ترجمه شناسی

نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۳۹۷ مورد.

۴۱.

پذیرش ادبی گوستاو فلوبر در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا فارسیان مهشید جعفرزاده باکویی

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هشتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: رئالیسم ترجمه ادبیات تطبیقی رمان پذیرش ادبی گوستاو فلوبر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۱ تعداد دانلود : ۷۷۵

گوستاو فلوبر، پایه گذار مکتب رئالیسم و جزو نخستین نگارندگان رمان مدرن به شمار می آید. او علاوه بر دقت و وسواس بی حد در گزینش جملات که سبک نگارش وی را از دیگر نویسندگان متمایز می کند، نگاهی روان کاوانه به مسائل و دردهای اجتماعی دارد. شاهکار او رمان مادام بواری است که تأثیر بسزایی بر نگارش بسیاری از رمان های بزرگ جهان داشته است. باوجوداینکه برخی از آثار وی توسط مترجمان بنام به فارسی ترجمه شده اند اما مترجمان دیگری نیز، دست به ترجمه دوباره و چندباره این آثار زده اند که این مسئله خود به نوعی گواه اهمیت و حضور این نویسنده و آثار وی در ادبیات فارسی است. این مقاله خواهد کوشید تا به بررسی جایگاه این نویسنده، آثار وی و میزان تأثیرگذاری او بر نویسندگان ایرانی و سیر داستان نویسی فارسی بپردازد.

۴۲.

تأثیر هنجارها بر روند ترجمه (موردپژوهی: ترجمه های معاصر قرآن مجید)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا خزاعی فرید خلیل قاضی زاده

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هشتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: هنجار سبک ادبی ترجمه تحت الفظی ترجمه معاصر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۲۰ تعداد دانلود : ۶۷۰

به اعتقاد گیدئون توری، ترجمه رفتاری مبتنی بر هنجار است: مترجم در جریان آموزش های مستقیم و غیرمستقیم خود، هنجارهای زبانی، فرهنگی و اجتماعی متداول میان مترجمان عصر خود را می آموزد و آن ها را آگاهانه یا ناآگاهانه در شیوه ترجمه خویش بکار می برد؛ به عبارت دیگر، ترجمه تحت تأثیر محدودیت های زبانی، اجتماعی و فرهنگی که فرهنگ مقصد بر ترجمه اعمال می کند صورت می گیرد. بااین حال، به اعتقاد توری، مترجمان در پذیرش یا رد هنجارها آزادی دارند هرچند که عموماً تمایل دارند از هنجارها تبعیت کنند؛ چون تبعیت از هنجارها پاداش به دنبال دارد و نقض هنجارها ممکن است با طرد و مخالفت روبرو شود. این تحقیق بر اساس این فرضیه است که در دوره معاصر، عمدتاً بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، سبکی جدید در ترجمه قرآن پدید آمده که ریشه های اجتماعی و فرهنگی دارد. این سبک جدید بر خلاف سبک تحت اللفظی پیش از خود و در تقابل با آن مشخصاً سبکی ادبی است. تا قبل از انتشار ترجمه مرحوم قمشه ای ترجمه ها تحت اللفظی بودند و هنجارهای ترجمه و انتظارات خوانندگان قرآن بر یکدیگر منطبق بود. پس از انتشار ترجمه مرحوم قمشه ای، حرکتی متفاوت به سوی سبکی جدید آغاز شد؛ سبکی ادبی که رد پای آن به وضوح در تمامی ترجمه های معاصر قرآن دیده می شود. بنا بر فرضیه تحقیق، ترجمه های متعددی که در این دوره به چاپ رسیده اند مثالی از تأثیر هنجارها بر ترجمه است. اگرچه انتظار می رود که هر ترجمه قرآن تجربه ای زبانی و سبکی متفاوتی باشد، ولی تحقیق نشان می دهد که همه ترجمه ها در سبک اشتراک دارند و در تفسیر معنی قرآن است که با یکدیگر متفاوت اند و با توجه به اینکه کسانی که به ترجمه قرآن پرداخته اند غالباً ادیب به حساب می آیند می توان ترجمه های معاصر قرآن را طبع آزمایی ادبی مترجمان ادیب در حوزه ترجمه قرآن نامید.

۴۳.

نقد و تحلیل تعدیلات ساختاری در ترجمه طسوجی و اقلیدی از هزار و یک شب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مهدی مسبوق شهرام دلشاد

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هشتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: هزار و یک شب طسوجی اقلیدی تعدیلات ساختاری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۳۲ تعداد دانلود : ۶۹۰

با توجه به تفاوت های ماهیتی و ساختاری زبان مبدأ با زبان مقصد و سایر عوامل فرهنگی و سبکی، مترجم ناگزیر به اعمال تغییراتی در متن مبدأ است؛ لذا مقصدگرایانی نظیر لادمیرال مترجم را به اعمال تغییرات در حوزه های مختلف ساختاری فرا می خوانند تا سلاست وخوانایی متن ترجمه افزایش یابد و خصیصه بازآفرینی در ترجمه پدید آید. پژوهش پیش رو می کوشد تعدیلات ساختاری ترجمه طسوجی و اقلیدی از هزار و یک شب را از چهار منظر تعدیل در ساخت نحوی کلام، تعدیل در شیوه خطاب، تعدیل بلاغی و تعدیل آوایی مورد نقد و تحلیل قرار دهد. برآیند پژوهش نشان می دهد که طسوجی و اقلیدی رویکردی مقصدگرا در جابه جایی و تعدیل ساختار جمله دارند. در ترجمه اقلیدی نمونه های فراوانی را می توان یافت که تعدیلات ساختاری مناسبی در آن صورت گرفته و در پاره ای از موارد عدم ایجاد تعدیلات ساختاری به ویژه در بخش آوایی موجب زیبایی ترجمه او نسبت به ترجمه طسوجی شده است. طسوجی نیز تعدیلات عمده ای در هر چهار لایه یادشده اعمال نموده و این رویکرد، نقش عمده ای در خوانایی ترجمه او ایفا نموده هر چند که لطمه ای سبکی نیز به اصل کتاب وارد کرده است. در نتیجه طسوجی بیش از اقلیدی به تعدیلات ساختاری روی آورده و ترجمه او از شیوایی و جذابیّت بیشتری برخوردار است.

۴۴.

تفاوت های نحوی به عنوان چالشی در ترجمه ادبی؛ برگردان ضمیر سوم شخص مفرد در ترجمه انگلیسی غزل حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمد حسینی معصوم الهه علیزاده

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ترجمه ادبی انگلیسی فارسی نظام ضمیری ضمیر سوم شخص مفرد

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۹۸۹ تعداد دانلود : ۶۱۶

منشأ بسیاری از ایهام های جذّاب شعر حافظ، در چندگانگی تفسیر های مربوط به تعیین مخاطب شعر اوست. مترجم ادبی موفّق کسی است که درجه ابهام آمیزی متن را در فرایند ترجمه حفظ کند. یکی از مشکلاتی که در فرایند ترجمه رخ می دهد، عدم تناسب ساخت های دستوری و ویژگی های صرفی و نحوی زبان مبدأ و مقصد است. این امر در ترجمه ادبی و به ویژه ترجمه شعر که گاه مبتنی بر همین ویژگی های صوری برای خلق ابهام های خیال انگیز است، بیش ازپیش چالش برانگیز خواهد بود. با توجه به فقدان مشخصه جنس در نظام ضمیری زبان فارسی، برگردان ضمیر «او» که به معشوق حافظ اشاره می کند، در ترجمه انگلیسی امری چالش برانگیز است، چراکه مترجم مجبور به استفاده از یکی از دو ضمیر مذکّر یا مؤنّث خواهد بود که هرکدام تفسیری خاص را برمی انگیزد. این مقاله با بررسی نمونه هایی از ترجمه شعر حافظ توسط سه مترجم، به تحلیل و دسته بندی شیوه های ایشان در برگردان ضمیر سوم شخص مفرد می پردازد.

۴۵.

Грамматические способы выражения управления русских прилагательных, словообразовательно соотносительных с глаголом в персидском языке (روش های دستوری بیان هدایت نحوی صفات روسی و افعال مرتبط با آن ها به لحاظ واژه سازی در زبان فارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا محمدی محبوبه علیاری شوره دلی مصیب زارعی

منبع: "پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۵ Исследовательский журнал русского языка и литературы, vol. ۵. ۲۰۱۵ (۱)"

کلیدواژه‌ها: فعل صفت زبان فارسی زبان روسی هدایت نحوی روش بیان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۱۲ تعداد دانلود : ۹۵۰

در مقاله حاضر بر اساس تجزیه و تحلیل مثال های متعدد، هدایت نحوی صفات و افعال مرتبط با آن ها به لحاظ واژه سازی در زبان روسی و نحوه بیان آن به زبان فارسی بررسی می شود. در زبان روسی صفت و فعل می توانند به عنوان جزء اصلی گروه واژه و جمله به کار روند و حالت نحوی کلمه وابسته به خود را تعیین کنند. به طور مثال: شبیه به توپ، راضی از پسر، وفادار به قول، به پیروزی ایمان داشتن. نتایج به دست آمده نشان می دهد، هدایت نحوی صفات و افعال مرتبط با آن ها به لحاظ واژه سازی براساس روابط زیر صورت می گیرد: 1. بین هدایت نحوی صفت و فعل تفاوت کامل وجود دارد؛ 2. بین هدایت نحوی صفت و فعل شباهت کامل وجود دارد؛ 3. بین هدایت نحوی صفت و فعل تشابه و تفاوت نسبی وجود دارد. در بیشتر مواقع مفهوم هدایت نحوی صفت و فعل در زبان روسی با استفاده از انواع حروف اضافه: برای، از، به، و ساختار رایی و همچنین ساختار اضافه ای به زبان فارسی بیان می شود.

۴۶.

تفاوت های معنادار و دلالت های فرهنگی آن در برگردان فارسی نمایش نامه های برتولت برشت (نمونه های مطالعاتی: ارباب پونتیلا و نوکرش ماتی، بَعل، در جنگل شهر، رؤیاهای سیمون ماشار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فراز حسامی محمدجعفر یوسفیان کناری محمود حسینی زاد

منبع: جستارهای زبانی دوره ششم بهمن و اسفند ۱۳۹۴ شماره ۷ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان ترجمةتئاتری برتولت برشت نمایش نامه های فارسی نورمن فرکلاف

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۲۶۸ تعداد دانلود : ۷۲۳

این مقاله سعی دارد با تکیه بر روش تحلیل گفتمان فِرکلاف و تأکید او بر تعامل میان پدیده های زبانی، متن ها و بافت های اجتماعی نشان دهد که چگونه ترجمة آثار نمایشی از فرهنگ مبدأ می تواند تحت تأثیر گفتمان های غالبِ زبان مقصد قرار گرفته و برداشت های متفاوتی را تولید کند. برگردان فارسی نمایش نامه های برتولت برشت به دلیل وجود تلویحات تاریخی متناسب با وضعیت اجتماعی ایران در فاصلة دو دهة پرآشوب پنجاه و شصت خورشیدی بهترین نمونه های مطالعاتی برای اثبات فرض بالا محسوب می شوند. این تحقیق به روش نمونه کاوی توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته و داده های اولیة آن به شیوه های کتابخانه ای و یا مواجهة مستقیم با متون زبان اصلی گردآوری شده اند. مقالة حاضر نشان می دهد که مترجمان ایرانی آثار برشت به شکلی خودآگاه یا ناخودآگاه دلالت های فرهنگی مستتر در زبان مبدأ را به تبع گرایش های سیاسی خود و یا روحیة انقلابی تودة مخاطبانشان در هر دورة تاریخی تغییر داده و متناسب با تقاضای گفتمانی جامعة خود ساخته اند. به این منظور، از میان چهل برگردان متون نمایشی برشت در ایران، ترجمه های متعددی از چهار نمایش نامة «ارباب پونتیلا و نوکرش، ماتی»، «بعل»، «در جنگل شهر» و «رؤیاهای سیمون ماشار» مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های این پژوهش نشان می دهد بخش عمده ای از آثار نمایشی برشت در ایران متناسب با بسترهای سیاسی- اجتماعی تأثیرگذار و یا گفتمان های غالب هر دوره– دست کم تا حدی در سطح واژگانی و مفهومی- مشمول تحریف فرهنگی شده اند.

۴۷.

شگرد ساده سازی وتابوهای فرهنگی در برگردان های مرعشی پور از رمان های راه و کوچه مدق نجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرامرز میرزایی محمد راسخ مهند سید اسماعیل قاسمی موسوی

منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: ساده سازی نجیب محفوظ مرعشی پور تابوهای فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۲۳۵ تعداد دانلود : ۹۲۳

ساده سازی (Simplification) از همگانی های ترجمه است که در آن مترجم با بهره مندی از شگردهای ویژه، زبان ترجمه را ساده و روان می کند. از نظر بیکر، این ویژگی گرایش به ساده کردن مسائل برای خواننده و نیز گرایش به انتخاب یک تفسیر و پیشگیری از دیگر تفاسیر است. در این حالت، مترجم سطح وضوح را با از بین بردن ابهام ها بالاتر می برد. در این مقاله، با توجّه به تعریف بیکر از همگانی ها، به ویژه ساده سازی، و با روش توصیفی تحلیلی انواع ساده سازی در ترجمة محمّدرضا مرعشی پور از دو رمان نجیب محفوظ «الطّریق» و «زقاق المدق» واکاوی می شود. البتّه مسئلة اصلی این پژوهش، نقش ساده سازی در انتقال تابوهای فرهنگی است که با در نظر گرفتن تفاوت هنجارهای فرهنگی زبان مقصد نسبت به زبان مبدأ دردسر کمی نیست. یافته های پژوهش نشان می دهد که حذف ساختارهای پیچیده و جایگزینی آن با ساختارهای ساده تر، ساده سازی ساختار حال، کاهش معنای واژگان مشکل یا حذف برخی واژگان، به ویژه حذف یا کاهش تابوهای فرهنگی که بارزترین آن، توصیف صحنه های جنسی است، ویژگی بارز سبک فردی مرعشی پور به شمار می رود. اگرچه متن ترجمه در مقایسه با متن مبدأ، از نظر واژگان، دستور و سبک ساده تر شده است، امّا حذف تابوهای فرهنگی متن مبدأ، اشتباه های مترجم و ساده سازی های گوناگون زمینه ای می سازد که نه چندان کم، مقصود نویسنده از دست برود.

۴۸.

شادی ها و غمگنی های مترجم: خوانش و تحلیل انتقادی آرای ترجمانیِ خوزه اوُرتِگا گاسِت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا لرزاده

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هشتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: سکوت نسبیت عام میانجی گری خوزه اورتگا گاست شادی ها و غمگنی ها ارتباط بینازبانی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۸۲۱ تعداد دانلود : ۴۱۲

گاه جدل بی حاصل و غیرکاربردی در زمینه معنا به مباحثی چون ترجمه افراطی کواین کشیده می شود که در آن، معنا نه طی تعامل بینافردی، بلکه به صورت رفتارشناسانه و طی ارتباط میان عمل و بافتار حاصل می شود و معنا دست نیافتنی تصویر می شود. در این میان، فیلسوف اسپانیایی، خوزه اورتگا ی. گاست کمی از این فضای منطقی محض دوری می گزیند: وی هرچند همه امور بشری را در عین محتمل بودن دست نیافتنی می شمارد، نسبیت عام حاکم بر ارتباط درون زبانی و بینازبانی را پذیرفته و بسط می دهد و تعامل زبانی را عامل مفاهمه گویش وران زبان می داند. به زعم وی، سهل و ممتنع بودن برقراری ارتباط باعث تن دادن ساده و بی پیرایه آن به تحلیل نمی شود و ترجمه نیز باری افزون بر ارتباط نخستین بر گردن مترجم می گذارد تا در فضای سکوت زبانی وارد شود و با ناگفته ها انتقال معنا کند. این مقاله ضمن تبیین و تحلیل نقادانه تفصیلی آرای مذکور، الگوی ترجمانی ارائه شده از سوی اورتگا را به تصویر می کشد و کاربرد آن را در عمل ترجمه بررسی می کند. در پایان و پس از مداقه در این نظرات می توان نتیجه گرفت که توجه فراوان اورتگا به بافت و کلان اندیشی نظری وی گاهی باعث می گردد که اهمیتی شاید بیش از واقع به ناگفته های درون و بینازبانی داده شود و برای مترجم نقشی برسازنده و ابداع گر قایل شود که شاید در مورد ترجمه ادبی صادق باشد، ولی نادیده گرفتن اینکه بخش اعظم عمل ترجمه در حیطه متون غیرادبی است، نقش و رسالت مترجم را دچار انحراف و دگرگونی بسیار

۴۹.

خوانش راهبرد های ترجمه با الگوی برخورد «من غالب» با «دیگری مغلوب» از منظر اریک لاندوفسکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی بابک معین

منبع: جستارهای زبانی دوره ششم مرداد و شهریور ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: لاندوفسکی شبیه سازی هویتی طرد هویتی تفکیک هویتی پذیرش هویتی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۴۰۸ تعداد دانلود : ۷۷۱

همان گونه که از سوسور به بعد بر جای مانده است، معنای واحدها به شکل جوهره ای و ایجابی در خود واحدها نمی باشد، بلکه معنا اساساً جنبه ای افتراقی دارد. از این منظر همة بها به «ارتباط» داده می شود تا به تک تک واحدها یا واژه ها به شکلی مجزا. همین مسئله دربارة سوژه («من»/ «ما») و هویت او نیز صدق می کند: سوژه نیز با «تفاوت»، خود را تعریف می کند و برای نائل آمدن به هویتی مشخص به دیگری («او») نیاز دارد. بر همین اساس، لاندوفسکی الگوی کلی را مطرح می کند که شامل چهار استراتژی گوناگون دربارة وجوه متفاوت برخورد «خودِ» غالب ِمرجع (یک گروه غالب مرجع) با «دیگری» مغلوب است؛ الگویی که باید آن را به شکل ریشه ای برگرفته از «مربع معناشناسی» گرمَس دانست. این استراتژی ها عبارت اند از شبیه سازی، طرد، تفکیک و پذیرش هویتی. هدف اصلی این مقاله این است که نشان دهد می توان این الگو را در قلمرو ترجمه که فضای پر تنش برخورد زبان خود با زبان دیگری بیگانه است، پیاده کرد. اما پرسش اصلی این است که اساساً چگونه می توان الگوی هویتی لاندوفسکی را برای خوانش تازه ای از استراتژی های ترجمه به کار برد؟

۵۰.

هوش روایی و کیفیت ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه حیدری مسعود خوش سلیقه محمدرضا هاشمی

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: انگلیسی فارسی کیفیت ترجمه هوش روایی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۸۴ تعداد دانلود : ۶۶۶

علاوه بر مهارت های زبانی در ترجمه که در طول چند دهه گذشته همواره مورد توجه محققان این رشته بوده، بسیاری از مباحث و مطالعات جدید در حوزه کیفیت ترجمه، معطوف به تأثیر غیرقابل انکار جنبه ذهنی و شناختی مترجم در ترجمه شده است. در این تحقیق در پی این هستیم تا از این رویکرد روان شناسانه استفاده کنیم و به بررسی رابطه احتمالی بین مفهوم نوظهور هوش روایی (در حوزه مطالعات ترجمه) و کیفیت ترجمه بپردازیم. در این مطالعه رابطه محتمل بین هوش روایی و کیفیت ترجمه مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق 104 دانشجوی سال چهارم ترم آخر رشته مطالعات ترجمه در مقطع کارشناسی شرکت کردند. یافته های تحقیق نشان دادند که رابطه معناداری بین کیفیت ترجمه دانشجویان و هوش روایی آن ها وجود دارد. تمام زیرگروه های هوش روایی نیز با کیفیت ترجمه رابطه ای معنادار داشتند. به علاوه، در این تحقیق تفاوت معناداری بین کیفیت ترجمه دو گروه دانشجویان با هوش روایی بالا و دانشجویان با هوش روایی پایین وجود داشت. در پایان، یافته های تحقیق مورد بحث و بررسی قرارگرفته اند و به نتایج حاصل از آن اشاره شده است.

۵۱.

بومی سازی مدل پنجگانة عناصر فرهنگی نیومارک با زبان و فرهنگ فارسی: ارائة تقسیم بندی نه گانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرضا هاشمی نادیا غضنفری مقدم

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ترجمه جلال آل احمد زبان فارسی نیومارک

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۲۱۶۱ تعداد دانلود : ۸۳۱

گاهی مترجمان به هنگام ترجمة عناصر و مفاهیم فرهنگی اعم از اجتماعی، مذهبی و سیاسی و گاهی تاریخی، با چالش ها و تردیدهایی رو به رو می شوند. صاحب نظران ترجمه دیدگاه های مختلفی دربارة شیوة مواجهه با این گونه چالش ها ارائه کرده اند. نیومارک یکی از این صاحب نظران است که با ارائة تقسیم بندی ای پنج گانه از مفاهیم فرهنگی، برای ترجمة آن ها پیشنهادهایی داده است. چارچوب نظری نیومارک مبنای مطالعات متعددی در زبان فارسی قرار گرفته است؛ اما پرسش این است که آیا می توان الگوی نیومارک را در ترجمة مفاهیم فرهنگی فارسی به کار گرفت؟ هدف از انجام پژوهش حاضر ارائة پاسخی هرچند محدود به این پرسش است. دراین راستا، چهار داستان کوتاه محاوره ای، حاوی مفاهیم فرهنگی، از آثار جلال آل احمد انتخاب گردیدند و براساس مدل پیشنهادی نیومارک بررسی شدند. یافته ها نشان داد که مدل پیشنهادی نمی تواند تمام عناصر فرهنگی فارسی را در برگیرد. به این دلیل، چهار شاخة جدید به الگوی نیومارک افزوده شد و تغییراتی جزئی در بخش های دیگر آن صورت گرفت. نتایج این پژوهش می تواند برای مقاصد آموزشی و تربیت مترجم مفید باشد.

۵۲.

مقایسة رویکرد ارزیابی مدرسان ترجمة فارسی با نظریه های شاخص ارزیابی ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آیناز سامیر مسعود خوش سلیقه خلیل قاضی زاده

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ارزیابی ترجمة دانشجویی آموزش مترجمی انگلیسی رویکردهای مدرسان ترجمه نظریة ارزیابی کیفیت ترجمه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۶۵۰ تعداد دانلود : ۷۳۳

در این پژوهش توصیفی تلاش شد تا معیارها و رویکردهای مدرسان ترجمه، در بستر آموزشی ایران، برای ارزیابی کیفیت ترجمة دانشجویان بررسی شود. دوازده نفر از مدرسان باسابقه و متخصص در ترجمه در دانشگاه های مختلف ایران، برای مصاحبه دعوت شدند. با تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها، رویکردهای آن ها در ارزیابی کیفیت ترجمه بررسی شد و سپس، میزان تفاوت و شباهت رویکرد مدرسان ترجمة ایران با مدل ها و رویکردهای ارزیابی که نظریه پردازان ارزیابی ترجمه ارائه کردند، بررسی گردید. یافته های حاصل از مصاحبه ها برطبق شیوة تحلیل داده های کیفی نظریة داده بنیاد، کدگذاری و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که میان مدرسان ترجمه در انتخاب رویکردهای ارزیابی کیفیت ترجمه شباهت و اشتراکات بسیاری وجود دارد و تا حد زیادی با رویکردهای ارزیابی کیفیت ترجمه که نظریه پردازان بین المللی ارائه کرده اند، مطابقت می کند و تنها تفاوت، در میزان اهمیت معیارهای ارزیابی است که بستگی به نوع دوره های مختلف آموزشی ترجمه و نوع متن و ژانر در ترجمه دارد.

۵۳.

مقاله به زبان فرانسه: تأثیر عوامل زبانی و فرازبانی در ترجمه شفاهی (L’impact des éléments linguistiques et paralinguistiques en interprétation de conférence)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا فلاح شاهرودی فاطمه تهرانی

منبع: پژوهش زبان و ادبیات فرانسه دوره هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: ارتباطات سخنران فرازبانی زبانی مترجم شفاهی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۰۱۴ تعداد دانلود : ۵۶۶

در روزگار جهانی سازی به چه زبانی باید ارتباط برقرار نمود؟ این پرسشی اساسی است. از آنجایی که زبانها قابل مبادله نیستند و هر یک از آنها جهان بینی خاص خود را به همراه دارند، ترجمه بهترین راه برای برقراری ارتباط است. در ارتباطات بین المللی، مترجمان ضامن خوب برگزار شدن جلسات هستند. هنگامی که سخن رانها به زبان خود سخن می گویند، مترجمان شفاهی عقاید ایشان را از زبان مقصد به طبیعی ترین شکل ممکن با حفظ معنا، لحن و ویژگیهای خاص سخنران به زبان مقصد منتقل می کنند. این مقاله بر تحقیقی اشاره می کند که در ایران انجام شده و در آن بیست نفر از مترجمان شفاهی حرفه ای و نیمه حرفه ای شرکت داده شده اند. هدف این مقاله تحلیل عوامل زبانی و فرازبانی ای است که می توانند بر فرآیند و محصول ترجمه ی شفاهی تأثیرگذار باشند. می کوشیم که کارآمدی یا ناکارآمدی نظریه های مربوط به ترجمه ی شفاهی را در سطح کاربردی و با توجه به کار مترجمان شفاهی ایرانی ای که در این مقاله به آنها پرداختیم بررسی کنیم. نتایج به دست آمده اهمیت عوامل زبانی و فرازبانی در ترجمه ی شفاهی را برجسته می کند.

۵۴.

ترجمه بین نشانه ای و تحریف فرهنگی : بررسی موردی تصویر گری در ترجمه رباعیات خیام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صابر زاهدی محسن جاذب

منبع: پژوهش های زبان شناسی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: رباعیات خیام فیتزجرالد التقاط فرهنگی ترجمه بین نشانه ای مکتب دستکاری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۶۱۸

یاکوبسن (1959) در طبقه بندی سه گانه اش، ترجمه بین نشانه ای را یکی از انواع ترجمه ذکر می کند که در آن وسیله ارتباط تغییر پیدا می کند. هدف تحقیق حاضر بیان و اثبات این مطلب است که ترجمه بین نشانه ای، همانند ترجمه بین زبانی، میتواند اثر اصلی را تحریف کند. وقتی که متنی در زبان مقصد ترجمه میشود و به صورت مصور هم در می آید اجزای تصویری و عکس ها گاها متن اصلی را در سطوح مختلف زبانی و فرهنگی تحریف میکنند.در این پژوهش سعی می شود با بررسی رباعیات خیام، ترجمه آن به وسیله فیتزجرالد و تصاویر قرار داده شده در نسخه ترجمه شده به وسیله ادموند سالیوان، دستکاری و تحریف متن و فرهنگ اصلی نشان داده شود. تصویر گر در این اثر به وضوح سعی کرده با ایجاد التقاط تصویری، نمادسازی، و فضا سازی و تلمیح درون متنی و تغییر ماهیت عناصر فیزیکی و غیر فیزیکی همانند اشیا، فضا ها، پوشش ها، ایدئولوژی ها و ...، فرهنگ و هویت اصلی و ایرانی را تغییر داده و آن را با معیارها و کلیشه های غربی همگام سازد. به عبارتی دیگر مصور سازی به عنوان نوعی ترجمه بین نشانه ای ماهیت اصلی و ایرانی شعر خیام را دچار دستکاری و دگرگونی میکند.

۵۵.

اشعار تی. اس. الیوت در زبان فارسی: بررسی موردی ترجمة استعاره ها در «سرزمین بی حاصل»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید بختیار سجادی ناصر رستمی

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: استعاره شعر مدرن راهکارهای ترجمه «سرزمین بی حاصل» تی. اس. الیوت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۲۲۸۸ تعداد دانلود : ۶۲۲

در مقالة حاضر، با به کارگیری نظریه های ترجمة مرتبط با استعاره که پیتر نیومارک (1998) در زبان انگلیسی و سیروس شمیسا (1386) در زبان فارسی ارائه کرده اند، به بررسی مقایسه ای شعر «سرزمین بی حاصل» از تی. اس. الیوت با ترجمه های فارسی متناظر با شعر ذکرشده پرداخته شده است. متأسفانه، در زبان فارسی، چارچوبی برای ترجمة استعاره ها وجود ندارد. در بررسی حاضر، ارائة استعاره با توجه به بازنمایی ها در تلمیحات شعر یادشده، بررسی شده است. در روند ترجمة این شعر، شواهد قانع کننده ای وجود دارند که مترجمان از ترجمه های پیش از خود به نوعی تقلید کرده اند. علاوه بر این، با بررسی اطلاعات آماری ترجمه های انجام شده، می توان نتیجه گرفت که شباهت های چشمگیری بین استعارة مرده در انگلیسی با استعارة تبعیه در فارسی، استعارة ابتکاری در انگلیسی با استعارة بعید در فارسی و استعارة اقتباسی در انگلیسی با استعاره مرکب در فارسی وجود دارد؛ اما چنین به نظر می رسد که مترجمان در یافتن معادل برای دیگر استعاره ها در هر دو زبان با مشکل بزرگی مواجه هستند.

۵۶.

وجهیت در ترجمه: موردپژوهی ترجمه های فارسیِ سبک رواییِ وولف در رمانِThe Waves(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمیه دل زنده روی هلن اولیایی نیا

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ترجمه سبک داریوش وجهیت نجفی پور The Waves وولف

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۴۸۶ تعداد دانلود : ۷۴۶

هنگام بحث پیرامون سبک، چه در مطالعات ادبی و چه زبانشناختی، درواقع درمورد عادت های زبانی نویسنده سخن میگوییم. بدیندلیل میتوان به هر نویسنده سبک خاصی را نسبت داد و آن سبک را به اسم او نامگذاری کرد، به عنوان مثال سبک شکسپیری، جویسی یا وولفی. باتوجه به اینکه وجهیت و استفاده مکرراز افعال و قیود وجهی یکی از مؤلفه های کلیدی دنیای داستانیِ ترسیم شده در رمانِ The Waves است، پژوهش حاضر به بررسی این مسئله می پردازد که مترجمان چگونه این کلمات وجهی را ترجمه می کنند و آیا انتخاب های آنها بر دنیای داستانی متن اصلی تأثیر می گذارد و «حس» آنرا تغییر می دهد یا خیر. بدین منظور رمانِ The Waves نوشته ویرجینیا وولف و دو ترجمه فارسی آن خیزاب ها ترجمه پرویز داریوش (1356) وامواج ترجمه فرشاد نجفی پور (1377) انتخاب شدند و مدلِ بوسو (2004)،مبتنی بر مدل دستور وجهیتِ سیمپسون (1997)، جهت بررسی نحوه برگردان افعال وجهی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که وجهیت، یعنی الزامات شخصی، تصویر منفی، احتمالات، قابلیت ها و توانایی های شخصیت های رمان در ترجمه ها کمتر از متن اصلی موردتأکید هستند اما داریوش در مقایسه با نجفی پور آن ها را به صورت نظام مندتری ترجمه کرده است.

۵۷.

ترجمة کودکانه ها به فارسی: چالش لحن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس امام

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ترجمه بازسازی لحن مترجم نثر و نظم فارسی کودکانه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۹۹۶ تعداد دانلود : ۵۸۵

ترجمة آثار ویژة کودکان کاری سهل و ممتنع است؛ کاری بسیار دشوار است که ترجمة آن در آغاز آسان جلوه می کند. تصور غالب افرادی که برآن می شوند تا برای کودکان آثاری را ترجمه کنند، این است که می پندارند موضوعات کودکانه ساده هستند و متن های مرتبط، به لحاظ واژگان، ساختارهای دستوری و سایر ویژگی های زبانی نیاز به دقت نظر زیاد و خلاقیت در ترجمه ندارند؛ اما حقیقت این است که دست کم ترجمة ادبیات داستانی و نیز شعرهای کودکانه نشان می دهند که قضیه به این سادگی ها نیست. حفظ حال وهوای کودکانه در این گونه آثار که بخش عمدة آن به دقت در گزینش «لحن» مناسب بازمی گردد، ازجمله عواملی هستند که در پاره ای از موارد آن طور که باید و شاید مدنظر قرار نمی گیرند. در این مقاله سعی شده است تا با ارائة نمونه هایی از ترجمه های فارسی منثور و منظوم چاپ شده، نارسایی ها و کاستی های لحن محور آن ها ریشه یابی و بیان شوند و به این ترتیب بر ضرورت دقت بیشتر مترجمان در ترجمة کودکانه ها تأکید گردد.

۵۸.

بررسی رویکرد هرمنوتیک - پدیدارشناسی هانری کربن در ترجمه احمد فردید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ملوک دانشمند مهرگان نظامی زاده

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: هایدگر روش شناسی پدیدارشناسی هرمنوتیک سهروردی فردید کربن ترجمه شناسی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۶۳۴ تعداد دانلود : ۸۸۵

هانری کربن در سال 1944 مقاله ای تحت عنوان بن مایه های زرتشتی در فلسفه سهروردی، شیخ اشراق در انجمن فسلفه ایران به صورت سخنرانی ایراد کرد. وی در این سخنرانی نوعی روش شناسی پدیدارشناسانه – هرمنوتیکی برای مطالعه سهروردی و فلسفه اشراق پیشنهاد می دهد. از آن جا که این تحقیق در چارچوبی ترجمه شناسی صورت می گیرد، برآنیم تا نحوه انتقال این روش شناسی در ترجمه احمد فردید، فیلسوف شفاهی ایران، از دو فصل اول متن مکتوب این سخنرانی را مورد بررسی و مطالعه قرار دهیم. در این پژوهش تطبیقی پس از مروری بر تعاریف و مفاهیم اساسی از جمله پدیدارشناسی، هرمنوتیک و ارتباط آن ها با ترجمه شناسی به عناصر بنیادین دخیل در شکل گیری روش شناسی خاص کربن می پردازیم و در ابتدا با تحلیل ترجمه شناختی و بررسی تحلیلی ترجمه فرانسه نقل قول های مستقیم که از سهروردی از زبان عربی یا فارسی، توسط خود کربن صورت گرفته است، رویکرد پدیدارشناسانه او و نیز چگونگی انعکاس این رویکرد در ترجمه احمد فردید را، از زبان فرانسه به فارسی، مورد بررسی قرار می دهیم.

۵۹.

بررسی چگونگی تقابل فرهنگ ها در ترجمه گفتار تعارف آمیز با تأکید بر ترجمه فرانسوی داستان «مهمان مامان» اثر هوشنگ مرادی کرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فریده علوی سویل زینالی

منبع: زبان پژوهی سال ششم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: ترجمه هوشنگ مرادی کرمانی تقابل فرهنگی گفتار تعارف آمیز ماریبل باهیا

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۵۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۱۹

ادبیات هر ملت، محملی برای شیوه های گوناگون بیان است و یکی از این شیوه ها که برای ایجاد تعاملی شایسته مخاطب به کار می رود، گفتار تعارف آمیز است که نوع و شیوه های ارائه آن در هر زبان، با زبان دیگر، متفاوت است و افزون بر آن، این شیوه گفتار، نمایانگر ویژگی های اجتماعی، فرهنگی و مذهبی ملت ها نیز هست؛ بنابراین، حفظ این ویژگی ها در برگردان این گفتار از زبانی به زبان دیگر، یکی از مشکلاتی است که مترجمان همواره با آن، مواجه می شوند؛ زیرا بسیاری از منتقدان و نظریه پردازان حوزه ترجمه، معتقدند ترجمه پذیری یا ترجمه ناپذیری متن ادبی، با توانایی مترجم در انتقال عوامل فرازبانی، از جمله واقعیت های فرهنگی و باورهای یک ملت، ارتباطی تنگاتنگ دارد. یکی از آثار ادبی و داستانی فارسی که در آن، استفاده از گفتار تعارف آمیز در چهارچوب آداب و رسوم ایرانیان، به خوبی تصویر شده، داستان مهمان مامان، اثر هوشنگ مرادی کرمانی است که در سال 2007 میلادی، ماریبل باهیا آن را به زبان فرانسه ترجمه کرد. در این مقاله، مسائلی همچون چگونگی برگردان گفتار تعارف آمیز با توجه به ضرورت انتقال ابعاد فرهنگی موجود در اثر با تأکید بر نظریه های ژرژ مونن، تأثیر شناخت عوامل فرازبانی در ترجمه پذیری اثر، انتقال و تعامل های فرهنگی ناشی از برگردان اثر، و چگونگی رفتار مترجم با پیچیدگی های زبانی و معنایی این شیوه گفتار را در ترجمه فرانسوی این داستان بررسی کرده ایم.

۶۰.

توانش های هدف در آموزش مترجم فارسی و انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود خوش سلیقه

منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و هفتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: اهمیت دروس توانش ترجمه مؤلفه های آموزشی مترجمی انگلیسی ارزیابی مدرسان

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط ترجمه شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۷۰ تعداد دانلود : ۶۴۶

بدون درنظرگرفتن یافته های اخیر مطالعات ترجمه، دروس کارشناسی مترجمی انگلیسی در دانشگاه های ایران از دو دهه قبل تاکنون تغییر نکرده است. مقایسه سرفصل دروس آموزشی این دوره با مطالب آموزشی در دوره های آموزش مترجم در دیگر کشورها بیانگر تفاوت بسیار زیادی است که فراتر از دلایل بافتی فرهنگی به نظر می رسد. همچنین گمان می رود که عدم به روزرسانی سرفصل آموزشی ازجمله عوامل متعدد در عدم موفقیت چشمگیر این دوره در تربیت نیروی مترجمی موردنیاز جامعه ایرانی می باشد. با توجه به ضرورت در نظر گرفتن ارزیابی و نقد مدرسین و صاحب نظران بومی این رشته به عنوان یکی از منابع اصلی به روزرسانی محتوی آموزشی این دوره، این پژوهش به مطالعه دیدگاه های اساتید شاخص ترجمه انگلیسی در مورد دروس ارائه شده درباره کارشناسی مترجمی انگلیسی می پردازد. این پژوهش کیفی با استفاده از مصاحبه حضوری با اعضای هیئت علمی دانشگاه های مطرح ایران در رشته مترجمی انگلیسی و تحلیل داده ها با استفاده از شیوه نظریه داده بنیاد به بررسی و طبقه بندی دیدگاه ها و انتقادات ایشان می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از ضرورت اعمال تغییرات اساسی در این دوره آموزشی ازجمله اضافه کردن دروس آموزش برنامه های نرم افزاری کمک مترجم، افزایش کیفیت و کمیت دروس عملی ترجمه و مرتبط با بازار کار، اصلاح دروس زبان خارجی و زبانشناسی کاربردی و دیگر موارد می باشد.

درخت حوزه‌های تخصصی