فاطمه نوشین فرد

تغییر رویکرد نظام های اطلاعاتی از پردازش واژه به پردازش مفهوم، موجب توجه به هستی شناسی ها شده است. در علوم پزشکی و بیماری های انسان، به لحاظ وجود تنوع در اصطلاحات و لزوم اشتراک اطلاعات از طریق نرم افزارهای مختلف مانند پرونده های پزشکی، سامانه های ثبت سوابق بهداشتی و...  بکارگیری هستی شناسی ها ضروری به نظر می رسد. در  پژوهش حاضر، رویکردی نیمه خودکار برای توسعه هستی شناسی پیشنهاد شده است که می تواند با استفاده از ابزارهای متن کاوی، شناسایی مولفه های ساختاری هستی شناسی و تعیین نسبی روابط را از متون علمی تسهیل کند. مدل پیشنهادی در قالب کد نرم افزاری با نام اختصاری «TmbOnt_Alfa[1]» ارائه شده است. این کد با استفاده از رابط کاربر، فایل متنی ورودی را فراخوانی کرده و پس از پردازش بر اساس تنظیمات، اصطلاحات کلیدی برای توسعه هستی شناسی را استخراج می کند. به منظور ارزیابی کارایی روش پیشنهادی، مطالعه موردی در حوزه بیماری «گلوکوم» با داده های متنی مشتمل بر10،000 چکیده مقاله از «PubMed[2]» برمبنای جستجوی واژگانی تهیه گردید. پس از مراحل پردازش، مفاهیم و ساختار سلسله مراتبی هستی شناسی حاصل در پروتژ وارد شد. سرانجام، سنجش قیاسی هستی شناسی توسعه یافته با سرعنوان پزشکی «MESH[3]»، «اصطلاح نامه وتوصیفگرهای پزشکی فارسی» و «هستی شناسی  بیماری ها» و «هستی شناسی BAO[4]» نشان داد که میانگین دقت مفاهیم و میانگین دقت مکانی مفاهیم بیش از 70 درصد با هستی شناسی های بازنمایی شده در پایگاه های معتبر هستی شناسی بیماری های انسانی «Bio-Ontologies» انطباق داشته و به طور میانگین بیش از 30 درصد واژگان جدید برای افزودن به دامنه را فراهم کرده است. [1]  Text miner for base ontology development, Alfa version[2]  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/[3]   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/mesh/[4]  https://bioportal.bioontology.org/ontologies/BAO

هدف : تبیین وضعیت فعلیِ گردش کار در بخش تنظیم و توصیف اسناد و عرضه خدمات آرشیوی به مراجعان در معاونت آرشیو ملی سازمان اسناد و کتاب خانه ملی ایران و بررسی چالش های موجود در این حوزه ها. روش/ رویکرد پژوهش : روش پژوهش به صورت ترکیبی شامل روش کیفی و پیمایش تحلیلی است. پرسش از متخصصان آرشیو ملی برای آگاهی از شرایط فعلی و مدل سازی از گردش کار مطلوب و تهیه پرسش نامه و پرسش از آرشیویست ها با هدف بررسی میزان انطباق فرایندهای تدوین شده با شرایط فعلی در حوزه های کاری مدنظر در آرشیو ملی ایران انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری : براساس پاسخ های دریافت شده، به دلیلِ شرایط مطلوبِ طراحی شده در بخش های تنظیم و توصیف اسناد، و رقمی سازی و عرضه خدمات آرشیوی اسناد، راه اندازی زیرساخت نرم افزاری جامع مدیریت اسناد که براساس فرایندهای مطلوب عملیاتی بشود، به طورکامل وضعیت موجود را پوشش خواهد داد.

مقدمه: کسب وکار مبتنی بر داده باز به مدل های کسب وکار و یک محیط مشترک که اکوسیستم نامیده می شود نیاز دارد. هدف این پژوهش ارائه چارچوبی برای مدیریت اکوسیستم داده باز از دیدگاه کسب وکار است. روش شناسی: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با روش گراندد تئوری انجام شده است. داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته عمیق گردآوری گردید. جامعه پژوهش، 15 نفر از متخصصان حوزه های کلان داده، نوآوری باز و مدیریت داده بودند و از نمونه گیری هدفمند برای انتخاب مصاحبه شوندگان استفاده شد. تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. یافته ها : یافته های مدل حاصله، شامل بخش های شرایط علی، راهبردها، شرایط مداخله گر و زمینه ای و نیز پیامد حاصل از آن ها است. شرایط علی در عواملی از جمله رویکرد داده محور، رویکرد برنامه محور، رویکرد کاربرد و کاربر محور، رویکرد شبکه و اکوسیستم، و رویکرد نوآوری باز جای گرفته اند. شرایط مداخله گر، مقوله های مکانیزم های ارزش آفرینی داده باز و مشتریان است. شرایط زمینه ای از مقوله هایی از جمله بسترسازی کسب وکار، الزام حقوقی، الزام نهادی، الزام فنی، الزام عملیاتی فرایندی، و الزام فرهنگی اجتماعی تشکیل شده است . برای مدیریت اکوسیستم داده باز لازم است راهبردهایی مانند کسب وکار، سود رابطه ای و مدیریت فرایند نوآوری اتخاذ شود. پیامدهای مدیریت اکوسیستم داده باز، ارزش پیشنهادی، ساختار هزینه و جریان درآمدی، قابلیت مهارتی، قابلیت سازمانی و قابلیت فناوری اطلاعات خواهد شد. نتیجه گیری : چارچوب ارائه شده این پژوهش تا حدودی به کسب وکارهای داده محور جهت شناخت مؤلفه های کلیدی مدیریت اکوسیستم داده باز و توجه به ظرفیت ارزش آفرینی داده باز برای توسعه جریان اطلاعات نوآورانه کمک می نماید.

هدف : شناسایی وضعیت موجود فرایند فراهم آوری اسناد در آرشیو ملی ایران، چالش های آن و طراحی فرایندهای ایدئال برای این حوزه باتوجه به الزامات و قوانین موجود و با کمک سامانه جامع مدیریت اسناد. روش ٫ رویکرد پژوهش : روش پژوهش به صورت ترکیبی شامل روش کیفی و پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش در بخش نخست شامل 5 نفر از خبرگان و مجرّبان حوزه اسناد آرشیو ملی بودند که به صورت هدف مند و با معیار انتخاب شدند و در بخش بعدی شامل 21 نفر از شاغلان حوزه آرشیو ملی بودند که به صورت سرشمار انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش نخستِ پژوهشْ مصاحبه با خبرگان آرشیو ملی و در بخش دوم توزیع پرسش نامه بین شاغلان حوزه آرشیو ملی بود. یافته ها و نتیجه گیری : باتوجه به پاسخ متخصصان آرشیو مشخص شد که فرایندهای ایدئال طراحی شده در حوزه فراهم آوری اسناد درصورت راه اندازی سامانه جامع مدیریت اسناد -که طبق همین فرایندها طراحی می شود- پوشش دهنده فعالیت های جاری این بخش ها هست و با وضعیت موجود تفاوتی معنادار ندارد و بنابراین فرایندهای ایدئال طراحی شده تأیید می شود.

تبیین موضوع: مسکن از نیازهای اصلی زندگی در سراسر دنیا به شمار می آید و در شهرها، مسئله بزرگی برای شهروندان و مسئولین محسوب می شود. هدف این مقاله، شناسایی و تحلیل شاخص های مؤثر در بخش مسکن و تبیین این شاخص ها در برنامه ریزی مسکن شهری در ایران در بازه زمانی 40 ساله (سال های 1357 تا 1396) مستخرج از مرکز آمار ایران است.روش: مقاله حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی است. رویکرد کلی حاکم بر آن تحلیل محتوای کیفی است که در قالب آن اسناد و گزارش ها، اسناد بالادستی شامل برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و طرح جامع مسکن و سایر اسناد مرتبط با موضوع مسکن مورد بررسی قرارگرفته اند. در بخش تحلیل به منظور شفاف سازی و درک بهتر، از شکلهای مربوط به میانگین های آماری که در نرم افزار Spss و Excell تهیه شده اند، استفاده شده است.یافته ها: نشان دهنده آن است که تعداد شاخص های مؤثر بخش مسکن در دهه 60 با توجه به حوادث رخ داده در این دوران از قبیل جنگ، تصویب قانون زمین شهری و ... و سیاست های در نظر گرفته شده توسط دولت در زمینه تخصیص مسکن به شهروندان بالاتر از سایر دوره ها بوده است. از میزان این شاخص ها در سال های بعد به ویژه دهه 80 و 90 کاسته شده اما در این دهه ها بر فراوانی شاخص های مسکن افزوده شده است.نتایج: شاخص های مطرح در این دهه ها مشابه بوده و در طی گذشت زمان تغییر چندانی در آن ها رخ نداده و به صورت ثابت و سنتی باقی مانده اند. تغییر این شاخص ها در برنامه ریزی مسکن در شهرهای ایران امری لازم و ضروری است.

هدف: کتابخانه های عمومی نه تنها یکی از تأثیرگذارترین نهادهای اجتماعی هستند بلکه می توانند منعکس کننده سیر تحولات در عرصه های دیگر از جمله توسعه صنعتی نیز باشند. در این پژوهش سعی شده است با تمرکز بر نسل شناسی کتابخانه های عمومی، به تغییر روند خدمات این کتابخانه ها متناسب با ویژگی های انقلاب های صنعتی بپردازد. بنابراین، هدف این پژوهش، تحلیل و مرور تغییرات و تحولات کتابخانه های عمومی متأثر از انقلاب های صنعتی، از شکل گیری کتابخانه های سنتی در انقلاب صنعتی اول تا رسیدن به کتابخانه های پلتفرمی در انقلاب صنعتی چهارم است. کتابخانه به مفهوم پلتفرم، بستری اجتماعی برای مشارکت همه افراد و نهادها و با هدف فراهم کردن زمینه های تبادل اطلاعات و دانش عمل می کند.روش: از جنبه روش شناسی، این مقاله یک مطالعه مروریِ رواییِ غیرنظام مند است که در آن از رویکرد سندی استفاده شده است. به منظور گردآوری و استخراج اطلاعات، جستجوی جامعی در پایگاه های اطلاعاتی ایرانی و بین المللی انجام شد. متون و اسناد مرتبط با عبارت های دقیق انقلاب صنعتی یاIndustrial Revolution و کتابخانه عمومی یا Public Library در بازه زمانی 2000 تا 2018 میلادی بازیابی و مرور شد.یافته ها: یافته های این پژوهش، ضرورت شناخت ویژگی های نسل های کتابخانه های عمومی بر اساس پارادایم های انقلاب های صنعتی با توجه به خصیصه هایی مانند فناوری و ابزار، مخاطب و ذی نفع، مأموریت و چشم انداز و زیرساخت و منابع بود که بیانگر ضرورت تغییر کتابخانه ها به سمت نسل کتابخانه های پلتفرمی برای بقا و تداوم خدمت تأثیرگذار در دوران انقلاب صنعتی چهارم است. با توجه به تغییر اکوسیستم اجتماعی متأثر از انقلاب صنعتی چهارم، کتابخانه ها باید برای استمرار حیات و توسعه و افزایش اثربخشی خود، نگرش و عملکرد شان را تغییر دهند و با شناسایی مجدد دارایی ها، ارزش ها، فلسفه وجودی و منطق کارشان مبتنی بر تفکر پلتفرمی برای همنواسازی و خلق و تبادل ارزش ها با ذی نفعان، به خصوص منابع و ذینفعان بیرونی خود، اقدام کنند.

هدف: هدف پژوهش حاضر رتبه بندی شاخص های هم کنش پذیری سیستم های اطلاعاتی دانشگاهی در دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری خبرگان حوزه فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی واحدهای بزرگ، بسیار بزرگ و جامع دانشگاه آزاد اسلامی به تعداد 25 نفر بودند که در تحلیل دلفی به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. داده ها با پرسشنامه مقایسه زوجی برای شاخص های فنی (8 زیرشاخص)، معنایی (9 زیرشاخص) و فرایندی (8 زیرشاخص) در طیف 9 درج ه ای جمع آوری شد که روایی آن به شکل صوری و پایایی آن با آلفای کرونباخ (834/0=α) تایید شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که معیارهای برتر شاخص فنی، به ترتیب قابلیت تعامل و تبادل داده با سیستم های اطلاعاتی (F1) (000/1) ، ذخیره اطلاعات در فرمت استاندارد (F3) (9664/0) و امکان اتصال و استفاده از سیستم های پشتیبان تصمیم (F2) (9592/0)؛ معیارهای برتر شاخص معنایی قابلیت کدینگ علائم آموزشی و دانشگاهی (M1) (000/1)، قابلیت تعامل با انواع سیستم ها مستقل از زبان برنامه نویسی (M2) (9655/0) و استفاده از اصطلاحات و کدهای استاندارد (M3) (9557/0) و معیارهای برتر شاخص فرایندی به ترتیب شامل سازوکار اطلاع رسانی در مورد ارائه و به روزرسانی (FR1) (000/1)، سازماندهی پویا و انعطاف پذیر (FR3) (9588/0) و سازوکار تغییر و انعطاف برای به روزرسانی سرویس (FR4) (9585/0) هستند. نتیجه گیری: هم کنش پذیری فنی و زیرمعیارهای آن مهم ترین و تاثیرگذارترین شاخص است. وقتی که شاخص فنی مبنا قرار می گیرد، شاخص های معنایی و فرایندی تاثیر بیشتری در رسیدن به الگوی هم کنش پذیری ایفا می کنند.

هدف:. با توجه به نوبودن مفهوم تفکر پلتفرمی بویژه در حوزه کتابخانه ها و به منظور برجسته سازی تفاوت کتابخانه پلتفرمی و خدمات آن ها این پژوهش در پی شناسایی مقوله ها و مؤلفه ها و گویه های مهم در تفکر پلتفرمی برای اثربخشی خدمات کتابخانه های عمومی از نگاه متخصصان است تا بتوان از آن به عنوان الگویی برای پیاده سازی تفکر پلتفرمی به شکلی تأثیرگذار در کتابخانه های عمومی استفاده کرد. روش : تکنیک دلفی، با مشارکت ۱۵ متخصص علم اطلاعات و کتابخانه های عمومی انجام شده است. پرسش نامه ای بر اساس مفاهیم و مؤلفه های مرتبط با تفکر پلتفرمی برای کتابخانه های عمومی مبتنی بر ادبیات موضوع برپایه متون تخصصی در زمینه تفکر پلتفرمی و با توجه به دیدگاه های صاحبنظران و تجارب مدیریتی نویسنده نخست در کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد  تدوین کردیم و روایی آن تائید شد. به منظور اطمینان از پایایی پرسش نامه و همسانی درونی پرسش های آن، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. مقدار کلی آلفای کرونباخ برای پرسش نامه ۸۷۷/۰ به دست آمد که رقم مناسبی است. نتایج دور اول دلفی سبب شد تا پرسش نامه ای که برای ترسیم مدل تفکر پلتفرمی در کتابخانه های عمومی برای متخصصان ارسال شده بود، از دو ستون مؤلفه و گویه به سه ستون مقوله، مؤلفه و گویه تغییر کند. در دور دوم دلفی، از بین همان افراد قبلی، تعداد متخصصان مشارکت کننده، ۱۴ نفر بود. پس از دریافت و واکاوی بازخوردهای دو دور پرسش نامه دلفی، مقوله ها و مؤلفه ها و گویه های تفکر پلتفرمی برای توسعه خدمات کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد شناسایی شدند. یافته ها:. میانگین تایید مقوله ها، مؤلفه ها، و گویه های تفکر پلتفرمی توسط متخصصان 5/87 % بود. دور دوم دلفی نشان داد که مشارکت کنندگان تمام مقوله ها، مؤلفه ها و گویه ها را برای تفکر پلتفرمی در کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد تأیید کردند. درنهایت ۶ مقوله ، ۱۷ مؤلفه و ۸۹ گویه برای ارائه ی تفکر پلتفرمی برای توسعه و اثربخشی خدمات کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد یافته شد. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج به دست آمده بعد از تحلیل داده ها در دو دور دلفی، موضوعات اصلی در قالب مقوله و در زیرمجموعه آن، مؤلفه ها قرار گرفتند و مصداق های پرسش نامه ی اولیه، تفکیک شده و در ذیل هر مؤلفه، تعدادی گویه تدوین گردید و بهره گیری از مقوله ها و مؤلفه ها برای ترسیم مدل تفکر پلتفرمی برمبنای آن ها امکان پذیر شده است.

هدف: این پژوهش با هدف ترسیم نقشه دانش مقالات مستخرج از پایان نامه های کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های آزاد اسلامی انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی گذشته نگر است و از طریق فنون کتابسنجی (تحلیل هم واژگانی) به بررسی مقالات استخراج شده از 1374 تا نیمسال اول 1398 پرداخته است. در این پژوهش، اطلاعات 506 پایان نامه با استفاده از «فهرست پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های ایران»، «پایگاه اطلاعات پایان نامه های ایران» و «پایگاه پایان نامه های علم اطلاعات و دانش شناسی» جمع آوری و تعداد 122 مقاله مستخرج از این پایان نامه ها از پایگاه های اطلاعاتی فارسی بازیابی شد. از مجموع 391 کلیدواژه، 33 کلیدواژه با حداقل فراوانی 8، با استفاده از قانون برادفورد و آستانه شمول برای ساخت ماتریس هم رخدادی انتخاب شد و با استفاده از نرم افزار یوسی نت نقشه ها و مقدار شاخص های مرکزیت درجه، نزدیکی و بینابینی ترسیم و محاسبه شد. یافته ها: یافته های نشان داد که با توجه به شاخص های مرکزیت درجه کلیدواژه های برتر به ترتیب، «سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با مرکزیت درجه 12»،  «کتابخانه های دانشگاهی با مرکزیت درجه 9»، «فناوری اطلاعات با مرکزیت درجه 9»، «کتابداران با مرکزیت درجه 7» و «کتابخانه دیجیتال با مرکزیت درجه 7» در رتبه های اول تا پنجم و  مقادیر مرکزیت نزدیکی مربوط به کلیدواژه های برتر به ترتیب، کتابخانه های دانشگاهی، کتابداران، علم سنجی و کتابخانه های عمومی در جایگاه اول تا چهارم بیشترین تأثیر در شبکه قرار دارند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد تمرکز بیشتر مقالات مستخرج از پایان نامه بر موضوعات کتابخانه های دانشگاهی، کتابداران، علم سنجی و کتابخانه های عمومی می باشد که می تواند حاکی از اهمیت این مباحث در پژوهش های مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های آزاد اسلامی باشد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تبیین میزان همخوانی انواع موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند با بازنمایی آن ها در فهرست اصطلاحات نوع خاص منبع استاندارد مارک 21 انجام شد. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی است که بر اساس روش تحلیل محتوا صورت گرفت و جامعه پژوهش را انواع موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند تشکیل می دادند. برای گردآوری داده ها، از ابزار سیاهه وارسی مبتنی بر فهرست اصطلاحات نوع خاص منبع مارک، برای بررسی میزان همخوانی با انواع موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند، و روش مشاهده طراحی شده استفاده شد که برای این منظور در ابتدا هر یک از موجودیت های آثار خلاقانه و سپس موجودیت های دیگر در فرانمای تولید داده های ساختارمند با اصطلاحات نوع خاص منبع در استاندارد «مارک» مورد تحلیل، و انواع موجودیت های داده ای مرتبط شناسایی و تعیین شدند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که 64 درصد از اصطلاحات نوع خاص منبع در مارک وجود دارد که در فرانمای تولید داده های ساختارمند هیچ نوع موجودیت داده ای معادل آنها تعریف نشده، و تنها 36 درصد اصطلاحات نوع خاص منبع مارک با فرانمای تولید داده های ساختارمند همخوان است. بدین معنی که برای 100 اصطلاح نوع خاص منبع مارک فقط 36 معادل در فرانمای تولید داده های ساختارمند وجود داشت. در این میان، 24 اصطلاح از اصطلاحات نوع خاص منبع مارک با موجودیت آثار خلاقانه در فرانمای تولید داده های ساختارمند همخوانی کامل و دقیق داشتند و 12 اصطلاح با سایر موجودیت های فرانما همخوان بودند. نتیجه : برای توصیف و سازماندهی اشیای دیجیتالی، به دلیل آنکه بیشتر موجودیت های داده ای موجود در وب، نسخه دیجیتالی شده اشیای محتوایی فیزیکی هستند، بنابراین ویژگی های هر دو نسخه باید مدنظر قرار گیرد. همچنین با توجه به اینکه فرانمای تولید داده های ساختارمند بخشی از موجودیت های داده ای بافت کتابشناختی را در نظر نگرفته، در نتیجه این فرانما چنان چه بخواهد نگاره دانش را تکمیل کند، باید برای توصیف تمام اصطلاحات نوع خاص منبع بافت میراث فرهنگی (از جمله بافت کتابشناختی) فرانمای مناسب و ویژه طراحی نماید. نیز توصیه می شود، اصلاحات و واژگان تخصصی سایر بخش های بافت میراث فرهنگی (بافت موزه و آرشیو) با موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند تطبیق داده شوند تا زمینه برای بازنمون کامل دانش در بافت میراث فرهنگی فراهم گردد.

پژوهش حاضر با هدف بهبود کارکردپذیری صفات و روابط میان موجودیت های آثار خلاقانه «فرانمای تولید داده های ساختارمند» با بازنمایی آن ها در الگوی مرجع کتابخانه ای (ال آر ام) بر اساس روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهش را صفات (ویژگی ها و روابط) موجودیت کتاب از مجموعه موجودیت های آثار خلاقانه فرانمای تولید داده های ساختارمند تشکیل می دادند. برای گردآوری داده ها، از ابزار سیاهه وارسی مبتنی بر موجودیت ها، ویژگی ها و روابط الگوی مرجع کتابخانه ای (ال آر ام) برای بررسی میزان همخوانی با صفات موجودیت کتاب در فرانمای تولید داده های ساختارمند، و روش مشاهده طراحی شده استفاده شد. برای این منظور هر یک از صفات موجودیت کتاب در فرانمای تولید داده های ساختارمند با ویژگی ها و روابط موجودیت های مرتبط در «ال آر ام» مقایسه، و ویژگی ها و روابط همخوان شناسایی و استخراج شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که برای صفت های « نویسنده»، «قالب فایل»، «بستر نحوی رمزگذاری» و «رسانه مرتبط» در صفت های فرانمای تولید داده های ساختارمند در موجودیت «آثار خلاقانه» و صفت های «درخواست کننده» و «جنسیت» در موجودیت «شخص» در این فرانما هیچ رابطه یا ویژگی ای در الگوی «ال آرام» مطابقت نداشت. به این دلیل که «ال آرام» یک الگوی مفهومی و سطح بالاست و به موجودیت های بافت کتابشناختی و ویژگی ها و روابط آن ها در بالاترین سطح و بدون توجه به چهار گروه استانداردهای حوزه سازماندهی دانش یعنی استانداردهای محتوایی، فراداده ای، قالب بندی و تبادل داده ها به عنوان بستر بازنمون آن ها می پردازد، بنابراین این گونه صفات باید در استانداردهای فراداده ای و محتوایی لحاظ شوند. در «ال آر اِم»، نقش های پدیدآورندگان، معادل ندارند و دلیل آن مستقل بودن الگو از این چهار گروه استاندارد است و امکان افزودن نقش ها بر اساس خط مشی سازماندهی هر مرکز اطلاعاتی و کتابخانه وجود دارد. در سایر موجودیت های «کتاب»، «شیء» و «سازمان» تمامی صفت ها با ویژگی ها یا روابط در «ال آر ام» همخوانی داشتند، و الگوی «ال آرام» با وجود نگرش جامع و کلی همه را پوشش می داد. «ال آرام» نسبت به روابط بین موجودیت ها دید کاملی داشته، روابط بین موجودیت ها در آن گویاسازی شده ، و متناسب با بافت کتابشناختی شناسایی و کشف شده اند. در حالیکه در فرانمای تولید داده های ساختارمند بسیاری از روابط بین موجودیت های داده ای متناسب با بافت هدف تعیین نشده است. این فرانما باید صفاتی را برای توصیف موجودیت ها درنظر بگیرد که روابط را متناسب با هر بافت پوشش دهد. با رعایت توصیه های الگوهای مفهومی بافت میراث فرهنگی در تعیین و توسعه ویژگی ها بخصوص روابط میان موجودیت های داده ای از سوی طراحان فرانمای تولید داده های ساختارمند، کاستی های کارکردپذیری این فرانما در محیط های داده ای رفع می شود و نیز کاربردپذیری آن بهبود می یابد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی الزامات رضایتمندی کاربران پایگاه استنادی علوم جهان اسلام( ISC ) بر اساس مدل کانو است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع، توصیفی- پیمایشی از شاخه میدانی می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضاء هیئت علمی تمام وقت دانشگاه های تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور بود. ابزار گردآوری پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل کانو بود. پرسشنامه استفاده شده دارای 38 سوال به صورت زوجی، یک سوال عملکردی (مثبت) و یک سوال غیر عملکردی (منفی) بود. روایی آن از دیدگاه صاحب نظران بررسی و مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ (81/0) استفاده شد. حجم نمونه طبق جدول مورگان 382 نفر در نظر گرفته شد که در چارچوب نمونه گیری در دسترس پرسشنامه ها توزیع و گردآوری گردید. داده های بدست آمده بر اساس جدول ارزیابی مدل کانو با استفاده از نرم افزار اکسل و اس پی اس اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد از 19خواسته بررسی شده در پرسشنامه، هفت(7) خواسته اساسی، پنج (5)خواسته عملکردی و هفت(7) خواسته جذاب بود. پاسخگویان هیچ خواسته ای را به عنوان معکوس در نظر نگرفته و همچنین نسبت به هیچ کدام از گزینه ها بی تفاوت نبوده اند. نتایج نشان داد از هفت خواسته اساسی، ارائه وضعیت رتبه بندی با بیشترین ضریب رضایت (52/0)، از پنج خواسته عملکردی، ارائه وضعیت استنادی مقاله بازدید شده توسط کاربر در سایر پایگاه های استنادی توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با بیشترین ضریب رضایت (60/0) و از هفت خواسته جذاب، اطلاع رسانی در خصوص انتشارات مورد علاقه کاربر با بیشترین ضریب رضایت (74/0) در صدر قرار دارند.

هدف: مقایسه کاربرد روش های اقتصادسنجی در ارزشگذاری اقتصادی خدمات کتابخانه های مرکزی است. روش: ارزش گذاری مشروط با تکنیک اولویت های اظهار شده و روش های اقتصادسنجی چون رگرسیون خطی، لجستیک، پروبیت و هگمن استفاده شده است. جامعه آماری کاربران کتابخانه های مرکزی که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای، تعداد10 کتابخانه انتخاب و حجم نمونه با استفاده ازفرمول میشل وکارسون درسطح10درصد854 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته دو بعدی با 40 سؤال که از روایی صوری و پایایی با آلفای کرونباخ 83/0 برخوردار است. یافته ها: در بررسی اثر نهایی هر یک از متغیرها، مقدار تغییر در احتمالات پیش بینی شده متغیر وابسته الگو (تمایل به پرداخت کاربران) به ازای یک واحد تغییر در متغیر مورد نظر )در حالی که دیگر متغیرها ثابت هستند) نشان داد که بین متغیرهای توضیحی به کار گرفته شده در مدل ها هیچگونه هم خطی وجود ندارد، به گونه ای که ضریب همبستگی دو به دوی هیچ کدام از متغیرهای مستقل بیش از 54 درصد نبود. نتیجه گیری: عوامل جمعیت شناختی و فردی بیشتر از سایر عوامل برتمایل به پرداخت افراد موثر هستند. بر اساس کشش وزنی متغیر درآمد، درصورت ثابت بودن سایر عوامل موثر، افزایش1 درصدی در درآمد پاسخگویان احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی را بیش از 70% افزایش می دهد. تفاوت معنی داری در نتایج حاصل از دو روش لاجیت و پروبیت خطی مشاهده نشد. روش دو مرحله ای هگمن نیز با وجودی که می تواند میان عوامل موثر بر پذیرش تمایل به پرداخت و نیز عوامل موثر بر میزان آن تمایز قایل شود، در مجموع تمایل به پرداخت را نسبت به دو روش دیگر به میزان کمتری برآورد نمود.

هدف: این مقاله با هدف درک عمیق از رفتار اشتراک دانش انجام شده است و سعی دارد با تحلیل نظریه های کاربردی در این حوزه به این موضوع بپردازد. روش: مقاله حاضر مروری نقلی است و با استفاده از روش کتابخانه ای به مطالعه انواع مقالاتی میپردازدکه در داخل و خارج ازکشور با اتکا به نظریه های مختلف به بررسی عوامل انگیزشی مؤثر بر رفتار اشتراک دانش پرداخته اند. یافته ها: عوامل انگیزشی مختلف که افراد را برای انجام رفتار اشتراک دانش تحت تاثیر قرار می دهند با تحلیل نظریه هایی از رشته های روانشناسی اجتماعی، اقتصاد، علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیریت که در مطالعات مربوط به این حوزه به کار رفته اند، مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد نظریه عمل منطقی، نظریه رفتار برنامه ریزی شده، نظریه تبادل اجتماعی، نظریه تعادل، نظریه خودمختاری، نظریه سیگنالینگ پرهزینه و نظریه تمرکز نظارتی از رشته روانشناسی اجتماعی، نظریه وابستگی به منابع از رشته اقتصاد، نظریه وضعیت ناهمگون دانش از رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و نظریه جو سازمانی از رشته مدیریت، در حوزه رفتار اشتراک دانش قابلیت کاربرد دارند. نتیجه گیری: به منظور تفسیر رفتار اشتراک دانش نیاز به تحلیل نظریه های کاربردی و اقتباس شده از سایر رشته ها در این حوزه بود که بتوان بینشی عمیق از قابلیت های روانی، اقتصادی، سازمانی و همچنین فردی که در نیت افراد در به اشتراک گذاری دانش تاثیر گذارند ایجاد نمود. اشتراک دانش می تواند بخش اعظم درک خود را از نظریه های روانشناسی اجتماعی به دست آورد. مفاهیمی مانند نگرش و قصد رفتاری ناشی از این نظریه ها در رفتار اشتراک دانش تاثیر می گذارد.

هدف: پژوهش حاضر بر آن است که به تعیین وضعیت آینده روند اشاعه تولیدات علمی پژوهشگران علم اطلاعات و دانش شناسی در شبکه های اجتماعی از دیدگاه خبرگان علم اطلاعات و دانش شناسی ایران بپردازد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و با استفاده از روش آمیخته انجام شده است. در بخش آلتمتریکس تمام مقالات حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی که در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند، از نظر شاخص های آلتمتریکس در شبکه های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و میزان اشاعه هر یک از گرایش های موضوعی به روش تحلیل محتوای کمی مشخص شد. سپس برای پیش بینی آینده اشاعه تولیدات علمی در شبکه های اجتماعی از مطالعه دلفی، سناریونویسی و پیمایشی تحلیلی استفاده شد. یافته ها: بر اساس پژوهش حاضر ریسرچ گیت، مندلی و آکادمیا از شبکه های اجتماعی مورد استقبال پژوهشگران وکتابداری و اطلاع رسانی، مطالعات سنجشی و بازیابی اطلاعات از اولویت های پژوهشی برتر در شبکه های اجتماعی در افق ده ساله آینده خواهند بود. نرخ رشد اشاعه تولیدات علمی پژوهشگران علم اطلاعات در شبکه هایاجتماعی از سناریوی رشد تداوم گذشته پیروی خواهد کرد. همچنین توسعه کیفی تولیدات علمی، میزان جذابیت موضوعات پژوهشی و خود آرشیوی بیش از سایر عوامل بر روند رشد اشاعه در سال های آتی تأثیرگذار خواهند بود. نتایج: از نمره اشاعه می توان به عنوان یکی از سنجه های جایگزین شاخص های آلتمتریکس در برون یابی روند علم، پیش بینی های آتی و ارزیابی پژوهشگران حاضر در شبکه های اجتماعی استفاده کرد. امر اشاعه اطلاعات در شبکه های اجتماعی بیش از سایر عوامل به کیفیت بروندادهای علمی مرتبط خواهد بود.

هدف: شناسایی میانگین تمایل به پرداخت کاربران برای خدمات کتابخانه های مرکزی دانشگاهی، عوامل مؤثر بر آن، و تخمین ارزش پولی کل خدمات کتابخانه ها از نظر کاربران. روش شناسی: ازارزش گذاری مشروط به روش پیمایشی تحلیلی به شیوه دومرحله ای هکمن و فن اولویت های اظهارشده استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کاربران کتابخانه های مرکزی اعم از دانشجویان، اعضای هیئت علمی، و کارکنان دانشگاه های زیرنظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند. با نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای، 10 کتابخانه مرکزی دانشگاهی انتخاب شد که با استفاده از فرمول میشل و کارسون در سطح 10%، حجم نمونه ای برابر با 854 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه پژوهشگرساخته دو بُعدی با 40 پرسش بود و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، رگرسیون خطی، لجستیک، و پروبیت استفاده شده است. یافته ها: نتایج مرحله اول روش هکمن (الگوی پروبیت) نشان دهنده عوامل مؤثر بر احتمال وجود تمایل به پرداخت کاربران و مرحله دوم این روش (الگوی رگرسیونی خطی)، بیانگر عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت آنان است.بنابراین، براساس کشش وزنی متغیر درآمد، با فرض ثابت بودن سایر عوامل مؤثر، افزایش 1% در درآمد پاسخ گویان، احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی را بیش از 70% افزایش می دهد. کشش کل وزن داد ه شده متغیرهای مستقل انجام پژوهش، فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی، محیط و امکانات رفاهی، و نحوه برخورد کتابداران با ثابت بودن سایر عوامل، یک درصد افزایش در متغیرهای ذکرشده، پذیرش تمایل به پرداخت کاربران را به ترتیب 301/0، 665/0، 84/0، و 129/0 افزایش می دهد. نتیجه گیری: تفاوت معناداری در نتایج دو روش لاجیت و پروبیت خطی مشاهده نشد. از سوی دیگر، روش دومرحله ای هکمن باوجودی که می تواند میان عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت و میزان آن تمایز قایل شود، درمجموع تمایل به پرداخت را نسبت به دو روش دیگر به میزان کمتری برآورد کرد. ارزش پولی کل خدمات کتابخانه های مرکزی از نظر کاربران بررسی شده به میزان 125,072,789,113 ریال ارزیابی شد.

قرآن کریم تنها برنامه زندگی است که سعادت و خوشبختی را برای هر فرد تضمین می کند، در این اساسنامه که از سوی خداوند حکیم تنظیم شده، نیازهای ریز و درشت او برای رسیدن به کمال سعادت وخوشبختی مطرح شده است .اسلام با همه عنایتی که به پیشرفت های علمی و صنعتی و زندگی مادی دارد، پیوسته خدا، تقوا، راستی و درستی، اخلاق و ملکات فاضله، اعمال شایسته و پسندیده در درجه اول و سرلوحه اوست در حقیقت یکی از ویژگی های قرآن کریم، دارای ظاهر و باطن بودن آن است که تا چندین لایه درونی ادامه می یابد، از روش های پژوهش مناسب و علمی برای کشف لایه های درونی ظواهر آیات قرآن، تحلیل محتوای کیفی کلام است. با توجه به تحقیقات گسترده ی که در حوزه علوم قرآنی صورت گرفته است. مفسران و پژوهشگران قرآنی غالبا آیات اخلاقی قرآن را در سه محور الهی، فردی و اجتماعی طبقه بندی می کنند. بر همین اساس به منظور انجام این پژوهش، محور سوم یعنی آیات اخلاق اجتماعی انتخاب و بر اساس فن تحلیل محتوای مضمونی و بر مبنای واحد آیات و به صورت کمّی و کیفی، جداول تحلیل محتوا تشکیل شد. و سپس مقوله ها و زیر مقوله های هر آیه همراه با بسامد آیات و کلیدواژه های ضمنی و لفظی استخراج شد. دامنه پژوهش 427 آیه از آیات اخلاق اجتماعی است که پس از تفکیک آن از آیات اخلاق الهی با 521 آیه و اخلاق فردی با 345 آیه تحلیل محتوا شد ابزار پژوهش در بخش معانی لفظی قرآن کریم با ترجمه استاد محمدمهدی فولادوند و در بخش کیفی ترجمه تفسیر المیزان مورد استفاده قرار گرفت نتایج پژوهش نشان داد آیات اخلاق اجتماعی دارای 10 مقوله و 89 زیر مقوله می باشد. مقوله ارزش های اسلامی در مورد اموال با 18%، ارزش های اخلاقی در مورد گفت و شنود 13%، حقوق اعضای جامعه 11 %، خانواده 10%، آداب معاشرت 7% ، وفای به عهد7% و عدالت و ظلم 6 % می باشد.تاکید بیشتر قرآن کریم و امر بر انفاق،اطعام فقرا، حفاظت از اموال یتیم،پرداخت زکات و نهی از کم فروشی،تجاوز به مال یتیم و ربا از نشانه توجه متکلم این کلام الهی به حفظ و تحکیم روابط اجتماعی در جامعه اسلامی می باشد.

دف پژوهش حاضر، شناسایی مفاهیم اجتماعی قرآن کریم، با تأکید بر جامعه شناسی زن، خانواده و ازدواج به منظور ارائه ی مدل خانواده ی موفق قرآنی می باشد.رویکرد پژوهش حاضر، از نوع آمیخته (کمی و کیفی) است. از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و نظریه ای مبنایی است.دامنه ی پژوهش حاضر، آیات اجتماعی قرآن کریم با موضوع زن، ازدواج وخانواده است بر همین اساس، تعداد 398 آیه انتخاب و ترجمه ی آیات وارد نرم افزار اکسل گردید. تحلیل آیات با استفاده از کدگذاری باز و محوری انجام و مقوله های محوری در سه موضوع خانواده، ازدواج و زن تعیین شد. جامعه آماری پژوهش شامل متخصصان علوم قرآنی و جامعه شناسی است که به شیوه ی گلوله برفی انتخاب شد. روایی پرسش نامه توسط 12 نفر از متخصصان علوم قرآنی و پایایی ابزار پژوهش با استفاده از آزمون آلفای کرنباخ مورد سنجش قرار گرفت و مقدار 87/0 حاصل شد. یافته های پژوهش نشان داد، از تحلیل آیات  قرآن کریم در موضوع مورد مطالعه 30  مقوله ی محوری، 302 مفهوم و 691 کد  حاصل شد که به ترتیب در بخش خانواده با 13 مقوله ی محوری ، 78 مفهوم  و  300 کد، در بخش ازدواج 8 مقوله محوری،  64 مفهوم  و 111 کد و در بخش زنان با 6 مقوله ی محوری ،160 مفهوم و 280 کد  منتج گردید.  بیشترین کد حاصل شده  در بخش خانواده به دست آمد که در اصل ارائه ی مدل مفهومی پژوهش حاضر هم تأکید بر همین موضوع دارد. همچنین تحلیل آیات نشان داد که بیشترین آیات در موضوع زنان با  206 آیه ، در موضوع خانواده با  145 آیه و در موضوع ازدواج با 47 آیه می باشد. رهاورد پژوهش حاضر پیوستگی آشکار و پنهان آیات قرآن کریم است که نشان دهنده ی اهمیت نهاد خانواده در پیشرفت های اجتماعی جوامع اسلامی است. 

هدف: پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی ارتباط میان عوامل جمعیت شناختی و میزان استفاده اعضای هیئت علمی پژوهشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری ایران از مؤلفه های مدیریت اطلاعات شخصی بپردازد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش را 302 نفر از اعضای هیئت علمی پژوهشگاه های وابسته به وزارت علوم تشکیل می دهد که بر مبنای روش نمونه گیری طبقه ایِ تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته ای بود که بر اساس چارچوب نظری «جونز» (2012) و نظرهای سایر صاحب نظران حوزه مدیریت اطلاعات شخصی طراحی شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری اس پی اس اس تجزیه وتحلیل گردید. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد اعضای هیئت علمی از نظر میزان به کارگیری مؤلفه های مدیریت اطلاعات شخصی در وضعیت مطلوب و بالاتر از میانگین مورد انتظار بودند. از نظر میانگین، استفاده از شش مؤلفه مدیریت اطلاعات شخصی بین اعضای هیئت علمی زن و مرد، گروه های تحصیلی، درجه علمی، مرتبه علمی و سابقه کاری افراد تفاوت معناداری وجود داشت. سنّ افراد با میزان استفاده آنان از مؤلفه های مدیریت اطلاعات شخصی ارتباطی نداشت. نتایج: با توجه به یافته های پژوهش، به منظور ارتقای مهارت های مدیریت اطلاعات شخصی اعضای هیئت علمی، برگزاری دوره های آموزشی و نیز توزیع جزوه های آموزشی، بروشور، اسلایدهای آموزشی پیشنهاد گردید.

هدف: پژوهش شناسایی میانگین تمایل به پرداخت کاربران برای خدمات کتابخانه های مرکزی و عوامل موثر بر آن در شرایط بحرانی و بهبود و تخمین ارزش اقتصادی کل خدمات کتابخانه از نظر کاربران مورد بررسی است. روش: ارزش گذاری مشروط و تکنیک تمایل به پرداخت که بخشی از روش ترجیحات اظهارشده هستند، استفاده شد.جامعه آماری پژوهش کاربران کتابخانه های مرکزی اعم از دانشجویان ، اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاههای زیر نظر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری هستند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای ، تعداد10 کتابخانه مرکزی انتخاب شد.حجم نمونه با استفاده از فرمول میشل وکارسون درسطح10درصد854 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته دو بعدی با 40سؤال که برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری مانند، آمار توصیفی و رگرسیون خطی و لجستیک استفاده شده است. یافته ها : میانگین تمایل به پرداخت برای هرنفر در استفاده ماهیانه از خدمات کتابخانه های مرکزی در شرایط بهبود برابر84100 ریال و درشرایط بحرانی برای حفظ خدمات کتابخانه تقریباً مبلغ 101560 ریال است. 6/17 درصد تمایل به پرداخت مبلغی در شرایط بحرانی نداشتند. نتایج نشان می دهد متغیرهای شغل، تحصیلات و میزان درآمد کاربران دارای تاثیر مثبت و معنی دار اما متغیر جنسیت افراد تاثیری در تمایل به پرداخت بیشتر برای استفاده سالیانه از خدمات کتابخانه مرکزی ندارد.مقدار میانگین تمایل به پرداخت ماهیانه برای هر فرد جهت استفاده از خدمات کلی کتابخانه مرکزی با استفاده از انتگرال تمایل به پرداخت برابر 92830 ریال به دست آمد.