نمایه سازی تصاویر

امروزه، گسترش فنّاوری های رقومی، دسترسی گسترده تری را به منابع تصویری موجب شده است. با این حال، گسترش پرشتاب فنّاوری های تصویری، رشد شگفت آور حجم تصاویر رقومی و رشد روزافزون علائق کاربران برای اطلاعات دیداری، با پیشرفت های قابل قیاس در حوزه بازیابی تصاویر، نظام های نمایه سازی و تعامل با کاربران، پشتیبانی نشده است. در این مطالعه، ابتدا ارزش ذاتی تصاویر و تفاوت های عمده واژه و توصیف واژگانی با تصویر و توصیف تصویری مورد بحث قرار گرفته است، سپس ناکارآمدی فنون بازیابی مبتنی بر واژگانی تصاویر به علت وابستگی عمیق آنها به ویژگی های نحوی (نحوه ترکیب عناصر دیداری) و نیز کاربردهای اصطلاحنامه های مبتنی بر واژگان در بازیابی تصاویر و خلأ عمده آنها در محیط های اطلاعاتی جدید با عنوان ""شکاف معنایی"" بررسی شده است. درادامه، محتوای نحوی و محتوای معنایی تصاویر تبیین شده و توجه به خصوصیات ذاتی تصاویر و محتوای آنها در به کارگیری اصطلاحنامه های مبتنی بر خصوصیات ذاتی تصاویر مورد تأکید قرار گرفته است. درنهایت، کاربست رویکرد اصطلاحنامه ریختاری، یعنی آزمودن چارچوبی اصطلاحنامه ای برای شناسایی روابط بین اشیای درون تصاویر جهت ارتقاء فرایند بازیابی تصاویر به منظور رفع شکاف معنایی در فرایند بازیابی معنایی تصاویر، پیشنهاد شده و به تفصیل ارائه شده است.

هدف: هدف از نگارش این مقاله بررسی روش های مختلف نمایه سازی تصاویر است. از آن جایی که یک تصویر ارزشی برابر هزار واژه دارد، مقاله حاضر پیرامون اهمیت تصویر و نمایه سازی آن بحث می کند. روش: در این مقاله با بررسی و مرور متون حوزه نمایه سازی تصاویر بر اساس روش اسنادی (کتابخانه ای) و به شیوه پژوهش توصیفی، رویکردهای مختلف در نمایه سازی تصاویر مورد مداقه قرار گرفته است. یافته ها: در مقایسه با نمایه سازی متون، نمایه سازی تصاویر دارای پیچیدگی های بیشتری است. تصاویر دارای ویژگی های مختلف و سطوح معنایی بیشتری هستند و این خود باعث تفاوت در روش های نمایه سازی و بازیابی تصاویر می گردد. اصالت/ارزش: این مقاله شیوه های مختلف نمایه سازی (نمایه سازی مفهوم- محور، نمایه سازی محتوا- محور و نمایه سازی مشارکتی یا فاکسونومی) تصاویر را مورد بررسی قرار می دهد. در این مقاله همچنین ویژگی ها و محدودیت های نمایه سازی مفهوم- محور که مبتنی بر متن است و تشخیصی انتزاعی و شفاهی از مفاهیم سطح بالا (واژگان) در یک تصویر دارد، و نمایه سازی محتوا- محور که مبتنی بر پیکسل است و از الگوریتم های رایانه ای برای تشریح ویژگی های سطح پایین (رنگ، بافت، شکل ...) استفاده می کند بررسی شده است.

هدف از نگارش این مقاله بررسی تأثیر نمایه سازی مفهوم-محور بر بهینه سازی بازیابی تصاویر با استفاده از عملگر سایت است. با توجه به اهمیت روزافزون تصاویر در دنیای کنونی؛ این مقاله پیرامون ویژگی های مورد توجه عملگر سایت در بازیابی تصاویر بحث می کند. پژوهش حاضر از نوع پژوهش کاربردی است و بر میزان بازیابی تصاویر در عملگر سایت تمرکز دارد. روش پژوهش مورد استفاده در آن از نوع پژوهش مبتنی بر فناوری و نیمه تجربی است. تعداد تصاویر بازیابی شده براساس عملگر سایت (site:) 151 تصویر از کل تصاویر مجموعه که تعداد 900 تصویر با 9 پیوند (صفحه) بوده است است. آماره خی دو جهت بررسی تفاوت فراوانی تعداد تصاویر بازیابی شده بر اساس کدهای مختلف معنی دار بوده است و نشان می دهد که تعداد تصاویر بازیابی شده در کدهای مختلف، متفاوت بوده است. تخصیص عنوان و شرح حاشیه تصویر به زبان فارسی به ترتیب باعت افزایش رتبه و تعداد بازیابی تصاویر در مرحله بازیابی از طریق عملگر فوق می شود. آزمون کروسکال والیس برای تفاوت میانگین رتبه های بازیابی تصاویر در 9 گروه معنی داری است و از این رو میانگین رتبه بازیابی تصاویر در گروه های نه گانه متفاوت است. بنابراین، توجه به برخی متغیرها، بر بهبود سازماندهی تصاویر یک وبگاه تاثیر دارد و لازم است نمایه سازان و مدیران وبگاه ها در استفاده از تصاویر آن ها را مد نظر قرار دهند. این مقاله با تاکید بر نمایه سازی مفهوم-محور تصاویر، ویژگی ها و محدودیت های نمایه سازی تصاویر از طریق عملگر سایت را مورد بررسی قرار داده است.

هدف : هدف پژوهش حاضر، شناسایی توانمندیها و تفاوتهای موتورهای جستجوی مورد مطالعه در بازیابی تصاویر بر اساس نمایه سازی مبتنی بر متن و محتواست. روش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع تحقیقات ارزیابانه است. پنج موتور جستجو شامل گوگل، یاهو، پیک سرچ، لایکاس و اکسالید که قابل دسترس و سازگار با هدفهای پژوهش بودند، به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات به شیوه مشاهده و با استفاده از سیاهه محقق ساخته صورت گرفت. سیاهه مورد استفاده شامل40 مؤلفه بود که سه بخش اصلی (معیارهای ارزیابی موتورهای جستجوی تصاویر، بازیابی تصاویر بر اساس نمایه سازی مبتنی بر متن و محتوا) و یازده زیربخش را شامل می شود. یافته ها : بر اساس نتایج حاصل، مشخص شد موتور جستجوی گوگل نسبت به دیگر موتورها وضعیت مطلوب تری را در بازیابی تصاویر دارد و به عنوان کارآمدترین موتور جستجو در بازیابی تصاویر در این پژوهش شناخته شد. در جایگاه های بعدی نیز به ترتیب یاهو، لایکاس، اکسالید و پیک سرچ بر اساس درصد فراوانی کسب شده در معیارهای این پژوهش، رتبه بندی شدند. همچنین، با توجه به آزمون فرضیه های پژوهش در بازیابی تصاویر بین موتورهای جستجوی مورد مطالعه بر اساس نمایه سازی مبتنی بر متن و محتوا، تفاوت معناداری وجود دارد. بحث و نتیجه گیری : براساس نتایج پژوهش مشخص شد که موتورهای جستجوی عمومی نسبت به موتورهای جستجوی تخصصی، عملکرد بهتری در بازیابی تصاویر دارند. بنابراین، جستجوگران تصاویر در وب می توانند در انتخاب موتور جستجوی متناسب با نیاز خود بهتر تصمیم گیری کنند. همچنین، نتایج حاصل می تواند به متولیان موتورهای جستجوی مورد مطالعه و طراحان داخلی برای طراحی بهتر کمک کند. ضمن این که سیاهه تهیه شده در این پژوهش می تواند در حوزه های مشابه نیز مورد استفاده قرار گیرد. کلید واژه ها : تصویریابی الکترونیکی، موتورهای جستجوی عمومی ، نمایه سازی تصاویر، نمایه سازی متنی، نمایه سازی محتوا.  

هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر زبان نمایه سازی بر رتبه بندی تصاویر در موتور کاوش گوگل است. به منظور نیل به این هدف، چگونگی رتبه بندی نتایج جست وجو در نمایه سازی تصاویر با استفاده از زبان آزاد و زبان کنترل شده در موتور کاوش گوگل بررسی شده است. روش: پژوهش به روش تجربی انجام شده است. جامعه پژوهش، 30 تصویر از تمبرهای قدیمی ایران مربوط به سال های 1331 تا 1357 بود. برای اجرای این پژوهش، دو سایت با استفاده از دو حساب کاربری در محیط گوگل ایجاد شد و این تصاویر در هر دو سایت بارگذاری شدند، با این تفاوت که عناوین تمبرها در سایت 1 بر اساس زبان کنترل شده و در سایت دو بر اساس زبان آزاد درج شدند. نمایه سازی بر اساس زبان کنترل شده در این پژوهش، با همکاری و مشورت ویراستاران اصطلاح نامه مواد گرافیکی کتابخانه کنگره آمریکا انجام شد. پس از گذشت یک بازه زمانی 40 روزه، تصاویر در بخش جست وجوی تصاویر موتور کاوش گوگل جست وجو شدند و رتبه تصاویر بازیابی شده در هر دو گروه بررسی شد. یافته ها: درتجزیه و تحلیل توصیفی، امتیاز رتبه های تصاویر بازیابی شده در دو گروه محاسبه و در تجزیه و تحلیل استنباطی برای مقایسه رتبه بندی نتایج جست وجوی تصاویر از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که استفاده از زبان نمایه سازی آزاد در مقایسه با زبان کنترل شده در بارگذاری تصاویر در اینترنت، تأثیر مثبتی در رتبه بندی نتایج جست وجوی این تصاویر به وسیله موتور کاوش گوگل دارد.