فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹۰۱ تا ۹۲۰ مورد از کل ۶٬۵۰۷ مورد.
حوزههای تخصصی:
استبراء به معنای برائت رحم و پاکی آن است، در اسلام استبراء جهت پاکی رحم از حمل تشریع شده است که استبراء غیر حامل با دیدن حیض است.از آن جهت که زنا ازمسائلی است که همواره مورد ابتلا بوده خصوصا در جوامع امروزی، ضروری است که در خصوص استبراء زانیه بحث شود. حال این سؤال مطرح می شود که زانیه بدون شوهر و غیرباردار در صورتی که قصد ازدواج داشته باشد آیا نیاز به استبراء دارد؟هدف از این تحقیق تبیین حکم استبراء زانیه بدون شوهر وغیر بارداراست. فقهای امامیه دروجوب یا عدم وجوب استبراء زانیه غیر باردار اختلاف دارند، دیدگاه عدم وجوب استبراء به مشهور فقها نسبت داده شده است البته برخی از مشهور به استحباب استبراء و برخی دیگر به احتیاط در این مسئله گرایش پیدا کرده اند.این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است نشان می دهد ادله مشهور ناتمام است؛ به دلیل اینکه استناد مشهور به عموم و اطلاق ادله است که با ادله ای که بر وجوب استبراء دلالت می کنند، قید زده می شوند و اعراض مشهور موجب ضعف روایات وجوب استبراء نمی شود زیرا اولا اعراض مشهور قدما چندان روشن نیست. ثانیا این اعراض بخاطر این نیست که آنها دلیلی داشته اند که به ما نرسیده است، بلکه اعراض آنها اجتهادی است. نتیجه آنکه با وجود روایات وجوب استبراء، قاعده « قاعده لایجوز اجتماع المائین فی رحم واحد» و حفظ میاه و انساب از اختلاط قول به وجوب استبراء ترجیح دارد.
بررسی تأثیر مؤلفه های درک از خود و مدیریت بدن در بین زنان شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
135 - 150
حوزههای تخصصی:
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر مهم ترین مولفه های تاثیر گذار بر درک از خود و مدیریت بدن در بین زنان شهر زنجان می باشد. این پژوهش از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را زنان مراجعه کننده به کلینیک های زیبایی، آرایشگاه ها و باشگاه های ورزشی تشکیل داده اند. در این پژوهش 266 نفر از زنان 15 تا 55 ساله بصورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته برای متغیرهای جایگاه جایگاه بدن به عنوان سرمایه اجتماعی بدن بعنوان نقاب بر مدیریت بدن، میزان ساعات استفاده از شبکه های اجتماعی بر مدیریت بدن، خود شی انگاری و درک از خود به عنوان متغیرهای مستقل و پرسشنامه استاندارد (MBSRQ) برای مدیریت بدن گرد آوری شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS23 روش های آماری توصیفی و استنباطی (رگرسیون چندگانه) تحلیل گردیده است. یافته های حاصل از رگرسیون چند گانه نشان داد که متغیرهای هاله پوشی (P<0/001)، درک از خود (P<0/001)، بدن به عنوان سرمایه اجتماعی (P<0/001) بر مدیریت بدن بیشترین تاثیر معنی دار را داشته و پس از آنها متغیر های خود شی انگاری (P<0/669) و متغیر میزان ساعت استفاده از شبکه های اجتماعی (P<0/546) تاثیر معنی داری بر متغیر مدیریت بدن نداشتند. نتایج پژوهش نشان داد متغیر های هاله پوشی ، درک از خود و بدن به عنوان سرمایه اجتماعی بر روی مدیریت بدن تاثیر دارند. کلمات کلیدی: مدیریت بدن، درک از خود، خود شی انگاری، بدن به عنوان سرمایه اجتماعی
عوامل مؤثر بر طلاق در جامعه ایرانی؛ الگویابی با استفاده از روش دیمتل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
خانواده بستر تمام شئونات اجتماعی و خاستگاه افراد است که به عنوان یکی از اصلی ترین نهاد اجتماعی آشفتگی و آسیب بر آن و پدیده طلاق در گسترش مسائل اجتماعی بی تأثیر نخواهند بود. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر طلاق در جامعه ایرانی؛ الگویابی با استفاده از روش دیمتل با رویکرد پیمایشی است. در این روش به رابطه ی علی و معلولی میان عوامل مؤثر بر طلاق پرداخته شده است، بدین صورت که ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق عوامل مؤثر بر طلاق شناسایی و سپس به منظور تبیین و ارزیابی روابط بین این عوامل از روش دیمتل استفاده شده است. جامعه ی آماری این تحقیق را خبرگان و متخصصان در حوزه ی اجتماعی و آشنا به حوزه ی خانواده، در دانشگاه کاشان در سال ۱۴۰۰ تشکیل داده است. پرسشنامه ی مذکور شامل ۹ عامل اصلی و ۳۱ عامل فرعی است و خبرگان و متخصصان به میزان تأثیر هر عامل نسبت به عامل دیگر امتیاز دادند. نتایج نشان داد که، مؤلفه ی «عوامل اخلاقی» بیشترین اثرگذاری را بر سایر عناصر داراست، در مقابل «باورهای مذهبی» که کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است، که به شدت تحت تاثیردیگر عناصر الگو قرار دارد و مهمترین عامل اثرپذیر شناسایی شد. مؤلفه ی «عوامل روانی» بیشترین تعامل را با دیگر عوامل داشته است و در مرکز مدل قرارگرفته است. همچنین، از بین عوامل فرعی هم، خیانت، عدم آمادگی روانی برای ازدواج، ازدواج تحمیلی با ضریب تعیین 586/0 در رتبه ی نخست، عدم تناسب سنی زوجین با ضریب تعیین 571/0 در رتبه ی دوم، خیانت خانواده ها با ضریب تعیین 501/0 در رتبه ی سوم، عدم ارضای نیازهای جنسی و فقدان خلق و خوی مناسب با ضریب تعیین 358/0 در رتبه ی چهارم و عدم تناسبات اجتماعی و فرهنگی میان خانواده های زوجین با ضریب تعیین 312/0 در رتبه ی پنجم قرار دارد و بقیه ضرایب نیز در رتبه های بعدی قرار دارد.
تبارشناسی سوژه زن شهروند مقارن مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱
97 - 121
حوزههای تخصصی:
مقارن مشروطه، در فضای آزادی خواهانه نشریات ایران، مفهومی بی سابقه موسوم به «زن به مثابه شهروند» شکل گرفت که با مختصات زن سنتی ذیل سایه ی مرد تعریف شده بود، در تضاد بود، این پژوهش که در حوزه مطالعات زنان جای می گیرد، با رویکردی انتقادی و با تکیه بر اندیشه های تبارشناسانه میشل فوکو بر این پرسش تمرکز دارد که در گسل سنت مدرنیته چگونه هویتی موسوم به «زن ضعیفه» که اغلب ابژه جهان مردان بود، در مقام «زن شهروند» همدوش مردان ظاهر شد. در این مسیر به کمک بایگانی پژوهی و تمرکز بر اسناد آرشیوی، تأثیر پیوستن ایران به معاهده منع برده داری بروکسل 1890م/ 1308ه .ق بر شکل گیری سوژه زن آزادی خواه، مدّ نظر است. بر این مبنا براساس اسناد آرشیوی پرونده «ابوالقاسم نیل فروش» مطالعه شد سپس با بهره گیری از تبارشناسی فوکویی طی ده گام این دگردیسی مورد تأمل قرار گرفت. حاصل جست وجو اینکه پذیرش ممنوعیت نگهداری کنیز و برده در ایران، نخستین سنگر سنت بود که مدرنیته فتح کرد و اگرچه به دشواری، اما توانست زمینه های شکل گیری آزادی زنان و سوژه زن شهروند را مهیا کند، از این منظر عصر مشروطه عصر استقرار و پذیرش همگانی منع برده داری و پیروزی اخلاق مدرن بر احکام سنتی است.
بازیابی کارناوالیته در نمایشگری عروسک های زنده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳
333 - 354
حوزههای تخصصی:
عروسک های زنده اصطلاحی برای دختران جوانی است که با عمل های جراحی و آرایش های سنگین خود را به شکل عروسک های بازی همچون باربی در می آورند و با گذاشتن عکس یا فیلم از ژست های حرکتی و رفتارهای خود در شبکه-های اجتماعی نمایشگری می کنند. در این نوشتار با بازخوانی کارناوال و کارناوالیته از منظر باختین، مرگ، نقاب، دیوانگی (نمود یافته در سه تیپ ابله، دلقک و ولگرد) و بازی به عنوان چهار مضمون اصلی آن معرفی و شناسایی می شوند. پیشینه ی تحقیق نشان می دهد، تجسم این مضامین در آثار ادبی یا پدیده های اجتماعی و سیاسی می تواند موجب تکوین امر کارناوالیته شود. در جستجوی عناصر کارناوالیته در عروسک های زنده به فصای مجازی به عنوان میدان کارناوال می رسیم. نمایشگری در فضای مجازی دو بخش دارد، یکی بازنمایی خود است که از نگاه گافمن وجه اجرایی دارد و دومی مکان اجرای آن در فضای مجازی و به طور مشخص شبکه های اجتماعی است؛ جایی که امکان ساخت هویت های متفاوت، ساختگی و ایده آل مورد نظر هر فرد را به او می دهد. عروسک زنده که پیشینه ای در منابع ادبی و نیز در تمایل دختران به شبیه انگاری با عروسک های بازی یا شخصیت های فیلم های انیمیشن دارد، انتخاب یک هویت غریب عروسک گون در فضای مجازی است. عروسک های زنده با بی جان انگاری و مرگ گونگی، نقاب چهره و بدن، ابله نمایی، سرکشی، فریبکاری و پرسه زنی و بازی در نقش عروسک بازی، چهار مضمون کارناوالیته را تجسم می بخشند و به این ترتیب نمایشگری خود در فضای مجازی را به کارناوالی از منظر باختین تبدیل می کنند.
مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی مک کی و طرح واره درمانی بر تکانش گری و بهبود عملکرد رابطه در زوجین دارای تعارض زناشویی شهر قم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه زنان سال سیزادهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۹)
139-166
حوزههای تخصصی:
با وجود پژوهش های متعدد انجام شده در خصوص اثربخشی زوج درمانی شناختی مک کی و طرحواره درمانی بر کاهش تعارضات زناشویی تفاوتهایی در پایداری این دو رویکرد مشاهده شد و این تفاوت ها منجر شد تا پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی این دو رویکرد درمانی بر تکانشگری و بهبود عملکرد رابطه در زوجین متعارض شهر قم انجام شود.طرح این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون پس آزمون پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه زوجین دارای تعارض زناشویی شهر قم بود. 45 زوج برای هر 3 گروه آزمایش و گواه توصیه شد.دراین پژوهش از پرسشنامه های تکانشگری بارت و همکاران ویرایش یازدهم (2004) و عملکرد خانواده بر اساس الگوی مکمستراپستاین و بالدوین و بیشاپ(1950) استفاده شده است نتایج تحلیل یافته ها حاکی از آن بود که زوج درمانی شناختی مک کی و طرح واره درمانی بر تکانشگری و بهبود عملکردرابطه در زوجین دارای تعارض زناشویی شهر قم موثر بوده است (p<0/000 و 90/473=F )و اثربخشی زوجدرمانی شناختی مک کی بر بهبود عملکرد رابطه در زوجین بیشتر از طرحواره درمانی بوده است. با اینکه هردوروش نسبت به گروه کنترل اثربخشی معنی داری بر تکانشگری زوجین داشتند ولی بین اثربخشی این دو روش نسبت به هم در تکانشگری زوجین تفاوت معنیدارنبود.
ترسیم و تحلیل نقشه علم نگاشتی برون دادهای حوزه جنسیت، زنان و خانواده در کشورهای اسلامی از طریق هم رخدادی واژگان در پایگاه استنادی وب آو ساینس(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف اصلی پژوهش ترسیم نقشه علم نگاشتی برون دادهای حوزه جنسیت، زنان و خانواده در کشورهای اسلامی از طریق هم رخداد واژگانی در پایگاه وب آو ساینس است. روش: این پژوهش از نظر نوع، کاربردی و روش پژوهش تحلیل هم رخداد واژگان از روش های علم سنجی است. یافته ها: قالب مقاله، چکیده نشست ها و نقد و بررسی کتاب بیشترین سهم را به خود اختصاص داده اند. بیشترین تکرار کلیدواژه ها مروبط به خشونت خانگی با واژه های خشونت همسر، شیوع، زنان، تجاوز و بهداشت و سلامت است. همچنین حیطه های موضوعی برتر، به موضوعات زنان، جنسیت، شیوع، بهداشت و سلامت، خشونت خانگی و خشونت شریک جنسی صمیمی اختصاص یافته است. واژگان تولیدات علمی در 7 خوشه قرار گرفته اند. واژه زنان در سه سنجه ی مرکزیت درجه، مرکزیت نزدیکی و مرکزیت بینابینی در پایگاه وب آو ساینس در رتبه ی اول قرار دارد و شبکه هم رخدادی واژگان دارای پیوستگی زیاد می باشد. نتیجه گیری: گستردگی دامنه مطالعات جنسیت و زنان در رشته های مختلف، توجه بیش از پیش به مسائل مربوط به حقوق زنان و مطرح شدن مسائلی چون خشونت، بهداشت و سلامت زنان و ابعاد مختلف آن ها در مباحث حقوق زنان در کشورهای اسلامی از جمله نتایج این پژوهش است.
پیوست نگاری فرهنگی، راهکار عملی در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی (با تاکید بر مصوبات حوزه زن و خانواده)(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷
231 - 254
حوزههای تخصصی:
مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، یکی از غنی ترین ذخایر قانونی کشور است که باید به عنوان پیوست فرهنگی، ضمیمه تمامی طرح ها و برنامه ریزی های کلان و خرد کشور قرار گیرد، ولی تاکنون به علت عدم آگاهی مردم، مدیران و ضعف در اطلاع رسانی نسبت به آن، مهجور مانده است. در این مقاله، به روش توصیفی– تحلیلی، ضمن بیان اهمیت پیوست نگاری و ضرورت فرهنگ سازی در خصوص آن، به ویژه در حوزه زنان و خانواده، راهکارهایی معرفی گردیده است که باید مد نظر مسئولان اجرایی قرار گیرد. پیشنهاد می گردد که برخی اسناد و مصوبات شورا، به عنوان واحدها یا رشته های درسی قرار گرفته و این مصوبات، به عنوان نظام موضوعات رشته های مختلف ارائه شود. بدیهی است در صورت افزایش آگاهی مردم در این زمینه، موضوع مطالبه گری نیز از جانب آنان ایجاد می شود و به دنبال آن، در خصوص اجرای آنها، برای مسئولان و مدیران کشور، ایجاد انگیزه خواهد شد.
پیش بینی سلامت روان بر اساس عملکرد جنسی در زنان متأهل
حوزههای تخصصی:
سلامت روان نقش مهم و بنیادی در بهتر زندگی کردن افراد، کارآمدی فعالیتشان و توانایی آنان برای عملکرد مؤثر در زندگی شان دارد. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سلامت روان بر اساس عملکرد جنسی زنان متأهل انجام گرفت. این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی زنان متأهل شهرستان بوانات بود که ۱۳۰ نفر از زنان متأهل به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه های سلامت روانی کیز (2002) و عملکرد جنسی روزن و همکاران FSFI (2000) استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از دو آزمون ضریب همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون استفاده شد. یافته ها نشان دادند بین سلامت روان و عملکرد جنسی زنان متأهل رابطه معنادار مثبتی وجود دارد و مؤلفه های میل و رضایت مندی قدرت بالاتری در پیش بینی سلامت روان دارند. نتایج حاصل نشان داد که هرچه زنان متأهل در روابط زناشویی، رضایت مندی و خرسندی بهتری داشته باشند، دارای سلامت روان بیشتری هستند. لذا عملکرد جنسی مطلوب می تواند بر سلامت روان زنان مؤثر باشد. مطالعه بر روی دانش جنسی زنان متأهل علاوه بر تأثیری که بر سلامت روان و سلامت جامعه دارد، موجب پایداری و انسجام خانواده و زندگی زناشویی و کاهش طلاق در جامعه خواهد شد.
رابطه سواد رسانه ای و آگاهی سیاسی زنان تهرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴
587 - 607
حوزههای تخصصی:
با توجه به پیچیده شدن روابط اجتماعی و سیاسی، منابع اطلاعاتی و آگاهی افراد جامعه که زنان نیمی از جمعیت آن را تشکیل می دهند، نقش مهمی در توسعه انسانی و مشارکت های سیاسی-اجتماعی جامعه ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه ابزارهای نوین ارتباطی و آگاهی سیاسی زنان تهرانی، به بررسی رابطه سواد رسانه ای بر مؤلفه های آگاهی سیاسی زنان تهرانی شامل رویدادها، الگوها، سازمان ها و احزاب، شخصیت ها، خواسته ها، نیازها و حقوق زنان، کارکردهای نظام و تحلیل های سیاسی می پردازد. روش پژوهش، پیمایشی و اسنادی و جامعه آماری شامل کلیه زنان تهرانی بالای 20 سال به تعداد 4,369,551 نفر و حجم نمونه 384 نفر بود. پرسشنامه ها به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، توزیع و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. آنچه این پژوهش را از سایر تحقیقات انجام شده متمایز می سازد، برگزیدن سه نوع رسانه دیجیتال (وب سایت ها، وب پورتال ها و شبکه های اجتماعی) و نیز نمونه گیری از میان جامعه شهری، بدون توجه به پایگاه های اقتصادی و اجتماعی زنان است. نتایج نشان می دهد رابطه آماری معنادار (مستقیم) میان سواد رسانه ای دیجیتال و آگاهی سیاسی زنان تهرانی به ویژه در شاخص شناخت و درک آنان از مفاهیم سیاسی، الگوها و مکاتب سیاسی روز وجود دارد. این در حالی است که افزایش آگاهی سیاسی زنان می تواند تعاملات سیاسی آن ها را تسهیل کند و در صورت استمرار مشارکت، بستر شکل گیری گفتمان های متعدد و جدیدی را در جامعه فراهم سازد.
واکاوی عوامل مؤثر بر تشخیص فرصت های کارآفرینی زنان روستایی شهرستان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴
697 - 721
حوزههای تخصصی:
پایین بودن نرخ مشارکت اقتصادی و فعالیت های کارآفرینانه زنان روستایی، تلاش در راستای ترویج کسب وکارهای کارآفرینانه در میان آن ها را ضروری ساخته است. نقطه آغازین راه اندازی یک کسب وکار، تشخیص فرصت است و فرایند تشخیص فرصت های کارآفرینی در بین زنان متفاوت با مردان است. مطالعه حاضر با هدف واکاوی عوامل مؤثر بر تشخیص فرصت های کارآفرینی در بین زنان روستایی عضو صندوق های اعتبارات خرد شهرستان کرمانشاه انجام شد. جامعه مورد مطالعه، کلیه زنان عضو صندوق های اعتبارات خرد شهرستان کرمانشاه (626 نفر) بودند که براساس جدول بارتلت و همکاران، 201 نفر از آن ها به عنوان نمونه تحقیق تعیین شدند و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری داده ها پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوا و روایی همگرا و پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ به تأیید رسید. به منظور تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از نرم افزارهای SPSS و Smart PLS بهره گرفته شد. یافته های مطالعه نشان داد آموزش های کارآفرینانه، سرمایه اجتماعی و مهارت های کارآفرینی از عوامل تأثیرگذار بر فرصت های کارآفرینی در بین زنان روستایی عضو صندوق های اعتبارات خرد شهرستان کرمانشاه هستند. با برنامه ریزی مناسب در زمینه بهبود وضعیت آموزش های کارآفرینانه، سرمایه اجتماعی و مهارت های کارآفرینی زنان روستایی عضو صندوق های اعتبارات خرد شهرستان کرمانشاه می توان به افزایش نرخ مشارکت اقتصادی آنان درنتیجه ارتقای قابلیت تشخیص فرصت های کارآفرینی امیدوار بود.
پیش بینی نگرش به خیانت زناشویی بر اساس مؤلفه های رضایت جنسی و صمیمیت در زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف از انجام پژوهش حاضر، پیش بینی نگرش به خیانت زناشویی بر اساس مؤلفه های رضایت جنسی و صمیمیت در زوجین شهر کرمانشاه است. پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر کرمانشاه در سال 1400-1399 بود. نمونه مورد نظر در پژوهش حاضر مطابق با فرمول کوکران، 200 تن بود که با روش نمونه گیری در دسترس از مراکز مشاوره انتخاب شدند و به پرسشنامه های نگرش به خیانت زناشویی مارک ویتلی، رضایت جنسی لارسون (1988) و صمیمیت زناشویی (MIS) پاسخ دادند. نتایج به دست آمده با استفاده از رگرسیون چند متغیره و ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مؤلفه های رضایت جنسی، شامل تمایل به برقراری رابطه جنسی، نگرش جنسی، کیفیت زندگی جنسی، سازگاری جنسی و صمیمیت با نگرش به خیانت زناشویی در زوجین همبستگی منفی و معناداری وجود دارد. با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت هر قدر مؤلفه های رضایت جنسی و صمیمیت در زوجین بالاتر باشد، نگرش منفی نسبت به خیانت زناشویی وجود دارد. بنابراین با توجه به اهمیت و نقش مؤلفه های رضایت جنسی و صمیمیت در زندگی زناشویی، می توان نگرش به خیانت در زوجین را تبیین نمود.
نقد دیدگاه محمد شحرور در مورد تاریخ مندی عدّه طلاق(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۶
121 - 142
حوزههای تخصصی:
محمد شحرور در زمره نواندیشان دینی است که حکم فقهی عدّه طلاق را تاریخ مند معرفی می کند و در اثبات این نظر به دلایل قرآنی استناد جسته است. پژوهش حاضر با هدف نقد و تحلیل دیدگاه محمد شحرور به روش اسنادی- توصیفی انجام شد. بدین منظور کتاب السنّه الرّسولیه و السنّه النّبویه مورد بررسی قرار گرفت و دلایل اعلام تاریخ مندی عدّه طلاق توسط ایشان در این کتاب استخراج شد. همچنین با بررسی تفاسیر قرآنی و منابع مکتوب فقهی در موضوع طلاق، استدلال های فرازمانی بودن حکم عدّه طلاق استخراج و طبقه بند شد و با استفاده از این داده ها، دیدگاه محمد شحرور مورد نقد و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محمد شحرور در کتب فوق ضمن اعلام همگونی سنت نبوی با سنت های انسانی، بر ضرورت خوانش تاریخ مند آیاتی که با خطاب «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ» است، تأکید می نماید و تصریح می کند که حکم عدّه طلاق شاهدی از اقتضائات عصر نزول است و در دوران کنونی، موضوعیتی ندارد. درحالی که آیات قرآنی با مضامینی همچون لزوم تمسک به آموزه های پیامبر(ص)، توصیف انبیاء در قرآن و وصف پیراستگان از وسوسه های شیطانی، حجیت سنت را که دومین سرچشمه دستیابی به اوامر و نواهی الهی است، تأیید می کند. از منظر فقه اسلامی، عدّه زنان یک حکم شرعی منصوص برای تمامی دوران هاست که از جمله فلسفه مهم آن حریم داری ازدواج است که زمینه را براى بازگشت پس از طلاق و ترمیم پیوند همسری فراهم می کند.
اثربخشی گروه درمانی روان پویشی یکپارچه بر کارکرد ایگو زنان مبتلا به افسردگی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۷
111 - 126
حوزههای تخصصی:
از دیدگاه روان پویشی علت افسردگی، خشمی است که به خود معطوف شده است و فرد در قالب مجازات، احساس گناه را بر می گزیند. کارکرد ایگو، اداره مناسب فشار احساسات متأثر از غرایز برای تخلیه است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی روان پویشی یکپارچه بر کارکرد ایگوی بیماران افسرده به روش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری انجام شد. جامعه آماری شامل زنان مراجعه کننده به کلینیک بلاغ شهر قم با تشخیص اختلال افسردگی بود که تعداد 32 نفر از ایشان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش گمارده شدند. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه کارکرد ایگو بلک در مرحله پیش آزمون و پس آزمون جمع آوری و پروتکل گروه درمانی روان پویشی یکپارچه به طول 12 جلسه بر روی گروه آزمایش اجرا گردید. داده ها با تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل و ضریب اتا 74/0 گزارش شد (01/0>P). یافته ها نشان دهنده تفاوت معنادار کارکرد ایگو و میزان افسردگی در گروه آزمایشی با گروه گواه بود. براین اساس، روش درمان روان پویشی یکپارچه بر کارکرد ایگو زنان مبتلا به افسردگی اثربخش بود که می توان از این شیوه در کاهش میزان افسردگی در زنان بهره برد.
نظام معنایی سلامت در بستر تجربه ی زیسته ی زنان نابینا و کم بینا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سلامت و مفهوم سازی آن در بین نابینایان و کم بینایان به علت درهم تنیدگی سلامت و معلولیت و نیز تجربیات منحصربه فرد آنها، موضوع مهمی است. این پژوهش با روش پدیدارشناسی، مفهوم سلامت در بستر تجربه ی زیسته ی زنان نابینا و کم بینای شهر کاشان را بررسی می کند. در این راستا با استفاده از نمونه گیری هدفمند با ملاک اشباع نظری، 25 نفر از زنان نابینا و کم بینا برای انجام مصاحبه های عمیق انتخاب شده اند. سپس با استفاده از تحلیل کلایزی و استخراج کدهای مناسب، دو مضمون اصلی با عناوین ادراک چند ساحتی سلامت و راهکارهای ابراز سلامتی در مواجه با ناسالم پنداری جامعه به دست آمده است؛ به طوری که مضمون ادراک چندساحتی سلامتی نزد زنان نابینا و کم بینا، مضامین فرعی روان سالم، بهزیستی اجتماعی، معنویت گرایی و سلامت جسمانی را دربر دارد. مضمون راهکارهای ابراز سلامتی در مواجه با ناسالم پنداری جامعه نیز حاوی مضامین فرعی مدیریت بدن و آراستگی، تلاش برای نشان دادن استقلال در امور فردی و اجتماعی، خود اثبات گری، تلاش برای کارآمدی، ابراز نکردن بیماری و درد در اجتماع و مدیریت روابط (هاله پوشی، تعامل سازنده) است. ادراک چندساحتی سلامتی، بیانگر مفهوم سلامت نزد زنان نابینا و کم بیناست که پس از پذیرش نابینایی یا کم بینایی و توجه به سایر ابعاد سلامت شکل می گیرد و ادراک زنان نابینا و کم بینا از سلامتی نشان گر مساوی نبودن مفهومی معلولیت و سلامت است. همچنین راهکارهای ابراز سلامتی در مواجه با ناسالم پنداری جامعه نشان دهنده ی اقدامات و تلاش های این زنان برای نشان دادن توانایی و سلامتی شان در جامعه است.
برساخت جنسیت در فضای کسب و کار (واکاوی تجارب دانش آموختگان شاغل در شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲
207 - 183
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش بررسی و طرح نظرات زنان و مردان دانش آموخته شاغل و چگونگی برساخت جنسیت در فضای کسب وکار است. این پژوهش ضمن اجتناب از نگاه تک بعدی و جزیره ای در تحلیل موضوع اشتغال و جنسیت، از روش نظریه داده محور استفاده نموده است. داده های کیفی با کمک ابزار مصاحبه نیمه ساخت یافته و با روش نمونه گیری هدفمند از 22 نفر از زنان و مردان دانش آموخته شاغل در شهر تهران و با نرم افزار MAXQDA و روش نظریه داده محور تفسیر شده است. مدل پارادایمی حاصل از تفسیر نظرات جامعه هدف این پژوهش نشانگر آن است که در تعامل با مجموعه ای از شرایط همچون شرایط علّی (مناسبات جنسیتی حاکم بر فضای کار، باورهای جنسیتی و قواعد ساخت دهنده)، شرایط زمینه ای (چالش های فضای کار، ماهیت فضای کار و حمایت شبکه های ارتباطی)، شرایط مداخله گر (آشنایی با جایگاه حرفه ای، کیفیت شغلی و پارادوکس دانشگاه و بازار کار)، و پدیده هسته (ساخت جنسیتی اشتغال) معنا می یابد. زنان شاغل وقتی در شرایط دسترسی نابرابر به فرصت ها و منابع قرار می گیرند، با استراتژی کنشگری فعال خود می توانند نحوه دسترسی به منابع را تغییر دهند؛ اما این به معنای آزادی مطلق نیست و ساختار حاکم بر فضای کار با قواعد و منابعی مانند مناسبات جنسیتی، باورهای جنسیتی، قواعد ساخت دهنده، فقدان حمایت شبکه های ارتباطی، فضای کار آمرانه، چالش های محیط کار و تناقض بین خروجی دانشگاه و نیازهای بازار کار، کنش آنها را تغییر داده و با محدود کردن زنان، الزام آور بودن خود را نشان می دهد. مردان همچون زنان به وجود نوعی سلطه مردانه در کار، وجود قوانین تبعیض آمیز، چالش های فضای کار، و پارادوکس دانشگاه و بازار کار در به حاشیه راندن زنان اذعان داشتند. بر مبنای این نتایج و نگاه چندمتغیره به برساخت جنسیت در فضای کار، دست یافتن زنان به امکان مشارکت بیشتر و سوق یافتن فضای کار به سمت بی سالاری جنسیتی، در تعامل با بازاندیشی در سیاست گذاری های اشتغال، اصلاح نگرش مدیران، و برقراری توازن قدرت در خانواده امکان پذیر خواهد شد.
ارائه چارچوبی برای ورود زنان به حوزه کسب وکارهای خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱
87 - 108
حوزههای تخصصی:
در عصر حاضر یکی از کسب وکارهایی که بدان توجه شده، کسب وکارهای خانوادگی است. با توجه به این که راهکارها و عوامل مؤثر برای ورود زنان به کسب وکارهای خانوادگی شناسایی نشده اند، برآن شدیم تا تحقیقی برای تسریع ورود زنان به این مشاغل انجام دهیم. هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوبی جهت ورود زنان به حوزه کسب وکارهای خانوادگی است. رویکرد پژوهش حاضر از نوع کیفی و این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نوع، اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش، کارشناسان کارآفرینی و مدیرانی هستند که در زمینه اشتغال زایی و کارآفرینی فعالیت دارند، همچنین زنانی که در کسب وکارهای خانوادگی مشغول اند. برای استخراج عوامل از شانزده مصاحبه استفاده شده است که براساس روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. برای تجزیه وتحلیل مصاحبه ها از روش داده بنیاد استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تقویت هویت خانوادگی و شایستگی های فردی جزو شرایط علّی برای ورود زنان به کسب وکارهای خانوادگی است. همچنین می توان به همراهی اجتماعی به عنوان شرایط زمینه ای و چالش های خانوادگی به عنوان شرایط مداخله گر که مؤثر در ورود زنان به کسب وکار خانوادگی است، اشاره کرد. از راهبردهایی که طی یافته های تحقیق برای تسریع در ورود زنان به دست آمد، می توان به بهبود تسهیلات زیرساختی و توانمندسازی زنان اشاره کرد.
نقش مدیریت ام السلمه در جنگ جمل
منبع:
زن و فرهنگ سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۳
89 - 102
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، نقش مدیریت ام السلمه در جنگ جمل بود. جامعه پژوهش کلیه متون مربوط به ام السلمه یکی از همسران پیغمبرمی باشد. نمونه پژوهش نقش مدیریتی ام السلمه درجنگ جمل بود. طرح پژوهش توصیفی- تاریخی است. گردآوری اطلاعات بر مبنای جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای، اسناد و فیش برداری انجام شد. نتایج یافته ها نشان داد، ام سلمه نه تنها در حوادث مهم دوران پیامبر؛ بلکه در دوران حضرت علی (ع) نیز به نقش مهم و حساس خود در بین مسلمانان آگاه بود. در دوران خلافت علی (ع) هم از ایشان حمایت کرد. او ضمن رد پیشنهادهای برپاکنندگان جنگ جمل در جنگ با حضرت علی(ع) با یادآوری این سخن پیامبر اسلام که علی (ع) ولیّ هر مؤمن و مؤمنه ای است، درصدد برآمد عایشه را از رفتن به بصره باز دارد. ام سلمه با سخنرانی برای مهاجرین و انصار حمایت آنان را از حضرت علی(ع) تقاضا نمود و موفق شد گروه های زیادی را از همراهی با سپاهیان جمل منصرف نماید. گفتگوهای او با عایشه قبل و بعد از جنگ جمل از دوراندیشی او در جهت وحدت مسلمانان تأکید داشت. وی با نامه نگاری های متعدد با حضرت علی (ع) از دسایس و توطئه های آنان پرده برداشت. با استناد به سخنان رسول الله که به ماندن زنان در خانه و هنگامه جنگ سخن رفته بود، فرزندش عمرو بن ابی سلمه را هم به سوی حضرت فرستاد تا در جنگ با دشمنان او را یاری دهد. این موضوع باعث شد تا ام سلمه هم مورد ستایش حضرت قرار بگیرد.
سنجش رویه نوین قضایی در پرونده های تجاوز جنسی در پرتو آموزه های عدالت ترمیمی: الگوی «وضعیت موجود+» مطالعه موردی دادگاه کیفری یک تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه زنان سال سیزادهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۱)
291-324
حوزههای تخصصی:
در عدالت ترمیمی پاسخ به مشکل جرم با مشارکت بزه دیده، مرتکب و جامعه محلی تعیین می شود و بدون آنکه به یک برنامه خاص یا مجموعه ای از برنامه ها و الگوی واحد محدود شود، مستلزم تلقی متفاوت از جرم و پاسخ به آن و به نوعی دگرگونی در کل نظام حقوقی است تا با پایبندیِ هرچند نسبی کنشگران به مبانی و ارزش های ترمیمی، تحقق اهداف ترمیمی میسر گردد. روح حاکم بر گفتمان قضایی ایران در پرونده های تجاوز جنسی تحت تأثیر بازتعریف اهداف مداخله کیفری در گفتمان تقنینی و به تبع آن به رسمیت شناختن عدالت ترمیمی هرچند در جرایم تعزیری در قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری، به صورت غیر رسمی و تا حدودی به سمت اتخاذ سازوکارهای ترمیمی در این پرونده ها گرایش یافته است. مسئله اصلی این مقاله شناسایی و سنجشِ گاه انتقادیِ رویه ها و سازوکارهای نوین و ابتکاری قضات در پرونده های تجاوز جنسی در دادگاه کیفری یک تهران با استفاده از مصاحبه های عمیق و نیمه ساختارمند با 35 قاضی این دادگاه و چندین مشاهده مشارکتی است که گاه قرابتی هرچند نسبی با اهداف عدالت ترمیمی و با محوریت تأمین نیازهای بزه دیده و توجه به دغدغه ها و مطالبات مرتکب دارد. رویه ای که شبیه «الگوی وضعیت موجود +» است.
جنسیت در روایت های زنانه و مردانه جنگ از منظر تحلیل انتقادی استعاره(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۷
151 - 175
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی جنسیت در روایت های زنانه و مردانه جنگ از منظر تحلیل انتقادی استعاره به روش کیفی از نوع تحلیل محتوای کیفی انجام شد. بدین منظور کلیه آثار علمی مکتوب در این زمینه مطالعه و استعاره های مفهومی و طرح واره های به کار رفته در شش داستان با مضمون جنگ استخراج شد. سپس با مقایسه استعاره ها و طرح واره های به کار رفته، شیوه های مفهوم سازی ذهنی نویسندگان از استعاره های مستخرج از آثارشان شناسایی و پس از بررسی و تحلیل داده ها، با تکیه بر نقش جنسیت در پردازش استعاره و چگونگی مفهوم سازی از طریق استعاره ها و بینش پنهان در روایت داستان ، انواع طرح واره های به کار رفته در داستان ها استخراج گردید. نتایج نشان داد که در آثار نویسندگان زن، بیشترین استعاره مربوط به استعاره هستی شناختی و کمترین استعاره، جهتی است و در آثار راویان مرد، بیشترین استعاره مربوطه به استعاره ساختاری و کمترین استعاره، جهتی است. این تفاوت در به کارگیری نوع استعاره توسط زنان نسبت به مردان حاکی از نوع نگرش و توانایی یا تمایل بیشتر آنها در عینیت بخشیدن مفاهیم انتزاعی است. نتایج نشان داد که روش فوق می تواند برای تحلیل روایت از منظر تحلیل انتقادی استعاره در ادبیات دفاع مقدس مناسب باشد؛ چراکه طرح واره ها ازسویی نشان دهنده ساخت های زبانی و از سوی دیگر نشان دهنده شکل گیری تصاویر ذهنی درنتیجه مفهوم سازی است.