مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
اختلاف قرائت
حوزه های تخصصی:
قرآن فصیح ترین کلام است که به زبان عربی بر پیامبر گرامی اسلام(ص) نازل شده است. برخی از آیات این کتاب به گونه های مختلف قرائت شده است، ولی فقط یکی از آنها صحیح و بقیه غیرصحیح است. یکی از اموری که میتواند مفسر را در برخی از قرائت های اختلافی، به قرائت صحیح نزدیک یا از قرائت غیر صحیح دور کند، بررسی قرائت ها از نظر قواعد نحوی است. مقالة حاضر با هدف نشان دادن نقش دانش علم نحو در دستیابی به قرائت صحیح، به بررسی برخی از قرائت های اختلافی در آیات قرآن پرداخته و اثبات کرده است علم نحو در رد، ترجیح، تضعیف یا تأیید قرائت نقش آفرین است.
کارکرد قرائت «ابیّ بن کعب» در ترجیح میان قرائت های هفتگانه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با نگاشته شدن و رسمیت یافتن مصحف عثمانی و لازم شمرده شدن قرائت قرآن بر وفق رسم الخطّ آن، به تدریج مصاحف دیگر از جمله مصحف «ابیّ بن کعب»، صلاحیت تلاوت شدن را از دست دادند. با این همه، مصحف عثمانی نیز قاریان و قرائت هایی مختلف یافت و ابوبکر بن مجاهد در قرن چهارم، قرائت هفت قاری منتخب خویش را در کتاب «السبعه» عرضه داشت. از دیگر سو، بزرگانی نظیر ابن خالویه، مکی بن ابی طالب، زمخشری، شیخ طوسی و... چون در مقام مقایسه و رجحان نهادن میان قرائت های قاریان هفت گانه برآمدند، قرائت ابیّ بن کعب را از یاد نبردند بلکه در مواضع متعدد، با استشهاد بدان، وجهی از وجوه قرائت های هفت گانه را موید داشتند و قرائت ابیّ را حجّت برخی از قاریان منتخب ابن مجاهد دانستند. تحقیق حاضر با عرضه بیست نمونه از استشهادهای اهل فن به قرائت ابیّ در مقام ترجیح میان قرائت های قاریان هفت گانه، مسجّل می سازد که قرائت ابیّ، در فرایند تشخیص متن قرآن، نقشی انکارناپذیر داشته است.
روش علامه طباطبایی در مواجهة با اختلاف قراءات در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
علامه طباطبایی یکی از مفسران بزرگ إمامیة در دوران معاصر است که تفسیر وی از ابعاد گوناگون علوم و معارف قرآنی از اهمیت بسیاری برخوردار است. بررسی اختلاف قراءات، نقد و یا ترجیح یک قرائت بر قرائات دیگر یکی از آن موضوعاتی است که جایگاه ویژه ا ی در تفسیر المیزان دارد. در این نوشتار تلاشی صورت گرفته تا به روش توصیفی- تحلیلی شیوه ها ی مواجهه علامه طباطبایی با اختلاف قراءات مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش در این موضوع نشان مى دهد که نقد قرائت، ترجیح یک قرائت بر قرائت دیگر، عدم ترجیح یک قرائت بر دیگر، گاه به دلیل إفاده معنایی یکسان و عدم إظهار نظر در برابر دو یا چند قرائت و ذکر یک قرائت در تأیید دیدگاه تفسیری، مهم ترین شیوه ها ی علامة طباطبایی در مواجهة با اختلاف قراءات است. تبیین ملاک ها و معیارهای وی در نقد و ترجیح قراءات و تحلیل درباره قراءاتی که بدون دلیل ارجح ذکر شده از دیگر مباحث این نوشتار است. از سوی دیگر ضعف سندی و نقد دلالی قرائت، نقد بر اساس قواعد نحوی، مخالفت با رسم المصحف و تشخیص مورد تفسیر از قرائت در روایات تحریف نما، مهم ترین ملاک ها ی علامه طباطبایی در نقد قرائت است. تناسب با سیاق، مطابقت با قواعد علم صرف و نحو، ذکر مؤید قرآنی، مؤید روایی و نحوی از مهم ترین ملاک ها ی وی در ترجیح یک قرائت بر قرائت دیگر مى باشد.
میزان اختلاف مصاحف امصار و علل آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در سده دوم و سوم قمری از هشت کتاب و رساله با موضوع اختلاف مصاحف امصار (عراق و شام و حجاز) یاد شده است. گرچه این کتاب ها به دست ما نرسیده، مطالب آن ها در منابع بعدیِ علم رسم المصحف و قرائات بازتاب یافته است. اختلاف رسم الخط مصاحف امصار به دو دسته تقسیم پذیر است:
الف) تفاوت هایی که موجب اختلاف در قرائت نشده اند؛ مانند ثبت «ی» یا نبود آن در «ائتونی/ ائتون»؛ ب) اختلاف هایی که باعث تفاوت در قرائت اند؛ شامل حذف یا زیادت یک حرف یا تبدیل یک حرف به حرفی دیگر. مجموع اختلافات دسته دوم به 54 مورد می رسد. تا کنون درباره علت و زمان پیدایی و اثر آن در قرائات یا تأثیرپذیری آن از قرائات، دیدگاهی جامع بیان نشده است. اغلب علمای متقدم بر این باورند که عثمان خلیفه سوم (د 35 ق.) دستور ثبتِ آن ها را در مصاحف امام داده است ولی در روایات جمع قرآن در زمان عثمان چنین مطلبی وجود ندارد و از سویی، این کار با هدف او برای اتحاد امت اسلامی بر یک مصحف واحد در تضاد است.
تواتر قرآن و چالش های فرارو(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
برای بررسی متن قرآن و اثبات اینکه همین متن از زمان رسول خدا(ص) به ما رسیده است، ادلّة متنوّعی از سوی علمای مسلمان ارائه شده که برخی از این ادلّه نیاز به بررسی، تعدیل و شفّاف سازی دارند، از جمله این ادلّه، نظریّه تواتر متن قرآن است که به خوبی تبیین نشده است. اقوال علما در این مقوله بسیار متشتّت و گاهی نیز معارض یکدیگر است، در حالی که تواتر متن یکی از اساسی ترین ادلّه برای اثبات تاریخی بودن و سندیّت قرآن است. در این مقاله، با تبیین تواتر قرآن، دو چالش عمدة فرا روی آن، یعنی مخالفت برخی صحابه با کار عثمان در توحید مصاحف و اختلاف قرائت ها مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر نگارندگان، این دو مسئله نمی تواند موضوع تواتر اصل قرآن را خدشه دار سازد. بر این اساس، برای اثبات تواتر قرآن، نیازی به تمسّک به ادلّه ای چون اجماع علما، روایات غیرمعتبر، تقیّه و موارد مشابه نیست که از سوی علما برای ایجاد سازگاری بین این دو مقوله به کار گرفته شده است.
کارکرد قرائت عبدالله ابن مسعود در تبیین آیات الاحکام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر به بررسی نحوه تعامل اهل تفسیر با هفت نمونه از وجوه قرائت عبدالله ابن مسعود در ذیل آیات الاحکام می پردازد و نشان می دهد که اهل تفسیر درباره روایی یا ناروایی احتجاج بدان وجوه مخالف رسم الخطّ مصحف عثمانی، دیدگاهی مشابه و یکسان نداشته اند. در این میان، اتّخاذ موضعی عالمانه و روشمند در گرو آن است که پیش فرض ها و مقدّمات بحث، مشخّص و متمایز از یکدیگر گردند. مقدّماتی نظیر اینکه آیا قرآن به وجوه متعدّد یا به وجه واحد نازل شده است؟ آیا وجوه متعدّد قرائت قرآن، درصدد بیان مطلبی واحد یا درصدد بیان مطالبی متفاوت هستند؟ آیا می توان قرائت عبدالله بن مسعود را تفسیر او از قرآن تلقّی کرد؟ در این فرض، تفسیر عبدالله مسموع از رسول اکرم است یا حاصل اجتهاد خود او؟ و... مقاله حاضر با ترکیب کردن مقدّماتی از این سنخ، به فروضی شش گانه منتهی گشته است. فروضی که بر مبنای هر یک از آن ها، حکم جواز یا عدم جواز احتجاج به قرائت عبدالله، متفاوت از دیگری جلوه کرده است.
طبری و اختلاف قرائت در آیات الاحکام عبادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر به بررسی نحوه تعامل طبری با پدیده اختلاف قرائت در ذیل آیات الاحکام عبادی می پردازد و نشان می دهد که وی به عنوان یکی از چهره های شاخص و متقدّم تفسیر نگاری، به نیکی برای خویش، حقّ داوری و اختیار نمودن وجهی از میان وجوه متعدّد قرائات را قائل است. بدینسان مفسّر ما گاه یک قرائت را به صورت مطلق اختیار کرده و قرائت مقابل آن را - به صراحت یا به تلویح- کنار می نهد. (گزینش مطلق) گاه نیز از میان دو قرائت مختلف، یکی را ترجیح داده ولی قرائت مرجوح را از عرصه قرائت های مجاز نمی راند. (گزینش نسبی) در مواضعی هم، هر دو قرائت مختلف را صواب تلقّی کرده و میان آن ها، انتخابی انجام نمی دهد. (پذیرش بی گزینش) افزون بر این سه، گاه طبری صرفاً به گزارش اختلاف قرائت اکتفا نموده بی آنکه در این باره داوری خود را بیان دارد. از دیگر سو، مفسّر ما برای گزینش مطلق یا نسبی یک قرائت به معیارهای ذیل استشهاد می جوید: اجماع قاریان معتبر، استفاضه و شهرت قرائت، رسم الخطّ مصاحف مسلمانان، اتقان معنایی-تفسیری آیه، ضوابط نحوی- بیانی، روایات سبب نزول، روایات حکایتگر قرائت رسول (ص) و گویش فصیح تر ومشهورتر. و در این میان، مهم ترین و پرکاربردترین معیاری که مفسّر ما در داوری های خود بدان تکیه دارد، اجماع قاریانی است که وی ایشان را «حجّت» می خواند.
پژوهشی در تحلیل مصداقی «إل یاسین» در آیه 130 سوره صافات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عبارت «ال یاسین» بخشی از یک آیة قرآنیاست که فقط یک بار و در آیة 130 سورة مبارکة صافات به کار رفته است. مجال تفسیر این آیه با توجه به شرایط ویژة آن، معرکة ارائه و تقابل آرای متفاوت تفسیری است. گروهی از مفسران شیعه بر اساس روایات تفسیری ذیل آیه و اینکه یکی از اسامی پیامبر (ص)«یس» است و احتمالاً برای اثبات فضیلتی برای اهل بیت (ع)، قرائت صحیح آیه را «سلام علی آل یاسین» و مراد از این عبارت را اهل بیت پیامبر (ع)دانسته اند که طبیعتاً با این فرض، سلام و درود موجود در آیه، مختصّ ایشان خواهد بود. اما گروهی دیگر از مفسران شیعه و اکثر مفسران اهل سنت با توجه به قرینه هایی مانند قرائت مشهور، شکل ساختاری کلمه و سیاق و سباق، این واژه را شکل دیگری از واژة الیاس و مراد اصلی از آن را خود حضرت الیاس دانسته اند. از آنجا که مهم ترین دلیل طرفداران صحّت قرائت به آل یاسین که مراد از آن اهل بیت (ع)است، روایات تفسیری ذیل آیه می باشد که به صورت جامع بررسی و نقد نشده اند، در پژوهش پیش رو برای تبیین و دستیابی به مفهوم و مصداق اصلی عبارت «ال یاسین»، با بهره گیری از برخی شواهد قرآنی، لغوی و دیدگاه های تفسیری، به بررسی و نقد روایات تفسیری ذیل آیه و برخی دیدگاه تفسیری برخی موافقان پرداخته می شود و در نهایت، به ضعف و غیر قابل استناد بودن روایات تفسیری و صحّت قرائت آیه به صورت ال یاسین که مراد از آن خود حضرت الیاس است، دست خواهیم یافت. در اینکه مفهوم آیه، سلام بر حضرت الیاس باشد، هیچ نفی فضیلتی از اهل بیت (ع)نشده است و «آل یس» بودن اهل بیت (به معنی اهل بیت پیامبر بودن و جایگاه والای ایشان در نزد خداوند) با استناد به برخی دیگر از آیات قرآنی و شواهد روایی به راحتی اثبات می شود.
تأثیر فعل «کانَ» در پیدایش وجوه قرائت قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحلیل های نحوی متفاوت از آیات قرآن با پدیده اختلاف قرائت در این متن مقدس، پیوندی تنگاتنگ و درخور تحقیق دارد. در این راستا پاره ای از اختلافات قاریان قرآن به انعطاف پذیری نحوی فعل «کانَ» باز می گردد. بدین شرح که گاه دَوَران میان ناقص یا تامّ بودن فعل «کانَ»، سبب اختلاف قرائت شده است. همچنین انعطاف پذیری قواعد زبان عربی در تعیین اسم و خبر فعل ناقص «کانَ» به توسعه اختلافات انجامیده است. افزون بر این دو عامل گاه مؤنث مجازی بودن اسم «کانَ» یا امکان رجوع آن به لفظی مؤنث یا مذکر برحسب سیاق آیه به قرائت مذکر و مؤنث فعل «کانَ» منتهی شده است. بدین سان فعل «کانَ» دست کم از سه سو در پیدایش اختلافات میان قاریان مؤثر بوده است. در این تحقیق کوشش شده است تا با استشهاد به شواهد متعدد از نقش فعل «کانَ» در پیدایش وجوه قرائت، پرده برداشته شود.
خاستگاه اختلاف خوانش « اَحْصَنَّ / اُحْصِنَّ » در آیه نکاح کنیزان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در آیه 25 سوره نساء ، در قرائت فعل « أحصنَّ » به صیغه مجهول یا معلوم اختلاف شده است. از منظر تفسیری، قرائت « اُحْصِنَّ » به صیغه مجهول با معنا شدن «إحصان» به ازدواج و قرائت « اَحْصَنَّ » به صیغه معلوم با معنا شدن آن به اسلام، ملازمت داشته است. تحقیق حاضر نشان می دهد که قرائت معلوم «أَحصَنَّ» و معنا گردیدن «اِحصان» به اسلام، با سیاق آیه، سازگاری ندارد و خاستگاه پیدایش این قرائت و معنای خلاف سیاق، به انگاره ای فقهی بازمی گردد که شاخص ترین مدافع آن، «عبداللّه بن مسعود»، صحابی پیامبر اسلام و معلّم قرآن کوفیان بوده است. به عقیده ابن مسعود ، حدّ زنا برای کنیز زناکار فاقد شوهر و شوهردار ، یکسان بود اما مفهوم مخالف شرط «إذا أحصنّ» در آیه 25 نساء ، در فرض معنا شدن «إحصان» به ازدواج، چنین انگاره ای را برنمی تافت.از این رو، قرائت معلوم «أَحصَنَّ» و معنای «اِحصان» برای اسلام، پیشنهاد گردید. خوانش قاریان بعدی کوفه نیز بر خلاف قاریان دیگر شهرها، از رأی ابن مسعود، تأثّری مشهود یافته است به گونه ای که عملکرد قاریان هفتگانه یا دهگانه ، معلوم می دارد که قرائت به صیغه معلوم، هویّتی کوفی پیدا کرده است.
تحلیلی بر تأثیر إختلاف قرائت در «أَوْ لامَسْتُمُ النِّسَاءَ» بر گفتمان فقهی قرضاوی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۹
39-46
حوزه های تخصصی:
إختلاف قرائت های قرآنی در برخی از آیات، باعث إختلاف در برداشت و فهم مفسران، مترجمان و فقها شده است. در این مقاله با توجه به چرایی عدم مصافحه با نامحرم و نظرات مفسران و علما با إستناد به آیه « أَوْ لامَسْتُمُ النِّسَاءَ » به بررسی اختلاف قرائت های آیه مذکور و أثر آن بر آراء مفسران و فقیهان پرداخته می شود و با بیان إختلاف قرائت دو واژه «لامستم» و «لمستم» و بررسی وجوه قرائت ها و إحتجاج های هر قرائت، با نگاهی تحلیلی نشان داده می شود که تنوع برداشت های حُکمی از این آیه ناظر به إختلاف قرائت های آیه است و توجه به قرائت ها؛ تفاسیر و فتاوی مختلف را ایجاد کرده است. نگارندگان در این مقاله با شیوه تحلیلی تطبیقی به بررسی ترجمه های آیه 43 پرداخته اند و با ارائه دیدگاه های فقهی، قرائی و روایی، ضعف و لغزش برخی از ترجمه ها و فتواها را در عبارت «لامستم النساء» نشان داده اند.
آل یاسین سلام الله علیهم اجمعین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اختلاف قرائات قرآنی، که موضوع یکی از علوم مهم موجود در جغرافیای اسلام و از جمله مسائل مهم علوم قرآنی به خصوص در قرون اولیه به شمار می رفته است، عمدتا از اوایل قرن چهارم هجری، به شکل مدون در فرهنگ عامه مسلمانان در مواردی عدیده، معرکه آراء محققان، و مایه نزاع ها و زمینه ابراز تعصبات دینی و فرقه ای گردیده است. آیه ۱۳۰ سوره صافات «سلام علی آل یاسین» از جمله این موارد است. این قرائت از آیه شریفه که در قرائت مشهور عام موجود در متن قرآن، به همین صورت مکتوب شده است، در برخی قرائات مشهور دیگر و در احادیث، به شکل «سلام علی آل یاسین» آمده است. نویسنده در این مقاله دیدگاه خاص مولوی را در این خصوص در مثنوی، مورد بررسی قرار داده و همسویی آن را با نظر گروهی از علمای اهل سنت، و نیز قاطبه علمای شیعه پیش چشم خواننده می نهد.
تحلیل تفسیری آیه «مَن اِغْتَرَفَ غُرْفَهً بِیَدِهِ»از دیدگاه علامه طباطبایی و حرالّی اندلسی با تأکید بر اختلاف قرائت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷
۱۱۳-۱۲۴
حوزه های تخصصی:
اختلاف قرائت ها در برخی از کلمات قرآن کریم، سبب اختلاف دیدگاه مفسران شده است. در آیه 249 سوره بقره داستان سربازان طالوت در مواجهه با آزمایش الهی و نوشیدن آب از رود حکایت می شود. کلمه «غرفه» در این آیه به دو صورت «غُرْفَهً» و «غَرْفَهً» قرائت شده و در پژوهش پیش رو آراء تفسیری علامه طباطبایی و حرالّی اندلسی دراین باره و احتجاج های مربوط به هر قرائت، با نگاهی تحلیلی ارزیابی شده است. حاصل آنکه دیدگاه علامه طباطبایی در ترجیح قرائت «غُرْفَهً» صحیح است. ایشان با نکته سنجی، آزمایش شوندگان را به سه طایفه تقسیم کرده اند: کسانی که اصلاً آب ننوشیدند؛ کسانی که سیراب شدند و کسانی که آب نوشیدند، اما نه به حدّ سیراب شدن. از این سه گروه تنها گروه دوم از جمع پیروان طالوت خارج شدند و سرنوشت گروه سوم به آزمایش های دیگر گره خورده است.
بررسی اختلاف قرائات پنج نسخه خطی قرآن کریم از قرن ششم هجری درکتابخانه آستان قدس رضوی(1)
منبع:
تأمل سال ششم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱
1 - 24
حوزه های تخصصی:
بر اساس ادله عقلی ونقلی که از مبانی و اقوال علمای اسلامی مطرح شده، قرآن به قرائت واحد، نازل شده است؛ و بهترین و معقول ترین راه برای شناخت قرائت واحد که باید متصف به تواتر نیز باشد؛ تحقیق میدانی و بررسی قرائت مضبوط در مصاحف قرون گذشته است تا قرائت متواتری که از پیامبراسلام 6 به ما رسیده شناخته شود. این مقاله، براساس روش کتابخانه ای و بررسی نسخه ها، در صدد کشف آن است که اکثریت مصاحف خطی قرن های گذشته با کدام قرائت بیشترین انطباق را دارد. از جمله نتایج بدست آمده از بررسی پنچ نسخه خطی قرآن؛ متعلق به قرن ششم از نسخه های موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی، عبارتند از این که؛ 100 کلمه اختلافی از مجموع 500 کلمه، به ترتیب کمترین مخالفت، 50مورد با قرائت عاصم به روایت حفص، 131 مورد با قرائت ابو عمرو، 133 مورد با قرائت ابن عامر، 135 مورد با قرائت ابو جعفر، 146 مورد با قرائت خلف، 148 مورد با قرائت حمزه، 148مورد با قرائت نافع، 161 مورد با قرائت کسایی، 162 مورد با قرائت یعقوب و 166 مورد مخالفت با قرائت ابن کثیر یافت شد. بنابراین، بیشترین انطباق با قرائت عاصم به روایت حفص، و کمترین انطباق با قرائت ابن کثیر ثبت شده است.
بررسی اختلاف قرائات پنج نسخه خطی قرآن کریم از قرن ششم هجری درکتابخانه آستان قدس رضوی(2)
منبع:
تأمل سال ششم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱
17 - 26
حوزه های تخصصی:
علم قرائت یکی ازعلوم مهم قرآنی قلمداد می شود و یکی از مباحث بسیار مهم در موضوع قرائت، این است که آیا همه قرائت های گوناگونِ قرآن کریم که از قرّاءِ مشهور روایت شده، معتبر و حجت است یا تنها یک قرائت حجت است و به دلیل اهمیت بالای مسئله اختلاف قرائات که در مواردی موجب اختلاف حکم می شود ویقینا بر اساس ادله عقلی ونقلی مطرح شده ؛ قرآن به قرائت واحد نازل شده. و بهترین ومعقول ترین راه برای شناخت آن قرائت واحد که باید متصف به تواتر نیز باشد؛ تحقیق میدانی و بررسی قرائت مضبوط در مصاحف قرون گذشته می باشد تا قرائت متواتری که از پیامیر6 به مارسیده شناخته شود. لذا این پایان نامه، براساس روش کتابخانه ای و بررسی نسخ بر آن است که کشف کند که اکثریت مصاحف خطی گذشته با کدام قرائت بیشترین انطباق را دارد. از جمله نتایج بدست آمده از بررسی پنج نسخه مورد نظر؛ این است که از 100 کلمه ختلافی در 5 نسخه قران خطی، در مجموع 500 کلمه مورد بررسی شده، 60مورد مخالفت با قرائت عاصم به روایت حفص، 120 مخالفت با ابو عمرو، 122مخالفت با خلف و ابن عامر، 124مخالفت با حمزه، 135مخالفت با ابوجعفر، 139مخالفت با کسایی، 140مخالفت با نافع، 148مخالفت بایعقوب، و169 مخالفت با ابن کثیر یافت شد. بنابرین کمترین مخالفت در بین نسخه های پنجگانه باقرائت عاصم به روایت حفص می باشد و بیشترین مخالفت با ابن کثیر. در نتیجه این نسخه های پنجگانه بیشترین انطباق را با قرائت عاصم به روایت حفص دارد.
بررسی اختلاف قرائات پنج نسخه خطی قرآن کریم از قرن ششم هجری درکتابخانه آستان قدس رضوی(3)
منبع:
تأمل سال ششم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱
27 - 40
حوزه های تخصصی:
بر اساس دیدگاه پذیرفته شده در مکتب اهل بیت: قرآن تنها به یک قرائت نازل شده است. (عن زراره عن أبى جعفر% قال: إنّ القرآن واحد نزل من عند واحد ) این پژوهش در صدد شناسائی همان قرائتی است که به تواتر ازپیامبر6 به ما رسیده و در اکثریت مصاحف خطی قرن های گذشته ثبت است لذا این مقاله، براساس روش کتابخانه ای و بررسی نسخ بر آن است که کشف کند که اکثریت مصاحف خطی گذشته با کدام قرائت بیشترین انطباق را دارد. از جمله نتایج بدست آمده از بررسی پنج نسخه خطی مورد نظر؛ این است که از 100 کلمه اختلافی در 5 نسخه خطی قران، در مجموع 500 کلمه مورد بررسی شده بیشترین مطابقت را با قرائت عاصم به روایت حفص داشت که فقط 20 مورد با این پنج نسخه مخالفت داشت و و 95 مورد با خلف بود. 98مورد باابن عامر، 99 مورد باابوعمرو، 106 مورد با کسائی، 113 مورد با حمزه، 115 مورد باابوجعفر، 116 مورد با ابن کثیر، 124 مورد با نافع و 129 مورد با قرائت یعقوب مخالفت یاقت شد. بنابر این، قرائت عاصم به روایت حفص از قراء دهگانه کمترین مخالفت را با این پنج نسخه داشتند. وبیشترین مخالفت با قرائت یعقوب می باشد که 129 مورد مخالفت در این پنج نسخه ثبت شده.
بررسی اختلاف قرائات پنج نسخه خطی قرآن کریم از قرن ششم هجری درکتابخانه آستان قدس رضوی(4)
منبع:
تأمل سال ششم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱
41 - 60
حوزه های تخصصی:
قرآن کلام خدا و کتاب آسمانی مسلمانان است که به وسیله جبرئیل% به حضرت محمد6 وحی شد. مسلمانان محتوا و الفاظ قرآن را نازل شده از سوی خداوند می دانند؛ همچنین معتقدند قرآن، معجزه جاودانه، نشانه پیامبری حضرت محمد6 و آخرین کتاب الهی وآسمانی است. قرآن معجزه بودن خود تأکید دارد و دلیل اعجازش را آن دانسته است که کسی نمی تواند مانندی برای آن بیاورد. درقرآن یکی ازمسایل مهمی که باید واضح و روشن شود، قرائت می باشد. درموضوع قرائت واحد بودن یا متعدد بودنش بحث عمیقی وجود دارد. ادله عقلی ونقلی ثابت میکند که قرآن به قرائت واحد نازل شده وازطرق تواتراز پیامبر اکرم ص به ما رسیده است. مهم ترین پرسش این است که آیا همه قرائت های گوناگونِ قرآن کریم که از قرّاءِ مشهور روایت شده، معتبر و حجت است یا تنها یک قرائت حجت است؟ یا قرآن کریم با یک قرائت بر پیامبر6 نازل گردیده یا آنکه به وجوه لفظی مختلفی نازل شده است؟ اگر قرآن کریم با یک قرائت نازل شده باشد، طبعاً همان یک قرائت، قرآن به شمار می رود آن کدام قرائت می باشد؟و راه شناخت آن از بین قرائت های گونا گون چیست؟ برای شناخت آن قرائت واحد که باید متصف به تواتر نیز باشد؛ تحقیق میدانی و بررسی قرائت مضبوط در مصاحف قرون گذشته می باشد.
بررسی اختلاف قرائات پنج نسخه خطی قرآن کریم از قرن هفتم هجری درکتابخانه آستان قدس رضوی
منبع:
تأمل سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲
5 - 17
حوزه های تخصصی:
بر اساس ادله عقلی ونقلی مطرح شده ؛قرآن به قرائت واحد نازل شده. و بهترین ومعقول ترین راه برای شناخت آن قرائت واحد که باید متصف به تواتر نیز باشد؛ تحقیق میدانی و بررسی قرائت مضبوط در مصاحف قرون گذشته می باشد تا قرائت متواتری که از پیامیر (ص) به مارسیده شناخته شود . لذا این مقاله ، براساس روش کتابخانه ای و بررسی نسخ بر آن است که کشف کند که اکثریت مصاحف خطی گذشته با کدام قرائت بیشترین انطباق را دارد. از جمله نتایج بدست آمده در بررسی 100 کلمه اختلافی در پنچ نسخه خطی قرآن ؛ متعلق به قرن هفتم از نسخه های موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی ازمجموع 500 کلمه مورد بررسی شده بیشترین مطابقت را با قرائت عاصم به روایت حفص داشت که فقط 55 مورد با این پنج نسخه مخالفت داشت و 113 مخالفت با ابوعمرو بود .134مخالفت باابن عامر، 142 مخالفت با خلف،149مخالفت با یعقوب، 149 مخالفت با ابوجعفر ،151 مخالفت با نافع، 155 مخالفت با ابن کثیر، 164 مخالفت با کسایی، 170 مخالفت با ابن حمزه یاقت شد. بنابر این، قرائت عاصم به روایت حفص از قراء دهگانه کمترین مخالفت را با این پنج نسخه داشتند که کل 55 مورد مخالفت داشت.وبیشترین مخالفت با قرائت ابن حمزه می باشد که 170مورد مخالفت در این پنج نسخه ثبت شده است.
بررسی اختلاف قرائات پنج نسخه خطی قرآن کریم از قرن هشتم هجری درکتابخانه آستان قدس رضوی
منبع:
تأمل سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲
19 - 44
حوزه های تخصصی:
علم قرائت یکی از علوم مهم قرآنی قلمداد می شود. یکی از مباحث بسیار مهم در موضوع قرائت، این است که آیا همه قرائت های گوناگونِ قرآن کریم که از قرّاءِ مشهور روایت شده، معتبر و حجت است یا تنها یک قرائت حجت است. به دلیل اهمیت بالای مسئله اختلاف قرائات که در مواردی موجب اختلاف حکم می شود و بر اساس ادله عقلی و نقلی ثابت شد که قرآن به قرائت واحد نازل شده است. حال بهترین و معقول ترین راه برای شناخت آن قرائت واحد که باید متصف به تواتر نیز باشد؛ تحقیق میدانی و بررسی قرائت مضبوط در مصاحف قرون گذشته می باشد تا قرائت متواتری که از پیامبر 6 به ما رسیده شناخته شود. لذا این پایان نامه، بر اساس روش کتابخانه ای و بررسی نسخ بر آن است که کشف کند که اکثریت مصاحف خطی گذشته با کدام قرائت بیشترین انطباق را دارد. ازجمله نتایج به دست آمده از بررسی پنج نسخه مورد نظر این است که از 100 کلمه اختلافی در 5 نسخه قرآن خطی، در مجموع،16 مورد موجود نبود؛ در 67 مورد هر دو قرائت اختلافی در نسخه ها ثبت شده که 7 مورد بدون ترجیح بوده، در 15 مورد ترجیح به خلاف قرائت عاصم به روایت حفص و در 45 مورد ترجیح نسخ به قرائت موافق با قرائت عاصم می باشد. از مجموع 500 مورد بررسی شده 20 مورد مخالفت با قرائت عاصم به روایت حفص،139 مخالفت با ابو عمرو،152 مخالفت و ابن عامر،153 مخالفت با ابوجعفر،159 مخالفت با نافع و خلف و حمزه،160 مخالفت با یعقوب،166 مخالفت با کسایی و 178 مخالفت با ابن کثیر یافت شد؛ بنابراین کمترین مخالفت در بین نسخه های پنج گانه با قرائت عاصم به روایت حفص می باشد و بیشترین مخالفت با ابن کثیر. در نتیجه این نسخه های پنج گانه بیشترین انطباق را با قرائت عاصم به روایت حفص دارد
بررسی ثبت قرائت مصاحف قرن هفتم آستان قدس رضوی (پنج مصحف دوم)
منبع:
تأمل سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲
45 - 62
حوزه های تخصصی:
علم قرائت یکی ازعلوم مهم قرآنی قلمداد می شود ویکی از مباحث بسیار مهم در موضوع قرائت، این است که آیا همه قرائت های گوناگونِ قرآن کریم که از قرّاءِ مشهور روایت شده، معتبر و حجت است یا تنها یک قرائت حجت است و به دلیل اهمیت بالای مسئله اختلاف قرائات که در مواردی موجب اختلاف حکم می شود ویقینا بر اساس ادله عقلی ونقلی مطرح شده؛ قرآن به قرائت واحد نازل شده. و بهترین ومعقول ترین راه برای شناخت آن قرائت واحد که باید متصف به تواتر نیز باشد؛ تحقیق میدانی و بررسی قرائت مضبوط در مصاحف قرون گذشته می باشد تا قرائت متواتری که از پیامیر ( صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) به مارسیده شناخته شود. لذا این پایان نامه، براساس روش کتابخانه ای و بررسی نسخ بر آن است که کشف کند که اکثریت مصاحف خطی گذشته با کدام قرائت بیشترین انطباق را دارد. از جمله نتایج بدست آمده از بررسی پنج نسخه مورد نظر؛ این است که در مجموع 500 کلمه مورد بررسی شده از 100 کلمه مورد بحث در 5 نسخه قران خطی، بیشترین مطابقت را با قرائت عاصم به روایت حفص داشت که فقط 17 مورد با قرآئت حفص از عاصم مخالفت است 126 باابو عمرو، و 130 با نافع، 130 با ابن عامر، 132 با ابوجعفر بود، 132 مخالفت با خلف و؛ 135 با کسای، 135 با حمزه و 148 با یعقوب، 153 با ابن کثیر یاقت شد. بنابر این، قرائت عاصم به روایت حفص از قراء دهگانه کمترین مخالفت را با این پنج نسخه داشتند. وبیشترین مخالفت با قرائت ابن کثیر می باشد که 153 مورد مخالفت در این پنج نسخه ثبت شده.