فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۵۲۱ تا ۲٬۵۴۰ مورد از کل ۱۳٬۴۱۵ مورد.
علل و اسباب لعن درقرآن
منبع:
حسنا پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۴
حوزه‌های تخصصی:
در این نوشتار به تشریح معنا و مفهوم لعن، علل واسباب لعن و عاقبت ملعونین درقرآن کریم پرداخته شده است. معنای لعن دورشدن ازرحمت خدا و دچارشدن به عذاب الهی است و این دورشدن ازرحمت و گرفتار شدن به عذاب الهی علل و اسبابی دارد که عبارتند از: کفر، دروغ، تهمت، شرک، سوءظن به خدا، اذیت خدا ورسول او، نقض عهد، نافرمانی از اوامر خدا، کفربعد از ایمان، کبر وغرور، ظلم، قتل عمد مومن، قطع صله ارحام، فساد در زمین، کتمان حق و خودداری ازنهی ازمنکر. از دیدگاه قرآن افرادی که این اعمال را انجام داده اند مورد لعن خدا و رسولان او قرار گرفته و به سرنوشت های بسیار بد و نافرجام دنیوی و اخروی گرفتار شده اند.
نقد و بررسی ادعای برتری یهود بر سایر ملل از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
اعتقاد به برگزیدگی و برتری قوم یهود، ارتباط تنگاتنگی با دیگر آموزه های این دین دارد. از این رو می توان اعتقاد به برگزیده بودن قوم یهود را اصلی ترین و کلیدی ترین آموزه یهودیت به شمار آورد. آنان خود را از همه انسان ها برتر و بالاتر می دانند و معتقدند که بقیه انسان ها باید در خدمت آن ها باشند. با تأمل در قرآن معلوم می شود که تفضیل به معنای برتری نیست و منظور از آن، اعطای یک نوع ویژگی و فزونی از طرف خدا به آن ها در میان مردم زمانة خودشان است؛ یعنی فضل به قوم موسی در زمان خودش است، نه اینکه نسبت به همگان و در همه زمان ها باشد.
سازماندهی نظام تربیت عاطفی براساس آموزه های قرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه اخلاق
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه تعلیم و تربیت
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
این پژوهش با رویکرد کیفی و روش پژوهش استنتاجی (الگوی بازسازی فرانکنا) انجام شده، و هدف آن بررسی میان رشته ای تربیت عاطفی و ساختار آن در قرآن است؛ لذا پس از بیان مبانی این فرایند بر اساس اسناد در قالب گزاره های واقع نگر دینی و علمی و هم چنین استخراج ضرورتها و توصیه های عملی قرآن، ساختار تربیت عاطفی در قالب اهداف و اصول و روش شکل گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که عواطف در قرآن با پشتوانه معرفتی از احساس جدا می شود. تربیت عاطفی با مبانی انسانشناسی و معرفت شناسی وارد فرایند تربیتی می شود و همسو با هدف نهایی نظام تربیتی، پرورش عواطف و مدیریت آن را براساس ارزشها بر عهده دارد. علاوه برآن با رشد هوش فکورانه و انگیزش درونی به یادگیری کمک می کند. این تربیت با اصولی مانند اصل ارتقای عاطفی، اصل مخاطب شناسی و اصل تفکر راهبردی و با الهام از توصیه های عملی قرآن مانند انذار و بشارت، مراقبه و محاسبه، حاوی روشهای کاربردی در مهارتهای ارتباطی و روشهای تدریس و آموزش است.
تفسیر قرآن کریم (2) سورة بقره، آیات 8 ـ 12(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
این مقاله دربردارندة تفسیر آیات هشتم تا دوازدهم از سورة بقره است که پاره ای از حالات و کارهای منافقان را در برابر هدایت گری قرآن کریم بیان میکند. آیة هشتم: ریشة نفاق ضعف نفس و درمان آن، تقویت ایمان است. تعبیر «من الناس» نیز برای تحقیر گروه منافقان میباشد. آیة نهم: «خداع» اخفاء به قصد فریفتن دیگران و «یخادعون» به معنای درصدد خداع برآمدن و «شعور» به معنای ریزبینی است. سرّ تغییر سیاق از «یخادعون» به «یخدعون» این است که منافقان درصدد نیرنگ برآمدند، ولی خود فریب خوردند. علت خدعه با خدا، رسوخ هواهای نفسانی در دل منافقان و محروم بودن آنان از دقت و ریزبینی است. آیة دهم: منظور از «قلب» در قرآن قلب مادی نیست، بلکه روح یا مرحله ای از روح است که منشأ صفات انسانی است. افزایش بیماری قلبی منافقان مطابق نظام الهی است؛ زیرا هر کس راهی را با اختیار دنبال کند، در آن به تکامل میرسد. آیات یازدهم و دوازدهم: فساد از دست دادن منافع مورد نظر از شیء است و افساد منافقان کفر باطنی یا دورویی یا تضعیف جامعة اسلامی به سبب جاسوسی آنهاست و خودْمصلح پنداری آنان نیز ناشی از نبودن تشخیص افساد و اصلاح از یکدیگر میباشد.
الحفیظ
منبع:
بشارت ۱۳۸۶ شماره ۶۰
بررسی دیدگاه های تفسیری ثعلبی، رازی، سیوطی، آلوسی و زحیلی در تفسیر آیه اکمال(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از آیات مرتبط با موضوع انتصاب حضرت علی(ع) به امامت در روز غدیر آیه سوم سوره مائده است. درباره شأن نزول و تعیین رخداد این آیه میان مفسّران فریقین اختلاف است. مفسّران شیعه با استناد به آیات و روایات به صراحت آیه را در باره اعلان ولایت و جانشینی امام علی(ع) در روز غدیر ذکر نموده اند، اما برخی از مفسّران اهل سنت زمان نزول آیه اکمال را روز عرفه دانسته و آن را روز اکمال احکام، فرائض و سنن الهی می دانند؛ به گونه ای که پس از آن هیچ حکم دیگری از فرائض بر پیامبر اکرم’ نازل نشده و دین کامل گردیده است. برخی دیگر از اهل سنت نزول آیه را در روز غدیر و مربوط به جانشینی امام علی(ع) دانسته اند. این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی آراء و دیدگاه های تفسیری مفسّرانی مانند: ثعلبی، رازی، سیوطی، آلوسی و زحیلی، شأن نزول آیه اکمال را در ترازوی نقد قرار دهد و راه اثبات اندیشه تفسیری شیعه که همان تأیید امامت و ولایت حضرت علی(ع) است، هموار نماید.
بررسی قاعده تفسیری جری و تطبیق (با تأکید بر به کارگیری آن در سیرة اهل بیت (ع) )
حوزه‌های تخصصی:
تعمیم مفاهیم مطرح شده در آیات قرآن و تطبیق آن بر مصادیق نوپیدا، از دغدغه های اساسی بزرگان اسلام و اندیشمندان مسلمان است. اصطلاح جری و تطبیق یکی از ابزارهای تحقق این هدف والا محسوب می شود. هر چند از دیرباز توجه و نگاه پژوهشگران معطوف به جری و تطبیق بوده است اما در بیشتر موارد کلی و اجمالی است. نوشتار پیش رو، پژوهشی کتابخانه ای و اسنادی است که به روش توصیفی تحلیلی سامان یافته و می کوشد تا با دقت، ابعاد مختلف این قاعده تفسیری را بررسی و نیز نمونه های به کارگیری آن را در سیرة معصومان (ع) گزارش، تبویب و تحلیل نماید. برخی از مهم ترین گونه های به کارگیری جری وتطبیق در سیرة تابناک اهل بیت(ع) عبارتند از؛ نمایاندن جایگاه فرازمند معصومان(ع)، ارزیابی منحرفان و گمراهان، تحلیل و نقد اوضاع اجتماعی و نیز بیان اخبار غیبی.
اسلوب های تاکید در زبان قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
در هر زبان و گویشی اسلوب های خاصی در برابر متکلم و نویسنده قرار دارد که به وسیله آنها می تواند کلام خود را با تأکید به مخاطب برساند. از جمله آن زبان ها بلکه بالاترین آنها زبان قرآن، زبان عربی است که اسلوب های فراوانی از تأکید را در خود جای می دهد، که در مجموع می توان آنها را در ذیل تقسیم بندی تأکید در اسناد، مسند و مسندالیه مورد بررسی قرار داد.در این مقاله به طور مختصر از برخی شیوه های تأکید در زبان قرآن سخن به میان می رود و به یقین موارد تأکید کلام در زبان عربی بیش از این ها می باشد.
بررسی تطبیقی تفسیر آیة وعد (نور: 55) از دیدگاه مفسران فریقین (با تأکید بر شناخت قوم موعود)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
فریقین دربارة مفاد آیة وعد (نور: 55) و تعیین مصداق قوم موعود، در این آیه اختلاف نظر دارند. هرچند هیچیک از دو فریق، با توجه به عموم الفاظ آیه نمیتوانند تطبیق قوم موعود در این آیه را بر امام مهدى و یارانشان دستکم به مثابة یکى از مصادیق انکار کنند؛ دلیلى هم بر این انکار نیست. این پژوهش که به شیوة تحلیلى ـ انتقادى انجام یافته، بر این باور است که با درک ویژگى هاى قوم موعود و اطلاق تعابیر آیه ـ به ویژه تمکین و استقرار کامل دین و برقراری امنیتی فراگیرـ و با توجه به روایات فریقین و نیز پیوند مفاد این آیه با آیة سیطرة دین (توبه: 33) مى توان بر تطبیق آن بر عصر ظهور به عنوان یگانه مصداق، تأکید کرد.
نقش فرشتگان در تدبیر جهان در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
قرآن فرشتگان را تدبیر گر نظام عالم و مظهر توحید افعالی و دارای افعال گوناگون و واسطه ی فیض پروردگار معرفی می کند. اما عهدین در مواردی مشترک با قرآن و در مواردی به گونه ای متضاد و متفاوت با یکدیگر به این امر پرداخته اند به گونه ای که شناخت درستی از فرشتگان ارائه نمی شود. و ازین رو، پژوهشگر کوشیده است با رویکردی تطبیقی، از بعد لغوی و تفسیری این مسأله را بررسی نموده و پس از طرح دیدگاههای اندیشوران مسلمان و مسیحی و یهودی، با شاخصه هائی همچون: جامعیّت، احاطه وگستردگی معارف، شفّافیّت، غنا، استحکام مطالب و ظرفیّت جاودانگی، نقش فرشتگان در تدبیر جهان را در قرآن و عهدین تبیین کند تا دینداران را در ساختن جامعه ی برتر دینی، اخلاقی و انسانی، یاری رساند.
تبیین و بررسی حقیقت ایمان، ویژگی ها و پیامدهای آن در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
بحث حقیقت ایمان و ویژگی ها و پیامدهای آن از محوری ترین مباحث دین شناسی است که تبیین و بررسی دقیق آن افزون بر اینکه می تواند در تصحیح دیدگاه های نظری و باورهای انسان تأثیر بسزایی داشته باشد، از جنبة عملی هم نقشی اساسی در اصلاح رفتارها و اعمال آدمی دارد. نوشتار حاضر می کوشد تا با استناد به آثار علّامه طباطبائی، به ویژه تفسیر المیزان، دیدگاه ایشان را دربارة این موضوع بررسی کند. در این بررسی ابتدا تعاریفی که ایشان از حقیقت ایمان ارائه کرده است، مختصراً تبیین می شوند و سپس عناصر مندرج در این تعاریف، تحت عناوینی کانون بحث و بررسی قرار می گیرند تا از این راه عناصر مندرج در ماهیت و ساختار ذاتی ایمان از منظر ایشان روشن شوند. پس از آن، برخی از ویژگی های ایمان مانند اختیاری بودن ایمان، مراتب و درجات ایمان، و افزایش و کاهش پذیری آن بررسی می شوند و سپس برخی از پیامدهای مهم ایمان، مانند ارتباط ایمان با عمل، ارتباط ایمان با اسلام و ارتباط آن با اخلاق از نظر ایشان کانون تبیین و بررسی قرار خواهند گرفت.
طنطاوی و روش تفسیری او
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در جهان اسلام
- حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی اسلام
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات انواع تفسیر وتأویل
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران سنی
پیامبر الگو
منبع:
بشارت ۱۳۸۳ شماره ۴۱
تجوید؛ از وجوب تا حرمت (رعایت قواعد تجویدی از دیدگاه فقیهان شیعه و اهل سنت)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
درباره لزوم یا عدم لزوم رعایت قواعد تجویدی، نظریات متفاوت و گاه متضادی وجود دارد. از سویی برخی دانشوران، رعایت قواعد تجوید را حرام می دانند. از دیگر سو، عده ای آن را همانند نماز، واجب عینی می دانند. برخی از دانشوران نیز بین یادگیری قواعد تجوید و عمل به آن تفکیک قائل شده اند. چنان که در این بین، تفصیل های دیگری نیز به چشم می خورد. در این مقاله ضمن یادآوری مهم ترین نظریات در این باره، از حدود و معیار وجوب مباحث تجوید سخن گفته شده است. نگارنده معتقد است تنها رعایت قواعدی از مباحث تجویدی واجب است که عمل نکردن به آن، مخل صحت قرائت باشد و برخلاف نظریه مشهور، تشخیص صحت و فساد باید به کارشناسان واگذارشود، نه عرف مردم.
تفسیر عرفانی دعا در نگاه قرآن
حوزه‌های تخصصی:
دعا از سه منظر فیلسوفانه، تجربه گرایانه و عارفانه میتواند مورد توجه قرار بگیرد و در هر بُعدی، ویژگیهای خاص خود را دارد. دعای عارفانه زیباست؛ زیرا گفتگو هدف است و نتیجه محور نیست و لذت بخش بودن آن به خاطر اذن خداست.
دعا از میزان فهم انسان به مقام خداوندی متأثر است و میتواند در مرتبه تاجرانه به معنای رابطه عادی با خدا و در مرتبه عارفانه (تجلی افعالی، صفاتی و ذاتی) تحقق یابد. در تجلی افعالی، انسان خواسته های مادی را در پرتو لذت گفت وگو با خداوند میبیند، اما در مرتبه تجلی صفاتی و ذاتی خواسته های او فراتر از عالم ماده است.
قرآن بحث دعا را چندگونه مطرح میکند که عبارتند از: ارزش دعا، تشویق به دعا کردن، نحوه پذیرش دعا و انواع خواسته های انسان، تفسیر عرفانی این آیات بر این مبناست که کمال انسان در دعا این است که نفس گفت وگو و خواستن از او را لذت بخش بداند و آنچه را از خدا میخواهد، تابع لذت گفت وگو باشد