سمیه میری

ظهور ناگهانی بیماری کرونا باعث اضطراب ناشی از این بیماری در کانون خانواده به خصوص مادران شده است. زیرا ابتلا به بیماری علاوه بر مخاطرات سلامت جسمانی، اثرات مختلف روان شناختی همچون اضطراب مزمن ناشی از ابتلا به بیماری کرونا و ترس از مرگ بر جای گذاشته است. در این راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت شادکامی وتاب آوری مادران در مواجهه با اضطراب کرونا است. این مطالعه به روش پیمایش انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش کلیه ی زنان متاهل و دارای فرزند بالای ۲۰ ساله شهرستان کاشان می باشد که از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه های استاندارد شادکامی آکسفورد، متغیر تاب آوری از پرسشنامه ی کونور و دیویدسون و اضطراب ناشی از کرونا علی پور و همکاران استفاده شده است. همچنین با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی مرکب و ضریب بالای70% برای هر بعد محاسبه گردید که نشان از پایایی مناسب پرسشنامه می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شادکامی(رضایت از زندگی، خلق مثبت، سلامتی، کارآمدی، عزت نفس) و تاب آوری زنان(پذیرش عواطف مثبت، معنویت، اعتماد به غرایز شخصی، شایستگی) بر اضطراب ناشی از کرونا (علائم جسمانی و علائم روانی)ارتباط دارد، و مقدار آن برابر با 0.۴۷۸ می باشد. واژگان کلیدی: شادکامی، تاب آوری، اضطراب کرونا، مادران شهر کاشان

خانواده بستر تمام شئونات اجتماعی و خاستگاه افراد است که به عنوان یکی از اصلی ترین نهاد اجتماعی آشفتگی و آسیب بر آن و پدیده طلاق در گسترش مسائل اجتماعی بی تأثیر نخواهند بود. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر طلاق در جامعه ایرانی؛ الگویابی با استفاده از روش دیمتل با رویکرد پیمایشی است. در این روش به رابطه ی علی و معلولی میان عوامل مؤثر بر طلاق پرداخته شده است، بدین صورت که ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق عوامل مؤثر بر طلاق شناسایی و سپس به منظور تبیین و ارزیابی روابط بین این عوامل از روش دیمتل استفاده شده است. جامعه ی آماری این تحقیق را خبرگان و متخصصان در حوزه ی اجتماعی و آشنا به حوزه ی خانواده، در دانشگاه کاشان در سال ۱۴۰۰ تشکیل داده است. پرسشنامه ی مذکور شامل ۹ عامل اصلی و ۳۱ عامل فرعی است و خبرگان و متخصصان به میزان تأثیر هر عامل نسبت به عامل دیگر امتیاز دادند. نتایج نشان داد که، مؤلفه ی «عوامل اخلاقی» بیشترین اثرگذاری را بر سایر عناصر داراست، در مقابل «باورهای مذهبی» که کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است، که به شدت تحت تاثیردیگر عناصر الگو قرار دارد و مهمترین عامل اثرپذیر شناسایی شد. مؤلفه ی «عوامل روانی» بیشترین تعامل را با دیگر عوامل داشته است و در مرکز مدل قرارگرفته است. همچنین، از بین عوامل فرعی هم، خیانت، عدم آمادگی روانی برای ازدواج، ازدواج تحمیلی با ضریب تعیین 586/0 در رتبه ی نخست، عدم تناسب سنی زوجین با ضریب تعیین 571/0 در رتبه ی دوم، خیانت خانواده ها با ضریب تعیین 501/0 در رتبه ی سوم، عدم ارضای نیازهای جنسی و فقدان خلق و خوی مناسب با ضریب تعیین 358/0 در رتبه ی چهارم و عدم تناسبات اجتماعی و فرهنگی میان خانواده های زوجین با ضریب تعیین 312/0 در رتبه ی پنجم قرار دارد و بقیه ضرایب نیز در رتبه های بعدی قرار دارد.

مقدمه: تجارب کشورهای مختلف و نیز نتایج تحقیقات متعدد نشان می دهد که رفتارهای ارتقاء دهنده ی سلامت برای حفظ سلامتی شهروندان، ضروری است و افراد با سواد سلامت ناکافی، وضعیت سلامتی ضعیف تری دارند، این رابطه در دوران پرمخاطره کووید-۱۹ که باعث اضطراب شهروندان شده است، اهمیتی دوچندان می یابد. از این روی هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی نقش سواد سلامت در نوع مواجهه با اضطراب ناشی از بیماری کووید-۱۹دربین شهروندان تهرانی است. روش: این مطالعه توصیفی- تحلیلی با روش پیمایش بر روی ۳۸۴ نفر از شهروندان بالای ۲۰ سال شهر تهران صورت گرفته است. نمونه گیری با نرم افزار Sample Power انجام شده و داده ها با استفاده از دو پرسشنامه سواد سلامت ایرانیان منتظری و همکاران و اضطراب ناشی از کووید-۱۹ جمع آوری شده اند. جهت محاسبه ی پایایی ازآلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی و برای کسب اعتبار لازم از اعتبار صوری بهره گرفته شده است. یافته ها: میانگین نمرات اضطراب ناشی از بیماری کووید-۱۹در مردان کمتر و در زنان بیشتر بوده است، همچنین ابعاد سواد سلامت(خواندن، ارزیابی، فهم و درک، تصمیم گیری و رفتار و دسترسی) قادر به تبیین حدوداً ۴۷ درصد اضطراب ناشی از بیماری کووید-۱۹ هستند. بحث: در مجموع اضطراب ناشی از بیماری کووید- ۱۹، در میان شهروندان زیاد است و با توجه به رابطه ی مستقیم سواد سلامت وکنترل اضطراب ناشی از کووید-۱۹، لزوم انجام برنامه های آموزش سلامت محور براساس حیطه های رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت و مولفه های سواد سلامت پیشنهاد می گردد.

هدف اصلی از این پژوهش، بررسی نقش اشتغال زنان بر ساختار خانواده میباشد. روش مورد استفاده در این مطالعه پیمایشی و جمعآوری دادهها با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعهی آماری این پژوهش، کلیهی کارکنان زن بیمارستان جوادالائمهی مشهد است، که تعداد کارکنان زن این بیمارستان، ۲۳۰ نفر میباشد که150 نفر ار آنها متاٌهل میباشند، که نمونهی آماری این پژوهش را تشکیل میدهد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بین متغیرهای پایگاه اجتماعی-اقتصادی، روابط اجتماعی، فشارکاری، میزان قدرت تصمیمگیری درون خانواده رابطهی مستقیم و معناداری وجود دارد، و همچنین بین متغیرهای نقش همسرداری، نقش مادری، خانهداری، نیازهای مالی خانواده، رابطهی معکوس و معناداری وجود دارد. بین متغیر تحصیلات با اشتغال زنان نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون حاکی از آن است که بیشترین متغیرهای مؤثر بر ساختار خانواده، فشارکاری و میزان قدرت تصمیمگیری است. به همین دلیل میتوان گفت که از نظر کارکنان، اشتغالشان بیشتر، فشارکاری و میزان قدرت تصمیمگیری در درون خانواده را تحت الشعاع خود قرار میدهد.

فرهنگ شهروندی مجموعه ای از ارزش ها، نگرش ها و قوانین مشترک بنیادی است که مشارکت فعال شهروندان را با رعایت احترام به ارزش های دموکراتیک شهروندی و مسئولیت پذیری عام گرایانه به دنبال دارد؛ به گونه ای که شکل دهنده به سبک زندگی و هادی تعاملات او با دیگران است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی مطالعات انجام شده پیرامون فرهنگ شهروندی با استفاده از رویکرد استقرایی فراترکیب کیفی است. این روش، در این پژوهش شامل گام های هفت گانه ای است، که به ارزیابی وتحلیل نظام مند نتایج و یافته های مطالعات پیشین می پردازد. فراترکیب این امکان را برای پژوهش گر فراهم می سازد تا به شیوه ی ساختارمندی از یافته های استخراج شده از مطالعات کیفی مرتبط با موضوع تحقیق، برای ایجاد یافته های جامع و تفسیری استفاده نماید. به همین دلیل نتایج پژوهش های پیشین ازمنابع داخلی طی سال-های۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ و منابع خارجی طی سال های۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ جمع اوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از بین ۱۴۰ مقاله مستخرج، ۴۹ مقاله برای تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شده است. نظریه های استفاده شده در این تحقیق با توجه به نوع روش تحقیق استفاده از نظریه های مختلفی است، که با استفاده از این نظریات و پژوهش های صورت گرفته در این حوزه، می توان به نظریه های وبر، پارسونر، مارشال، ترنر و گیدنز اشاره کرد. نتایج پژوهش با توجه به بررسی مقالات متعدد استخراج شده به ۴۹ کد منجر شد، که می توان از مهم ترین مؤلفه ها با توجه به تکرارشان به: مسئولیت پذیری اجتماعی، قانون مداری، عام گرایی، مشارکت اجتماعی و.... نام برد. با بررسی و ادغام یافته های اولیه در این پژوهش، پس از رفت و برگشت میان زمینه های فرعی، ۷ زمینه ی اصلی به دست آمد، که این ابعاد شامل: داشتن نگرش دموکراتیک، ابعاد سیاسی فرهنگ شهروندی، ابعاد اجتماعی فرهنگی فرهنگ شهروندی، ابعاد فردی فرهنگ شهروندی، ابعاد اخلاقی فرهنگ شهروندی، ابعاد توسعه ای فرهنگ شهروندی می باشد.

از مهم ترین مسائلی اجتماعی که خانواده در جوامع معاصر را تحت تاثیر قرار داده، مساله طلاق عاطفی است. به طوری که مطالعات بسیاری را برانگیخته است. از این رو، انجام تحقیقاتی که بتوان از طریق آن عصاره پژوهش های موجود را بدست آورد بسیار ضروری است. هدف از پژوهش حاضر، به کارگیری فراتحلیل به منظور تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات پیرامون عوامل مؤثر بر طلاق عاطفی است. جامعه آماری کلیه مقالات در مورد طلاق عاطفی در بین خانواده های ایرانی است که بین سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ انجام شده اند. با توجه به معیارهای فراتحلیل، 5 مقاله در خصوص طلاق عاطفی از میان 60 مقاله منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی انتخاب و توسط نرم افزار فراتحلیل بررسی شدند. بررسی های اولیه نشان دهنده ناهمگنی اندازه اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات است. هم چنین، اندازه های اثر متغییرهای میزان دینداری زوجین معادل 0/316، میزان دخالت خانواده ها 0/303، ساختار قدرت در خانواده 0/387 است که بر حسب نظام تفسیری کوهن متوسط رو به بالا ارزیابی می شود.

خشونت ساختاری، یکی از انواع خشونت ها در سراسر جهان می باشد که به تبعیض ها، محرومیت های نظام مند و ممنوعیت های نهادینه شده درجامعه اشاره دارد. برخلاف خشونت فیزیکی، خشونت ساختاری در ساختارهای یک جامعه نهفته است و درتوزیع نابرابر قدرت، مالکیت منابع و فرصت ها نمایان می شود به طوری که؛ زاینده ی برخی پیامدهای اجتماعی و روانی درسطح جامعه و به ویژه زنان و دختران است. هدف از پژوهش حاضر، با توجه به اهمیت موضوع به نقش خشونت ساختاری درکاهش سلامت روان زنان شهر زاهدان می پردازد. داده ها به صورت پیمایشی جمع آوری شده است، جامعه ی آماری کلیه ی شهروندان بالای ۲۰ سال شهر زاهدان، می باشد، با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ی آماری تحقیق ۳۸۴ نفر به دست آمده است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی که با استفاده از نرم افزار Pls به دست آمده حاکی از معنادار بودن رابطه بین نقش خشونت ساختاری بر کاهش سلامت روان زنان است، مقدار به دست امده، در این آزمون برابر با 0.۵۷۸ می باشد که مقداری مثبت است. بر این اساس فرضیه صفر پژوهش رد و فرض مقابل تأیید می شود. همچنین تمام ابعاد ابعاد خشونت ساختاری ( نابرابری جنسیتی، نظام مردسالار، کمبود امکانات اجتماعی ، عدم حمایت قانونی و عدم دسترسی به فرصت های شغلی برابر) درکاهش سلامت روانی زنان موثر و هریک سهم مشخصی دارند.

هر فردی در گزینش و انتخاب همسر معیارهایی در ذهن دارد و به نظر می رسد چنین معیارهایی در میان پسران و دختران متفاوت باشد، در این مقوله، همسرگزینی به عنوان سنگ بنای اولیه تشکیل خانواده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به همین دلیل در دوران کنونی ضرورت مطالعه ازدواج و ملاکهای همسرگزینی دارای جایگاه مهمی است. این پژوهش نیز با هدف بررسی معیارهای همسرگزینی در جامعه ایران انجام شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، فراترکیب است که به عنوان یکی از روشهای پژوهشی کارامد این امکان را فراهم می سازد تا به شیوه ساختارمندی از یافته های استخراج شده از مطالعات کیفی مرتبط با موضوع تحقیق برای ایجاد یافته های جامع و تفسیری استفاده شود. به همین دلیل، نتایج پژوهشهای پیشین مورد تجزیه و تحلیل و اطلاعات مورد نیاز از سالهای ۱۳۸۶ تا 1396 و ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸ جمع آوی شده است. از بین ۱۲۲ مقاله، ۴۵ مقاله برای تجزیه و تحلیل انتخاب شد. نتایج پژوهش با توجه به بررسی مقالات متعدد و معیارهای همسرگزینی استخراج شده به ۷۲ شناسه منجر شد که از مهمترین معیارها با توجه به تکرار آنها می توان به نجابت و پاکدامنی، ویژگیهای اخلاقی، تحصیلات، ایمان و اعتقاد، حسن ظاهر و ویژگیهای فیزیکی، درامد کافی، شغل مناسب، تناسب فرهنگی خانواده ها، سن، تعهد، فرزندآوری نام برد که با بررسی و ادغام یافته های اولیه در این پژوهش، پس از رفت و برگشت میان زمینه های فرعی، هشت زمینه اصلی همسرگزینی به دست آمد که شامل معیارهای دینی، معیارهای خانوادگی، معیارهای اقتصادی، معیارهای جسمی و جنسی، معیارهای اجتماعی فرهنگی، معیارهای فردی، معیارهای روانی و معیارهای اخلاقی است.

امروزه، فناوری های نوین ارتباطی و شبکه های اجتماعی نه تنها جنبه مادی و اقتصادی زندگی، بلکه چارچوب های نمادین آن را نیز دگرگون کرده است. تأثیر این شبکه ها به گونه ای است که دیگر نمی توان زندگی افراد و جوامع را بدون آن ها تصور کرد. این پژوهش به بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در ابعاد مختلف رضایتمندی (انتشار اخبار، ارتقای سطح اطلاع و آگاهی، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و اعتماد به رسانه های اجتماعی) کاربران شبکه های اجتماعی مجازی نظیر اینستاگرام، تلگرام، فیس بوک، توییتر در شش ماه نخست سال 1397 در شهر تهران پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی -پیمایشی بوده و از طریق پرسش نامه محقق شده است. ۳۸۴ نفر از کاربران شبکه های اجتماعی در شهر تهران جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند و برای تحلیل داده ها از روش تاپسیس استفاده شده است. به طور کلی با بررسی نتایج حاصل شده از تحقیق مشخص شد که: در میان عوامل موثر بر رضایتمندی، گزینه تلگرام با شاخص 0.98 در رتبه اول، اینستاگرام با شاخص 0.97 در رتبه دوم، توییتر و فیس بوک در رتبه های سوم و چهارم اهمیت قرار دارند.