ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۸۶۱ تا ۲٬۸۸۰ مورد از کل ۱۳٬۴۱۵ مورد.
۲۸۶۱.

جلوه هایی از استعاذه انبیاء از منظر قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: استعاذه خدا انبیاء انسان شرور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۶۵
انسان همواره در زندگی با مشکلات، اضطراب ها و وسوسه هایی مواجهه می شود که به تشویش و نا امیدی او می انجامد، از این رو نیاز به هدایت الهی دارد. قرآن تنها مرجع هدایت بشر، او را به رفتار انبیاء الهی که متخلق به اخلاق الهی و نمونه انسان کامل اند، ارجاع می دهد که چگونه باورهای خداجویانه بشر مانند «استعاذه» در شرایط سخت، در به دست آوردن آرامش او موثراند .این نوشتار به سؤالاتی پاسخ می دهد، نظیر : استعاذه انبیاء در شرایط مختلف چگونه بوده است؟ آیا استعاذه انبیاء فقط در جهت پیشبرد اهداف مطلوب دنیوی و پیروزی آن ها بوده؟ در مواردی که أنبیاء با ناکامی هایی در زندگی دنیوی رو به رو می شدند، استعاذه برای آن ها چه دستاوردی داشته است؟ به همین منظور پژوهش حاضر برای پاسخ به این سؤالات به سیاق و بافت های مختلف آیات توجه کرده و آن ها را مورد بررسی قرار داده است. از جمله رهیافت هایی که به آن دست یافته عبارت است از اینکه انسان بر اساس الگوی رفتاری انبیاء می آموزد که استعاذه در همه شرایط چه سخت و چه آسان باید صورت گیرد و دستاورد آن در همه ی شرایط، خواه به نتیجه مطلوب برسد و خواه به شکست و ناکامی های دنیوی بینجامد؛ نتیجه ی آن تخلق به اخلاق الهی،آرامش شخص، پرهیز از خشونت و تعادل در رفتار فردی و اجتماعی است.
۲۸۶۲.

واکاوی تفسیری آیات سوره إسراء درباره فساد بنی إسرائیل با تکیه بر عدم ترادف در ترکیب وصفی «عباداً لنا»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات سوره إسراء فساد بنی إسرائیل عبادا لنا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۱ تعداد دانلود : ۶۶۰
از جمله آیاتی که آراء و نظرهای گوناگونی نزد مفسران درباره آن ارائه شده است، آیات ابتدایی سوره إسراء پیرامون دو فساد بنی إسرائیل در زمین است. درباره اینکه دو فساد بنی إسرائیل چه بوده یا چه خواهد بود و اینکه چه کسانی مصادیق این دو وعده الهی هستند و چه کسانی نابودکننده این فساد در هر مرتبه می باشند، دیدگاه های متفاوت و فراوانی مشاهده می گردد. این مقاله در ابتدا تفاسیر و مصادیق مختلف در ذیل این آیات را بیان کرده و پس از بررسی مصادیق یادشده، در پایان با بیان شروط تحقق این دو وعده الهی و با استفاده از نظریه عدم ترادف در ترکیب وصفی «عباداً لنا» و ذکر أحادیثی از ائمه أطهار ^ و تطبیق این روایات با حوادث و وقایع روز، بیان شده است که هم اکنون در زمان تحقق وعده نخست قرار داشته و وعده دوم هم زمان با ظهور امام عصر # محقق خواهد گشت.
۲۸۶۳.

انحصار جهت قضایا در ضرورت و امکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: جهت قضایا ضرورت امتناع امکان امکان ذاتی امکان استعدادی معرفت شناسی کانت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۲۴۶
یکی از بحثهای ژرف و دقیق منطق، بحث «جهت» در قضایاست. در کتب متداول منطق، جهت را از ضرورت و امتناع و امکان آغاز میکنند و به دائمه، ازلیه، فعلیه، وقتیه و... بسط میدهند. برخی منطقدانان تا بیست و هشت جهت ذکر کرده اند. اما کانت امکان (عام) و امتناع، وجود (فعلیت یا بالفعل) و عدم، ضرورت و امکان (خاص) را جهات قضایا دانسته و به غیر آنها نپرداخته است. ما در این مقاله میخواهیم بگوییم بر اساس مبنایی که در معرفت شناسی برگزیده ایم، جهت قضایا منحصر است در ضرورت و امکان، زیرا قضیه یا موجبه است با جهت ضرورت یا سالبه است باز هم با جهت ضرورت؛ از اولی با عنوان «ضرورت» و از دومی با عنوان «امتناع» تعبیر میکنند. در واقع ساختار ایجاب و سلب متفاوت است وگرنه ضرورت در هر دو یکی است. جهت امکان هم مربوط میشود به تردید ذهن در چگونگی ارتباط محمول با موضوع که اگر در تحلیل و بدست آوردن محمول از موضوع دقیق نشده یا در آنچه بدست آورده دستکاری کرده باشد، دچار احتمال میشود.
۲۸۶۴.

پیشگیری از بزه دیدگی اطفال در آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیشگیری از جرم آموزه های قرآنی بزه دیدگی اطفال کودک آزاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۰
بعضی از کودکان به دلیل شرایط خاص موجود در خانواده بیش از سایر همتایان خود در معرض بزه دیدگی قرار دارند؛ شناسایی این کودکان از طریق گزارشات مردمی، بستگان یا مدرسه و معرفی آن ها به نهادها و مراکزی که باید به وسیله مقامات مسئول دولتی با به همت خیرین دایر شوند تا در جهت سیاست های پیشگیرانه از طریق حمایت و مراقبت از این کودکان گام بردارند، می تواند به عنوان راهکاری مؤثر به منظور پیشگیری از بزه دیدگی این کودکان در نظر گرفته شود؛ در همین راستا ، حمایت از صغار در آموزه های قرآنی تا آنجا اهمیت دارد که فروش مال او را جز با اجازه ولی جایز ندانسته و حتی ولی نیز در صورت عدم رعایت منافع و مصلحت طفل، از ولایت ساقط می شود؛ از طرف دیگر اقدامی که در آموزه های قرآنی مورد توجه و تأکید واقع شده، شناسایی، حفاظت و حمایت مادی و معنوی از کودکان آسیب پذیر به عنوان آماجی مناسب برای بزهکاران می باشد؛ در این مقاله به این حمایت ها که در آیات قرآن و برخی روایات آمده است اشاره خواهیم کرد آیات و روایاتی که حاوی تدابیری اند، برای پیشگیری از بزه دیدگی کودکانی که به عنوان آماج ضعیف شناخته شده اند.
۲۸۶۵.

پرسش از معنای تفسیر در «اخلاق تفسیر» و سنجش کارآمدی تعریف تفسیرپژوهان مسلمان از «پدیده تفسیر»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفسیر اخلاق تفسیر تفسیرپژوهان مسلمان تحلیل نقد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۶۴
میراث تفسیری مسلمانان ساحت متکثر، متنوع و سیالی است. شناخت و تبیین روشمند، عینی و آکادمیک از این ساحت متکثر و گونهگون بر عهده تفسیرپژوهی است. یکی از است. مفسران و « پدیده تفسیر » اضلاع و جنبههای تفسیرپژوهی، تبیین درست داشتهاند، « تفسیر » تفسیرپژوهان مسلمان در طول تاریخ تلقیهای متنوع و متکثری از پدیده با کاستی هایی « تفسیر » اما آنچه بهنظر میرسد این است که تلقیهای تفسیرپژوهان از نشان میدهد که آنان در بحث از « تفسیر » مواجه است. مطالعه در غالب این تلقیها از روی آوردهاند و « تفسیر » چیستی تفسیر، بهجای تبیین پدیده تفسیر، به تحلیل واژگانی پاسخگوی پرسشها و نیازهای « غیرتفسیر » و « تفسیر » کوشش آنها در تمایزبخشی میان کامیاب و کارآمد نبودهاست. « تفسیر » امروز نیست و این تعاریف در تبیین واقعیت در ساحت تفسیرپژوهی مسلمانان، واژه تفسیر بهواسطه چندوجهیبودنش در معانی مختلف بهکار رفتهاست. این در حالیست که غالباً این معانی در هم می آمیزد؛ یعنی در گفتمان تفسیرپژوهی مسلمانان این تفکیکها چنانکه باید لحاظ نشده و کاربست واژه تفسیر در معانی گفتهشده بهدرستی تمایز نمییابد. اخلاق » از آنجا که پیش از پرداختن به پژوهشهای میانرشتهای مرتبط با تفسیر مانند داشت، در این پژوهش با تلقی ها و « تفسیر » باید تصور و درک درستی از پدیده « تفسیر تصوراتی که تفسیرپژوهان و مفسران مسلمان از مقوله تفسیر دارند آشنا میشویم و آنها را میسنجیم.پرسشهای اصلی این پژوهش این است که تعاریف مفسران و تفسیرپژوهان تا چه کامیاب و کارآمد بوده است؟ تفسیرپژوهان در فهم، « تفسیر » میزان در تبیین واقعیت دارند؟ در این « پدیده تفسیر » چه راهی رفتهاند و چه درکی از « تفسیر » بازشناسی و تبیین راه چه ساز و کار و قواعدی را بهکار بستهند؟ ترمینولوژی و مجموعه مفاهیمی که بهمثابه ابزارهای معرفتی برای تحلیل و تبیین تفاسیر تدارک دیدهاند، چه میزان روشن و کارآمد کدام است؟ « اخلاق تفسیر » در « تفسیر » است؟ تلقی اهمیت پژوهش حاضر در آشکارساختن کاستیهای راهبردی و رخنهها و آسیبهای روششناختی و معرفتشناختیِ ناظر به یکی از اضلاع و جنبههای تفسیرپژوهی؛ یعنی است.
۲۸۶۶.

خاستگاه اختلاف خوانش « اَحْصَنَّ / اُحْصِنَّ » در آیه نکاح کنیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرائت قرآن اختلاف قرائت حد زنا کنیز مفهوم مخالف سیاق آیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۹ تعداد دانلود : ۹۵۰
در آیه 25 سوره نساء ، در قرائت فعل « أحصنَّ » به صیغه مجهول یا معلوم اختلاف شده است. از منظر تفسیری، قرائت « اُحْصِنَّ » به صیغه مجهول با معنا شدن «إحصان» به ازدواج و قرائت « اَحْصَنَّ » به صیغه معلوم با معنا شدن آن به اسلام، ملازمت داشته است. تحقیق حاضر نشان می دهد که قرائت معلوم «أَحصَنَّ» و معنا گردیدن «اِحصان» به اسلام، با سیاق آیه، سازگاری ندارد و خاستگاه پیدایش این قرائت و معنای خلاف سیاق، به انگاره ای فقهی بازمی گردد که شاخص ترین مدافع آن، «عبداللّه بن مسعود»، صحابی پیامبر اسلام و معلّم قرآن کوفیان بوده است. به عقیده ابن مسعود ، حدّ زنا برای کنیز زناکار فاقد شوهر و شوهردار ، یکسان بود اما مفهوم مخالف شرط «إذا أحصنّ» در آیه 25 نساء ، در فرض معنا شدن «إحصان» به ازدواج، چنین انگاره ای را برنمی تافت.از این رو، قرائت معلوم «أَحصَنَّ» و معنای «اِحصان» برای اسلام، پیشنهاد گردید. خوانش قاریان بعدی کوفه نیز بر خلاف قاریان دیگر شهرها، از رأی ابن مسعود، تأثّری مشهود یافته است به گونه ای که عملکرد قاریان هفتگانه یا دهگانه ، معلوم می دارد که قرائت به صیغه معلوم، هویّتی کوفی پیدا کرده است.
۲۸۶۷.

بسط استعاری مفاهیم ذهنی مرتبط با «روز قیامت» در قرآن کریم از منظر معناشناسی شناختی (براساس طرح واره های تصویری حجمی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روز قیامت بسط استعاری طرح واره مفاهیم انتزاعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۶۲۶
معناشناختی شاخه ای از دانش زبان شناسی شناختی است که سعی در ایجاد برقراری ارتباط میان واژه ها و مفاهیم ذهنی از طریق الگوگیری از افعال فیزیکی و اندام های جسمی انسان دارد. ازجمله شیوه هایی که معناشناسی شناختی بدان تکیه کرده است،بسطاستعاری معنای مرکزی واژگان و ارائه طرح واره تصویری در جهت درک مفهوم انتزاعی نهفته در حوزه معنایی واژه در بافت زبانی گفتاری است. قرآن کریم، این معجزه ادبی فرهنگی، که با هدف ارشاد انسان در مسیر اصلی خلقت بر پیامبر گران قدر اسلام صلوات الله علیه نازل شده است،درباره روز عظیم قیامتنکات مهمی را به شیوه های مختلفِ بیانی متذکر می شود؛ ازین رو در پژوهش حاضر کوشش شده است تا با استناد بر روش وصفی تحلیلی و با ارائه انواع طرح واره تصویری- در حدّ امکان - پرده از زیبایی های ناب نهفته در جملات و عبارات مفهومی حوادث روز قیامت برداشته شود. دستاورد پژوهش گویای آنست که بیان مفاهیم ذهنی با استفاده از تعامل فیزیکی انسان با پدیده های محیط بیرونی گستره معنایی واژگان را وسعت می بخشد. در همین راستا مخاطب قادر خواهد بود مفاهیم پیچیده را با توجه به پیوند هم نشینی واژگان در بافت زبانی گفتاری رمزگشایی کند.
۲۸۶۸.

بررسی تفسیری آیات به ظاهر منافی با کرامت انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات انسان شناسی کرامت انسان آیات منافی کرامت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۴۳۳
آیات قرآن بر کرامت ذاتی انسان تأکیدی ویژه دارند؛ برخی از آنها به صراحت بر این مقصود تأکید نموده و برخی دیگر نیز در فحوای خود پرده از این مقصود عالی برای انسان بر می دارد. در همین راستا نبی مکرم اسلام | نیز خود را مبعوث بر اکمال مکارمی می داند که ریشه آنها در نهاد انسان وجود دارد، اما در قرآن آیات دیگری نیز وجود دارد که به ویژگی های منفی انسان ها اشاره داشته و انسان ها را مورد توبیخ قرار داده است. در ابتدا چنین تصور می شود که این دسته از آیات، نافی کرامت انسان است؛ البته فهم دلالت های این دسته از آیات که در ظاهر رویکردی منفی به انسان ها دارند، بدون در نظر گرفتن آیات دسته نخست منجر به درک ناقص و نادرستی از شناخت انسان در قرآن می شود. این نوشتار بر آن است تا مقاصد آیاتی که بیانگر این صفات مذموم هستند را به دست آورد و در نهایت به فهم هرچه بهتر دلالت های این آیات که همگی در راستای ایجاد شناخت بیشتر و خودسازی کاملتر انسان ها نازل شده اند، دست یابد.
۲۸۶۹.

سازوکار (فرایند و روش شناسی) پژوهش میان رشته ای قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: تفسیر قرآن کریم مطالعات میان رشته ای پیشرفت روش شناسی سازوکار تفقه در دین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۶۲
پرسش از روش شناسی رویکرد پژوهش میان رشته ای ، پرسشی معطوف به مسئله پیشرفت است که در منظری سیستم نگر و سازوکار، سطوح مبانی پارادایمی، نظریه ای، مدل واره مفهومی، عملیاتی و سطح گفتمانی را دربردارد و در متن منظومه جامع ادراکات معطوف به رشد توسعه، در سند مرجع الگوی راهبری تحول در دو ضلع راهبردی نقشه جامع علم و علمی، با میانداری اصل ولایت تفقه در دین قابل جریان است. در میان آمدن انتظار رشد توسعه از دین و به تعبیری برآمدن مسأله پیشرفت همه جانبه، اقتضای روش شناسی مطالعات بین رشته ای و چند رشته ایِ مبتنی بر فرارشته ای پیشرفت شناخت را دارد که به ناگزیر، سه سطح مسأله شناسی، دین شناسی و آینده نگاریِ راهبردی را نیازمند است تا با این رهگذر بتوان از روش شناسی تفقه در دین و ولایتمندی آن در عرصه مدیریت فرهنگ و تحول سخن گفت.گذار از رویکرد جزءنگر حوزه های دانشی و رشته ای به رویکرد بین رشته ای به ویژه در مطالعات قرآنی، واسط یا مفصل پارادایمی خویش را نیافته است؛ این مفصل پارادایمی اندیشه و دانش پیشرفت است. از جمله علت های ناتوانی ورود این دانش ورزی به عرصه کارآمدی، عدم اهتمام به این حوزه واسط و مفصلی است. مقاله پیش رو مستند به رویکرد مرجع قرآنی (اصل هدایت به رشد)، به مدد روش شناسی پیشرفت نگر، بازخورند استنتاجی تا استنباطی و تحقیق و توسعه ای و روش شناسی های پشتیبانی چون روش شناسی سیستمی در ضمن ماتریس و الگوریتمی فرایندی، برآن است تا با پی افکنی اندیشه قرآن شناخت پیشرفت (بنیان معرفت شناخت مکتب تفسیری بایسته قرآنی) منظری از روش شناسی پژوهش آینده نگار راهبردی پیشرفت قرآنی را به همراه به سامان آوری سه نظام ترتیبی، تنزیلی و موضوعی آینده نگار تفسیر به دست دهد؛ بر این مدار، ظرفیت این مکتب تفسیری در سامان بخشی سند الگوی پایه پیشرفت اسلامی پیش رو می آید.
۲۸۷۰.

بررسی تطبیقی حیله های فقهی در عقود

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حیله فقهی عقود بیع عینه نکاح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۳۲۱
آیین اسلام همانند دیگر آیین های آسمانی برای تأمین مصالح حال و آینده ی بندگان وضع گردیده است. دلیل این سخن نیز آن است که وضع شریعت و وجود احکام معلّل فراوان در کتاب و سنت؛  گواه روشن تبعیت احکام از مصالح و مفاسد است. آنچه در این میان محل نزاع و اختلاف قرار می گیرد توانایی عقل در کشف این ملاکها و مصلحت ها و مفسده هاست.از طرفی تمام تصرفات انسان را می توان سلسله ای به هم پیوسته از حیله های هدفمند در مسیر جلب مصالح و دفع مضرات از خود دانست. بنابر این بررسی حیله های موجود از لحاظ شرعی و غیر شرعی بودنشان، از ضروریات عصر ما به شمار می رود. نوشتار حاضر تحقیقی است  با روش توصیفی تحلیلی و شیوه کتابخانه ای در خصوص بیان تمایز حیله های مشروع از نا مشروع و تبیین مورد پژوهانه ی حیله های رایج در عقود از قبیل بیع عینه، شفعه، نکاح تحلیل ،هدیه ی وام گیرنده به وام دهنده به جای ربا،  وتحلیل آراء فقهاء مذاهب اسلامی در این موارد انجام گرفته است.
۲۸۷۲.

اهمیت سنجی عدالت و امنیت از منظر قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عدالت امنیت قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۳۶
یکی از موضوعات مهم و کلیدی زیرمجموعه عدالت و امنیت، بحث اهمیت عدالت یا امنیت است. در این بحث سه فرضیه درخور تصور است. در یک فرضیه عدالت اهمیت دارد و اهمیت آن بیش از امنیت است. در فرضیه دوم، امنیت اهمیت دارد و عدالت در رتبه بعدی قرار می گیرد، و در فرضیه سوم، عدالت و امنیت اهمیت برابر دارند و هیچ کدام بر دیگری مقدم نیست. پژوهش پیش رو با روش کتابخانه ای و تحلیل و بررسی آیات قرآن به سرانجام رسیده و نتیجه آن، اثبات اهمیت عدالت است و مستندسازی آن به تعریف عدالت و امنیت، آیات قرآن و روایات می باشد.
۲۸۷۳.

قرآن و الگوهای شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن الگوهای شهروندی شهروند فراگیر سیاسی شهروند همگون گرای فرهنگی شهروند ارتباطی و چندلایه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۴ تعداد دانلود : ۳۲۵
الگوی شهروندی در دیدگاه اسلامی با الگوی شهروندی رایج در دنیای غرب، به رغم شباهت ها، تفاوت های بسیاری دارد و این نوع تفاوت ها به نوع جهان بینی های متفاوت آن ها برمی گردد. در حقیقت، الگوهای شهروندی خاص جوامع غربی را نمی توان بر آموزه های الهی منطبق دانست؛ چراکه مباحث مربوط به هویت در هر یک از الگوهای شهروندی، متفاوت از دیگری است. بر همین اساس، بررسی ویژگی های هر یک از الگوهای شهروندی لازم و ضروری می نماید که با بررسی هویت و هنجارها در هر الگو، مشخص می شود که ساختارهای هنجاری و فکری به اندازه ساختارهای مادّی اهمیت دارند. ضمن آنکه پژوهش حاضر با الگو گرفتن از کتاب شهروندی و سیاست نوفضیلت گرا ، الگوهای شهروندی را در سه دسته شهروندی فراگیر سیاسی، همگون گرای فرهنگی و ارتباطی چندلایه تقسیم می کند و کوششی برای بررسی امکان و امتناع آن ها بر اساس الگوی شهروندی قرآن و بیان هم زبانی ها و ناهم زبانی ها میان آن ها است که نویسندگان برآنند الگوی شهروندی قرآن را باید به مثابه یک کُل ارائه نمود.
۲۸۷۴.

گستره روش اکتشافی انبیاء برای انتقال مفاهیم دینی در قرآن و عهدین

کلیدواژه‌ها: قرآن کتب مقدس تبلیغ تعلیم و تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۴۸۸
روش اکتشافی یکی از روش هاى آموزش و انتقال مفاهیم است، که یادگیرنده را محور آموزش قرار داده و ذهن وی را فعال می کند، تا مطالب و حقایق را بهتر درک کند. این پژوهش بر آن است تا روش اکتشافی انبیاء در تعلیم مفاهیم دینی را در قرآن و کتب مقدس مورد بررسی قرار دهد. در روش اکتشافی تعلیم انبیاء، موقعیت و شرایطی فراهم می شود تا مخاطبان انبیاء، خود از طریق آزمایش به پژوهش بپردازند و جواب مسئله را کشف کنند. و به حقیقت دست یابند. گستره این پژوهش شامل موضوعاتی مانند: نفی بت پرستی، نفی الوهیت از غیرخداوند، اثبات معاد، نفی ربوبیت از غیرخداوند، اثبات توحید و معاد است. در این پژوهش هر یک از موضوعات فوق ابتدا از منظر قرآن و سپس کتب مقدس(کتب رسمی و غیر رسمی، آپوکریفا) مورد بررسی قرار گرفت، و روش اکتشافی و شیوه انتقال مفاهیم دینی در آن بیان خواهد شد. در این روش انبیاء عملاً با به کار بردن مقدمات، افعال و حرکات درباره مفهومی، پیام آن را به افراد منتقل می کنند. و آن را به صورت عملی در معرض مخاطبان قرار می دهند. این شیوه یکی از روش های مفید برای انتقال عمیق و مؤثر مفاهیم دینی است.
۲۸۷۵.

بررسی پیوندانعطاف پذیری احکام وجامعیت قرآن

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن حدیث علوم قرآن جامعیت قرآن انعطاف پذیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۲۹۴
انعطاف پذیری به معنای سازگاری، شایستگی و هماهنگی با هر محیطی است. قطعا یک قانون جاودانه اگر بخواهد که بر تمام صورت زندگی احاطه بیابد و راه حل مشکلات را ارائه دهد باید دارای تحرک باشد و از خشکی و جامدی و انعطاف ناپذیری به دور باشد. نگارنده در این مقاله سعی کرده است با بررسی و واکاوی نمونه های احکام در قرآن مانند احکام نماز، وضو، روزه ، حج، جهاد و ... و تغییر در شرایط و عوامل مختلف به انعطاف پذیری احکام دین مبین اسلام برسیم. پس از بیان این نمونه ها سعی محقق بر آن بوده است که به بررسی عوامل و علل انعطاف در احکام بپردازد، در این باره موارد زیر: عسر و حرج، اکراه، تقیه، اضطرار، قاعده لاضرر، پیشرفت اسلام، توبه مورد بررسی قرارگرفته است.
۲۸۷۶.

تحلیل ادوار تفسیری امامان شیعه از رحلت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم تا عصر امام باقر علیه السلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تاریخ تفسیر امامیه ادوار تفسیری منع تدوین حدیث اسرائیلیات جعل حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۶۴
با ارتحال پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و صدور بخشنامه «منع نقل و نگارش و تدوین حدیث» تا زمانی که این بخشنامه رسماً در عصر امام باقر علیه السلام لغو گردید، دستگاه حکومت به سیاست ممانعت از نقل احادیث نبوی می پرداخت. جریان تفسیری عامّه در واکنش به این سیاست، ضمن پرهیز از تدوین و یا نقل احادیث نبوی صلّی الله علیه و آله و سلّم، به توقّف در تفسیر، تفسیر برأی و گرایش به روایات اسرائیلی روی آورد. این در حالی بود که اهل بیت علیهم السلام به فراخور اقتضای زمان، به مبارزه با سنّت ستیزی ها و بدعت گذاری ها پرداختند. رویارویی سنّت جهادگونه ائمه اطهار علیهم السلام با بدعت های زمان، به شکل گیری سلسله ای از ادوار تفسیری در تاریخ تفسیر انجامید که از نهضت تفسیری در عصر علوی گرفته تا خفقان تفسیری در عصر حسنین علیها السلام و احیاگری تفسیری در عصر امام سجاد علیه السلام و تعمیق و ترویج تفسیر در عصر امام باقر علیه السلام را شامل می شوند.
۲۸۷۷.

راهبرد قرآن کریم و روایات در کاهش رنج های بشری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن روایات رنج راهبرد دین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۲ تعداد دانلود : ۴۹۶
آنچه که وقوع رنج را در زندگی بسیار بحران ساز میکند «بی معنا» بودن رنج است. از جانب یک فرد مسلمان رنجهایی که برای او رخ میدهند در قالب قرآن، سنت و آموزههای آنها، معنادهی میشوند. این پژوهش با تکیه بر این اصل، با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مسئله رنج و معنای آن، از منظر قرآن و روایات پرداخته است. قرآن و روایات با ارائه تفاسیر و آموزههای خاص از رنج، این توانایی را دارند تا معنای رنجهای عظیم بشری را با وساطت ایمان به یک نظام مقدس، روحانی و هوشمند پیوند زنند و آنها را هدفمند سازند.اصلیترین، راهبرد قرآن و روایت در کاهش رنجهای بشری برساختن معنا برای رنج است. این آموزهها مجموعهای از متغیرها را به هم پیوند میدهند. این متغیرهای زنجیرهای، از ایمان به خدا و معاد شروع میشود و با بهرهگیری از متغیرهای میانجی چون؛ توکل، صبر، جهاد و هجرت به متغیر نهایی یعنی رهایی از رنج و رستگاری در دو بُعد دنیا و آخرت ختم میشود. رنجی که تحمل وگاه مبارزه با آن موجب تحقق کمال و ایدهآل دنیوی و نیز نیل به سعادت اخروی است و مبتنی بر اهدافی معین است و همین هدفمندی، راهبرد غایی و عالی آن در جهت جلوگیری از بحران معنا برای معتقدان به این آموزه هاست.
۲۸۷۸.

دلالت های معنایی فراهنجار تقدیم حال قرآنی و بازتاب آن در سه ترجمه فارسی (مورد پژوهش؛ ترجمه های فولادوند، خرمشاهی، حداد عادل)

کلیدواژه‌ها: فراهنجار تقدیم ترجمه قرآن حال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۳۷۹
اهمیت آرایش اجزای جمله و نظم دلالت خیز متن قرآن کریم، بر کسی پوشیده نیست و غالبا، دریافت لایه های معنایی و ژرف ساخت آیات، در گروِ فهم زیباشناختی و معنامحورِ این اصل است. گاهی نیز، به فراخور مدلول-های معنایی- بلاغی، مهندسی چیدمان کلام، از هنجارهای زبانی گذر می کند. حال، از مهم ترین پدیده های زبانی آمیخته با نظم قرآنی است که تفاوت در ترتیب قرار گرفتن آن در اجزای کلام الهی، منجر به تفاوت معنایی شده، جابجایی آن، ارائه معنی و مفهومی خاص را دنبال می کند که در صورت عدم جابجایی، آن مفهوم حاصل نخواهد شد. پژوهش حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی گونه های تقدیم حال در قرآن و بازنمود آن در سه ترجمه فارسی پرداخته است. بر اساس نتایج پژوهش، فراهنجار آشنازدایانه تقدیم حال، یکی از پُربسامدترین پدیده های زبانی در آیات الهی است که غالبا در دو سطح حال مفرد و حال شبه جمله به کار رفته است. این عدول برجسته ساز متن، بیشتر به انگیزه تعمیم، اختصاص و ترغیب مخاطب رخ داده که برابرنهادهای دلالت ساز فارسی آن، به ترتیب و به طور نسبی، در ترجمه های حداد عادل، فولادوند و خرمشاهی، رعایت شده است.
۲۸۷۹.

روش تحلیل محتوای کیفی تطبیق یافته به منظور تحقیق در متن قرآن کریم؛ ارائه یک مطالعه موردی در علوم رفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوای کیفی روش تحقیق موضوعی در قرآن مدل های توصیفی رفتار انسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۹ تعداد دانلود : ۶۷۸
روش تحلیل محتوای کیفی به صورت تخصصی به تحلیل محتوای متون می پردازد. قواعد و گام های روش تحلیل محتوای کیفی عمومی بوده و برای انواع متون به صورت مشترک استفاده می شود. اما در متن قرآن کریم فرض می شود که تمامی ابعاد مطالب آن از جزئی ترین عبارات و حروف گرفته تا کلیت عبارت ها و سوره ها حاوی نکات و پیام هایی است که حکیمانه و آگاهانه در آن گنجانیده شده است و بنابراین در روش تحقیقی که به بررسی محتوای متن قرآن کریم می پردازد، بایستی الزاماتی گنجانیده شود که بتواند استفاده بیشتری از این نکات و پیام های قرآنی داشته باشد و علاوه بر آن ساختار علمی قابل قبولی برای محافل علمی ارائه نماید. این نوشتار، گام های روش تحلیل محتوای کیفی را مطابق با چنین اقتضائاتی بازتعریف نموده و آن ها را به صورت سه گام اصلی و گام های فرعی ذیل هر کدام توسعه داده است.
۲۸۸۰.

تعیین الگوی آوایی فواصل قرآنی براساس مشخصه های تمایزدهنده واجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظم آهنگ توازن آوایی فواصل آیات مشخصه های تمایزدهنده واجی الگوی آوایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۳۹۸
نظم آهنگ حاصل از چینش و نظم همخوان ها و واکه ها در واژه ها و در هر آیه و سوره از قرآن کریم، نمودی از اعجاز بیانی این کتاب الهی محسوب می شود. در میان عوامل متعددی که این نظم آهنگ را شکل می دهند، توازن و هماهنگی آوایی فواصل قرآنی نقش برجسته ای را ایفا می کند. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با تکیه بر مشخصات و ویژگی های نظام واجی زبان عربی، واج پایانی تمام فواصل قرآنی(کلمه انتهای هر آیه)، مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود که آیا الگوی خاصی برای توازن آوایی انتهای فواصل قرآنی وجود دارد و آیا می توان به کمک آن تمایزی بین سوره های مکی و مدنی ایجاد کرد. داده های تحقیق از پیکره عربی قرآنی (The Quranic Arabic Corpus) دانشگاه لیدز و با استفاده از روش داده کاوی متن استخراج شد. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که با لحاظ کردن زنجیره حاصل از تمامی واج های پایانی کل فواصل هر سوره، نمی توان الگوی مشخصی برای توازن آوایی فواصل آیات ارائه داد ولی نظم خاصی از نظر شیوه تولید و محل تولید بر زنجیره های دوتایی حاصل از واج پایانی فواصل آیه آغازی و آیه پایانی سوره ها حاکم است که می تواند به عنوان معیاری برای تمایز میان سوره های مکی و مدنی توسط رایانه مورد استفاده قرارگیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان