درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۸۲۱ تا ۷٬۸۴۰ مورد از کل ۷۳٬۹۳۲ مورد.
۷۸۲۱.

اخلاق اجتماعی ایرانیان در دوره صفویه از نگاه شاردن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 147-170

کلید واژه ها: اخلاق اجتماعی صفویان شیعه سفرنامه ها شاردن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۱ تعداد دانلود : ۷۲۴
موضوع این پژوهش اخلاق اجتماعی ایرانیان در دوره صفویه از نگاه شاردن می باشد. اخلاق فردی و اجتماعی بخش مهمّی از فرهنگ عمومی هر جامعه ای را تشکیل می دهد. از سوی دیگر اخلاق اجتماعی تأثیر گذاری فراوانی بر شخصیّت هر ملّتی در طول تاریخ دارد. به اعتقاد بسیاری از اندیشمندان دوره 220 ساله حکومت صفویان تأثیری غیر قابل انکار بر فرهنگ مردم ایران به جا نهاده که با اندکی تأملی می توان آثار آن را در زندگی و روحیّات امروزی مردم ایران نیز تشخیص داد. صفویان با رسمی نمودن مذهب تشیّع و تلاش در راه گسترش آموزه های شیعی موجب تغییرات قابل ملاحظه ای در فرهنگ ایرانیان گشتند. شاردن جواهر فروش فرانسوی شرح مشاهدات و اطلاعات خود در مورد ایران و ایرانی را با دقّت فراوان نوشته است که به اعتقاد مورخان از اصلی ترین منابع شناخت دوره صفویه می باشد. لذا بررسی زمینه های تاریخی اخلاق اجتماعی مردم ایران در دوران کنونی مستلزم شناخت صحیح از روند شکل گیری این موضوع به خصوص در دوران صفویه می باشد. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای به خصوص سفرنامه شاردن، اخلاق اجتماعی ایرانیان در دوره صفوی را بررسی نموده تا زمینه برای شناخت هرچه بهتر و بیشتر جامعه ایرانی در دوران کنونی فراهم گردد. دستآورد این پژوهش نشان می دهد که دوران حکومت صفویان، علاوه بر زندگی مردم آن روزگار، تاکنون نیز بر رفتار و اخلاق اجتماعی ما تأثیر انکارناپذیری داشته اشت. نتایج این پژوهش برای بیشتر رشته های علوم انسانی به ویژه رشته های تاریخ و اخلاق کاربرد دارد.
۷۸۲۲.

جستاری در جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی با محوریت اخلاق اقتصادی؛ تولید، توزیع و مصرف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 197-218

کلید واژه ها: جهاد اقتصادی اقتصاد مقاومتی اخلاق اقتصادی قرآن کریم روایات اسلامی تولید توزیع و مصرف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۲۵۸
اقتصاد پیش از آنکه به صورت یک علم مدون در آید و حتی مدت ها پس از آن با آموزه های اخلاقی همراه بود ، اما به بهانی جدایی دانش از ارزش به تدریج از آن فاصله گرفت ، نظریه پردازان سرمایه داری جریان آزاد اقتصاد را بهترین سازو کار تامین کننده و منافع عمومی معرفی کردند اما با آشکار شدن مورد های شکست بازار دخالت دولت را جبران کنند دانستند گروهی نیز با بازگشت به ارزشهای اخلاقی را بهترین راه می دانند اسلام در ایتدا ظهور بیشترین تاکید را بر لزوم پالایش انسان ها از درون می داند دیدگاه اسلام و اندیشه ی اقتصاداسلام در مورد جهاد اقتصادی نه تنها مثبت، بلکه به مثابه ی آرمانی است که همواره در جان و دل اولیا و پیروان این مکتب ریشه داشته و دارد. مقاله حاضر، که در آن «مبانی جهاد اقتصادی و نیز اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن کریم و روایات» مورد بررسی قرار گرفته، گامی هرچند ابتدایی اما بدیع و راهگشا در این خصوص است. در این بررسی، خاطرنشان شده که از منظر قرآن کریم، اقتصاد سالم و رشدیابنده مبتنی بر اصول و مبانی ذیل است :1- شناخت و تدبیر امور اقتصادی از راه تفقّه، 2-تعقل، 3- اعتقاد به توحید (تجلّی توحید در اقتصاد)، 4- اعتقاد به معاد 5-اعتقاد به مظهری از عبودیت بودن عملیات اقتصادی 6- دخالت دولت در اقتصاد،7- عدالت در عملیات اقتصادی 8- انفاق، 9- میانه روی در امور10- عدم اسراف . بخش دیگری از مقاله مذکور در ارتباط با" بررسی ابعاد جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی از دیدگاه روایات و احادیث اسلامی" می باشد که به مهمترین این موارد که در تقسیم بندی ذیل به دو دسته ، انحرافات اقتصادی و دسته دوم : اخلاق اقتصادی است بر اساس قاعده الاهم فالاهم ، به آنها می پردازیم : الف: انحرافات اقتصادی ،شامل: ربا، تبذیر، اسراف، معامله، اقتصاد، ب ) اخلاق اقتصادی، شامل: قرض، حلال، حرام، روزی، صدقه، انصاف، قناعت، نیکو کاری، سخاوت، بی نیازی، فقر و غنا، ثروت، جهاد اقتصادی. در این نوشتار، ضمن پرداختن به برخی روش های مهمی که محققان اقتصاد اسلامی از آن بهره برده اند، کوشش خواهد شد تا روش استنباط آموزه های اقتصادی اسلام که همسو با مبانی معرفت شناسی فقهی اسلام باشد، ارائه شود. بر اساس بیانات رهبر انقلاب، اقتصاد مقاومتی یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور ما است و بهترین راه حلّ مشکلات اقتصادی کشوردر حال حاضر است. اقتصاد مقاومتی یعنی مقاوم سازی محکم سازی پایه های اقتصاد؛ این چنین اقتصادی چه در شرایط تحریم، چه در شرایط غیر تحریم، بارور خواهد بود و به مردم کمک میکند. از دیدگاه مقام معظم رهبری پنج اصل اقتصاد مقاومتی عبارتند از: 1- درون زا بودن 2- برون گرا بودن 3- مردم بنیاد بودن 4- دانش بنیان بودن 5- عدالت محور بودن.
۷۸۲۳.

بررسی بینامتنی رابطه نفاق و ریا در قرآن و نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم شهریور ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 159 - 144

کلید واژه ها: ریا ریاکار منافق نفاق منافقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۵۴۹
از جمله موضوعاتی که در قرآن و روایات به خصوص سخنان حضرت علی(علیه السلام) بسیار به آنها اشاره شده، موضوع «رابطه نفاق و ریا» است. «ریا» زیر مجموعه نفاق می باشد همچنین ریا وصف عمل شخص ریاکار است ولی نفاق وصف شخصی است که ظاهر و باطنش با هم مخالف است؛ ضرورت بررسی این موضوع در آن است که، مسلمانان جهت رسیدن به کمالات زندگی نیازمند هدایت های وحیانی و آموزه های اهل بیت به خصوص حضرت علی (علیه السلام) هستند، بنابراین اگر به نکات آموزنده قرآن و نهج البلاغه توجه نمایند، معیارهای موشکافانه ای را استخراج خواهند کرد که می تواند آنان را در پیشبرد اهداف زندگی موفق نماید. نوشتار حاضر که بر اساس روش توصیفی تحلیلی نگارش یافته، در صدد نشان دادن بخشی از رابطه بین دوچهره گان(منافقان) و ریاکاران از منظر قرآن و نهج البلاغه می باشد که از جمله یافته های این پژوهش می توان گفت: یکی از روابط بین «ریا» و «نفاق» آن است که، شخص ریاکار ظاهرش را برخلاف باطن خود مى نماید تا مردم را بفریبد، پس در این حالت، ریاکارى، نام دیگر پیدا مى کند که همان دورویى و نفاق است؛ اما بر مبنای قرآن مهمترین خصوصیت انسان ریاکار، نفاق است، به عبارت دیگر عمل ریایی از کسی صادر نمی شود، مگر اینکه آن شخص دارای صفت نفاق باشد.
۷۸۲۴.

حیل ربا در معاملات از منظر فقه امامیه با رویکردی بر نظرات امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 31 - 52

کلید واژه ها: ربا امام خمینی (ره) مشروعیت حیله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۳۴
حیل ربا در معاملات از منظر فقه امامیه با رویکردی بر نظرات امام خمینی (ره) زمینه و هدف: با حاکم شدن فضای پست مدرنیزم بر روابط مردم و پیچیده شدن روابط مزبور، راه کارهای مختلفی برای فرار از مقررات ابداع شده است. یکی از این مقررات، ممنوعیت ربا می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی راه کارهای فرار از ربا در اندیشه امام خمینی (ره) می باشد. مواد و روش ها: این تحقیق از نوع نظری بوده روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می باشد و روش جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است. یافته ها: حرمت ربا از مسلمات فقه در همه مذاهب اسلامی است و به وسیله عقل، کتاب، سنّت، و اجماع، حرمت آن قابل اثبات است. حتی در ادیان قبل از اسلام نیز ربا مورد تحریم قرار گرفته است. نزول تدریجی آن دلالت بر شیوع معاملات ربوی در صدر اسلام دارد. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. نتیجه گیری: ملاک حرمت ربا از دیدگاه قرآن، ظلم و انظلام است. در نتیجه، حرمت آن مطلق و راه کارهای فرار از آن نیز حرام می باشند؛ به تعبیری، صرف ایجاد کردن یک پوشش برای فرار از ظاهر ربا، موجب مباح شدن عمل نخواهد شد.
۷۸۲۵.

گزارشی از پایان نامه «مدیریت مواجهه با استکبار بر پایه آموزه های قرآن و حدیث»

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 130-135

کلید واژه ها: مقابله با زورگویی ایستادگی در برابر ظلم جنگ نرم پیمان شکنی معارف قرآن و حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۹۵
پایان نامه «مدیریت مواجهه با استکبار بر پایه آموزه های قرآن و حدیث» راهکارهای مختلف مقابله با استکبار را بررسی می کند. توطئه های بسیارِ جناح استکبار، در برابر جبهه حق، ایجاب می کند که حق داران، به صورت همه جانبه و با همه امکانات، با آن مقابله کنند. چنین تحقیقاتی، پشتوانه های نظری لازم برای برای مقابله را فراهم می کند. در این پژوهش از دو گونه استکبار درونی یا تکبّر و استکبار بیرونی یاد می شود. پردازش راهکارهای نوین برای مقابله با استکبار، شناخت مفهوم استکبار و رابطه آن با کبر درونی و پرداختن به ابزارهای جنگ نرم برای مبارزه با استکبار بیرونی از ویژگی های این پایان نامه است. مقاله حاضر، پایان نامه یادشده را معرّفی می کند.
۷۸۲۶.

بازنگری کفایت اقرار واحد در ثبوت جرائم حدی قیادت، قذف، شرب خمر و سرقت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۸) 98 - 136

کلید واژه ها: جرائم حدی اقرار واحد اعتبار تعدد اقرار محقق خویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۴۲
در اعتبار و حجیت اقرار به عنوان یکی از دلائل اثبات جرائم حدی هیچ تردید و اختلافی نیست، اما در تعداد اقرار لازم جهت ثبوت چنین جرائمی، تفاوت در آرا مشاهده می شود. مشهور و -به تبعیت از آن- قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در جرائم قیادت، قذف، شرب خمر و سرقت (حد قطع) به اعتبار دو اقرار در ثبوت این جرائم ملتزم شده است. برخی نیز اقرار واحد را کافی دانسته اند. منشأ نظر مشهور، قیاس به مستندات زنا و لواط، عدم مداقه در مستندات کفایت اقرار واحد، و جریان دادن وسیع اصول و قواعد حاکم بر حدود است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی پس از بازنگری دلائل، در نهایت قائل به تفصیل شده است. بر اساس این پژوهش، ادله مشهور از قبیل استناد به شهرت فتوایی، فحوای روایات، بیان سلار دیلمی و علامه حلی، عدم امکان تمسک به عموم قاعده اقرار و دلائل دیگر، در اثبات لزوم دو اقرار در ثبوت جرائم قیادت، قذف، شرب خمر کافی نبوده و حقْ کفایت اقرار واحد است؛ اما در ثبوت حد سرقت، مستندات قائلان کفایت اقرار واحد و اشکالات آنان در مباحث روایی باب، از اتقان لازم برخوردار نبوده، فلذا اعتبار دو اقرار در ثبوت حد سرقت به قوت خویش باقی است.
۷۸۲۷.

تأثیر رجوع از اذن سابق بیمار در انگاره اثبات و انکار مسئولیت پزشک(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و هشتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷) 64 - 93

کلید واژه ها: رجوع از تصرفات ترخیص مسبق رجوع از اذن سابق در حکم غصب غصب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۶۹
«رجوع از اذن سابق بیمار» از موضوعات مهم در فقه پزشکی است که متأسفانه جایگاه شایسته خود را در مطالعات فقهی نیافته و امروزه خلأی در روابط بیمار و پزشک ایجاد نموده است. در انگاره اثبات یا انکار مسئولیت پزشک، با وضع عدم امتناع از درمان در اثنای رجوع بیمار از اذن سابق، و با ژرف نگری در ذیل ماده ۳۰۸ ق.م، با تلقی مالکیت به عنوان تسلط انسان بر اعضای بدن و احتساب تصرف در مال بیمار (بدن) با استیلای پزشک در درمان، مسئولیت پزشک جلوه گر شود؛ این نظر هرچند اقوی به نظر می رسد، ولی نمی تواند صواب باشد. پزشکان برای عدم رجوع بیمار بعد از اذن ابتدایی به ادله جلوگیری از اضرار به نفس و ممنوعیت القا در هلاکت، قاعده درء و مسئولیت اخلاقی پزشک استناد نموده اند؛ در مقابل، بیماران با استدلال به سلطه بر نفس، فساد اذن در صورت رجوع بیمار، و استصحاب، قائل به مسئولیت تکلیفی و وضعی پزشک هستند. محقق در صدد است با روش توصیفی-تحلیلی و پذیرش مسئولیت پزشکان در صورت عدم امتناع از درمان با وجود رجوع از اذن سابق توسط بیمار در مواقع غیرضروری و قائل شدن به عدم رجوع از اذن درمان توسط بیمار با وجود ضرورت، به تعارضات مطروحه با چاره جویی جبران خسارت بیمار توسط دولت خاتمه دهد.
۷۸۲۸.

ماهیت شرط عدم بارداری در نکاح با نگاهی به منابع قرآنی و روایی

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 116 - 81

کلید واژه ها: استیلاد عزل ماهیت شرعی نکاح مقتضای اطلاق و عقد نکاح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۲۸۱
فرزند آوری در نظام خانواده از چالش های جدی زوجین در عصر کنونی است. میان فقهای امامیه در اینکه فرزندآوری جزء ماهیت شرعی و مقتضای ذات عقد نکاح محسوب نمی شود، اختلافی نیست لیکن درباره ی اقتضای اطلاق آن، دیدگاه های فقیهان متفاوت است: 1. فرزندآوری از مقتضای اطلاق عقد نکاح تلقی می شود، اما این حق فقط به زن اختصاص دارد. 2. فرزندآوری از مقتضای اطلاق عقد ازدواج به شمار نمی آید و تنها پشتوانه قانونی طرح دعوای قضایی در این خصوص این است که فرزندآوری در ضمن عقد نکاح یا براساس تبانی عقد بر پایه آن به یک ضمانت الزام آور تبدیل گردد. نوشتار حاضر با مطالعه تحلیلی به بررسی دلایل آرای یاد شده می پردازد و در نهایت، با رهیافت فقهی اتقان دیدگاه دوم را اثبات و برای پیشگیری از تبعات احتمالی (کاهش یا زوال نسل ها) ناشی از نظریه برگزیده، راه کارهایی را ارائه می دهد و پیش بینی ماده قانونی مصرّح را در حقوق موضوعه پیشنهاد می کند.
۷۸۲۹.

چگونه توانستم مشکل پرخاشگری محمدرضا، دانش آموز پایه ی پنجم ابتدایی را بهبود ببخشم؟

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم خرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 69 - 58

کلید واژه ها: پرخاشگری شخصیت پرسش نامه باس-پری مشاهده اعمال پرخاشگرانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۳ تعداد دانلود : ۵۷۴
این تحقیق که به چگونگی برطرف نمودن مشکل پرخاشگری محمدرضا ،دانش آموزپایه پنجم ابتدایی به روش اقدام پژوهی پرداخته است.باتوجه به عنوان بیان شده،هدف تحقیق برطرف کردن یابهبودبخشیدن مشکل پرخاشگری دانش آموزی به نام محمدرضا است که داشتن زندگی آرامی رابرای خانواده اش به یک آرزو مبدل ساخته است. در این پژوهش از ابزارهای گوناگونی چون:مشاهده کردن،تهیه پرسشنامه باس-پری،مصاحبه کردن،مراجعه کردن به منابع مختلف اینترنتی به دنبال یافتن علل پرخاشگری محمدرضا بودم.باتشخیص این موضوع که ازیک طرف شرایط روحی وروانی حاکم برخانواده محمدرضا و از طرف دیگر عوامل بیرونی عامل ایجاداین مشکل بوده است.درپی ارائه راهکارهایی مانند:«تشویق کردن محمدرضا،مشاوره وگفتگو با خانواده محمدرضا،توجه به خواسته های وی و...»قدمی برداشتیم وازاین طریق درصدد برآمدیم که این مشکل را کاهش دهیم.
۷۸۳۰.

بررسی و نقد گزاره روایی- تفسیری «الرَّعدُ مَلکٌ» در اندیشه عالمان اسلامی با تأکید بر آیه 13 سوره رعد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هجدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 33 - 70

کلید واژه ها: رعد و برق پدیده های طبیعی تسبیحِ رعد الرعدُ ملکٌ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۷۸
در منابع روایی و تفسیریِ متقدّمان با اشاره به آیه 13 سوره رعد، درباره چیستی «رعد» و به ویژه «تسبیح» آن، با رویکردهای مختلف، دیدگاه های پراکنده و متنوّعی مطرح شده است. از آن جمله دیدگاه ها می توان به «مَلَک» خواندن رعد اشاره نمود. این دیدگاه به دلیل برخی پشتوانه های روایی، نزد عالمان فریقین طرفدارانی داشته تا بدانجا که در نگرشی افراطی، باورمندان به طبیعی بودن پدیده «رعد» و نیز کسانی که به تفسیر یا تأویل روایات در این باره پرداخته اند، بدعت گزار خوانده شده اند. از سوی دیگر، دست یابی به فهم درست آیه 13 سوره رعد، بدون بررسی روایات وارده به ویژه گزاره رواییِ پرطرفدار «الرَّعدُ مَلَکٌ» و نیز تحلیلِ آموزه های قرآنی در بیانِ چیستی و کارکردِ دیگر پدیده های طبیعیِ همسانِ «رعد» در جهان، امکان پذیر نیست. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخش عمده گزارشهای روایی در این باره در طبقه تابعان نقل شده و سخن تابعان نیز عمدتاً به ابن عباسِ صحابی ختم می شود که گذشته از موقوف بودن، دارای راویانی مُهمل و ضعیف در سندشان هستند که اعتبار آنها را خدشه دار می سازد. بررسی دلالی این روایات پس از عرضه بر قرآن و نگاهی تحلیلی به دیگر سخنان اهل بیت (ع) در این باره، حاکی از درست تر بودن اندیشه عالمانی است که «رعد» را پدیده ای طبیعی می دانند، گرچه این دیدگاه به معنای نفی نقش آفرینی فرشتگان در تدبیر امور عالَم نیست.
۷۸۳۱.

توقیفی یا اجتهادی بودن «رسم الخط قرآن کریم» در بوته نقد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰شماره ۴۵ 119 - 142

کلید واژه ها: قرآن کریم رسم المصحف رسم قیاسی توقیفی تحریف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۳۵۸
این پژوهش پس از مطالعه آراء قائلین به رسم المصحف و رسم الاملاء و بررسی چگونگی مواجهه ایندو نظر با یکدیگر، با روشی توصیفی- تحلیلی و با هدف کشف مبانی و معیارهای آراء مطرح شده پیرامون توقیفی بودن و اجتهادی بودن رسم الخط قرآنی به نگارش در آمده است. اهمیت رسم و ضبط قرآن از طرفی و بررسی و نقد ادله قائلین به توقیفی یا اجتهادی بودن رسم المصحف، موجب این سؤال شد که دو گروه مورد بحث با کدام مبانی و ادله به بیان دیدگاه می پردازند؟ و نظر برگزیده کدام است؟ اعتقاد به توقیفی یا اجتهادی بودن رسم المصحف قرآن یکی از مسائل مهم در حوزه مطالعات علوم قرآنی است. قائلین به توقیفی بودن رسم المصحف، هرگونه تغییری در نحوه نگارش مصاحف قرآنی را غیر مجاز و به مثابه تحریف در الفاظ قرآن می دانند و برای این منظور به بیان ادلّه استناد می جویند. در مقابل، نظریه اجتهادی بودن رسم الخط قرآنی مطرح است که به منظور تسهیل در امر قرائت غیر عرب زبان ها و به ویژه برای نوآموزان، تغییر در رسم المصحف را جایز می دانند و نگارش قرآن براساس رسم قیاسی (رسم الاملاء) را پیشنهاد می کنند. بررسی مبانی نظری و نقد و تحلیل ادله مطرح شده بیانگر عدم حجیت توقیفی بودن رسم مصحف و جواز تبعیت از قیاس در نگارش قرآن است که ضمن تحلیل تفاوت های موجود در رسم المصحف و رسم الاملای متداول و تبیین نقاط ضعف و قوّت هریک از آنها، رسم قیاسی را قول راجح می داند.
۷۸۳۲.

تولیت آستانه حضرت شاه چراغ(ع) در اسناد و نسخ خطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۳ 9 - 34

کلید واژه ها: آستان شاه چراغ(ع) متولی باشی خاندان شریفی اسناد و نسخ خطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۵۶۳
میرزا احمد متولی باشی متخلص به «روشن» از شعرای گمنام عهد قاجاری است که مدتی منصب تولیت آستان حضرت احمد بن موسی الکاظم شاه چراغ (ع) را عهده دار بوده است. اهمیت این بقعه متبرکه و به تبع آن منصب تولیت این آستان در طول تاریخ مورد ادعای افراد بسیاری واقع شده است. افرادی گاه با انتصاب از سوی امرا و سلاطین و گاهی به عنف آن را تصاحب کرده اند. این منصب در عهد صفوی و قاجار بر عهده خاندان حسینی شریفی از نوادگان علامه میرشریف جرجانی بوده است. در نسخه خطی دیوان میرزا احمد متولی باشی اشعاری وجود دارد که بیانگر اختلاف وی با فرد یا افرادی بر سر منصب تولیت آستان حضرت شاه چراغ (ع) است. این مقاله به شیوه توصیفی، تحلیلی و بر اساس نسخه خطی دیوان اشعار میرزا احمد متولی باشی، وقف نامه میرزا حبیب الله شریفی تولیت عهد صفوی آستان و طومار خطی استشهادنامه سادات دشتکی به عنوان مدعیان تولیت این آستان که در کتابخانه شاه چراغ (ع) ثبت و نگهداری می شود، این موضوع را بررسی کرده است؛ همچنین زوایای پنهان این اختلاف اعم از آغاز و چگونگی پیدایش اختلاف و سیر انتصاب هر یک از متولیان از عهد صفوی تا دوره پهلوی اول را تبیین و تشریح و نتیجه گیری کرده است.
۷۸۳۳.

نقد نظریه ی تحول عام در معرفت دینی از منظر آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره ۲۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۸۰ 1-26

کلید واژه ها: تکامل تحول عام نسبیت معرفت دینی سروش جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۱۵۴
نظریه تحول عام معرفت دینی که موجب شک گرایی و نسبیت گرای در معرفت دینی گشته مبتنی بر مبانی است از جمله 1. جدای دین از معرفت دینی 2. تحول عام در علوم  3. ترابط عمومی تمام معارف 3. تاثیری پذیری معارف دینی از معارف بشری 4. صامت بودن شریعت 5. تاثیر پیش فرض های مفسر بر متن. که بر اساس این مبانی نمی توان به هیچ فهم ثابت و ماندگاری از دین دست یافت، حال در این مقاله به روش عقلی و تحلیلی مبتنی بر نظریات آیت الله جوادی آملی به نقد این نظریه و مبانی آن پرداخته ایم، عدم تحول در برخی علوم همچون گزاره های یقینی، ضروریات عقلی و صدق و کذب گزاره های علوم، وجود تحول تنزلی در کنار تکاملی، عدم تاثیر بالجمله علوم بر معارف دینی، بی دلیل بودن ترابط و تحول عام معارف بشری و به تبع معارف دینی و تناقض درونی موجود در آن، و پذیرش قواعد حاکم بر روش شناختی زبان از عوامل مهم عدم پذیرش تحول عام در معرفت دینی از منظر آیت الله جوادی آملی می باشد و در واقع این نظریه به «تبدل معرفت» می انجامد. همچنین تمایز انگاره بین اصل دین و معرفت شناسی دین و عدم وصول به درک حقیقت دین از نشانه های دیگر مردود بودن این نظریه می باشد. 
۷۸۳۴.

بررسی انتقادی نسبت معرفت و رؤیابینی در اندیشه ی کارلوس کاستاندا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره ۲۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۸۰ 91-106

کلید واژه ها: معنویت آگاهی شهود معرفت غیرمحسوس سعادت گیاهان روان گردان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۸۹
نسبت معرفت و رؤیابینی یکی از دیدگاه های مهم کارلوس کاستاندا به حساب می آید. او تحت این نظریه مدعی است که معرفت را می توان به دو گونه تصور کرد: نخست، معرفتی که متعلق آن، امور مادی و این جهانی است و دیگری، معرفتی اصیل که در حالت غیرطبیعی به دست آمده و ماهیت غیرتجربی دارد. در این میان، رؤیابینی حالتی برای تحصیل معرفت اصیل است و گیاهان روان گردان نیز ازجمله طریقی برای کسب این آگاهی به حساب می آیند. در مقام تحلیل انتقادی این دیدگاه به نظر می رسد که دیدگاه کاستاندا انسجام کافی ندارد؛ زیرا اگر معرفتِ متعالی با التفات به ساحت های دوگانه ی وجود آدمی فراهم شده و سعادت نیز در شکوفایى استعدادهای مادی روحی و پاسخ مناسب به نیازهاى روحى و جسمى قوام یابد، ناگزیر، کاستاندا تبیین دقیقی از چیستی معرفتِ سعادت بخش یا متعالی به دست نمی دهد. او تنها به همین ادعا بسنده می کند که معرفت غیرحسی یا معرفت برآمده از غیرمحسوسات، مؤید تعالی است. ازسوی دیگر، در اندیشه ی کاستاندا، معرفت اصیل نوعی آگاهیِ برآمده در حالت غیرطبیعی است. این معرفت که نحوه ای از شهود معنوی تلقی می شود، مبتنی بر تقویت قوای نفسانی لحاظ نشده است. درواقع، اهمیت استفاده ی از گیاهان روان گردان برای تحصیل این معرفت نیز مؤید این مدعاست.
۷۸۳۵.

بررسی «غنازدایی کیفی و کمّی» واژگان قرآن کریم در ترجمه های کهن؛ مطالعه موردی ترجمه سورآبادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 207 - 220

کلید واژه ها: نقد ترجمه ترجمه سورآبادی آنتوان برمن تضعیف کیفی تضعیف کمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
قرآن کریم، حامل پیام وحی برای تمام بشریت بوده و «ذکرٌ للعالمین» بودن آن، ترجمه این کتاب مقدس به زبان های مختلف دنیا را به ضرورتی اجتناب ناپذیر تبدیل کرده است. این کتاب مقدس پس از مخالفت برخی عالمان دینی، سرانجام در نیمه های قرن چهارم با فتوای جمعی از علمای ماوراءالنهر به فارسی ترجمه شد. یکی از نمونه های نخستین ترجمه این کتاب به زبان فارسی، تفسیر سورآبادی (سده پنجم هجری) است. با توجه به اینکه زبان فارسی در دوره مذکور، دوران تجدید حیات خود را سپری می کند و به تدریج از سیطره زبان عربی رهایی می یابد، جستار حاضر درصدد است با تکیه بر نظریه «ریخت شکنانه» آنتوان برمن، ظرفیت های این زبان نوپا و راهبردهای سورآبادی را در برگردان عبارات و کلماتی که در زبان قرآن کانونی اند یا از تنوع لفظی برخوردارند، در دو محور «تضعیف کیفی و غنازدایی کمیِ» این نظریه بررسی کند. این جستار با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و به صورت نقد تطبیقی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهند دغدغه مندی سورآبادی در استفاده از واژگان سره فارسی، او را بر آن داشت تا واژگان کانونی مثل: التقوی، الجهاد، الإیمان، العزیز، الحکیم و ... را با برابرنهاده هایی جایگزین کند که نمی توانند بار غنایی - کیفی واژگان قرآنی را با خود حمل کنند. در محور تضعیف کمّی نیز ضعف زبان فارسی یا محدودبودن دایره واژگانی مترجم، سبب می شود زنجیره ای از دال های عربی با تنوع لفظی بسیار، با یک یا دو لفظ فارسی جایگزین شوند و نوعی غنازادیی کمّی و تقلیل تنوع لفظی در ترجمه سورآبادی صورت پذیرد.
۷۸۳۶.

تاثیراعمال تحریم توسط کشور های طرف موافقت نامه برجام دراجرای قراردادهای بالادستی بین المللی نفتی (از دیدگاه نظام حقوقی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های فقه مدنی پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 163 - 190

کلید واژه ها: تحریم موافقت نامه برجام قراردادهای بالادستی نفتی قوه قاهره دشواری اجرای قرارداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۲۰۴
نقض موافقت نامه برجام در اثر خروج و یا ادعای نقض آن و در نتیجه اعمال مجدد تحریم ها، آیا منجر به معافیت یا تعلیق قراردادهای صنعت نفت در حوزه بالادستی می شود؟ اینکه اعمال تحریم از مصادیق قوه قاهره و یا دشواری اجرای قرارداد محسوب شود، موضوعی مورد اختلاف است. شرط اساسی وقوع قوه قاهره، قابل پیش بینی بودن حادثه و غیر قابل کنترل بودن است. مطابق با مفاد بندهای 14 و 15 قطعنامه 2231 شورای امنیت، تحریم های اعمال شده نسبت به قراردادهایی مؤثر است که بعد از تاریخ تحریم منعقد شده باشد. صرف وقوع تحریم نمی تواند منجر به وقوع قوه قاهره گردد؛ زیرا چنانچه تحریم قابل پیش بینی باشد، از مصادیق قوه قاهره نمی باشد. در این صورت ممکن است گفته شود که تحریم از مصادیق دشواری اجرای قرارداد تلقی شود. در مواد 227 و 229 تعذر اجرای قرارداد مورد اشاره قرار گرفته و در حقوق ایران پذیرفته شده است. لکن آنچه که در مواد 227 و 229 قانون مدنی بیان شده است، صرفاً ناظر بر تعذر اجرای قرارداد در نتیجه تلف شدن مادی موضوع تعهد است که به سبب قوه قاهره حادث می شود که در قراردادهای نفتی، تلف مادی محقق نشده است؛ زیرا این نوع از قراردادهای نفتی مستمر است. به همین دلیل در اصلاحیه اخیر تحت عنوان «مقررات ناظر بر انعقاد و اجرای قراردادهای نفتی» صراحتاً بیان شده که در هنگام تنظیم قرارداد باید بندهای 14 و 15 قطعنامه 2231 رعایت شود. این موضوع دلالت بر این دارد که تحریم دیگر به عنوان یکی از مصادیق قوه قاهره در قراردادهای بالادستی صنعت نفت تلقی نخواهد شد. بنابراین مقتضی است تحریم از مصادیق دشواری اجرای قرارداد تلقی گردد که منجر به تعدیل قرارداد خواهد شد.
۷۸۳۷.

تبیین الگوی رویکرد معنوی به تربیت دینی در دوره دوم کودکی (مبتنی بر معرفت شناسی از منظر علامه طباطبایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 53 - 80

کلید واژه ها: معنویت تربیت دینی تربیت دینی معنوی مبانی معرفت شناختی دوره دوم کودکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۸۷
هدف این مقاله، ارایه تبیینی از رویکرد معنوی به تربیت دینی برای دوره دوم کودکی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال است که برای تربیت دینی در دوره دوم کودکی (سنین 6 تا 11 سال)، رویکرد مناسبی که براساس مبانی اسلام، بتواند عوامل اساسی دینداری را در این دوره تمهیدی، نهادینه کند، به چه اهداف و اصولی تکیه دارد؟ رویکرد پیشنهادی پژوهش حاضر، رویکرد معنوی به تربیت دینی است که مبتنی بر آرای علامه طباطبایی در مبانی معرفت شناختی است. روش پژوهش، توصیفی−استنتاجی است. الگوی پیشنهادی برای بسترسازی تربیت دینی در کودکی دوره دوم در این پژوهش، به رویکرد معنوی به تربیت دینی یا تربیت دینی معنوی برمی گردد. یافته های مقاله، استنتاج اهداف و اصول از برخی مبانی معرفت شناختی علامه طباطبایی است که در آرای علامه نقش کلیدی دارد. اصول استنتاجی از مبانی معرفت شناختی، بر مفاهیمی چون: الف) توجه و اهتمام به تربیت قوای حسی و خیالی کودک، ب) نمادپردازی مفاهیم دینی در قالب های جذاب و متنوع هنری، ج) توجه دادن کودک به معرفت های انفسی و حضوری، د) توجه به خودکنترلی کودک برای بسترسازی فرقان استوار است.
۷۸۳۸.

ضرورت تربیت اجتماعی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 101 - 120

کلید واژه ها: تربیت اجتماعی مبانی ضرورت حی متأله علامه جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۹۰
هدف این پژوهش بررسی مبانی تربیت اجتماعی و ضرورت آن از منظر علامه جوادی آملی است. این پژوهش از نوع کیفی است و  با استفاده از روش اسنادی−تحلیلی انجام شده است. بدین منظور، اندیشه های اجتماعی علامه که بر ایده «انسان به عنوان حیّ متألّه» استوار است بررسی و براساس آن ادله ضرورت تربیت اجتماعی استنباط شد. حی بودن انسان، جایگاه خلیفه الهی، وجود طبقات گوناگون در جامعه و وجود اختلافات و خودخواهی ها مباحثی است که در این قسمت مطرح شد. همچنین مشخص شد بر اساس دیدگاه علامه جوادی اگر تربیت اجتماعی صبغه الهی داشته باشد، می تواند انسان را در حیات متألهانه تا رسیدن به مقام خلیفه اللهی رشد دهد و بالا ببرد. در غیر این صورت، عاملی برای انحطاط نزول وجودی انسان خواهد بود. لذا شناخت تربیت اجتماعی و عناصر آن و نیز شناخت مؤلّفه های ارتقاء سطح تربیت اجتماعی، براساس آموزه های دینی (تربیت متألّهانه) ضرورت می یابد. با توجه به این نکته مبانی به دست آمده عبارتند از: حب ذات، غایتمندی انسان، هدایت مند بودن انسان و نیز مسئله گزینش اجتماع یا همان هجرت که در قرآن کریم به آنها اشاره شده است.
۷۸۳۹.

روش های غلبه بر اضطراب(استرس) و ایجاد آرامش در قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰شماره ۴۶ 137 - 160

کلید واژه ها: اضطراب قر آن روایات آرامش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۶ تعداد دانلود : ۳۱۶
بشریت در طول تاریخ همیشه دچار انواع اضطرابها،نآارمی ها،استرس ها، ترس ها وغم های وحشتناک بوده است برای فرار ونجات از همه ترس ها وغم ها وناآرامی ها به انواع اوراد و اذکار در مناسک ها،آئین ها، ،عرفانهای نوظهور وغیره ایمان آورده وکاملا به آن وفادارشده هست. در این میان قرآن کریم به عنوان کتاب زندگی و شفا دهنده بیماری ها روش هایی را برای پیشگیری و درمان اضطرب و ایجاد آرامش ارائه داه است این پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که روش های غلبه بر اضطراب (استرس) و ایجاد آرامش از منظر قرآن و روایات کدامند؟ به نظر می رسد که باتوجه به مبنای انسان شناختی قرآنی و روایی که انسان را موجودی مرکب از جسم و روح میدانند روش-های غلبه یر اضطراب را می توان به دو قسم کلی؛ روش های بینشی و روش های رفتاری تقسیم کرد. روش های بینشی شامل ، باورها و اعتقادات و نگرش صحیح در باره زندگی دنیوی و فلسفه و اهداف سختی ها و رنج ها و روش های رفتاری شامل؛یادخدا و ذکر ،توکّل و تقوا و دعا می باشند و مهم ترین باورها و اعتقادات باور و ایمان به خدا و معاد می باشند که هریک ار آنها نقش اساسی در غلبه بر اضطراب و ایجاد آرامش دارند
۷۸۴۰.

سنّ تأثیرپذیری جنسی در فرزندان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال هفتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 189 - 222

کلید واژه ها: تربیت جنسی ممیز غریزه جنسی فقه تأثیرپذیری جنسی دوره کودکی دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۲۲
ازجمله مسائلی که در مقوله تربیت جنسی مورد توجه قرار گرفته است سن آغازین تأثیرپذیری جنسی در افراد است. اندیشمندان علوم تربیتی با رویکردها، مبانی و روش های مختلف به سراغ این مسأله رفته و به دنبال پاسخی برای آن هستند. یافتن پاسخ برای این مسأله خود سبب رفع این چالش می شود که اساسا مقوله تربیت جنسی را از کدام مرحله رشدی فرزندان باید آغاز کرد. حال سؤال اصلی این پژوهش این است که آیا بر اساس رویکرد فقهی و استنباطی می توان از متون قرآنی و روایی به کشف سن تأثیرپذیری جنسی در انسان دست یافت و بگوییم فرزندان از این دوره دارای تحریک پذیری و تأثیر پذیری جنسی هستند؟ برای جواب به این سوال، متون قرآنی و روایی مربوط به این موضوع را به روش کتابخانه ای جمع آوری کرده و آن ها را در ذیل آرای فقهاء به روش تحلیلی – توصیفی مورد بررسی قرار می دهیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان