درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی تحریکات چندحسی و توانبخشی شناختی بر وضعیت ذهنی، حافظه بالینی و اختلال خواب در زنان سالمند دارای نقایص شناختی انجام شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر به صورت نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه و پیگیری انجام شد. جامعه آماری 30 نفر از سالمندان زن مراجعه کننده به سراهای سالمندان شهر تهران بودند که به روش تصادفی ساده به دو گروه آزمایش و گواه، تقسیم شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های وضعیت ذهنی فولشتاین (1975)، پرسشنامه حافظه بالینی وکسلر بلوبر (1939)، پرسشنامه کیفیت خواب پیترزبورگ بویس و همکاران (1989) و پرسشنامه نقایص شناختی (استاندارد بررسی های کشوری وزارت بهداشت و مرکز آمار ایران) استفاده شد. داده ها، با استفاده از نرم افزار SPSS-21 آزمون های تحلیل واریانس آمیخته تحلیل شد. یافته ها: طبق نتایج تحریکات چندحسی و توانبخشی شناختی بر بهبود وضعیت ذهنی (58/28=F، 001/0>P)، حافظه بالینی (27/20=F، 001/0>P)، و اختلال خواب (12/43=F، 001/0>P) در سالمندان دارای نقایص شناختی اثر معنادار دارد (01/0>P). اندازه اثربخشی توانبخشی شناختی در مقایسه با تحریکات چندحسی بر وضعیت ذهنی و حافظه بالینی سالمندان، بیشتر است (01/0>P)؛ اما میزان اثربخشی تحریکات چندحسی بر اختلال خواب سالمندان بیشتر از اثربخشی توانبخشی شناختی است (01/0>P). نتیجه گیری: می توان از این روش برای بهبود توان شناختی و در نتیجه کیفیت زندگی سالمندان به صورت مستقل و همراه با درمان های شناختی بالینی و تحت بالینی بهره جست.

زمینه و هدف: شخصیت و شیوه تعامل والدین با کودک، از عوامل مهم در آسیب شناسی و پیشگیری زودرس مشکلات رفتاری کودکان به شمار می روند. این پژوهش با هدف تبیین روابط علّی بین صفات شخصیت مادران و مشکلات رفتاری فرزندان براساس نقش میانجیگر سبک های فرزندپروری انجام شد. روش : روش این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی با شیوه مدل یابی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مادران و کودکان 8 الی 12 سال آنان بود که ساکن مناطق 1-3 شهر تهران در سال 1400-1401 بودند که 267 مادر با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه صفات شخصیتی نئو (مک کری و کاستا، 1997)، سبک فرزندپروری آلاباما (فریک، 1991) و سیاهه رفتاری کودک (آخنباخ و رسکولار، 2001) بود. تحلیل داده ها با نسخه 24 نرم افزار SPSS و AMOS با استفاده از روش روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده مدل ساختاری مفروض با داده ها برازش مناسب دارد؛ ضریب مسیر کل بین توافق پذیری (0/032=p، 0/145-=β)، گشودگی (0/019=p، 151/0-=β)، وظیفه شناسی شخصیت مادران (0/001=p، 0/380-=β) و روان رنجورخویی مادران(0/001=p، 0/387=β) با مشکلات رفتاری فرزندان معنادار بود. ضریب همبستگی چندگانه برای متغیر مشکلات رفتاری فرزندان 0/57 به دست آمد. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نقش میانجی سبک های فرزندپروری در رابطه بین صفات شخصیت مادران و مشکلات رفتاری فرزندان را تأیید کرد. مشکلات رفتاری کودکان می تواند پیامد تعامل صفات شخصیت و سبک های فرزندپروری باشد.

این پژوهش با هدف بررسی نقش واسطه ای سبک های هویتی در رابطه بین الگوی ارتباطی خانواده با مسئولیت پذیری شخصی در نوجوانان انجام شد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های بنیادین و از لحاظ روش از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانش آموزان دختر و پسر در مقاطع دوره متوسطه دوم شهر تهران از مدرسه نمونه دولتی پسرانه علامه شعرانی منطقه 2 و نمونه دولتی دخترانه نیکان منطقه 2 در سال 1401 بودند که از بین آن ها به صورت در دسترس 300 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس مسئولیت پذیری شخصی (PRSA، مرگلر و شیلد، 2016)، پرسشنامه الگوهای ارتباطی خانواده (FCP، کوئرنر و فیتزپاتریک، 2002) و پرسشنامه سبک هویت (ISI، برزونسکی، 1992) بودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل مسیر حاکی از برازش مناسب مدل بود. یافته ها نشان داد که جهت گیری گفت وشنود و جهت گیری همنوایی به صورت غیر مستقیم از طریق سبک های هویتی توانستند مسئولیت پذیری شخصی در نوجوانان را پیش بینی کنند (۰01/۰p‹). از یافته ها می توان نتیجه گرفت که الگوی ارتباطی خانواده و سبک های هویتی نقش کلیدی در مسئولیت پذیری شخصی نوجوانان دارند و لزوم توجه به این عوامل در تعامل با یکدیگر در برنامه های ارتقای مسئولیت پذیری ضروری است.

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی یادگیری مجازی مطلوب براساس خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با میانجی گری سازگاری تحصیلی بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر روش توصیفی -همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که تعداد 300 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری دادها از پرسشنامه آموزش مجازی (کیم و همکاران، 2005، OEQ)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی (جینکز و مورگان، 1999، ASEQ)، پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی کرمی و همکاران، 2005، SRLSQ)، پرسشنامه سازگاری تحصیلی (بیکر و سریاک، 1984، ECQ) استفاده شد. داده ها با روش تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که بین خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای یادگیری فراشناختی با سازگاری تحصیلی اثرمستقیم معنادار وجود دارد (05/0>p). همچنین خودکارآمدی تحصیلی، راهبردهای یادگیری شناختی، راهبردهای یادگیری فراشناختی و سازگاری تحصیلی بر یادگیری مجازی مطلوب اثرمستقیم معنی داری دارد (05/0>p). خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای یادگیری فراشناختی بر یادگیری مجازی مطلوب از طریق سازگاری تحصیلی اثرغیرمستقیم معنی دار دارد (05/0>p) ولی راهبردهای یادگیری شناختی از طریق سازگاری تحصیلی بر یادگیری مجازی مطلوب اثرغیرمستقیم معنی دار ندارد. مدل نهایی نیز از برازش مطلوبی برخوردار بود. می توان نتیجه گرفت به منظور افزایش اثر خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر یادگیری مجازی مطلوب دانشجویان می توان بر تقویت سازگاری تحصیلی متمرکز شد.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان فراتشخیصی بر کارآمدی هیجان، واکنش های قلبی عروقی، کیفیت خواب و انعطاف پذیری روان شناختی در آزادگان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه صورت گرفت. روش این پژوهش روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری یک ماهه صورت گرفت. جامعه آماری شامل بیماران مراجعه کننده به بیمارستان روانپزشکی صدر تهران از سال 1400 – 1401که مبتلا به PTSD بودند. اندازه نمونه شامل 30 نفرکه به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) پس از همگن سازی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از مقیاس کارآمدی هیجان (EES.2)، مصاحبه PTSDمقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21)، پرسشنامه انعطاف پذیری روان شناختی (CFI) ،شاخص کیفیت خواب پترزبورگ (PSQI) و ارزیابی علائم حیاتی و فشارخون به وسیله دستگاه فشارسنج استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با انداه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج حاصل نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه گواه از نظر متغیرهای وابسته در مرحله پیش آزمون نسبت به پس آزمون و دوره پیگیری یکماهه تفاوت معنی داری (01/0 > P) وجود دارد. لذا این نتایج نشان دهنده آثار پایدار درمان در طول جلسه و یکماه پس از پایان جلسات می باشد. از نتایج چنین استنباط می شود که درمان فراتشخیصی مبتنی بر کارآمدی هیجانی بر کاهش علائم افسردگی، اضطراب و استرس، واکنش های قلبی - عروقی، و بهبود وضعیت خواب تأثیر قابل توجهی داشته و در انعطاف پذیری روان شناختی کمتر مؤثر بوده است.

مقدمه: این پژوهش با هدف پیش بینی کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی براساس ناگویی خلقی، حساسیت اضطرابی و سرسختی روان شناختی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه بیماران تحت همودیالیز شهر اصفهان در سال 1401 بود که با روش نمونه گیری در دسترس 294 (180مرد، 114زن) نفر انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل پرسش نامه ناگویی خلقی (بگبی و پارکر، 1994)، پرسش نامه حساسیت اضطرابی (ریس و همکاران، 1986)، پرسش نامه سرسختی روان (کیامرثی و همکاران، 1998) و پرسش نامه کیفیت زندگی (سازمان بهداشت جهانی، 1996) بود. داده های پژوهش با استفاده از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون به روش گام به گام با کمک نرم افزار SPSS-27 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که ناگویی خلقی، حساسیت اضطرابی و سرسختی روان شناختی با 5/49 درصد واریانس قادر به پیش بینی کیفیت زندگی هستند. ناگویی خلقی (01/0P<، 420/0β=-)، حساسیت اضطرابی (01/0P<، 257/0β=-) و سرسختی روان شناختی (01/0P<، 255/0β=) توانایی پیش بینی کیفیت زندگی را داشتند. نتیجه گیری: ناگویی خلقی و حساسیت اضطرابی بر کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی تأثیر منفی دارد که نیازمند توجه و حساسیت بالا است از طرفی توسعه سرسختی روان شناختی می تواند ارتقای کیفیت زندگی بیماران را موجب شود. مقدمه: این پژوهش با هدف پیش بینی کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی براساس ناگویی خلقی، حساسیت اضطرابی و سرسختی روان شناختی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه بیماران تحت همودیالیز شهر اصفهان در سال 1401 بود که با روش نمونه گیری در دسترس 294 (180مرد، 114زن) نفر انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل پرسش نامه ناگویی خلقی (بگبی و پارکر، 1994)، پرسش نامه حساسیت اضطرابی (ریس و همکاران، 1986)، پرسش نامه سرسختی روان (کیامرثی و همکاران، 1998) و پرسش نامه کیفیت زندگی (سازمان بهداشت جهانی، 1996) بود. داده های پژوهش با استفاده از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون به روش گام به گام با کمک نرم افزار SPSS-27 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که ناگویی خلقی، حساسیت اضطرابی و سرسختی روان شناختی با 5/49 درصد واریانس قادر به پیش بینی کیفیت زندگی هستند. ناگویی خلقی (01/0P<، 420/0β=-)، حساسیت اضطرابی (01/0P<، 257/0β=-) و سرسختی روان شناختی (01/0P<، 255/0β=) توانایی پیش بینی کیفیت زندگی را داشتند. نتیجه گیری: ناگویی خلقی و حساسیت اضطرابی بر کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی تأثیر منفی دارد که نیازمند توجه و حساسیت بالا است از طرفی توسعه سرسختی روان شناختی می تواند ارتقای کیفیت زندگی بیماران را موجب شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر اینترنت بر مسئولیت پذیری افراطی و تحریک پذیری نوجوانان دختر دارای علائم اختلال وسواسی – جبری شهر رشت در سال تحصیلی 1401- 1400 بود.روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل، بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نوجوانان دختر پایه های پنجم و ششم دارای اختلال وسواس فکری – جبری دبستان های ابتدایی شهر رشت در سال 1401-1400 بود که از میان 28 نفر به عنوان نمونه شناسایی شدند و پس از غربالگری بر اساس ملاک های ورود، 24 نفر آن ها در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی جایدهی شدند.گروه آزمایش به مدت 8 جلسه (انفرادی) درمان شناختی – رفتاری مبتنی بر اینترنت را دریافت کردند. در این پژوهش از مقیاس وسواسی – جبری ییل براون (YBOCS)، برای غربالگری، مصاحبه بالینی برای تشخیص، نگرش مسئولیت پذیری سالکوسکیس (RAS) و پرسشنامه واکنش پذیری عاطفی استرینگز (ARI) برای پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل آزمون واریانس با اندازه گیری های مکرر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایح پژوهش نشان می دهد درمان شناختی - رفتاری مبتنی بر اینترنت در کاهش مشکلات مسئولیت پذیری افراطی و تحریک پذیری دختران نوجوان موثر بوده است. این نتایج حاکی از آن است که استفاده از درمان شناختی رفتاری مبتنی بر اینترنت، می تواند به عنوان یک خط درمانی منجر به ارتقا خدمات درمانی برای بیماران مبتلا به وسواس گردد.

اعتیاد به خرید یک نیاز غیرقابل کنترل است که فرد را مجبور می کند تا برای رهایی موقت از پریشانی روانی و افسردگی به سمت خرید کردن گرایش پیدا کند. در همین زمینه، پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و پایایی مقیاس اعتیاد به خرید حضوری در نمونه ایرانی انجام شد. این پژوهش یک مطالعه توصیفی - تحلیلی از نوع ارزشیابی بود. نمونه شامل 500 نفر، از زنان (404) و مردان (96) شهر تهران در سال 1400 بودند که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و مقیاس اعتیاد به خرید حضوری، سیاهه رفتار ذخیره سازی و پرسشنامه بهزیستی روان شناختی را تکمیل کردند. ویژگی های روان سنجی مقیاس اعتیاد به خرید حضوری از طریق آزمون تحلیل عامل تأییدی، روایی واگرا، روایی همزمان، همبستگی پیرسون و ضریب آلفای کرونباخ در نرم افزار R نسخه 1/4 در سطح معناداری 05/0 تحلیل شد. ساختار هفت عاملی (برتری، تعدیل خلق، تعارض، تحمل، عود، کناره گیری و مشکلات) مقیاس اعتیاد به خرید حضوری با استفاده از تحلیل عامل تأییدی بررسی و تأیید شد (89/0=CFI، 07/0=RMSEA). در بررسی روایی ملاکی همزمان و واگرا، همبستگی مقیاس اعتیاد به خرید آنلاین با سیاهه رفتار ذخیره ای مثبت و معنادار بود. همچنین رابطه اعتیاد به خرید حضوری با بهزیستی روان شناختی نیز منفی و معنادار بود. ضریب آلفای کرونباخ برای نمره کل مقیاس اعتیاد به خرید حضوری 96/0 و برای ابعاد آن 81/0 تا 92/0 به دست آمد. یافته ها بیانگر روایی سازه ای و پایایی قابل قبول مقیاس اعتیاد به خرید حضوری است و ساختار چندبعدی این مقیاس می تواند به منظور تشخیص اعتیاد به خرید حضوری کمک کند.

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی باورهای هوشی در رابطه بین شایستگی های هیجانی-اجتماعی و درماندگی آموخته شده در دانش آموزان ابتدایی شهرستان ساری در سال تحصیلی 1401-1402انجام شد.روش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و شیوه گردآوری داده ها به صورت مقطعی و تحلیل آن ها به روش توصیفی همبستگی و از نوع مدل یابی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانش آموزان پایه ششم مدارس ابتدایی شهرستان ساری در سال تحصیلی 1401-1402 تشکیل دادند. در این پژوهش 218 نفر به عنوان حجم نمونه به روش دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه درماندگی آموخته شده ﮐﻮﯾﻨﻠﺲ و ﻧﻠﺴﻮن (1988)، باورهای هوشی بابایی (1377) و پرسشنامه شایستگی های هیجانی-اجتماعی زو و ﺟی (۲۰۱۲) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل مسیر و با نرم افزار 18SPSS، 23 Amos انجام شد.یافته ها: یافته ها نشان داد روابط معنا داری بین شایستگی های هیجانی-اجتماعی و باورهای هوشی با درماندگی آموخته شده وجود دارد و مدل پژوهش تایید شد و 44 درصد از درماندگی آموخته شده توسط شایستگی های هیجانی-اجتماعی و باورهای هوشی قابل تبیین می باشد. شایستگی های هیجانی-اجتماعی و باورهای هوشی بر درماندگی آموخته شده اثر مستقیم معنادار دارند و مسیر غیر مستقیم شایستگی های هیجانی-اجتماعی با میانجیگری باورهای هوشی بر درماندگی آموخته شده تایید گردید.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش تلویحات کاربردی به مشاوران و روان شناسان جهت کاهش درماندگی آموخته شده با توجه به مولفه های باورهای هوشی و شایستگی های هیجانی-اجتماعی در دانش آموزان ارایه می دهد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش خوش بینی شغلی و بدبینی شغلی بر ادراک استخدام پذیری دانشجویان با میانجی گری عملکرد تحصیلی و خودکارآمدی کاریابی بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل 366 نفر از دانشجویان شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 1400-1399 دانشگاه شهرکرد بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های استخدام پذیری، خودکارآمدی کاریابی، خوش بینی نسبت به مسیر پیشرفت شغلی و بدبینی شغلی پاسخ دادند. درضمن، نمره معدل برای اندازه گیری عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد. برای تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج، رابطه مثبت و معنادار بین خوش بینی شغلی، ادراک استخدام پذیری، عملکرد تحصیلی و خودکارامدی کاریابی و رابطه منفی و معناداری با بدبینی شغلی را نشان دادند. همچنین، اثر غیرمستقیم خوش بینی شغلی با ادراک استخدام پذیری ازطریق میانجی گری عملکرد تحصیلی و خودکارآمدی کاریابی تأیید شد؛ اما اثر غیرمستقیم بدبینی شغلی با ادراک استخدام پذیری ازطریق میانجی گری عملکرد تحصیلی و خودکارآمدی کاریابی تأیید نشد. به طور کلی، خوش بینی شغلی دانشجویان منجر به افزایش ادراک استخدام پذیری آنها و بدبینی شغلی دانشجویان منجر به کاهش ادراک استخدام پذیری آنها می شود؛ همچنین، خوش بینی شغلی می تواند با افزایش عملکرد تحصیلی و خودکارآمدی کاریابی به افزایش ادراک استخدام پذیری دانشجویان منجر شود. 

پیامدهای فناوری های نوین به ویژه فناوری های ارتباطاتی و اطلاعاتی جدید که عموما در قالب فضاهای مجازی بروز نموده اند، فی نفسه برای نظامهای اجتماعی، فرهنگی،اقتصادی و بویژه نظامهای تربیتی چالش اساسی به حساب می آیند.این چالش می تواند هم منفی تلقی شود و هم مثبت.اینکه چرا پیامدهای مذکور برای بعضی نظامهای تربیتی چالش مثبت و برای بعضی از نظامهای تربیتی چالش منفی محسوب می شود، به مبانی فلسفی ، اجتماعی،فرهنگی و ایدئولوژیک  حاکم بر آن نظامهای  تربیتی مربوط می شود. این مقاله بدنبال طرح این نکنه اساسی است که با پذیرش حضور اجتناب ناپذیر فضای مجازی در نظام تربیتی، چرخش هایی در جهت گیری ها ، مبانی ،اهداف و فرایندهای پداگوژیک نظام تربیتی رخ می دهد که این چرخشها صرف نظر از اینکه برای کدام نظام تربیتی مثبت یا منفی تلقی شوند، از ویژگی چالش برانگیز خاصی در تربیت برخوردارند که در این مقاله به آنها اشاره شده است; از جمله چرخش از فلسفه تربیت فناورانه به فلسفه ی فناورانه تربیت، چرخش از فضای ناهموار به فضای هموار،چرخش از نشان یابی به نقشه کشی و نهایتا چرخش از لایه مندی عمودی به افقی  که هر کدام تصویری متفاوت از جریان تربیت را پدید ار می سازند. 

سابقه و هدف: معنویت و مراقبت معنوی جزء جدایی ناپذیر مراقبت کل نگر محسوب می شود و توجه به ابعاد روحی و روانی آن می تواند نقش مهمی در بهبودی بیماران و دستیابی به اهداف سلامتی داشته باشد. به مفهوم مراقبت معنوی در حیطه های دینی، روان شناختی و پزشکی توجه جدی شده است. توجه به ساختار مفهومی مراقبت معنوی از دیدگاه دین مبین اسلام به تعیین شاخص های آن کمک می کند. ازاین رو هدف از پژوهش حاضر بررسی ساختار مفهومی ابعاد روانی مراقبت معنوی بر اساس آیات و روایات بود. روش کار: این پژوهش مطالعه ای توصیفی-تحلیلی و از نوع کتابخانه ای است. بدین منظور ابعاد روحی و روانی مراقبت معنوی در متون دینی اسلام (آیات و روایات)، با استفاده از نرم افزار کتابخانه دیجیتال اسراء در قرآن و منابع اسلامی و تارنمای تدبر (بنیاد علوم و معارف اسلامی) به ویژه آثار مکتوب آیت الله جوادی آملی، تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی و تحف العقول بررسی شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی درباره این پژوهش گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که بُعد روانی مراقبت معنوی شامل چهار زیرمقوله سازگاری فرد با خود، باورهای کارآمد در سازگاری با مسائل، داشتن روحیه انتقادپذیری، داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات و بُعد روحی مراقبت معنوی شامل چهار زیرمقوله ارتباط انسان با خدا، خود و دیگران و همچنین طبیعت است. نتیجه گیری: توجه به ابعاد روانی مراقبت معنوی می تواند در پذیرش و سازش شرایط موجود و حتی مرگ بیمار کمک کند. بنابراین، اعضای گروه سلامت باید با این مفاهیم آشنا باشند و با ارائه مراقبت مناسب، تحمل درد و رنج حاصل از بیماری را تسهیل نمایند.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر نظریه ذهن شناختی_عاطفی بر بهبود همدلی سرد و گرم در کودکان قربانی کودک آزاری بود. در راستای این هدف در قالب طرح آزمایشی تک آزمودنی با خط پایه منفرد تعداد 2 کودک قربانی سواستفاده عاطفی به شیوه هدفمند انتخاب شدند.مطابق با طرح پژوهشی، در مرحله خط پایه با استفاده از پرسشنامه همدلی دادس و همکاران وضعیت همدلی سرد و گرم آزمودنیها اندازه گیری شد. سپس در مرحله مداخله ، طی دوازده جلسه ، مهارتهای نظریه ذهن شناختی_عاطفی بر اساس الگوی هال و همکاران به مرحله اجرا گذارده شد.در این راستا،طی جلسات چهارم، ششم،هشتم،دهم و دوازدهم، وضعیت همدلی سردوگرم آزمودنیها اندازه گیری شد. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل چشمی و نموداری و نیز محاسبه درصد بهبودی و اندازه ی اثر استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد آموزش مهارتهای تئوری ذهن عاطفی_شناختی در بهبود همدلی سردوگرم کودکان قربانی سوء استفاده عاطفی، از نظر بالینی اثربخش است. این یافته ها تلویحات عملی در عرصه های بالینی داشته و نشان میدهند که ارتقاء و بهبود تئوری ذهن موجبات مصون سازی کودکان در برابر آسیب های ناشی از سوء استفاده عاطفی می گردد.

هدف پژوهش حاضر دستیابی به مدل مفهومی تاب آوری روان شناختی به عنوان سازوکار مقاومت و انطباق مثبت افراد در شرایط دشوار و رویدادهای ناگوار زندگی است. از نظر روان شناسان، تاب آوری فرآیندی پویاست که به افراد امکان می دهد با استفاده از توانمندی ها و مهارت های شخصی خود، در مواجهه با فشارها، آسیب ها و محرک های تنش زا، نه تنها دچار شکست نشوند، بلکه به رشد و تقویت فردی نیز دست یابند. در همین راستا، این پژوهش با هدف دستیابی به مدل مفهومی تاب آوری روان شناختی در آیات و روایات طراحی شده است، تا مبنایی نظری و کاربردی براساس منابع اسلامی، برای ارتقای تاب آوری در حوزه روان شناسی مثبت گرا فراهم آورد. در این پژوهش از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی بهره گرفته شد؛ روشی که به طور خاص برای استخراج، فهم و استنباط آموزه های روان شناختی از منابع اسلامی نظیر قرآن کریم و متون روایی کاربرد دارد. این روش به پژوهشگر امکان می دهد تا با بررسی عمیق و نظام مند متون، مضامین مرتبط با تاب آوری را شناسایی و تبیین نماید. فرایند تحلیل در پنج مرحله متوالی انجام گرفت: نخست، مشاهده نظام مند و انتخاب هدفمند منابع معتبر؛ دوم، غرقه شدن در محتوا از طریق مطالعه مکرر و دقیق متون به منظور درک عمیق معنایی؛ سوم، صورت بندی یافته ها و استخراج مفاهیم کلیدی در قالب گزاره های روان شناختی؛ چهارم، اعتبارسنجی یافته ها با اتکاء به نظر متخصصان حوزه های دینی و روان شناسی و مقایسه با مبانی نظری؛ و در نهایت، بازنگری و ارائه گزارش نهایی با هدف دستیابی به مدلی مفهومی و قابل اتکاء. این رویکرد کیفی امکان می دهد تا ارتباط میان آموزه های دینی و سازه های روان شناسی مثبت گرا، از جمله تاب آوری، با دقت بیشتری روشن شود. در گام نخست، مفاهیم و گزاره های مرتبط با تاب آوری از آیات و روایات استخراج شد، سپس با به کارگیری اصول پیش پردازش متن همچون هم معنایی، چندمعنایی و حوزه های معنایی مورد تحلیل قرار گرفت. بر این اساس، 9 مؤلفه اصلی تاب آوری شامل تعهد مذهبی، پذیرش، نگرش تکلیف مدارانه، جهت گیری هدف، قوت اراده، پایداری در برابر دشواری ها، ظرفیت بالای سازگاری، صلابت و کنترل هیجانی شناسایی شد. در ادامه، مؤلفه ها بر پایه شباهت کارکردی دسته بندی شدند. برای اطمینان از اعتبار پژوهش، نظر ۱۰ تن از متخصصان علوم دینی و روان شناسی دریافت شد و نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) محاسبه شد که به ترتیب بالاتر از 0.62 و 0.79 به دست آمد. براساس یافته های این پژوهش، تاب آوری روان شناختی متشکل از چهار بُعد اساسی وظیفه شناسی، پایداری، انعطاف پذیری و رشد شخصی است. این ابعاد نمایانگر جنبه های گوناگون توانایی فرد در مواجهه با مشکلات و چالش های زندگی بوده و می توانند به عنوان شاخص هایی معتبر برای سنجش میزان تاب آوری افراد مورد استفاده قرار گیرند. شناسایی این ابعاد نه تنها در فهم عمیق تر سازه تاب آوری اهمیت دارد، بلکه زمینه ای کاربردی برای توسعه ابزارهای سنجش ازجمله پرسشنامه های استاندارد فراهم می سازد. افزون بر این، نتایج به دست آمده می تواند مبنای طراحی مداخلات روان شناختی و بسته های آموزشی هدفمند قرار گیرد که هدف آن تقویت ظرفیت های تاب آوری و ارتقای کیفیت زندگی افراد در حوزه های مختلف به ویژه آموزش و تربیت است. بدین ترتیب، پژوهش حاضر گامی مؤثر در جهت تلفیق مبانی نظری با کاربست های عملی در روان شناسی مثبت گرا و آموزش نیروی انسانی به شمار می آید.

ایـن پژوهـش بـا هـدف شناسـایی نیازهـا، مسـایٔل و مشـکلات روان‌شـناختی و اجتماعـی سـالمندان و اولویت‌بنـدی آنهـا به‌منظـور ارایٔـه پیشـنهادها بـرای پژوهش‌هـای مداخلـه‌ای در آینـده انجـام شـد. روش پژوهـش از نـوع کیفـی و جامعه آمـاری سـالمندان عضـو کانـون جهان‌دیـدگان شـهرداری شـهر تهـران بـود. 48 نفـر بـه روش نمونه‌بـرداری مرحلـه‌ای انتخـاب شـدند (چهـار گـروه 12 نفـری). بـرای گـردآوری اطلاعـات از روش بحـث گروهـی متمرکـز جهـت جمـع‌آوری مسـایل و مشـکلات سـالمندان و از روش گـروه اسـمی بـرای اولویت‌بنـدی مسـایٔل و مشـکلات اسـتفاده شـد. نتایـج پژوهـش نشـان داد در نمونه سـالمندان موردنظـر مقوله نگرانی‌هـای مربـوط بـه فرزنـدان بالاتریـن اولویـت را به‌دسـت آورده اسـت. سـپس مقوله افـکار و خاطـرات مزاحـم دومیـن اولویـت سـالمندان و مقوله اضطـراب دربـاره بیماری‌هـا و مقوله مسـایٔل مالـی، اجتماعـی و جغرافیایـی اولویـت سـوم و چهـارم سـالمندان بـود. مقوله تنهایـی نیـز کمتریـن اولویـت را در بیـن سـالمندان داشـت. نتایـج حاصـل در ایـن پژوهـش می‌توانـد جهـت تدویـن برنامه‌هـای مداخلـه‌ای در راسـتای رفـع مشـکلات روان‌شـناختی و اجتماعـی سـالمندان توسـط درمانگـران مـورد اسـتفاده قـرار گیـرد.

مشکلات رفتاری فرزندان تأثیرات قابل توجهی بر خانواده های آنان دارد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی مداخله سرریزشدگی بر پردازش هیجانی و خودنهان سازی مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی شهر اصفهان بود. این پژوهش به به صورت نیمه آزمایشی شامل پیش آزمون، پس آزمون با دوره پیگیری بود. روش نمونه گیری به صورت دسترس و هدفمند بود که 30 نفر از مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی شده انتخاب شده و در دوگروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. مادران گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای (هفته ای دو جلسه) تحت مداخله سرریز شدگی قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه مشکلات رفتاری آخنباخ-فرم والد (2001) (برای غربالگری گروه نمونه)، پرسشنامه خودنهان سازی لارسن و چستاین (1990) و پرسشنامه پردازش اطلاعات هیجانی (باکر، 2010) بودند. تحلیل داده ها با آزمون های تحلیل کوواریانس (تک متغیره و چند متغیره) در نسخه ی 26 نرم افزار Spss انجام گرفت. نتایج حاکی از آن بود که مداخله سرریز شدگی بر خود نهان سازی (902/12 F=و 001/0P=) و پردازش هیجانی (017/33 F=) و (001/0P=)  تأثیر مثبت و معناداری در سطح (05/0α=) داشت. به علاوه، نتایج در مرحله ی پیگیری نیز در سطح (05/0α=) تداوم داشت. طبق یافته های این مطالعه، مداخله سرریز شدگی بر روی خود نهان سازی و پردازش هیجانی مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی تأثیر معناداری داشته است. نظر به اینکه مادران اصلی ترین رکن در تربیت فرزندان خود هستند؛ این یافته تلویحاتی روان شناختی و تربیتی برای مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی به دنبال دارد.