به مقیاس متغیر خروجی محور در رویکرد تحلیل پوششی داده ها به عنوان جامع ترین مدل در این زمینه انتخاب شد. با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی مهم ترین شاخص ها وزن دهی و رتبه بندی شدند. در نتیجه اجرای مدل ساختار ترجیحی بازده به مقیاس متغیر خروجی محور، از بین 30 پروژه ستاد ویژه توسعه فناوری نانو 67/46٪ از پروژه ها اولویت دارترین پروژه ها و مناسب سرمایه گذاری تشخیص داده شده و پیشنهاد شده اند. پروژه های 19 و 28 و 7 به ترتیب اولویت اول تا سوم برای اجرا بوده اند. پروژه در اولویت های آخر هم می توانند با توجه به الگو قرار دادن مجموعه مرجع مشخص شده، خود را به اولویت های اول جهت اجرایی شدن برسانند.

این مطالعه با رویکردی توصیفی-پیمایشی درصدد طراحی و تبیین مدل شبکه اجتماعی سازمانی در شعب بانک صادرات استان آذربایجان شرقی است. تحقیقات نشان می دهد که یکی از بهترین راه ها برای رشد سازمان، ساخت و پرورش مجامع داخلی در دنیای دیجیتال است. اما پژوهش های اخیر نشان می دهد که به کارگیری این شبکه ها آن طور که انتظار می رفته با موفقیت روبه رو نبوده است. به همین منظور، 1۴ مؤلفه اصلی شبکه اجتماعی سازمانی از روی ادبیات موضوع استخراج و سپس مؤلفه های اصلی در محیط بانکداری از طریق اجرای روش دلفی و با حضور ۳۰ تن از استادان دانشگاهی و خبرگان صنعتی استخراج گردید. سپس مدل مفهومی شبکه اجتماعی سازمانی در صنعت بانکداری از روی 7 مؤلفه اصلی حاصل، شناسایی و ترسیم گردید. در ادامه پرسشنامه ای جهت آزمون فرضیه ها تهیه و پایایی و روایی پرسشنامه از طریق آزمون های آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی ارزیابی شد. درنهایت، آزمون فرض برای 7 فرضیه، از طریق تحلیل مسیر و معادلات ساختاری انجام گردید و سپس، مدل مفهومی مورد تأیید قرار گرفت. این پژوهش نشان داد که مؤلفه های اصلی یک شبکه اجتماعی سازمانی شامل جو کار تیمی، فناوری پیشرفته، ساختار منعطف، منابع انسانی متخصص و رقابت گرایی است که این مؤلفه ها با به کارگیری شبکه اجتماعی سازمانی رابطه معنی داری دارند. همچنین بین به کارگیری شبکه اجتماعی سازمانی با توانمندسازی ارتباطی و مدیریت ارتباط با مشتری رابطه معنی داری وجود دارد.

صنایع با فناوری پیشرفته عامل مزیت رقابتی میان کشورها محسوب می شوند. فناوری از جنس دانش است و پیچیدگی اقتصادی یک جامعه وابسته به حجم بالای دانش افراد آن جامعه می باشد که در محصولات تولید شده توسط آنها تجلی می یابد. افراد با دانش و مهارت یا همان سرمایه های انسانی با یکدیگر تعامل کرده و دانش خود را با هم ترکیب می کنند تا محصول(خروجی پربازده) تولید کنند. شاخص معتبر سرمایه انسانی هوش است که با نوآوری درارتباط است. بنابراین هدف پژوهش بررسی ضریب هوشی ملی، نوآوری، موفقیت تحصیلی و تغذیه به منزله زیرساخت هایی است که گمان می رود بخشی از کارایی ملل را در تولید محصولات با فناوری پیشرفته توضیح دهند. به این منظور شاخص های کمی زیرساخت های هوش ملی و تغذیه در مرحله اول به عنوان ورودی اولیه، و نوآوری و موفقیت تحصیلی به عنوان خروجی برای ورودی های اولیه در نظر گرفته می شود. در مرحله دوم نوآوری و موفقیت تحصیلی به عنوان ورودی و تولید فناوری پیشرفته به عنوان خروجی نهایی یک مدل شبکه، از نوع سری تحلیل پوششی داده ها برای 23 کشور منتخب، با استفاده از داده های گردآوری شده از مراجع رسمی بین المللی، درنظرگرفته می شود. نتایج تفاوت کارایی کشورهای منتخب در تولید محصولات با فناوری پیشرفته را نشان می دهد و وزن هریک از زیر ساخت ها را نیز برآورد می کند. یافته ها نشان می دهند بیشترین وزن/ اهمیت مربوط به زیرساخت هوش ملی و تغذیه است که با ارتقاء این دو زیرساخت درکشورهای مورد پژوهش می توان به حداکثر شدن تولید فناوری پیشرفته دست یافت.

امروزه در شرایط متحول جهانی"کارآفرینی" بعنوان سازوکار توسعه اقتصادی از طریق نوآوری، ایجاد اشتغال و گسترش رفاه در جامعه،ازاهمیت ویژه ای در حکمرانی اجتماعی بویژه در مدیریت و ایمنی شهری برخوردار است.پژوهشگران حوزه سیاست گذاری کارآفرینی معتقدند،"کشورها با تعداد زیادی کارآفرین نمیتوانند به رشد و توسعه اقتصادی دست یابند، بلکه نیازمند زیست بوم کارآفرینی متناسب هستند، تا بتوانند بهاین مهم برسند.بر همین اصل نیازمند ارزیابی و تحلیل زیست بوم فناوری های پیشرفته با الگوی یکپارچه کارآفرینی فناوری های پیشرفتههستیم.بر همین مبنا و براساس ادبیات تحقیق الگوی مولفه های مستخرج در ۳ مرجع ابعاد تحلیل،نقش ها و ویژگی ها کدگذاری شده که در ۲۲زمینه زیرسیستم طبقه بندی گردیده اند. این پژوهش از نظر نتایج تحقیق بنیادی و از نظر هدف کاربردی بوده و ماهیت اکتشافی دارد.این پژوهشمستخرج از نتایج تحقیق بهبهانی(۱۴۰۱) بوده که جهت بررسی تاثیر مولفه ها بریکدیگر از روش معادلات ساختاری استفاده کرده تا ارتباط بین ۳مولفه فوق با کارآفرینی فناوری های پیشرفته در ۴ فرضیه اساسی در خصوص رابطه معنا دار و مثبت بین مولفه های کارآفرینی و ابعاد تحلیلفناوری،مولفه های کارآفرینی و ویژگی ها و نقش ها،ابعاد تحلیل و تصمیم به کارآفرینی،ویژگی ها و نقش ها و تصمیم به کارآفرینی مورد بررسیقرار گرفته و نتایج حاصله گویای تایید فرضیه ها به جز فرضیه سوم بوده و بر همین اساس پیشنهاد میگردد در تحقیقات آتی علاوه بر صنایعپیشرفته به تمامی صنایع در بازه های زمانی مختلف و همزمان با گسترش پیشرفت در خدمات اداری و مدیریت شهری تمرکز شود.