مطالب مرتبط با کلیدواژه

نقد ترجمه


۱.

رویکردی پژوهشی به ماهیت نقد ترجمه: کاربردهای آموزشی و پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه پاییز ۱۳۸۸ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: پژوهش نقد ترجمه کاربردهای آموزشی و پژوهشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۷
بحث اصلی این مقاله تحلیل گفتمان محققان و پژوهشگران زمینه نقد ترجمه به منظور کشف ماهیت نقد ترجمه است. این مقاله با نگرشی تحلیلی، توصیفی، و تطبیقی دیدگاه های زبان شناسان، ترجمه شناسان، و مترجمان را تجزیه و تحلیل کرده است. نتیجه نشان می دهد که به نظر همه محققان، نقد ترجمه ماهیتی پژوهشی دارد و می تواند آثار مختلفی بر ابعاد گوناگون نظام تربیت مترجم داشته باشد. لازمه چنین رویکردی بازنگری و تحول در زمینه های تهیه و تدوین مطالب درسی، آموزش، و روش های آزمون ترجمه می باشد و روش های سنتی دیگر پاسخگوی نیازهای رشته مطالعات ترجمه در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات نیست. با توجه به این که در رشته های مرتبط تحقیقات گسترده و نظام مندی صورت گرفته است، می توان اصول و مبانی آنها را مطالعه کرد و اشتراکات را اقتباس نمود و با اتخاذ روش های خلاق، نظام آموزشی مدون تربیت مترجم را ارایه کرد. به خاطر این که در این حوزه ها در طول سال ها، تحقیقات فراوانی انجام گرفته است و ترجمه شناسان می توانند با تجزیه و تحلیل آنها رسیدن به هدف در ابعاد گوناگون را تسهیل نمایند.
۲.

تحلیل رویکردهای نظری نقد ترجمه: کاربردهای آموزشی و پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۸ شماره ۵۱

کلیدواژه‌ها: نقد ترجمه کاربردهای آموزشی و پژوهشی رویکردهای نظری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۴۰۸
بحث اصلی این مقاله تحلیل گفتمان محققان و پژوهشگران زمینه نقد ترجمه به منظورکشف مبانی و منابع آموزشی و یادگیری، تعیین معیارها و ملاک های نقد ترجمه، و تشخیص نوع، کیفیت، و چگونگی هم کنشی بین متغیرها در عرصه نقد ترجمه است. این مقاله با نگرشی تحلیلی، توصیفی، و تطبیقی دیدگاه های زبان شناسان، ترجمه شناسان، و مترجمان را تجزیه و تحلیل کرده است. نتیجه نشان می دهد که 7/62% مبانی فکری و منابع آموزش و یادگیری محققان در مطالعات انتقادی ترجمه را بررسی و توصیف خود فرایند ترجمه تشکیل می دهد. این نکته مبین رابطه مثبت بین رویکردهای نقد ترجمه و مبانی علم آزمون سازی است. 5/39% محققان ابعاد گوناگون تحلیل را مورد توجه قرار داده اند که در آن هم کنشی بین متغیرها تجزیه و تحلیل می گردد. 7/69% محققان بر این باورند که فرایند نقد ترجمه دارای معیارها و ملاک هایی است که میان آنها و زبان، ادبیات، فرهنگ، و علوم گوناگون رابطه معناداری وجود دارد. به نظر همه محققان، نقد ترجمه ماهیتی پژوهشی دارد و می تواند آثار مختلفی بر ابعاد گوناگون نظام تربیت مترجم داشته باشد. لازمه چنین رویکردی بازنگری و تحول در زمینه های تهیه و تدوین مطالب درسی، آموزش، و روش های آزمون ترجمه می باشد و روش های سنتی دیگر پاسخ گوی نیازهای رشته تربیت مترجم در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات نیست. با توجه به این که در رشته های مرتبط از جمله آموزش زبان و زبان شناسی تحقیقات گسترده و نظام مندی صورت گرفته است، می توان اصول و مبانی آنها را مطالعه کرد و اشتراکات را اقتباس نمود و با اتخاذ روش های خلاق، نظام آموزشی مدون تربیت مترجم را ارائه کرد. به خاطر این که در آن حوزه ها در طول سال ها تحقیقات فراوانی انجام گرفته است و ترجمه شناسان می توانند با تجزیه و تحلیل آنها رسیدن به هدف در ابعاد گوناگون را تسهیل نمایند.
۳.

بررسی و نقد ترجمة بین زبانی و ترجمة بین نشانه ای «مرگ دستفروش» از دیدگاه نشانه شناسی انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی دوره دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی نمایشنامه نقد ترجمه تله تئاتر نشانه شناسی لایه ای نشانه شناسی انتقادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای زبان شناسی نظریه های نقد زبان شناختی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها گفتمان انتقادی
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها نشانه شناسی
تعداد بازدید : ۶۴۱۰ تعداد دانلود : ۲۵۵۳
مقالة حاضر به بررسی و نقد نمایشنامة «مرگ فروشنده»، ترجمة بین زبانی آن به فارسی و ترجمه بین فرهنگی- بین نشانه ای آن به یک تله تئاتر ایرانی می پردازد. نمایشنامه از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه شده و ترجمة فارسی مبنای ترجمة بین نشانه ای آن بوده است. بر این اساس نگارنده هر دو ترجمه را با متن های پیشین مربوطه مقایسه کرده و در هر دو ترجمه، نشانه هایی که مشخصاً کارکرد ایدئولوژیک دارند تعیین و بررسی شدند. سپس با بسط نظریه نشانه شناسی انتقادی برای نقد ترجمه، انواع این نشانه ها و چگونگی تغییرات و حفظ این نشانه ها در تله تئاتر تحلیل و نقد شده اند. یافته های به دست آمده نشان داد که در ترجمة بین زبانی هیچ سانسوری وجود نداشته ولی در تله تئاتر تقریباً همة نشانه های دارای کارکرد ایدئولوژیک خاص حذف شده اند و در واقع متن آنقدر سانسور شده که گاهی حتی انسجام خود را از دست داده است. مترجم/ کارگردان سعی کرده تا جایی که می تواند متن را مطابق فرهنگ مقصد تغییر دهد و از طریق حذف و اضافه کردن نشانه های منطبق با دیدگاه ها و سنت های غالب متن مقصد و حذف کامل نشانه هایی که با این دیدگاه ها منطبق نیستند و در حقیقت از طریق حذف و اضافه های کاملاً مشهود با کارکردهای ایدئولوژیک مشخص دیدگاه های فرهنگ و سنت غالب جامعة مقصد را از طریق ترجمه به دریافت کنندگان اعمال کند؛ به همین دلیل متنی آفریده که در برخی موارد کاملاً انسجام خود را از دست داده و یا نسبت به متن پیشین معناهای متفاوتی پیدا کرده که گاه حتی در تضاد کامل با معناهای موردنظر متن اصلی بوده اند.
۴.

نگاهی به یک ترجمه

نویسنده:
منبع: پژوهش سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلیدواژه‌ها: استنتاج نقد ترجمه استقراء استقرای شمارشی استنتاج بهترین تبیین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۵ تعداد دانلود : ۶۹۳
گیلبرت هارمن در مقالة کلاسیک و مهم خود با عنوان «استنتاج بهترین تبیین»، در صدد اثبات این نکته است که همة استنتاج های استقرایی شمارشی، به استنتاج دیگری با نام «استنتاج بهترین تبیین» باز میگردند. این مقاله و استدلال های گیلبرت هارمن در آن، از اهمیت ویژه ای در فلسفة علم برخوردار است و یکی از منابع مهم در این زمینه به شمار میآید. این مقاله به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است. اما این ترجمه به دلیل کاستیها و خطاهای فاحشی که در آن وجود دارد، نه تنها کمکی به محققان فارسیزبان نمیکند، بلکه آنها را دچار سردرگمی و فهم نادرست مقصود نویسنده میکند. از این رو، این مقاله، در صدد نشان دادن برخی از این کاستیها و خطاهای ترجمه مزبور است. باشد که راهنمونی برای پژوهش گران و تذکاری برای مترجم مقاله هارمن باشد.
۵.

نقد بافتاری ترجمه­های کتاب شازده کوچولو با تکیه بر زبان­شناسی متن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: انسجام بافتار نقد ترجمه زبان شناسی متن شازده کوچولو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۴۵۴
در پژوهش حاضر، با نقد و بررسی بخش­هایی از ترجمه­های فارسی کتاب شازده کوچولو، اثر آنتوان دو سنت اگزوپری، در پی پاسخ دادن به این پرسش بوده ایم که تا چه اندازه بافتار متن اصلی، در ترجمه مورد توجه قرار گرفته است. مقابله­ای که بدون تجزیه و تحلیل صورت گیرد و تنها با غلط گیری و ویرایش سر و کار داشته باشد، چندان سودمند نیست. در مبحث نقد ترجمه، ناگزیر از روی­آوردن به نظریه­هایی هستیم تا از طریق آن ها، نقدی علمی و مستدل به دست دهیم. با تکیه بر این نظریه که متن و بافت، مکمل یکدیگرند و درک معنا به بافتار متن بستگی دارد، و بعد از تعریف کردن مفهوم های بافت، همبافت، بافتار، و ساختار خرد و کلان متن، در این پژوهش کوشیده ایم تا با بررسی بافتار متن اصلی و در صورت نیاز، بافت آن، بخش­هایی از ترجمه­های انجام شده از متن اصلی (زبان فرانسوی) را نقد و بررسی کنیم. در این مطالعه، مشخص شد که بی توجهی به بافتار متن اصلی، موجب بروز کاستی­هایی در ترجمه در سطح واژه و جمله می شود و پیوستگی و انسجام متن را مختل می­کند.
۶.

پیشنهاد الگویی برای تحلیل انتقادی ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی نقد ترجمه الگوی ارزیابی کیفیت ترجمه الگوی تحلیل انتقادی ترجمه تحلیل سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۰۴۵
الگوی ارزیابی کیفیت ترجمه هاوْس (1997، 2009) که بر مبنای زبان شناسی نقش گرای هلیدی استوار گردیده برخلاف اغلب رویکردهای ارزیابی ترجمه با دستاوردهای دانش زبان شناسی برخورد گزینشی نمی کند و در تمامی سطوح، یافته های یک نظریه تمام عیار زبانی را به خدمت می گیرد. الگوی هاوْس از سطح تحلیلی متن آغاز می شود، اما به تناوب از مرزهای محصور متن گذر و به صورتی نظام مند روابط متقابل میان مؤلفه های متنی و بافتی را صورتبندی می کند. در عین حال، به نظر می رسد الگوی یادشده به تناسبِ تحولات چشمگیر نظریه ترجمه، تکامل نیافته و برای پاسخ به نیازهای تحلیلی ترجمه در پارادایم نوین «چرخش ایدئولوژیکی» نیازمند تعدیلاتی بنیادین است. مقاله حاضر در واکنش به الگوی هاوْس به رشته تحریر درآمده و بر ضرورت بازنگری در آن تأکید نموده است. مجموعه مباحثی که در این باره مطرح شده به پیشنهاد الگوی جایگزینی با عنوان «تحلیل انتقادی ترجمه» منتهی گردیده است که بر ضرورت توجه توأمان به روابط «تعادلی» و «بینامتنی»، توجه توأمان به «محصول» و «فرآیند» ترجمه، تقلیل واحد تحلیل از «متن» به «رویداد ارتباطی»، افزودن صافی «ایدئولوژیکی» به صافی های زبانی و فرهنگ و ملاحظه عامل «زمان» در ترجمه تأکید می کند
۷.

مبانی معناشناختی نقد ترجمه در ایران معاصر(1357-1330)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و ششم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: معناشناسی ترجمه هنجار نقد ترجمه تاریخ پژوهشی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی
تعداد بازدید : ۱۴۹۲ تعداد دانلود : ۷۹۵
تاریخ پژوهی ترجمه ازجمله حوزه هایی است که در سال های اخیر توجه ترجمه-پژوهان را به خود جلب کرده است. یکی از محورهای قابل بررسی در این زمینه نقد ترجمه است که می توان آن را مهم ترین جلوة «پیوند نظریه و عمل ترجمه» و آیینه ای تمام نما از هنجارهای حاکم بر تولید و پذیرش ترجمه در یک کشور دانست. با توجه به نبود پژوهش های روشمند درزمینة چگونگی انجام نقد ترجمه در ایران معاصر، در پژوهش حاضر سعی داریم تا با بررسی مبانی معناشناختی موردنظر منتقدان ترجمه در ایرانِ قبل از انقلاب، بخش کوچکی از این خلأ را پر کنیم. در این پژوهش که به صورت کتابخانه ای انجام شده است، مجلات سخن، راهنمای کتاب، انتقاد کتاب و صدف به-عنوان مجلات تخصصی نقد، مرجع تحقیق قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان می دهد مبانی معناشناختی به کارگرفته شده در نقدهای ترجمه در قبل از انقلاب، بیشتر تابع خلاقیت های فردی منتقدان و نیز میزان دانش زبانی و آشنایی آن ها با مبانی زبان شناسی روزگار خود بوده است.
۸.

اثر ایدئولوژی بر ترجمه خبر: یک مطالعه موردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و ششم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی نقد ترجمه الگوی تحلیل انتقادی ترجمه ترجمه متون خبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶۰ تعداد دانلود : ۹۳۰
در مقاله حاضر در چارچوب الگوی «تحلیل انتقادی ترجمه» (خان جان، 1390، 1391) به مطالعه نقش ایدئولوژی در ترجمه متون خبری پرداخته می شود. نمونه ای به حجم 381 رویداد خبری که از زبان های انگلیسی به فارسی ترجمه و منتشر شده اند، به شیوه خودگزینی انتخاب شد و پس از تحلیل کیفیِ داده ها، با استفاده از فرم های تحلیل محتوای محقق ساخته، اطلاعات متغیرهای موردنظر از آن ها استخراج گردید. سه فرضیه از چهار فرضیه اصلی ازطریق آزمون محاسبه «ضریب همبستگی پیرسون» و فرضیه دیگر با استفاده از آزمون «مقایسه میانگین های چند جامعه»، آزمون «وِلچ» و آزمون تعقیبی «تام هَنس» بررسی شد. یافته های تحقیق مبین آن است که واکنش مترجم یا تولیدکنندگان متون خبری مقصد (فارسی) درقبال رویدادهای خبری مبدأ (انگلیسی) غالباً رفتاری ایدئولوژیک بوده است؛ به گونه ای که در اکثر موارد، رویداد مقصد را می-توان صرفاً «دگرگفتی» از رویداد مبدأ به شمار آورد. درمیان سه راهبرد کلان دخالت در محتوای ایدئولوژیکی متون مبدأ، راهبرد «حذف» به طور میانگین بیش از دو راهبرد «تعدیل» و «درج» به خدمت گرفته شده است؛ اما بین کاربرد دو راهبرد اخیر تفاوت معنا داری مشاهده نمی شود. همچنین، نتایج تحقیق مبین آن است که در جریان تولید متون خبری مقصد، سطوح مختلف لایه واژی- دستوری زبان مشتمل بر ساخت های سه گانه گذرایی، وجهی و متنی جملگی از صورتبندی های ایدئولوژیکی تأثیر می پذیرند و این تأثیرپذیری منحصر به ساخت های گذرایی و وجهی نیست. به عنوان یک قاعده کلی، نبود همسویی ایدئولوژیکی بین تولیدکنندگان گزارش های خبری مبدأ و مقصد، از میزان صراحت بیان در متون مقصد می کاهد و بر میزان ابهام در بیان می افزاید. علاوه براین، یافته های تحقیق نشان می دهد که برخلاف تصور غالب، معنای متنی زبان نیز می تواند مَحملی برای انتقال ایدئولوژی (در ترجمه) باشد و در کنار معانی اندیشگانی و بینافردی در ایجاد نقش های کارکردیِ رویدادهای ارتباطی سهیم گردد و بنابراین نمی توان در نقد ترجمه و در تحلیل میزان دست یابی به تعادل نقشی از آن چشم پوشی نمود
۹.

برابریابی فارسی دو ساخت نحوی «ماکان له اَن یَفعَل» و «کان + ماده فَعَلَ» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: نقد ترجمه ترجمه قرآن ساخت نحوی اسم شرط اسم فاعل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن، ادبیات و هنر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب علوم بلاغه
تعداد بازدید : ۱۶۸۹ تعداد دانلود : ۲۳۸۵
برای ترجمه یک متن، نخست باید پیام متن مبدأ بر پایه تمامی عوامل شکل دهنده پیام آن متن در زبان مبدأ به درستی دریافت شود. از مهمترین عوامل سازنده پیام، ساخت های نحوی متن مبدأ است. این ساخت ها در تحلیل های بین زبانی و ترجمه، نقش بنیادی در شکل دهی معنای متن دارد. در این مقال به تحلیل دو ساخت نحوی ""ماکان له اَن یَفعَل"" و ""کان+ماده فَعَلَ"" پرداخته و پس از تحلیل برابرهای این دو ساخت در فارسی و بررسی برخی از ترجمه های این دو عبارت، به ارائه ترجمه ای همسان و مبتنی بر تحلیل های انجام یافته از این ساخت ها با توجه به دیدگاه های نحویان، اعراب پژوهان و مفسران و دستور زبان فارسی، همت گمارده می شود. در بخش تحلیل نحوی ""ماکان له اَن یفعل"" روشن می گردد که خبر این ساخت در جمله موجود و همان اسم مصدّر به لام جر است و دلیلی بر تقدیر آن وجود ندارد و غرض در این ساخت نفی توان یا سلب حقی از سود خداوند است و در ساخت ""شرط+کان+اسم فاعل ماده فعل"" مراد قصد بر انجام کار است.
۱۰.

تحلیل و بررسی نظریه تقارب معنایی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: نقد ترجمه ترجمه قرآن ساخت نحوی اسم شرط اسم فاعل.

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : ۱۲۷۷ تعداد دانلود : ۶۴۳
قرآن کریم، به موضوع تفکر و تدبر اهمیت ویژه ای داده است به گونه ای که واژگان مرتبط با این مفهوم از بسامد بالایی در واژگان قرآنی برخوردار می باشند. پرداختن به واژگان قرآنی نیز همواره مورد توجه زبان شناسان بوده است و یکی از مهمترین مسائلی که درباره آن به کنکاش پرداخته اند، پاسخ به این سؤال است که آیا به ترادف واژگان قرآنی می توان معتقد بود؟ یا اینکه به جای ترادف واژه، باید مفهوم تقارب را انتخاب کرد؟ امروزه با پدید آمدن بررسی های موضوعی درباره قرآن کریم ضروری است، پژوهش های گسترده تری در این باب صورت پذیرد که یکی از حیطه های آن مسائل لغوی و زبانشناسی می باشد. این مقاله در صدد است با بررسی لغوی تعدادی از واژگان مرتبط با مفهوم «فکر»، به این مسأله بپردازد و پاسخی درخور ارائه دهد که نسبت واژگان مرتبط با این مفهوم در قرآن، با مفهوم ترادف و تقارب به چه صورت می باشد و بار معنایی این واژگان نسبت به یکدیگر چگونه است؟ وجه نوآوری پژوهش حاضر این است که، علاوه بر تحلیل تک واژه ها، واژگانی که دارای تقارب معنایی هستند نیز در دسته های مجزا گنجانده شده اند.
۱۱.

فر هنگ زبانی عرب و نقش آن در ترجمه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ زبانی زبان مقصد نقد ترجمه ترجمه قرآن زبان مبدأ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن، ادبیات و هنر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن کلیات
تعداد بازدید : ۱۱۸۸ تعداد دانلود : ۸۸۳
فرهنگ زبانی نگرش ها، باورها، هنجارها و سرمایه های ادبی- علمی و ساختارهای دستوری- بلاغی هر زبان است که پیکره اصلی آن زبان را شکل می دهد. در ترجمه قرآن کریم نیز باید به فرهنگ زبانی عصر نزول توجه کرد تا بتوان مفهوم حقیقی کلمات و آیات قرآن کریم را به زبان مقصد انتقال داد. در این نوشته به بررسی مفاهیم فرهنگی شیطان، أخ، أخت، أب، ملک، فراش، أخو عاد، شعر، صدق، أخری، غلّ ید، کشف ساق، وراء ظهر، ردُ الید الی الفم، بکاءُ السماء و الارض و ... در زبان عربی عصر نزول پرداخته می شود و معادل فارسی آن در زبان مقصد جستجو می گردد تا از این رهگذر مفهوم حقیقی کلمات و آیات به زبان مقصد انتقال داده شود و نیز به نقد ترجمه هایی پرداخته می شود که در انتقال مفاهیم اصلی باز مانده اند.
۱۲.

نقد ترجمه فارسی آیات الاحکام در ترجمه های فارسی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: آیات الاحکام نقد ترجمه ترجمه قرآن آیات عبادات آیات معاملات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۱ تعداد دانلود : ۳۵۳۲
نقد و بررسی ترجمه های فارسی قرآن کریم از جمله مباحثی است که در چند دهه اخیر در حوزه پژوهش های قرآنی، مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که حدود 500 آیه قرآن درباره احکام شرعی است که به «آیات الاحکام» یا «آیات فقهی» نامدار است، لزوم توجه و دقت مترجمان قرآن کریم را به چگونگی و درستی در ترجمه معطوف می دارد. در این نوشتار، چگونگی ترجمه شش آیه از «آیات الاحکام» قرآن با توجه به کتاب های مهم لغت، تفاسیر، آیات الاحکام و... در دو بخش آیات عبادات و آیات معاملات، در دوازده ترجمه فارسی معاصر (آیتی، الهی قمشه ای، انصاری، بهبودی، خرمشاهی، رضایی اصفهانی، شعرانی، صادقی تهرانی، فولادوند، مشکینی و مکارم شیرازی) بررسی شده است. در بررسی انجام شده روشن می گردد که ساختار آیات الاحکام به گونه ای است که مترجم نمی تواند بدون آشنایی با «دانش فقه» ترجمه ای درست و بی لغزش ارائه دهد؛ از این رو برخی از ترجمه های فارسی معاصر دچار لغزش شده اند.
۱۳.

نگاهی به ترجمة داستان نمادین «خمارة القط الأسود»

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: نماد داستان کوتاه نقد ترجمه میکدة گربة سیاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۷ تعداد دانلود : ۷۷۴
نجیب محفوظ (1911 – 2006) یکی از بزرگ ترین نویسندگان جهان عرب، تنها مسلمان برندة نوبل ادبی (1988) است. رمان، داستان کوتاه، اتوبیوگرافی و سناریو از حوزه های نگارش محفوظ به شمار می آیند. داستان کوتاه «خمارة القط الأسود» از کارهای ارزشمند نجیب محفوظ است که می توان آن را برشی از برهه های تاریخی زادگاه نویسنده (مصر) دانست. خوانندة این داستان، حتی اگر با وضعیت آن زمان و سامان آشنا نباشد، باز هم از خواندن یک داستان جذاب لذت می برد و آن را که با تاریخ معاصر مصر آشنایی باشد، تلنگر این نماد های باستانی به تأمل وامی دارد و البته این نمادپردازی کار را بر هر مترجمی سخت می کند. در این جستار، ترجمة «محمدرضا مرعشی پور» از این داستان مورد ارزیابی قرار گرفته، پیش از آن به جایگاه نماد و نمادهای به کار رفته در داستان «میکدة گربة سیاه» اشاره شده است، تا کلیدی باشد برای حل مشکلات ترجمة داستان های رمزآلود. ترجمة نادرست عبارت ها و جمله ها، به کارگیری واژگان نامأنوس، ابهام برخی از سطور ترجمه، عدم عنایت به ترجمة دقیق شعر و ناآشنایی با فرهنگ و زبان عامیانة مردم امروز مصر، از کاستی های ترجمة این داستان نمادین است.
۱۴.

نادرستی های عمده در برگردان عربی تاریخ بیهقی

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال سوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: تاریخ بیهقی نقد ترجمه ترجمة عربی یحیی الخشاب صادق نشأت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۴
مقصود از این نوشتار، طبقه بندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجسته ترین اشتباه ها و غلط هایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علی اکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده روشن است و از آنجا که فهم درست متون فارسی به شناخت ادب و فرهنگ ایرانی یاری می رساند، اطمینان از ترجمة درست آن ها برای غیر فارسی زبانان بر ایرانیان فرض است. از سوی دیگر، به سبب موضوع تاریخی و اجتماعی این کتاب، صحّت ترجمة آن برای پژوهشگران عربی زبان امری مهم تلقّی می گردد و نیز به همین سبب، برای خواستاران زبان و ادب پارسی که زبان مادریشان عربی است، راهگشاست. در این مجال می کوشیم این ترجمه را از دیدگاه های گوناگون بررسی کرده، این بررسی را در چند محور «افزوده های مترجمان»، «کاسته های مترجمان»، «خطا در معادل یابی واژگان، اصطلاحات و عبارات»، «خطا در انتقال مضمون» پی می گیریم. علاوه بر این، پس از نقد هر نمونه، بر آنیم تا معادل مناسب تری برای آن پیشنهاد کنیم.
۱۵.

نقد ترجمة ادبی از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: ترجمه تحلیل گفتمان انتقادی نقد ترجمه متن مبدأ متن مقصد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها گفتمان انتقادی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی
تعداد بازدید : ۱۵۵۰ تعداد دانلود : ۶۹۶
این مقاله در چارچوب روییل گفتمانِ انتقادی به نقد ترجمهادبی میپردازد.تحلیل گفتمانِ انتقادی رویی به مطالعة متن ی از ی درنظر می گیرد و می یربناهای ایدئولوژیطبیعی جلوه داده شده ین رویمطالعات ترجمه زمینه تازه ای را به وجود می مبدأ و متنِ مقصدمی تواند با نگاهی نو مورد نقد قرار گیرد. به منظور معرفی این تعامل، در ای""""، با بهره گیری از روش های تحلیل گفتمان انتقادی، مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج نشان می ییر، تبدیل، انتخاب واژگانی و دستوری، جاافتادگی و سهوالقلمی را می توان ایدئولوژییی روابط قدرت و عوامل فرهنگی و اجتماعی قابل مشاهده است.
۱۶.

پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی بررسی و نقد ادبیات تطبیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۳۴)

کلیدواژه‌ها: ترجمه ادبیات تطبیقی نقد ترجمه جمال الدین ادبیات فارسی و عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۵ تعداد دانلود : ۵۲۴
اقبال روزافزون دانش پژوهان به «ادبیات تطبیقی» تألیف و ترجمه آثار استواری در این باب را ضروری می کند. از آثار ترجمه شده در این حوزه، کتاب ادبیات تطبیقی: پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی اثر محمد سعید جمال الدین و ترجمه سعید حسام پور و حسین کیانی است که هم بررسی مستقل و غیر مقابله ای و هم کیفیت سنجی آن بر اساس مقابله با متن اصلی نشان می دهد که این اثر، به رغم برخی نقاط قوت، بدون بازبینی و اصلاحات کلی و جزئی، صلاحیت لازم برای تدریس به دانشجویان را ندارد و برای استفاده سایر علاقه مندان نیز چندان مفید نیست.
۱۷.

بررسی و نقد رساله های شعری فلاسفه ی مسلمان از فن شعر ارسطو: ترجمه در زمانه ی عسرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال شانزدهم آذر و دی ۱۳۹۵ شماره ۵ (پیاپی ۴۲)
تعداد بازدید : ۱۰۴۵ تعداد دانلود : ۴۸۴
مقاله ی حاضر، به بررسیِ انتقادیِ کتاب رساله های شعری فیلسوفان مسلمان، به کوشش دکتر سید مهدی زرقانی و دکتر حسن حسن زاده ی نیری اختصاص دارد. در این مقاله نشان خواهیم داد که به دلایلی، از جمله بدفهمیِ قسمت هایی از متن عربی، تکیه بر نسخ مغلوط، عدم آشنایی مترجمان با یافته های دیگر محققانی که به بررسیِ رساله های شعری فلاسفه ی مسلمان پرداخته اند و... ، متاسفانه ترجمه ی فارسی این رساله ها را نمی توان چندان قابل اعتماد دانست. هم چنین از آن جا که در کتاب رساله های شعری فیلسوفان مسلمان، برای توضیح پاره ای مسائل بارها به کتاب بوطیقای کلاسیک ارجاع داده شده است، بررسیِ این کتاب نیز به موازات ترجمه های رساله های شعریِ فلاسفه ی مسلمان ضرورت دارد. بنابراین، در بخش نخست مقاله به طور مختصر به کتاب بوطیقای کلاسیک و در بخش دوم به تفصیل به ترجمه ی رساله های شعری فلاسفه ی مسلمان پرداخته شده و کاستی های هر یک مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۸.

نقدی بر کتاب جستارهایی درباب نظریة روایت و روایت شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال شانزدهم آذر و دی ۱۳۹۵ شماره ۵ (پیاپی ۴۲)
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۴۲۳
کتاب جستارهایی درباب نظریة روایت و روایت شناسی (حرّی، 1392) که دربردارندة هفت مقالة ترجمه ای و سه مقاله تألیفی است، با هدف ارائة منسجم و هدفمند مهم ترین جنبه های نظریة ]عمومی[ روایت و ارائة تحلیل های روایی مناسبی از متون فارسی برای استفاده هرچه بهتر فارسی زبانان علاقمند به این حوزه ترجمه و تألیف شده است. در نوشتار حاضر به ارزیابی جنبه های مختلفی از این متن پرداخته ایم و با تکیه بر شواهد فراوان نشان دادیم که این کتاب از جنبه های مختلف کیفیت معادل گزینی و ترجمه؛ مسائل زبانی، ابعاد صوری، مستندسازی و همچنین کیفیت مقالات تألیفی ایراد و خطاهای زیادی دارد و چنان چه به لحاظ صوری و محتوایی نظم ونسق و انسجام بیابد و با افزودن مقالات ترجمه ای دیگر و مقالات تألیفی سنجیده تر تجدید چاپ شود، ممکن است بتواند برخی نیازهای مخاطبان عام روایت شناسی را برطرف کند و یا به عنوان منبعی کمک درسی مورد استفاده قرار گیرد.
۱۹.

نقد و بررسی ترجمه قرآن کریم- ترجمه دهم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: ساختارهای زبانی قرآن کریم نقد ترجمه ترجمه قرن دهم هجری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۲۲
قرآن کریم بارها به زبان فارسی ترجمه شده و ارزیابی های زیادی نیز از ترجمه های قرآنی صورت گرفته است؛ ولی در این میان نقد ترجمه دهم هجری که در توجه به ظرافت های زبانی و انتقال پیام، بسیار زیبا، مناسب و کارآمد است، اهمیت و ضرورت فراوانی دارد که تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است. نگارندگان در این مقاله ب ه دنبال آنند تا به معرفی و تبیین این ترجمه ناشناخته پرداخته و با روش توصیفی – تحلیلی به ارزیابی موفقیت مترجم در انتقال پیام الهی، میزان همسانی تأثیر متن قرآن کریم و متن مقصد بر خوانندگان و مخاطبان و میزان برقراری تعادل میان ساختارهای گوناگون متن مبدأ و مقصد بپردازند. نتایج تحقیق نشان می دهد که ترجمه مذکور غالباً به ساختارهای نحوی قرآن کریم پایبند نیست؛ ولی در سره نویسی، ارائه معادل های دقیق و درست از غالب واژگان قرآنی، توجه به ژرف ساخت آیات، امانتداری، توجه به نکات صرفی و انتقال شاخصه های ادبی و بلاغی متن مبدأ به زبان مقصد موفق عمل نموده است.
۲۰.

بررسی و نقد ترجمه کتاب «معنی شناسی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال شانزدهم ۱۳۹۵ «ویژه نامه اقتصاد مقاومتی»
تعداد بازدید : ۱۰۰۰ تعداد دانلود : ۷۹۳
در عصر حاضر، مباحث مرتبط با معنی شناسی عمق و دامنه بیشتری به خود گرفته است و اندیشمندان این رشته مباحث و نظریه های مختلفی را در این خصوص عرضه کرده اند و دانش زبانشناسی به ویژه معنی شناسی به صورت علمی مستقل مطرح شد. از جمله این دانشمندان احمد مختار عمر می باشد که با تالیف کتاب ""فی علم الدلاله"" به نظریه های معنی شناسی پرداخته است. اثر مذکور توسط سید حسین سیدی به زبان فارسی برگردانده شده است. پژوهش حاضر در صدد است تا با تکیه بر روش نقد و تحلیل، این اثر را مورد واکاوی قرار داده و نقاط ضعف و قوت آن را بازشناساند. دراین راستا نخست به بررسی اجمالی متن مبدأ؛ سپس به نقد ترجمه آن پرداخته شده است. نتائج پژوهش نشان می دهد؛ اثر حاضر فقط به عنوان یک کتاب کمک درسی می تواند برای دروس فقه اللغه، واژه شناسی، زبانشناسی کاربردی و ترجمه استفاده گردد؛ اما جامعیت یک کتاب درسی را ندارد.