مطالب مرتبط با کلیدواژه

ترجمه دیداری شنیداری


۱.

فرایند و ویژگی های زیرنویس غیرحرفه ای در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: زیرنویس ترجمه دیداری شنیداری ترجمه غیرحرفه ای زیرنویس غیرحرفه ای انیمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۹ تعداد دانلود : ۶۶۴
این پژوهش اکتشافی به توصیف پدیده نوظهور زیرنویس غیرحرفه ای در بستر ترجمه دیداری شنیداری در ایران می پردازد. این تحقیق با استفاده از داده های کیفی جمع آوری شده از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با نمونه ای منتخب از زیرنویس گذارن غیرحرفه ای ایرانی و محصولات ایشان، فرآیند تولید و نحوه عرضه زیرنویس غیرحرفه ای فارسی، دست اندرکاران و جزئیات فنی، و امکانات و تجهیزات مورد نیاز را معرفی می نماید. تحصیلات شرکت کنندگان (۳ نفر مرد و ۴ نفر زن) غالبا در رشته های علوم پایه و مهندسی با میانگین سنی حدود ۲۳ و سابقه فعالیت بین ۷ تا ۱۰ سال بود. مراحل اصلی معرفی شده فرآیند تولید زیرنویس غیرحرفه ای فارسی شامل ۱) تهیه نسخه اصلی انیمه، ۲) ترجمه، ۳) ویرایش ترجمه، ۴) زمان بندی، ۵) فرمت بندی و تنظیم ترانه تیتراژ، ۶) ویرایش نهایی، ۷) انکد فایل ویدئو و اسکریپت ترجمه شده، ۸) کنترل کیفیت، و ۹) انتشار نسخه نهایی می باشد. همچنین، در بررسی کیفیت نمونه ای تصادفی از محصولات زیرنویس غیرحرفه ای اشتباهات زبانی و ترجمه ای واضحی مشاهده گردید که با توجه به عدم آموزش رسمی زیرنویس گذارن غیرحرفه ای ایرانی، همانند دیگر همتایان خود در دیگر نقاط جهان دور از انتظار نبود.
۲.

ترفند های بومی سازی در ترجمه فارسی فیلم های کارتونی: «رئیس مزرعه»، «شنل قرمزی»، و «پاندای کونگ فوکار»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال چهل و نهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ترجمه بومی سازی جایگزینی ترفند ترجمه دیداری شنیداری سرگرم سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۷۱۳
اکثریت قریب به اتفاق مطالبی که تا کنون در گسترة جهان و نیز در سطح کشور ما در زمینة ترجمه نوشته شده و می شود، دربارة مسائل مرتبط با ترجمه کتبی است و با وجود گسترش روزافزون و پرشتاب ترجمة دیداری شنیداری ، از بررسی مسائل و مشکلات و چند و چون این گونه ترجمه، کمتر نامی به میان می آید. به عنوان مثال، می دانیم که در حال حاضر در کشور ما، ترجمة ده ها فیلم و سریال از/ به زبان های مختلف، دوبله آن ها، و نیز زیرنویسی برای برخی از این همه فرآورده های دیداری شنیداری، هم مخاطبان میلیونی دارد و هم تأثیرات زبانی فرهنگی بسیار، و هم انجامشان ده ها نفر و چندین نهاد دولتی و غیردولتی را به خود مشغول داشته است. ولی حقیقت این است که در زمینة آموزش و پژوهش مسائل این حوزة تخصصی، متأسفانه تناسبی بین عمل گسترده و نظریه پردازی اندک در آن باره دیده نمی شود. این نوشتار، تلاشی است خرد در راستای جبران این کاستی کلان. نویسنده کوشیده است تا با بررسی فیلم نامه و ترجمة فارسی سه فیلم کارتونی «پاندای کونگ فوکار»، «شنل قرمزی» و «رئیس مزرعه»، چگونگی به کارگیری «ترفندهای بومی سازی» مترجمان و نیز صداپیشگان (دوبلورها) ایرانی را در آن ها مد نظر قرار دهد و نوعی «دسته بندی هشت گانه» برای «جایگزین سازی» تدوین و عرضه نماید. نتایج پژوهش نشان داد که مترجمان و صداپیشگان ایرانی با هدف عمدة «سرگرم سازی مخاطب» می کوشند تا در ترجمه های خود عمدتاً از یکی یا ترکیبی از «ترفندهای هشت گانة» مورد اشاره این نوشتار استفاده کنند.
۳.

انواع طنز و شیوه دوبله آن در انیمیشن زوتوپیا(شهر حیوانات) براساس مدل مارتینز سیرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه های دیداری و شنیداری دوره ۱۳ بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 209 - 225

کلیدواژه‌ها: دوبله انیمیشن ترجمه دیداری شنیداری ترجمه طنز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶۴ تعداد دانلود : ۸۷۹
مقاله پیش رو پژوهشی در زمینه شناسایی و بررسی راهبردهای ترجمه طنز در دوبله پویانمایی <em>زوتوپیا</em> است. برای شناسایی طنز از دسته بندی برگر (2010) و برای تشخیص عناصر مطرح در طنز از مدل مارتینز (2005) و برای شناسایی راهبردهای ترجمه طنز از مدل دلاباستیتا (1998) استفاده شده است. پس از تشخیص آیتم های طنزآمیز پویانمایی زوتوپیا در قالب طنز کلامی و طنز دیداری با استفاده از روش تحلیل محتوا، فراوانی هر راهبرد محاسبه و میزان توفیق مترجم در ایجاد حس طنز بر اساس نظریات مارتینز و دلاباستیتا محاسبه گردید و مشخص شد که هم در متن اصلی و هم در ترجمه این پویانمایی به ترتیب از طنز کلامی، طنز عملی و طنز ماهوی استفاده شده است. در میان راهبردهای ترجمه، راهبرد دیداری و زبان شناختی از دسته بندی مارتینز و راهبرد حذف و اضافه از دلاباستیتا بیشترین کاربرد را داشتند. به این دلیل، راهبرد حذف دلاباستیتا با عنصر دیداری مارتینز همپوشانی داشته، هیچ گونه کاستی در انتقال حس طنز ایجاد نکرده است و مترجم با بکار بردن معادله ای خنده دار، در انتقال طنز موفق بوده است.
۴.

بررسی زبان شناختی و ترجمه ای عبارات مصطلح بی ادبانه در دو فیلم جدایی نادر از سیمین و ابد و یک روز و زیرنویس انگلیسی آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: عبارات مصطلح بی ادبانه زیرنویس حرفه ای ترجمه دیداری شنیداری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۶ تعداد دانلود : ۴۸۹
پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی موضوع چالش انگیز بی ادبی در ترجمه دیداری شنیداری بپردازد. پرسش اصلی آن است که معادلات بی ادبی در زیرنویس چگونه برگردان شدند. به همین منظور، تمامی رفتارهای زبانی بی ادبی در دو فیلم جدایی نادر از سیمین و ابد و یک روز که دارای گفتارهای محاوره ای و رفتارهای زبانی بی ادبی اند استخراج شد. نویسندگان پس از طبقه بندی موارد مذکور بر پایه مدلی نظری موجود در پیشینه، به بررسی چگونگی ترجمه معادل های این رفتارها در زیرنویس های انگلیسی حرفه ای این دو فیلم پرداختند. یافته ها نشان داد که در بین عبارات مصطلح بی ادبانه، سؤالات چالشی دارای بیشترین فراوانی است. این امر نشان می دهد که شخصیت های فیلم در اکثر موارد، خواسته های وجهه سلبی مخاطب را تهدید می کنند. از میان عبارات مصطلح بی ادبانه، دو نوع ندایی سلبی شخصی و اشاره های سلبی شخصی مشاهده نشد. دیگر یافته مهم پژوهش حاضر این بود که برای هریک از عبارات بی ادبانه گفتاری در زبان مبدأ، عبارت بی ادبانه نوشتاری در زیرنویس نیز مشاهده شد. این عبارات از نظر نوع بی ادبی و بسامد در هر دو فیلم یکی بود.
۵.

ترجمه فارسی تابوی های زبانی فیلم پالپ فیکشن: مقایسه ترجمه دانشجویی و حرفه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: زبان تابو آموزشِ ترجمه ترجمه دانشجویی ترجمه دیداری شنیداری پالپ فیکشن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۴۲۶
حوزه آموزش ترجمه در مطالعات ترجمه دیداری شنیداری تا حد زیادی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است، اما پژوهش های نسبتاً کمی به راهکارهای ترجمه نمودهای زبان تابو در آموزش ترجمه دیداری شنیداری پرداخته اند. از این رو، در پژوهشی توصیفی، از دانشجویان مترجمی زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی خواسته شد فیلم پالپ فیکشن (تارانتینو، 1994) را به زبان اصلی تماشا کنند و سپس متن فیلم را به فارسی ترجمه کنند. به لطف وجود نسخه دوبله حرفه ای این فیلم، راهکارهای به کاررفته توسط دانشجویان در مواجه با نمودهای زبان تابو با ترجمه حرفه ای و رسمی آن قابل مقایسه و بررسی بود. نتایج نشان می دهد که شرکت کنندگان با حذف اغلب نمودهای زبان تابو مانند ترجمه حرفه ای، از راهکارهای ترجمه حرفه ای و رسمی ترجمه دیداری شنیداری استفاده می کنند. هرچند، دومین راهکار استفاده شده از نظر میانگین تعداد کاربرد در میان دانشجویان، جانشینی نمود زبان تابو با زبان غیرتابو است، ترجمه رسمی سعی کرده با کاهش اثر نمود زبان تابو ، آن را حفظ کند. پیشنهاد می شود از آنجایی که ترجمه مؤثر نمودهای زبان تابو می تواند نقش مهمی در موفقیت محصولات دیداری شنیداری ایفا کند، از نتایج مقاله حاضر برای افزایش آگاهی بیشتر دانشجویان در ترجمه آن ها استفاده شود.
۶.

الگوی روان شناسانه هَیجامَد به عنوان ابزاری کارآمد در خدمت ترجمه دیداری شنیداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ترجمه دیداری شنیداری دریافت هَیجامَد نظریه بارشناختی مخاطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۳۸۵
در حوزه ترجمه دیداری شنیداری، شناخت ویژگی های روان شناختی و نحوه عملکرد ذهن مخاطب در روند درک و دریافت محصولات این حوزه، کمک می نماید تا دست اندرکاران آن، با در نظر گرفتن مجموعه ای ملاحظات روان شناختی، به تهیه محصولات ترجمه دیداری شنیداری باکیفیت تر، همت گمارند. در این میان، توجه به نقش هیجانات و حواس مخاطب از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ توضیح آن ، واژگان هر زبان هیجانات حسی را تحریک می کنند که به آن «هَیجامَد» می گویند. این مفهوم به تأثیر هیجانات ناشی از استفاده حواس در درک مفاهیم واژه ها اشاره می کند. مقاله پیشِ رو بر آن است تا برای کیفیت بخشی به محصولات ترجمه دیداری شنیداری، با در نظر گرفتن مفهوم هیجامد و مؤلفه های سه گانه آن و با توجه به تأثیر هیجانات حسی بر دریافت محصولات دیداری شنیداری و در نهایت پذیرش و مقبولیت این محصولات، به معرفی الگوی «هَیجامَد» به عنوان معیاری کارآمد برای کیفیت بخشی هر چه بیشتر به محصولات تولیدی این حوزه، بپردازد. به بیان دیگر، پژوهش حاضر با استناد به مباحث روان شناسی زبان، نشان خواهد داد از آنجایی که سطح هیجامد واژه های به کاررفته در محصولات ترجمه دیداری شنیداری نقش مهمی در افزایش سطح دریافت این محصولات توسط مخاطب دارند، هر چه هیجامد واژه های به کاررفته در این محصولات در سطح بالاتری قرار داشته باشد، سرعت درک و دریافت آن محصول و در نهایت شانس پذیرش آن توسط مخاطب بیشتر خواهد بود.
۷.

نقش تماشای محصولات سینمایی خارجی در یادگیری زبان خارجی خارج از کلاس درس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: یادگیری خارج از کلاس درس فیلم و سریال مهارت های زبانی زبان آموز ترجمه دیداری شنیداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۱ تعداد دانلود : ۴۰۰
با توجه به نقش مثبت تماشای فیلم و سریال در یادگیری غیررسمی زبان انگلیسی که در پژوهش های بین المللی به اثبات رسیده است، هدف پژوهش حاضر پاسخ به پرسش هایی در خصوص موقعیت های مختلف یادگیری زبان انگلیسی در خارج از کلاس درس و نیز دیدگاه دانشجویان ایرانی در رابطه با جایگاه محصولات سینمایی در تقویت مهارت های زبان انگلیسی است. داده های تحقیق به دو صورت کمی و کیفی از طریق پرسش نامه و مصاحبه از میان دانشجویان سال اول کارشناسی رشته های مختلف جمع آوری شده است. نتایج کلی پژوهش حاکی از آن است که دانشجویان بسیاری به تماشای فیلم و سریال انگلیسی به صورت زبان اصلی و با کمک زیرنویس تمایل دارند. دیگر نتایج نیز مؤید این مسئله است که دانشجویان از میان فعالیت های خارج از کلاس درس از قبیل خواندن کتاب یا تماشای آنلاین ویدیوهای انگلیسی و ... در جهت یادگیری زبان انگلیسی، زمان بیش تری را به گوش کردن به آهنگ های انگلیسی و تماشای فیلم و سریال انگلیسی اختصاص می دهند. با توجه به اینکه اکثر شرکت کنندگان، فیلم و سریال های خارجی را از طریق زیرنویس فارسی تماشا می کنند، به نظر می رسد زیرنویس بین زبانی در تقویت مهارت های زبانی و یادگیری تصادفی دارای اهمیت است. به علاوه زبان آموزان، تماشای فیلم و سریال انگلیسی را از سه نظر مثبت ارزیابی کردند: آشنایی با تلفظ واژگان، تقویت مهارت های شنیداری و افزایش دامنه واژگان.
۸.

ترجمه طنز در دوبله فارسی سریال انیمیشن بچه رئیس: بررسی شیوه های ترجمه در دو محیط مقصد متفاوت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: استراتژی های ترجمه ترجمه دیداری شنیداری دوبله طبقه بندی طنز محیط مقصد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۰ تعداد دانلود : ۳۸۹
ترجمه طنز کلامی در محیط دیداری شنیداری چالشی جدی برای مترجمان است. هدف از این پژوهش، بررسی ماهیت چالش هایی است که ترجمه طنز را تحت تأثیر خود قرار می دهند. بدین منظور، عبارت های طنزآمیز چهارده قسمت از انیمیشن سریالی طنز بچه رئیس توسط پنج مترجم حرفه ای شناسایی شده و سپس ترجمه آن ها در دو کانال تلویزیونی نهال و جم جونیور مقایسه شدند. هدف از این مقایسه، شناسایی استراتژی های به کار رفته در ترجمه عبارات طنزآمیز بود. نتایج حاکی از آن است که بین هر پنج مترجم در زمینه شناسایی جوک ها، معماها، طنزهای زبانی، ادات سبکی، دست انداختن، تحقیر و تمسخر و نیز خودکوچک شماری توافق وجود داشته است. مرحله دوم تحقیق نشان داد که «ترجمه تحت اللفظی» پربسامدترین استراتژی در دوبله کانال جم جونیور و «جایگزینی» و «حذف» استراتژی های غالب کانال نهال بودند. همچنین نتایج نشان داد که کانال نهال، دیالوگ ها را به گونه ای ترجمه کرده که به فرهنگ کودکان ایرانی نزدیک باشد. به عبارت دیگر، ترجمه در این کانال مقصدمدار بوده است. این در حالی است که ترجمه کانال جم جونیور چیزی بین بومی سازی و بیگانه سازی است.
۹.

ترجمه (نا)پذیری عناصر فرهنگی در متون دیداری شنیداری: مورد مطالعاتی زیرنویس های فرانسوی مجموعه تلویزیونی ایرانی در چشم باد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ترجمه دیداری شنیداری گزاره شفاهی زیرنویس عناصر فرهنگی ترجمه(نا)پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۶۶۸
ترجمه تولیدات دیداری شنیداری به ویژه زیرنویس ها با چالش های بسیاری همراه است. این چالش ها در تماس با فرهنگ و عناصر فرهنگی بیشتر نمود داشته و مترجم را با پیچیدگی ها و دشواری های کاری بسیاری روبرو می سازد. هدف از این پژوهش کندو کاو در خصوص چگونگی ترجمه و انتقال عناصر فرهنگی در متون شنیداری دیداری در قالب زیرنویس با توجه مقتضیات و محدودیت های فن آورانه، زبان شناختی و زیباشناختی است. در این نوشتار، پس از ارائه تعریف و بازتاب چارچوب های نظری موجود پیرامون فرهنگ و عناصر فرهنگی آغاز کرده و با گذر از امکان پذیری یا امکان نا پذیری انتقال مولفه های فرهنگی به مخاطبان غیربومی، به تحلیل پیکره مطالعاتی خود _مجموعه تلویزیونی ایرانی در چشم باد بر اساس ریخت شناسی فرهنگی نظریه پردازان لهستانی پرداخته و راهکارهای مترجم در انتقال مفاهیم فرهنگی را بررسی می نمائیم. تحلیل های توصیفی و زبان شناختی که از چگونه ترجمه گزاره های شفاهی فرهنگی در این پیکره به دست آمده اند، حاکی از آن است که ترجمه «خرده عناصر فرهنگی» و اشارات فاضلانه موجود در یک متن هرگز به صورت سیستم بسته عمل نمی کنند، بلکه قادرند در ازای فروریزش بخشی از ارزش های معنایی، گفتمانی یا سبک شناختی در زبان مبدأ، پیام را پس از فهم، تعبیر و تعدیل در متن مقصد بازتولید کرده و پلی به سوی «مفاهمه بینافرهنگی» از تغییر ترجمه باز ایجاد کنند.
۱۰.

سیاست ممیزی در دوبله رسمی در ایران: موردپژوهشی سه گانه پدرخوانده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی ممیزی ترجمه دیداری شنیداری دوبله سه گانه «پدر خوانده»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۴۹۲
پژوهش حاضر با هدف بررسی و طبقه بندی ممیزی های فیلم در رسانه ملی، نسخه دوبله شده سه گانه پدرخوانده را بررسی کرده و ممیزی های آن را استخراج و دسته بندی نموده است. این سه گانه که از آثار برجسته سینمایی جهان است، موضوعات فرهنگی و ایدئولوژیک بسیاری نظیر عشق، خشونت، جنایت و مذهب را در بردارد که در دوبله فارسی از طریق اعمال ممیزی با هنجارهای ایدئولوژیک و فرهنگی کشور همسو شده اند. پارادایم تحقیق، بهره گیری از رویکرد کیفی بوده است و نمونه گیری به روش هدفمند صورت گرفت و داده کاوی به روش تحلیل محتوای استقرایی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد ممیزی ها در سه سطح تصویر، کلام و صدا اعمال شده اند و مسائل مذهبی، فرهنگی و سیاسی را شامل می شوند. در این فیلم، اغلب صحنه هایی که نمادها و آیین های دین مسیحیت، روابط خارج از ازدواج، روابط جنسی، خشونت، نوشیدنی های الکلی و نمادهای آمریکا را به تصویر می کشند، حذف شده اند و اغلب گفتگوهایی که به همین دست موضوعات اشاره دارد نیز جایگزین یا حذف شده است. سپس یافته ها از طریق مصاحبه با پنج تن از گویندگان و مدیران دوبلاژ سه سویه سازی شد. در پایان، یافته های پژوهش با توجه به پژوهش های قبلی مرتبط بحث شده اند.
۱۱.

نمودهای دیداری شنیداریِ التقاط در فیلم های بلند انگلیسی دوبله شده به فارسی توسط صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و سوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: التقاط ترجمه دیداری شنیداری دوبله نمودهای دیداری شنیداری التقاط نمودهای غیرکلامی التقاط هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۳۲۲
فرایند دوبله موجب انتقال و پیدایش نمودهای التقاط در محصولِ فرهنگ مقصد می شود. چنین نمودهایی ممکن است در سطح های مختلف دیداری کلامی، دیداری غیرکلامی، شنیداری کلامی و شنیداری غیرکلامی شناسایی شوند. مقاله حاضر به بررسی نمودهای غیرکلامی التقاط در فیلم های بلند دوبله شده به فارسی می پردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در سطح های دیداری و شنیداریِ فیلم های دوبله شده، نمودهای التقاط گوناگونی از نوع غیرکلامی وجود دارد. هر دو سطح دیداری غیرکلامی و شنیداری غیرکلامی در (باز)تولید و انتقال نمودهای التقاط در دوبله نقش مهمی دارند. سطح دیداری غیرکلامی بیشترین نمودهای التقاط را در میان لایه های غیرکلامی نشان داده است. در این سطح، هویت خارجی بیشتر از طریق نوع پوشش و زیورآلات نشان داده شده است. نمودهای مشاهده شده التقاط در مقوله های اشیا و زبان بدن هم از رخداد فراوانی برخوردار بودند. در سطح شنیداری غیرکلامی، نمودهای التقاط از طریق صداها، موسیقی، و آواز شناسایی شدند که در بین آن ها موسیقی دارای بیشترین رخداد است.
۱۲.

ارزیابی کارآیی برنامه درسی کارشناسی مترجمی انگلیسی از نقطه نظر دانشجویان و دانش آموختگان این رشته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۹ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 1229 - 1266

کلیدواژه‌ها: ارزیابی کارآیی برنامه درسی ترجمه دیداری شنیداری ترجمه شفاهی ترجمه مکتوب کارشناسی مترجمی انگلیسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۲۵۰
پژوهش حاضر، که داده های مورد نیاز آن با استفاده از یک روش پژوهش ترکیبی اکتشافی متوالی و از طریق یک گروه کانونی و یک پرسشنامه بسته پاسخ محقق ساخته گردآوری شد، به دو منظور انجام گرفت: الف) ارزیابی میزان کارآیی برنامه درسی کارشناسی رشته مترجمی انگلیسی در تربیت مترجمان حرفه ای از نقطه نظر دانشجویان و دانش آموختگان این رشته؛ و ب) آگاهی از پیشنهادات پژوهیدگان مذکور برای رفع کاستی هایی که شناسایی می کنند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که برنامه درسی فعلی از حیث تربیت مترجمان حرفه ای در حوزه های مختلف چندان موفق نبوده است. از جمله پیشنهادات پژوهیدگان برای رفع کاستی های برنامه فعلی و افزایش کارآیی آن، می توان به افزودن واحدهای درسی تخصصی و متناسب با بازار روز خدمات زبانی، تقسیم رشته فعلی به دو رشته مجزای ترجمه مکتوب و ترجمه شفاهی، و گرایش بندی رشته مجزای ترجمه مکتوب اشاره کرد. انتظار می رود یافته های پژوهش به عنوان مبنایی برای اصلاح برنامه های درسی، تخصیص منابع، بهبود تجربه یادگیری دانشجویان، و نهایتاً ارتقاء مهارت های آنها همگام با نیازهای بازار پویای خدمات زبانی مورد استفاده قرار گیرند.
۱۳.

درآمدی بر جایگاه و وضعیت توصیف شفاهی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 1 - 30

کلیدواژه‌ها: توصیف شفاهی ترجمه دیداری شنیداری دسترسی آسان مخاطب کم/نابینا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۳۷۸
بررسی مطالعات اخیر در حوزه ترجمه دیداری شنیداری حاکی از آن است که پژوهش درباره توصیف شفاهی به عنوان یکی از خدمات توانمندسازی و دسترسی آسان به رسانه برای افراد کم/نابینا در بسیاری از نقاط جهان به طورقابل توجّهی افزایش یافته است، ولی این حوزه نوپا در ایران مراحل بسیار اوّلیّه توسعه و شکل گیری را طی می کند. هدف این نوشتار، بررسی و معرّفی این حوزه و ویژگی ها و ملاحظات مهم در تولید آن در دنیا و همچنین بررسی وضعیت کنونی و اقدامات اوّلیّه انجام شده در ایران است. ازاین رو، با رویکردی اکتشافی از طریق تحلیل اسناد مربوط و همچنین مصاحبه نیمه ساختاریافته با فعّالان حوزه توصیف شفاهی در ایران، شناختی نسبی در این زمینه به دست آمد و یافته های به دست آمده در شش دسته طبقه بندی و تشریح گردید. یافته ها نشان داد که بیشترین میزان تولید توصیف شفاهی به ترتیب به رادیو و یک گروه مستقل غیردولتی (سوینا) اختصاص دارد و سیما به عنوان رسانه ای تأثیرگذار، هیچ اقدامی در این زمینه انجام نداده است. به علاوه، تولید توصیف شفاهی در رادیو به فیلم های بلند سینمایی ایرانی محدود شده، درحالی که در گروه خصوصی «سوینا»، تولیدات توصیف شفاهی از تنوّع بیشتری برخوردار است. در پایان، بر اساس موضوعات تشریح شده و یافته ها، پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی در این حوزه ارائه شد.
۱۴.

ملاحظات انتخاب صدا و صداپیشه در دوبله فارسی فیلم و سریال خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم مهر و آبان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 133-105

کلیدواژه‌ها: ترجمه دیداری شنیداری دوبله فارسی صدا صداپیشه مدیردوبلاژ فیلم و سریال خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۱۹۱
در ایران، دوبله متداول ترین روش برای عرضه محصولات دیداری شنیداری خارجی به مخاطبان تلویزیون و سینماست. همچنین، سامانه های اینترنتی متعدد اشتراک و هم رسانی فیلم و سریال های خارجی با ارائه نسخه دوبله شده غیر رسمی این محصولات، مخاطبان بسیاری را با خود همراه ساخته اند. بنابراین، با توجه به خیل عظیم مخاطبان دوبله ضرورت پژوهش های بومی مرتبط با دوبله بیش از پیش برجسته می شود. هدف پژوهش اکتشافی حاضر بررسی ملاحظات و معیارهای انتخاب صدا و صداپیشه در دوبله فیلم و سریال های خارجی در ایران است. بر این اساس، نظرات هفت دوبلور و مدیر دوبلاژ حرفه ای، طی برگزاری چند مصاحبه حضوری با ایشان، به صورت کیفی جمع آوری و با استفاده از شیوه نظریه داده بنیاد تحلیل شد. درنهایت یافته ها به چهار دسته عمده انتخاب دوبلور براساس شخصیت پردازی کاراکتر، ویژگی های هنرپیشه، نوع نقش و صلاحدید مدیر دوبلاژ تقسیم شد. همچنین، راهکارهای عملی مدیران دوبلاژ در مواجه با لهجه شامل حذف لهجه، تغییر در دستور زبان، استفاده از واژگان متفاوت، زیرنویس و درنهایت استفاده از زبان ساختگی بود.
۱۵.

بازقاب بندیِ روایت چندوجهی: مطالعه موردی دوبله بینازبانی پویانمایی های پخش شده از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 63 - 100

کلیدواژه‌ها: بازقاب بندی بررسی روایت چندوجهی پویانمایی ترجمه دیداری شنیداری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران دوبله بینازبانی نظریه روایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۹۶
مقاله حاضر با اتّکا به مدل بازروایت در ترجمه دیداری‑شنیداری قمی و فرحزاد (الف 2020) به بررسی انواع بازقاب بندی در دوبله بینازبانی پویانمایی های پخش شده از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران می پردازد. ازآنجایی که روایت های دیداری‑شنیداری ماهیّت چندوجهی دارند، علاوه بر محل های کلامی، محل های غیرکلامی هم در فرایند بازروایت دستخوش تغییر می شوند که این امر زمینه بیشتری را جهت بازقاب بندی در اختیار مترجم و مؤسسه ترجمه قرار می دهد. بدین منظور از بررسی روایت چندوجهی قمی و فرحزاد (الف 2020) برای تحلیل و مقایسه پویانمایی های اصلی و دوبله شده در سطح خرد محل های کلامی و غیرکلامی بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که پانزده نوع مختلف بازقاب بندی در ساخت واقعیت در دوبله پویانمایی ها شرکت می کنند که به سه دسته بازقاب بندی از طریق تصرف گزینشی، بازقاب بندی از طریق برچسب زدن و بازقاب بندی از طریق جابجایی جایگاه شخصیت ها تقسیم می شوند. علاوه براین، بازقاب بندی زمانی/مکانی انواع دیگر بازقاب بندی را تحت الشعاع قرار می دهد. بر اساس این مطالعه، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نقشی فعّال در ساخت واقعیت در زبان مقصد ایفا می کند و از ترجمه به عنوان ابزاری برای اشاعه و یا سرکوب روایت های خاص در پویانمایی های مقصد بهره می گیرد.
۱۶.

ترجمه فیلم های چندزبانه در دوبله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و پنجم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 173 - 202

کلیدواژه‌ها: فیلم چندزبانه زبان سوم دوبله ترجمه دیداری شنیداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۸
نمونه فیلم های متعددی وجود دارد که به دلایل متعددی کارگردان یا نویسنده تصمیم به استفاده از شخصیت هایی می گیرد که تک زبانه نباشند و به زبان دیگری غیر از زبان اصلی فیلم صحبت کنند یا با فیلمبرداری در کشوری دیگر مکالماتی به زبان آن کشور انجام می شود. در این صورت کار تیم ترجمه و دوبله سخت تر خواهد بود که باید با توجه به محدودیت ها و شرایط خاص تصمیم درستی اتخاذ کنند. تحقیق حاضر با بررسی 6 فیلم چند زبانه بر آن است که به بررسی نحوه ترجمه فیلم های چند زبانه در دوبله بپردازد. نمونه های زبان سوم موجود در 713 دقیقه از این 6 فیلم براساس مدل تحلیلی زابالبیاسکو و کوریوس (2014) گردآوری شد. در گام بعدی ترجمه این موارد از نسخه دوبله استخراج و براساس مدل کوریوس و زابالبیاسکو (2019) دسته بندی شد. داده ها حاکی از آن بود که در دوبله این فیلم ها، در اکثر موارد زبان سوم با راه کارهایی چون پخش صدای شخصیتی که به زبان سوم در فیلم اصلی صحبت می کند یا ترجمه واجی که دوبلر آن را بیان می کند، حفظ شد. این تحقیق جهت آگاهی دانشجویان ترجمه برای آشنایی با راهکارهای پیش رو برای ترجمه فیلم های چند زبانه می توان راه گشا باشد. مقایسه نسخه اصلی و دوبله و تحقیقات در این زمینه باعث آگاهی صنعت دوبله و در نتیجه تولید محصولاتی با کیفیت بهتر البته از منظر زبان شناسی می شود. در ضمن تحقیقات بیشتری نیاز است تا به جمع بندی جامع تری از انواع روش های موجود برای دوبله یا زیرنویس فیلم های چند زبانه رسید.
۱۷.

کیفیّت صدا و شخصیّت پردازی در دوبله: مورد پژوهی دوبله رسمی فارسی سریال شرلوک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و پنجم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 1 - 30

کلیدواژه‌ها: ترجمه رسانه ترجمه دیداری شنیداری دوبله دوبلور شخصیت پردازی کیفیت صدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۴۴
دوبله رایج ترین شیوه ترجمه دیداری شنیداری در ایران است. باوجوداینکه دوبله دارای دو کانال دیداری و شنیداری است، پژوهش های محدودی بر روی کانال شنیداری دوبله صورت گرفته است؛ حال آنکه بررسی عوامل فرازبانی دوبله (نظیر تُن صدا، کیفیّت صدا) می توانند از موضوعات درخور توجّه در کانال شنیداری دوبله باشند؛ زیرا که چنین مسائلی بر روی کیفیّت دوبله، انتقال صحیح معنا و برقراری ارتباط با مخاطب تأثیرگذارند. ازاین رو، پژوهشِ ترکیبیِ حاضر بر آن است تا با بررسی دوبله رسمی فارسی سریال شرلوک و نسخه زبان اصلی آن ، کیفیّت صدای بازیگر را از دیدگاه مخاطبان با دوبلور مقایسه نماید و میزان تأثیر تغییر کیفیّت صدا بر شخصیّت پردازی را تعیین کند. در این راستا، از دسته بندی ویژگی های کیفیّت صدای ون لوون (۱۹۹۹) جهت تعیین و مقایسه ویژگی های کیفیّت صدای بازیگر و دوبلور استفاده شد. نظرات ۳۲ شرکت کننده به دو صورت کیفی و کمّی جمع آوری و تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد که از مجموع هفت جُفت کیفیّت صدا، صدای دوبلور با بازیگر در چهار جُفت تنش، بازدمی، لرزش و خیشومی شدگی مشابهت داشته و در سه جُفت خش، بلندی و تُن صدا تفاوت معناداری داشته است؛ بنابراین از دیدگاه مخاطبان، بلندتر بودن صدای دوبلور نسبت به بازیگر سبب شده است شخصیّت دوبله، پرخاشگرتر به نظر برسد. همچنین، کاهش خش صدا و زیر بودن صدای دوبلور نسبت به بازیگر، موجب شده از میزان جذابیّت شخصیّت برای مخاطبان کاسته شود. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که صدا برای مخاطبان دوبله اهمّیّت بسیاری دارد و توجّه به انتخاب صدا و شبیه سازی صدای اصلی در دوبله، باعث ارتقای کیفیّت تجربه سینمایی مخاطبان می گردد.
۱۸.

دیدگاه مترجمان غیرحرفه ای به اخلاق در فرایند زیرنویس فیلم های انگلیسی زبان به فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و ششم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 1 - 32

کلیدواژه‌ها: ترجمه دیداری شنیداری طرفدار زیرنویس اصول اخلاقی تابوهای فرهنگی و زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۵۴
پژوهش حاضر به بررسی نگرش مترجمان غیرحرفه ای به اصول اخلاقی در ترجمه زیرنویس فیلم های انگلیسی زبان به فارسی می پردازد. جامعه آماری شامل تمام مترجمان غیرحرفه ای زیرنویس فعّال در فضای مجازی بود که از میان آنها نمونه تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته به عنوان ابزار اصلی تحقیق استفاده شد. به زعم بسیاری از مصاحبه شوندگان، اصول اخلاقی منحصر به وفاداری به متن اصلی و اجتناب از هرگونه دست کاری متن در فرایند ترجمه صرف نظر از مسائل فرهنگی جامعه مقصد و مخاطب آن است. این امر انتقال بسیاری از تابوهای فرهنگی و زبانی غربی در قالب ترجمه زیرنویس را در پی داشته است. هرچند در این ارتباط اجماع نظر کلی بین مصاحبه شوندگان وجود ندارد و به نظر می رسد مترجمان تازه کار در مقایسه با مترجمان باتجربه تأکید بیشتری بر وفاداری کامل به متن اصلی فارغ از هر نوع فیلتر فرهنگی و زبانی دارند.
۱۹.

بررسی مقابله ای راهکارهای ترجمه عبارت های طنزآمیز در زیرنویس عربی فیلم فارسی مارمولک بر پایه الگوی کیارو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۲ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 473 - 488

کلیدواژه‌ها: ترجمه دیداری شنیداری زیرنویس طنز کیارو مارمولک جانشینی جایگزینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۵۵
ترجمه طنز به شکل دوبله و زیرنویس، پیوسته چالشی جدی برای مترجمان این حوزه است. از نظر کیارو بیشتر لطیفه ها فرهنگ محور هستند و ممکن است یک لطیفه خاص، برای یک شخص ناآشنا با فرهنگ، هیچ حس خنده داری نداشته باشد. مترجم گاهی ناگزیر می شود برای پیشگیری از انتقادهای اجتماعی، دست به حذف و یا تغییر در بخشهایی بزند. با مقایسه شیوه های به کار رفته در ترجمه عبارت های طنزآمیز، نتایج نشان از آن دارد که مترجمان در رویارویی با این چالش ها، شیوه ها و عملکردهای متفاوتی را به نمایش می گذارند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مقابله ای راهکارهای انتقال پیام های طنزآمیز در فیلم فارسی «مارمولک» بر پایه مدل کیارو می پردازد تا عملکرد مترجم را در رویارویی با موارد اشکال برانگیز در ترجمه زیرنویس ارزیابی کند. به این منظور، همه دیالوگ های طنز، شناسایی و متن مبدأ و مقصد خط به خط با هم تطبیق داده شد، آنگاه در جدول های جداگانه تقسیم بندی گردید. به گونه کلی و بر پایه تجزیه و تحلیل دیالوگ های فیلم، یافته ها نشان می دهد که شگرد «حذف» به میزان (31% ) و «جایگزینی» با (29%) به ترتیب، پرکاربردترین و شگرد «ترجمه تحت اللفظی» با اختصاص (17%) کم کاربردترین راهکار مترجم در زیرنویس این فیلم است. گفتنی است در جایی که مترجم راهکار حذف را به کار برده، محصول پایانی را از هرگونه حس طنز خالی نموده است