درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: مقالات محققان ایرانی در حوزه­های علوم پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی و دامپزشکی نمایه شده درآی.­اس­.آی. از لحاظ تاثیر آنها بررسی شده است روش گردآوری و تحلیل داده­ها: اسامی کلیه مجلاتی که مقالات محققان ایرانی در حوزه­های مورد بررسی در آنها به چاپ رسیده بود از پایگاه استنادی web of science استخراج شد و ضریب تاثیر مجلات مذکور از گزارش استنادی نشریات ( (JCR به­دست آمد و درنهایت میانه و میانگین ضریب تاثیر این مجلات درمقایسه با میانه و میانگین مجلات موجود در هرحوزه در JCR مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. یافته­ها : 59 درصد مجلات چاپ­کننده، مقالات محققان ایرانی در زیرشاخه­های حوزه پزشکی، ضریب تاثیر و رتبه بالاتر از 1 دارند و از مجموع 22 عنوان مجله موجود، تنها 3 مجله در JCR حائز رتبه­های برتر (1-9) هستند، در حوزه­های داروسازی و دامپزشکی کیفیت مجلات مذکور در سطح پایینی است. همچنین در60 درصد از مجلات زیرشاخه­های حوزه پزشکی و حوزه­های دامپزشکی و دندانپزشکی سطح میانگین و میانه ضریب تاثیر مجلات چاپ­کننده مقالات محققان ایرانی بالاتر از سطح میانگین و میانه ضریب تاثیر کل مجلات هر حوزه در JCR است. در رشته داروسازی عکس این قضیه مشاهده می­شود. سهم مجلات ایرانی نمایه شده در ISI در چاپ مقالات 8/24 درصد است به­طوری­که در برخی از زیرشاخه­های پزشکی بیشترین تعداد مقالات در مجلات ایرانی نمایه شده در ISI که غالباً دارای عامل تاثیر پایینی هستند به چاپ رسیده است . نتیجه­گیری: مشارکت محققان ایرانی در مجلات با تاثیر بالا کم است.

ویکی پدیای فارسی بخشی از دانشنامه جهانی ویکی پدیاست. قابلیت ویرایش و نگارش در این ویکی نظیر سایر ویکی ها، موجب گردیده است کاربران با انگیزه های متفاوتی اقدام به نگارش و ویرایش در این دانشنامه نمایند. در این پژوهش از روش کیفی گراندد تئوری استفاده شده و بررسی انگیزه ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته انجام پذیرفته است. طی این تحقیق 15 ویکی نویس فعاّل بر اساس نمونه گیری هدفمند بر اساس دسترس پذیری و تمایل آنان به مشارکت در تحقیق مورد مصاحبه با سؤالات باز قرار گرفتند. ابزارگردآوری داده ها دو شیوه مصاحبه رو در رو و مصاحبه از طریق پست الکترونیک بود. داده ها با استفاده از تکنیک کدگذاری استراوس و کوربین و روش تحلیل مقایسه ای مداوم، تجزیه و تحلیل و چهار زمینه انگیزه های ویرایشی، انگیزه های نگارشی، انگیزه های محرّک و انگیزه های بازدارنده استخراج گردید. یافته ها نشان داد که انگیزه های بسیاری از محیط بیرون و درون ویکی پدیا بر میزان همکاری و استمرار مشارکت کاربران تأثیرگذار است که می توان آنها را به دو دسته عوامل برون ویکی پدیایی و درون ویکی پدیایی تقسیم کرد. نتایج نشان داد دو عامل «تولید محتوا» و «ارتقای ویکی پدیا» بالاترین انگیزه همکاری در ویکی پدیای فارسی هستند و در کنار آن «سرگرمی» پایین ترین انگیزه برای تداوم همکاری محسوب می شود. علاوه بر آن، برخورد کاربران و بازخوردی که ویکی نویسان در قبال همکاری خود در ویکی دریافت می دارند می تواند قوی ترین انگیزه محرّک برای ماندگاری و یا ترک ویکی پدیای فارسی باشد.

تعیین چگونگی پیوند میان عاملیت و ساختار امری بسیار مهم در مطالعات علوم اجتماعی و شناخت جهان است. نظریه های اجتماعی برای فهم پدیده های اجتماعی تبیین های متفاوتی بدست داده اند. نظریه ساخت یابی گیدنز با درک دوسویگی عاملیت و ساختار بر این باور است که ساختار به عنوان یک نظم جهانی بر رفتار افراد جامعه تاثیر می گذارد و یک کردار اجتماعی شکل می گیرد. مفهوم استفاده از اطلاعات ارائه شده توسط تیلور مبتنی بر نظریه ساخت یابی است. محیط استفاده از اطلاعات، بافت اجتماعی یا محیطی است که در درون آن افراد زندگی و کار می کنند. در این مطالعه الگوهای رفتار اطلاع یابی بر پایه نظریه ساخت یابی و مفهوم محیط استفاده از اطلاعات تحلیل شده اند. حاصل تحلیل ها نشان داد که استفاده از منابع اطلاعاتی بدون ملاحظه بافت اجتماعی و سازمانی آن نمی تواند به روشنی درک شود، زیرا بافت زمینه ظهور، طراحی ,اجرا و استفاده از نظام اطلاعاتی است.

امروزه تحقیقات کمی به ارزیابی طرح های داده کاوی در زمینه حل مشکلات سازمانی پرداخته اند. یک داده کاو موفق به دنبال حل یک مسأله تجاری تعریف شده است. برای اینکه نتایج داده کاوی، کاربردی و در عمل قابل -استفاده باشد، داده کاو باید این نتایج را برای افراد اهل کسب و کار شرح دهد. فرآیند تعاملی بین داده کاو و افراد درون حوزه کسب و کار، در واقع یک فرآیند تسهیم دانش است. در این تحقیق با ارائه یک چارچوب، تأثیر تصمیم گیرندگان سازمانی بر فرآیند و نتایج داده کاوی بررسی گردید. با بررسی مبانی نظری موضوع، عوامل حیاتی موفقیت طرح های داده کاوی شناسایی شد و نقش تصمیم گیرندگان سازمانی در هر یک از گام های داده کاوی مورد بررسی قرار گرفت. سپس، چارچوب مفهومی تأثیر تصمیم گیرندگان سازمانی بر موفقیت فرآیند داده کاوی تدوین شد. براساس نظرات خبرگان، چارچوب پیشنهادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت، چارچوب نهایی تأثیر تصمیم گیرندگان سازمانی بر موفقیت فرآیند داده کاوی ارائه گردید. تحلیل نظرات خبرگان نشان داد که با تسهیم دانش نتایج داده کاوی با تصمیم گیرندگان سازمانی، «یادگیری در عمل» و «اقدام یا درونی سازی» و «یادگیری زدایی (اجرا کردن)»، به عنوان عوامل موفقیت طرح های داده کاوی حاصل می شوند. همچنین، نتایج بررسی اهمیت بازخورد تصمیم گیرندگان بر روی گام های داده کاوی نشان داد که گرفتن بازخورد از تصمیم گیرندگان می تواند بیشترین تأثیر را بر روی گام «استخراج دانش و نمایش مدل» و کمترین تأثیر را بر گام «پاک سازی و پیش پردازش داده» داشته باشد.

هدف از پژوهش توصیفی- همبستگی حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر تصمیم به استفاده از فنّاوری اطلاعات در بین هنرآموزان هنرستان های کشاورزی استان کردستان با استفاده از نظریه ""رفتار برنامه ریزی شده""2 است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی ابزار با استفاده از پانل متخصصان تعیین شد و پایایی آن به وسیله آزمون کرونباخ آلفا مورد آزمون قرار گرفت که ضرایب آلفای محاسبه شده برای همه بخش ها بالاتر از 7/0 گزارش شد. جامعه آماری این مطالعه را 71 نفر از هنرآموزان هنرستان های کشاورزی در استان کردستان تشکیل داد که با روش سرشماری انتخاب شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نشان داد که متغیرهای خودکارآمدی و هنجارهای ذهنی و نگرش به استفاده از فنّاوری اطلاعات، اثر مثبت و معنی داری بر تصمیم به استفاده از فنّاوری اطلاعات داشتند و این سه متغیر در مجموع، 58/0 درصد از تغییرات متغیر تصمیم به استفاده از فنّاوری اطلاعات را تبیین نمودند. یافته های این مطالعه می تواند دستاوردهایی برای برنامه ریزان آموزش متوسطه کشاورزی در استان کردستان داشته باشد، به این صورت که نگرش و هنجار ذهنی و خودکارآمدی هنرآموزان کشاورزی در استفاده مؤثر، از فنّاوری اطلاعات تقویت گردد.

بازیابی اطلاعات بین زبانی به فرایندی گفته می شود که طی آن یک کاربر، جستاری (یک واژه، عبارت، یا حتی جمله ای) را به یک زبان جستجو می کند درحالی که انتظار دارد نتایج جستجوی خود را به زبان دیگری دریافت نماید. یکی از مشکلات عمده کاربران فارسی زبان در استفاده از منابع موجود در فضای سایبر، عدم امکان بازیابی موضوعات مورد نظر است که این مسأله تا حد زیادی به حجم کم اطلاعات به زبان فارسی در این فضا برمی گردد. استفاده از فرهنگ لغت نیز به دلیل عدم توانایی در ارائه پاسخ مناسب به ترکیبات چندتایی رایج در زبان ها کمتر در این زمینه راه گشاست. طرح حاضر که با هدف یافتن راه حلی مناسب برای این مشکل با تهیه نرم افزار آزمایشگاهی مرتبط تعریف شده است، سعی دارد که با استفاده از پیکره های یک زبانه و دوزبانه و با کمک الگوریتم های رایانه ای راه حل منطقی و مقرون به صرفه ای برای این مشکل ارائه نماید. به منظور آزمودن کیفیت کار سامانه طراحی شده در این طرح، آزمایشی بر روی تعداد 100 ترکیب از زبان فارسی و انگلیسی انجام شد که برونداد سامانه بازیابی اطلاعات برای این مجموعه از ترکیبات بسیار رضایت بخش بوده است. یکی از دستاوردهای اجرایی این طرح، بالا بردن دقت سامانه های بازیابی اطلاعات در موتورهای جستجو است که با استفاده از پیکره و بانک اطلاعاتی، ترکیب بندی واژه ها قابل دسترس است.

حادثه غریبی در تاریخ 12 و 13 فروردین سال 1390 برای حوزه کتابداری و اطلاع رسانی اتفاق افتاد که از جهات عدیده ای قابل تامل است و آن این بود که ظاهرا فردی که هیچگونه مسئولیتی در امر برنامه ریزی در این حوزه را نداشته است به طنز نکته ای را مطرح می کند و آن این که نام کتابداری و اطلاع-رسانی در بین نام های دیگر اگر به مهندسی ناوبری اطلاعات تغییر کند چه می شود. این سخن طنز آلود توسط افراد نقل می شود آنگاه ناگهان خبرگزاری از راه می رسد و در زمان کمبود خبر؛ یعنی تعطیلی روز های 12و13 آن را می-رباید، سوژه می کند و به سرعت تداول عام پیدا می کند تا به عنوان جنجالی ترین خبر در این حوزه و شاید بیرون حوزه کتابداری و اطلاع رسانی بدل می شود.

استاندارد به مجموعه دستورکار ها و راهنماهای اجرایی و یا توصیه هایی اطلاق می شود که در تولید، ایجاد، خلق، یا انتشار کالا، محصول یا مدارک و منابعی خاص مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، میزان رعایت استانداردهای نشر مؤسسه بین المللی استاندارد (ایزو) در مجله های علمی-پژوهشی چاپی فارسی حوزه کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. ساختار انتشاراتی و اجزای اطلاعاتی که باید در بخش های مختلف یک مجله وجود داشته باشند در مجله های علمی-پژوهشی فارسی حوزه کشاورزی بررسی شده است. عناصر اطلاعاتی موجود بر روی صفحه عنوان، فهرست مندرجات، عناوین مکرر، پانویس ها، چکیده، اطلاعات صفحه اول مقالات در مجله، ساختار استناد به منابع مورد استفاده، و فهرست منابع از جمله عناصر اطلاعاتی هستند که در این پژوهش مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته اند. 47 مجله علمی- پژوهشی حوزه کشاورزی که تا بهمن 1387 در حال انتشار بوده اند، جامعه پژوهش این تحقیق را تشکیل می دهد. روش پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میزان رعایت استانداردهای ایزو در مجله های مورد بررسی 47/53 درصد بوده است. در حوزه کشاورزی، هیچ ناشر خصوصی اقدام به انتشار مجله علمی- پژوهشی ننموده است. رعایت استاندارد در بخش هایی چون ارائه چکیده و کلیدواژه مقاله در سطح بالایی قرار داشته است.

هدف پژوهش حاضر بررسی امکان پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی، و جامعه آن کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1388-1389 است. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری عمومی کوکران استفاده و تعداد 138 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس پنج درجه ای لیکرت است. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید مجرب تایید و به منظور پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ (80/0) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار آماری SPSS 16 استفاده شد. نتایج نشان داد که امکان پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز پایین تر از حد متوسط (36/19) است و پیاده سازی آن نیز بطور یکسان وجود ندارد. همچنین اختلاف مشاهده شده بین میانگین آزمودنی ها بر اساس عوامل جمعیت شناختی جنسیت، رشته ی تحصیلی، سابقه ی اشتغال، سطح تحصیلات، و نوع کار، و نوع کتابخانه تفاوت معنی داری وجود ندارد (05/0P>)، اما در متغیر سطح تحصیلات در مولفه تسهیم و ارزیابی دانش، تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P

فرهنگ سازمانی پشتیبانی کننده مدیریت دانش، یکی از عوامل حیاتی پیاده سازی موفقیت آمیز مدیریت دانش است. عدم وجود چنین فرهنگی، از موانع اصلی پیاده سازی مدیریت دانش خواهد بود و منجر به اتلاف سرمایه های سازمانی خواهد شد. در این پژوهش، سعی می شود تا چارچوبی مبتنی بر رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره فازی ارائه شود و برای ارزیابی آمادگی فرهنگی سازمان به عنوان پیش نیازی برای مدیریت دانش و اجرای آن در سازمان به کار گرفته شود. از این چارچوب برای ارزیابی آمادگی فرهنگی اداره نشر اسکناس بانک مرکزی ایران بهره گرفته شده است. نوع پژوهش، کاربردی- توصیفی است و داده های پژوهش از طریق پرسشنامه و توسط جوامع آماری خبرگان موضوع و مدیران اداره نشر اسکناس گردآوری شده است. بر این اساس، میزان آمادگی فرهنگی اداره نشر اسکناس جهت پیاده سازی مدیریت دانش ارزیابی شد که مطابق آن انجام اقدامات اصلاحی در جهت آمادگی شرایط فرهنگی سازمان پیشنهاد می شود..

پژوهش حاضر با هدف بررسی قابلیت های اینترانت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در مدیریت دانش از دیدگاه کاربران انجام گرفته است. روش پژوهش، پیمایشی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعه پژوهش، یک نمونه طبقه ای به تعداد 252 نفر از کارکنان و اعضای هیئت علمی را شامل می شود. تحلیل یافته ها نشان داد که اعضای هیئت علمی بیشتر از کارکنان در طول روز به اینترانت سازمان مراجعه می کنند و از دیدگاه بیشترین درصد کاربران، محتوای اطلاعاتی ارائه شده در آن تاحدودی مفید است و بین میانگین مطابقت قابلیت های اینترانت سازمان با نیازهای کارکنان و مطابقت آن با نیازهای اعضای هیئت علمی، تفاوت معنی دار وجود ندارد. به علاوه، کاربران در زمینه اشتراک دانش در حد کمی نقش داشته اند و بررسی ها نشان داد بین میزان مشارکت کارکنان و اعضای هیئت علمی نیز تفاوت معنی داری وجود نداشته است. همچنین براساس سایر یافته ها، مهمترین مشکل کاربران، وجود سانسور و عدم ارائه اطلاعات مناسب و کاربردی در محتوای اینترانت سازمان بوده است.

بهدنبال پیدایش فنّاوری اطلاعات، بروز برخی مسائل و مشکلات اخلاقی اجتناب ناپذیر بهنظر می رسد. با توجه به اهمیت این موضوع، مقاله حاضر بر آن بوده است که با یک رویکرد شناختی، برخی چالشهای اخلاقی مرتبط با فنّاوری اطلاعات را نشان دهد با این هدف که با شناسایی چنین مباحثی، اندیشیدن درباره چگونگی زدودن یا کاهش آنها را برانگیزد. بدین منظور، ضمن بررسی مبانی نظری و ارائه برخی شواهد زیربنایی، ضرورت پرداختن به برهمکنش اخلاق و فنّاوری اطلاعات و توجه به پیامدهای وابسته را تبیین کرده است. همچنین، برخی تنگناهای اخلاقی ناشی از فنّاوری اطلاعات را معرفی و بررسی نموده و در پایان، به چند راهکار اشاره کرده است.

هدف: هدف پژوهش، شناسایی وضعیت پیوندهای وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور از طریق تحلیل انواع پیوندهای وب می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، تحلیل پیوند است که یکی از روش های وب سنجی است. گردآوری داده ها با استفاده از نرم افزار لکزی یو آر ال و موتور کاوش یاهو انجام گرفته است. حجم نمونه آماری مورد پژوهش، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی استان های کشور (شامل 30 وب گاه) است. اطلاعات گردآوری شده در یک پایگاه اطلاعاتی در نرم افزار آماری اِکسل وارد و پس از آن با توجه به پرسش های مطرح شده، داده ها شمارش و رتبه بندی تحلیل گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی استان های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و قم دارای بیشترین تعداد پیوند دریافتی هستند و در نتیجه از بالاترین میزان رؤیت برخوردارند. به لحاظ تعداد صفحات و میزان حضور در وب، و همچنین تعداد خودپیوندها، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی، مازندران و آذربایجان شرقی در وضعیت بهتری نسبت به دیگر وب گاه ها قرار دارند. از نظر نوع دامنه پیوندهای دریافتی، 21/61 درصد پیوندهای دریافتی متعلق به دامنه.ir است. به لحاظ ضریب تاثیرگذاری، وب گاه های ادارات کل کتابخانه های عمومی تهران، کردستان و قم به ترتیب با ضریب تأثیر422/0، 362/0 و 345/0 در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. به لحاظ تبادل پیوند، تنها میان 8 مورد از این وب گاه ها (26 درصد) ارتباط و همکاری برقرار شده است. اصالت/ارزش: تاکنون پژوهش مجزایی درباره تحلیل پیوندهای موجود در وب گاه کتابخانه های عمومی یا وب گاه ادارات کل کتابخانه های عمومی ایران صورت نگرفته است. بررسی وب گاه کتابخانه ها مزایای مهمی برای کتابخانه ها دارد و منجر به شناسایی نقاط ضعف و قوت آنها شده و می تواند به حضور مؤثر در اینترنت و بهبود خدمات اینترنتی کمک شایانی نماید

اصطلاحنامه های پیوسته برای کاربردپذیری و آسانی استفاده باید دارای مجموعه ویژگی های خاص و عام باشند. ویژگی های عام آنها مانند ویژگی های عام طراحی صفحات وب و وب سایت ها هستند و ویژگی های خاص آنها، قابلیت های ویژه این اصطلاحنامه ها برای کاربرد در وب را در بر می گیرند. در این پژوهش، اصطلاحنامه های پیوسته پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، با توجه به استاندارد های تدوین اصطلاحنامه های یک یا چندزبانه و استاندارد طراحی صفحات وب، به وسیله یک سیاهه وارسی و به روش تحلیل محتوای صفحات وب، مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تلاش شده است تا معیار های مد نظر درج شده در سیاهه وارسی با مشاهده مستقیم صفحه وب اصطلاحنامه ها و جستجو در آن بررسی شود. نتایج نشان می دهد که این اصطلاحنامه ها ساختار مطلوبی دارند، اما برای کاربردپذیری مبتنی بر وب مناسب نیستند و قابلیت های آنها برای جستجو و دسترسی به منابع اطلاعاتی در مقایسه با اصطلاحنامه های معادل خارجی بسیار اندک است و رابط کاربری آنها برای برقراری ارتباط با کاربر اصطلاحنامه، ضعیف عمل می کند.

ضریب تاثیر یکی از مهمترین و در عین حال پرکاربردترین شاخص ارزیابی نشریات در مؤسسه اطلاعاتی علمی (ISI) به شمار می رود. در این مقاله، از طریق مطالعه متون و منابع سعی شده است عوامل مؤثر بر افزایش ضریب تاثیر نشریات استخراج گردد و سپس عواملی که می تواند در کاهش ضعف های آن مؤثر باشد، معرفی شود. تاثیر عواملی همچون بازه زمانی مورد بررسی و انگیزه های ملی و شخصی بر افزایش ضریب تاثیر نشریات و همچنین مسائلی که باید در هنگام محاسبه ضریب تاثیر مورد توجه قرار گیرد، برخی از مطالب این مقاله را تشکیل می دهد. در پایان نیز با توجه به مطالعات انجام شده در مورد به کارگیری بهینه ضریب تاثیر به منظور ارزیابی نشریات، توصیه های لازم ارائه شده است.