مطالب مرتبط با کلیدواژه

کرامت انسان


۱.

حقوق بشر، جهان شمولى یا نسبیت دینى _ فرهنگى(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام حقوق بشر کرامت انسان جهان شمولى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲۰
مفاهیم بنیادین حقوق بشر، همان باور داشتن به شأن، حیثیت و کرامت انسان است که از این لحاظ تمامى افراد بشر روى زمین برابر هستند. کرامت انسان در همه ادیان، مکتب‏هاى فلسفى و اخلاقى کاملاً ملحوظ است. در دین اسلام نیز بشر «حامل امانت الهى» و «اشرف مخلوقات» است و این دین هر گونه تعدى به شخصیت انسان را تحریم مى‏کند، به حقوق بشر، منشأ الهى و وحیانى مى‏دهد؛ اما حقوق بین‏الملل بشر از منظر فلسفه لاییک، چه در مکاتب فرد گرا و چه در جامعه‏گرا، مبتنى بر عقل استقرایى و خرد جمعى است. البته لازمه جهان شمولى حقوق بشر، خارج شدن آن از انحصار دولت‏ها و قدرت‏هاى برتر جهانى است و قرار گرفتن در تحتِ خردِ اندیشمندانِ فرهیخته بین المللى است تا امکان تلازم و تعامل فرهنگى در سطح بین المللى ایجاد گردد.
۲.

پیامبر اکرم (ص) و کرامت انسان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: انسان کرامت انسان پیامبر اعظم (ص )

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲۴۷
آیا انسان نزد رسول اعظم (ص )، از ارزش و کرامت برخوردار است ؟ اگر جواب مثبت است ، کـرامـت انـسـان بـه چـیـسـت ؟ ایـن مـقـاله نگاه رسول خدا محمد مصطفى (ص ) را در این زمینه بـررسـى مـى کـنـد و بـا الهـام از کـلام وحـى و کـلام رسول الله (ص )، پس از پاسخگویى به پرسش ها، به شیوه عقلى و نقلى هفده نکته در این باره بیان مى کند و در پایان پنج نتیجه ارائه مى دهد.
۳.

جایگاه مردم در نظام ولایى

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان نظام ولایى نظارت استصوابى مردم ایران نظام دینى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶۲
مـخـالفـان نـظـام اسـلامـى ، انتقادهاى متعددى علیه نظام ولایى مطرح ساخته اند. از جمله ، نـظـام ولایـى را ضـد مـردمـى نـامـیده اند. این مقاله با استناد به آیات قرآن مجید، روایات معتبر، دیدگاه قانون اساسى ، اندیشه رهبران انقلاب اسلامى و برخى روایات تاریخى ، خـوانـنـده را بـه یـک داورى دعوت مى کند که بنگرند ادعاى فوق تا چه اندازه درست یا نـادرسـت اسـت . در انـتـهـاى مـقـاله بـه چهار سؤ ال احتمالى پاسخ داده شده است ؛ فلسفه مشروعیت الهى نظام ولایى ، دلایل نظارت استصوابى ، علت عدم تکرار همه پرسى تعیین نظام و میزان پایبندى عملى نظام به آنچه از لحاظ نظرى بیان گردید.
۴.

کرامت انسان و محورهای اصلی آن در مثنوی مولوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعلیم اسماء کرامت انسان سلطنت معنوی معشوقی انسان مسجودی انسان جامعیت اسما نبوت ولایت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه مولانا پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان ادبی
تعداد بازدید : ۳۶۸۹ تعداد دانلود : ۱۶۶۹
کرامت انسان یکی از مباحث مهم انسان شناختی در عرفان اسلامی است. اصل این نظریه در آیات قرآن مجید و احادیث اسلامی مطرح شده است. در این مقاله، محورهای اصلی کرامت انسانی از نظر مولانا در مثنوی شریف مورد واکاوی قرار گرفته است. بدین منظور، چهار اصل مسجودی آدم، تعلم و تعلیم اسماء الهی، نبوت و ولایت به عنوان محورهای این کرامت بررسی شده و به منظور تبیین بهتر این جستار، دیدگاه عارفان صاحب نظر با اندیشه ی مولانا مورد تطبیق قرار گرفته است.
۵.

بررسی تطبیقی حفظ کرامت انسانی در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بشردوستانه اسلامی واسناد بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلام کرامت انسان اسناد بین المللی حقوق بشر دوستانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹۵ تعداد دانلود : ۱۰۷۳
با بروز و گسترش روزافزون مخاصمات مسلحانه در دنیای امروزی، دولت ها و مراجع بین المللی در تلاشی فراگیر سعی در پیشگیری و یا محدود کردن ابعاد یا قاعده مند ساختن نبردها، با تنظیم اصولی در خصوص نحوه برخورد با اقشار آسیب پذیر غیرنظامی از قبیل کودکان، زنان، اسرا و مجروحان و ... و نیز شیوه های مخاصمه و هدایت عملیات جنگی سعی در کاهش آثار مخاصمات دارند و در راه رسیدن به هدف مطلوب، محدودیت هایی نظیر عدم استفاده از سلاح های سمی و آتش زا و کشتار جمعی را به جهت دارا ابعاد مخرب فراوان و غیرقابل کنترل آن ها، قائل شده اند. در مجموع هر چند که در متون اسلامی از قبیل کتاب، سنت، و آراء فقها، نتوان به صورت جزئی و همانند اسناد و اقدامات معاصر به حقوق بشردوستانه پرداخته نشده است ولی اصول و راهبردهای کلی را می توان از منابع یادشده استخراج و با اجتهاد پویا بروز کارآمد نمود.
۶.

جایگاه کرامت انسان در فرایند استنباط احکام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر کرامت انسان مقاصد شریعت هتک حرمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۴ تعداد دانلود : ۸۵۰
با تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1948، کرامت انسان به عنوان مبنای مهمی برای تبیین و تدوین حقوق انسان به طور جدی پا به عرصه متون حقوقی و قانونی گذاشت به طوری که امروزه بسیاری از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران، قوانین اساسی خود را بر مبنای کرامت انسان تدوین می کنند. مقاله حاضر در پی بررسی جایگاه کرامت انسان در فرایند استنباط احکام و حقوق اسلامی است. نگارنده بر آن است که «صیانت کرامت انسان» به خوبی می تواند به عنوان یکی از مقاصد عام شریعت، در کانون یک قاعده فقهی قرار بگیرد و مستند و محصِّل برخی از فتاوای فقهی خصوصاً در صحنه روابط بین الملل باشد.
۷.

تحول درک های مفسران از مفهوم خلقت بهینه انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان تاریخ تفسیر پیش فرض های مفسر اثر زمان و مکان بر اجتهاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵۴ تعداد دانلود : ۶۳۵
خلقت بهینه انسان از جمله مفاهیمی است که اشاراتی بدان در جای جای قرآن کریم دیده می شود. این مفهوم از دیرباز نظر مفسران را به خود جلب کرده است. آنها در هزار و چهارصد سال گذشته، دیدگاههای مختلفی را در تفسیر این مفهوم قرآنی بیان داشته، و در این باره بحث کرده اند که اولا خلقت بهینه دقیقا به چه معناست، و ثانیا، اسباب و علل بهینگی خلقت انسان در قیاس با دیگر موجودات چه می تواند باشد. بناست که در این مطالعه، اولا، سیر تحول این درک ها را بکاویم و ببینیم در طول تاریخ چه درک های مختلفی از این مفهوم ارائه شده است و بیان های ظاهرا مشابه مفسران در این باره، چه تمایزهای مهمی با یکدیگر دارند. ثانیا، بکوشیم رابطه میان این درک های متمایز را با زمانه هر یک از مفسران، مبانی فکری، و مشرب علمی ایشان بازکاویم. آن گاه، بر پایه نتایج بحث، نظریه های ارائه شده در باره عوامل مؤثر بر تحول فهم مفسران از آیات قرآن کریم را بیازماییم و دیدگاه مختار خویش را در این باره برگزینیم.
۸.

کرامت انسان و الزامات آن از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر کرامت انسان حقوق انسان انسان در قرآن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
تعداد بازدید : ۲۱۰۱ تعداد دانلود : ۸۷۴
یکی از مقولات بنیادین در اندیشه معاصر، کرامت انسان است. نوشتار حاضر پس از معناشناسی کرامت انسان در نظام معنایی قرآن، می کوشد به آیاتی که به نتایج و لوازم کرامت انسان در گفتمان قرآن اشاره شده است، بپردازد و از منظر آیات متعدد در حوزه کرامت انسان، به لوازم کرامت انسان دست یابد. از آنجا که نتایج و لوازم کرامت انسان امروزه با مباحث حقوق بشر رابطه ای ناگسستنی یافته است، تحلیل و تبیین آن در چارچوب قرآن کریم امری ضروری است. این مقاله با ژرف کاوی در لوازم کرامت انسان، به حق حیات، حق آزادی (آزادی در انتخاب، آزادی بیان، آزادی تشکیل اجتماعات و آزادی اندیشه)، حق برخورداری از عدالت و نیز تساوی در برخورداری از امتیازهای اجتماعی برای همه انسان ها دست یافته است.
۹.

بررسی تطبیقی تفسیر آیه کرامت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان کرامت ذاتی کرامت اکتسابی آیه ۷۰ اسراء آیه کرامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۰۱
قرآن کریم در آیه 70 سوره اسراء به مقام، منزلت و کرامت انسان و برتری او بر سایر موجودات تصریح نموده است. این مقاله بر اساس آیه مزبور به دنبال بررسی چیستی معنای کرامت انسان و چگونگی دلالت آیه بر تفضل انسان بر فرشتگان از دیدگاه مفسران است. آفرینش انسان به گونه ای است که در مقایسه با دیگر مخلوقات از نظر فیزیولوژی نیز بر دیگر موجودات برتری دارد که این امر حاکی از عنایت خاص خداوند به انسان است و همه انسان ها ذاتا از آن برخوردارند. بررسی آیات ناظر به این موضوع، نشان می دهد که انسان دارای دو نوع کرامت است؛ یکی کرامت ذاتی که نوع بشر در تکوین از جهت آفرینش و داشتن استعدادهای ویژه از آن برخوردار است و دیگری کرامت اکتسابی است که انسان با اراده و تلاش خویش می تواند به آن دست یابد و از فرشتگان نیز پیشی گیرد.
۱۰.

درنگی در مبانی فقهی اعدام تعزیری مجدّد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان مجازات سالب حیات اعدام تعزیری مجدّد درء الحد احتیاط در دماء و نفوس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی حقوق حقوق جزا و جرم شناسی حقوق جزای عمومی
  2. حوزه‌های تخصصی حقوق فقه و حقوق مباحث فقهی –کیفری
  3. حوزه‌های تخصصی حقوق فقه و حقوق قواعد و اصول فقهی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه کیفری مباحث کلی
  5. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه کیفری تعزیرات
تعداد بازدید : ۱۹۶۹ تعداد دانلود : ۱۱۳۰
یکی از مباحثی که اخیراً در حوزه فقه و حقوق کیفری مورد نزاع و اختلاف قرار گرفته است مشروعیت یا عدم مشروعیت اجرای مجدّد حکم اعدام تعزیری می باشد. اعدام تعزیری یکی از اقسام مجازات های سالب حیات است که از ناحیه حاکم تعیین می شود. اعدام تعزیری مجدّد در جایی مطرح است که وقتی مجرمی به اعدام تعزیری محکوم گشته و تمامی مقدمات و تشریفات اعدام هم نسبت به آن اعمال، و حکم قانون یعنی اعدام هم در باره او بدون هیچ گونه شک و شبهه ای اجرا شده باشد و پزشک قانونی هم سلب حیات محکوم را تأیید کرده و واقعاً اطمینان پیدا کند که هیچ گونه علایم حیاتی ندارد؛ آنگاه بزهکار بعد از اجرای حکم به طور نادر و خاص به حیات برگشته باشد؛ بدون این که تعمد یا تخلف یا قصوری در اجرا و تأیید آن صورت گرفته باشد در این حال آیا باید اجرای اعدام تکرار گردد یا خیر؟ دو نظریه: ضرورت تکرار اجرای اعدام، و عدم تکرار اجرای اعدام ابراز شده است. تلاش نگارنده، بررسی موضوع با نگرش فقهی و اصولی بوده و دستاورد پژوهشی نویسنده این است که: اولاً- با فرض پذیرش اعدام تعزیری در مبانی فقهی، اجرای مجدّد حکم اعدام، از مستند معتبر شرعی و قانونی برخوردار نیست، ثانیاً- ادله شرعی همچون قاعده درء الحد، اصل رعایت کرامت انسانی و قاعده حفظ دماء و نفوس، نافی مشروعیت آن است.
۱۱.

کرامت انسان در سیرة امام رضا (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی کرامت انسان امام رضا (ع) سیرة اهل بیت (ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی انسان و جامعه در روایات انسان در روایات
تعداد بازدید : ۲۰۳۷ تعداد دانلود : ۷۳۴
شناخت انسان و بررسی ابعاد و شئون مختلف او مورد اهتمام ادیان، مکاتب و شماری از رشته های علوم بشری است. «کرامت ذاتی انسان» به معنای شرافت، بزرگی و والایی او، نقطة تلاقی بسیاری از انگاره های انسان شناسانه است. نوشتار پیش رو، پژوهشی کتابخانه ای و اسنادی است که به روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است و می کوشد تا با تمرکز بر سیرة هشتمین پیشوای شیعیان، امام علی بن موسی الرّضا (ع) برخی از ابعاد کرامت انسان را در کلام گهربار و رفتار تابناک آن حضرت به بحث بگذارد. یافته های پژوهش حاکی از جایگاه ویژة کرامت انسان در سیرة امام رضا (ع)است.همچنان که این یافته ها بیانگر تمایز این دیدگاه با دیدگاه های رقیب و غیر وحیانی است. مهم ترین ویژگی های نظریّة کرامت انسان در سیرة امام عبارتند از؛ برخورداری از صبغة توحیدی، سازگاری با دیگر آموزه های اخلاقی، اعتدال و میانه روی، برخورداری از ضمانت اجرایی درونی و جامع نگری.
۱۲.

قرآن و زندگی مسالمت آمیز پیروان ادیان

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان همزیستی مسالمت آمیز امت واحده احترام به مقدسات دیگران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : ۱۳۳۲ تعداد دانلود : ۵۷۸
در طول تاریخ زندگی بشر، ادیان فراوانی ظهور کرده و هر یک از آنها پیروانی داشته اند. از سویی تاریخ، نزاع های فراوانی را بین پیروان ادیان گزارش کرده است. قرآن، کتاب الهی جهان شمول و جاودانه، اصول و مبانی و راه کارهایی را ارائه می دهد که با عمل به آنها می توان به زندگی مسالمت آمیز و در نتیجه به صلح و امنیت دست یافت. آن اصول و مبانی عبارت اند از: باور به کرامت انسان، توجه به اصول مشترک بین ادیان، احترام به مقدسات پیروان دین، دعوت به حکمت و موعظه حسنه و... . این پژوهش در صدد بررسی این مؤلفه ها از منظر قرآن کریم است.
۱۳.

تفسیر آیه کرامت و رفع تعارض نمایی آن با اوصاف نکوهیده انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان آیه کرامت آیه ۷۰ اسراء اوصاف نکوهیده تعارض نمایی آیه کرامت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۱۳۵۷ تعداد دانلود : ۸۱۵
قرآن کریم در آیه کرامت تمامی انسان ها را دارای وصف کرامتِ ویژه دانسته است. این آیه در نگاه ظاهری با برخی از آیات دیگر قرآن مانند: ابراهیم / ۳۴، معارج / ۲۱ ۱۹، علق / ۷ ۶، احزاب / ۷۲، قیامت / ۵، عصر / ۲ ۱ و اعراف / ۱۷۹ در تعارض است. دیدگاه های مختلفی از سوی مفسران جهت رفع این تعارض مطرح شده است. در این دیدگاه ها ایمان، تربیت یافتگی انسان، پاکی فطرت، به کارگیری درست غرایز، عدم قناعت به زمینه خلقت، تمایز قائل شدن بین کرامت آغازین و رذالت فرجامین و به فعلیت رساندن جنبه های مثبت وجود انسان، به عنوان ملاک کرامت مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله بر این نکته تاکید می ورزد که تکریم انسان به نوع آفرینش او باز می گردد که به انسان ظرفیت ها، استعدادها و توان مندی هایی خاصی عطا کرده است و تکریم انسان بر مبنای این ویژگی های منحصر به فرد آفرینش انسان در میان مخلوقات الهی است و نکوهش از انسان در برخی از آیات به جهت استفاده نادرست او از این نعمت ها است.
۱۴.

آیه نهی از اعتدا؛ دارای قواعد بنیادین بشردوستانه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حقوق بشردوستانه اسیر کرامت انسان اصل تناسب اصل تفکیک آیه نهی از اعتداء اصل تحدید تسلیحات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن احکام فقهی وحقوقی در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۱۱۵۷ تعداد دانلود : ۵۱۵
آیه 190سوره مبارکه بقره، به مسلمانان امر می کند در راه خدا با کسانی که با آنان مقاتله می کنند، بجنگند و از حد تجاوز نکنند؛ زیرا خداوند متجاوزان از حد را دوست ندارد: «وَ قَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللهِ الَّذینَ یقَاتِلُونَکمْ وَلاَتَعْتَدوا إِنَّ اللهَ لاَیحِبُّ الْمُعْتَدینَ».در فهم آیه مزبور، اختلافاتی میان مفسران به چشم می خورد. با وجود اختلاف در تفسیر صدر آیه، با توجه به ذیل آن می توان مهم ترین و اساسی ترین اصول حاکم بر حقوق بشردوستانه را از آن استنباط کرد. نگارنده در این مقاله می کوشد اصولی چون «تفکیک و تمایز»، «تناسب»، «تحدید تسلیحات»، «مصونیت اسیر از قتل» و مانند آن را از این آیه استخراج کند و نشان دهد سنّت پیامبر و حضرت امیر، مؤید این تفسیرمی باشد؛ بنابراین همه رفتارهایی که در مغایرت با قواعد بشردوستانه در جنگ شکل می گیرد، با وحی الهی و سنّت نبوی و علوی، در تضاد آشکار است
۱۵.

مطالعه تطبیقی «کرامت انسان» از منظر سیره رضوی و مبانی اومانیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان انسان شناسی امام رضا (ع) سیره رضوی مبانی انسان شناسی اومانیسم مطالعه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۴۴۲
یکی از مسائل اساسی در حوزه انسان شناسی که به نوبه خود آزمونی در نشان دادن برتری های یک مکتب فلسفی اجتماعی بر سایر مکاتب و اندیشه های رقیب است، تبیین ماهیت «کرامت انسان» و خاستگاه، اهمیت و دستاوردهای انسانی، دینی، اخلاقی، حقوقی، اجتماعی و... آن است. مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی و تطبیقی به بررسی تطبیقی مؤلفه های نظری و عملی «کرامت انسان» از منظر انسان شناسی دینی امام رضا (علیه السلام) با مبانی انسان شناسی اومانیسم پرداخته است. توسعه افق اندیشه و حقیقی طلبی یک مسلمان بر حقایق عینی و باطنی، منحصر نبودن منابع معرفتی در حسّ و تجربه و توسعه آن بر منابع وحیانی در راستای تشخیص عمیق تر مصداق های حق و باطل و خیر و شر، اشتمال «کرامت انسان» بر دو حوزه «ذاتی» و «اکتسابی و ارزشی»، نشأت گرفتن کرامت ذاتی و اکتسابی انسان از خداوند، قابلیت سلب اختیاری کرامت ذاتی انسان از سوی خویش، اشتمال کرامت انسان افزون بر حوزه معنوی، فردی و اخروی بر ساحت های مادی، دنیوی، اجتماعی و حکومتی؛ زیربنا بودن انسانیت انسان و روبنا بودن نیازهای مادی، نفسانی و غریزی اش؛ منافات نداشتن مجازات های اسلامی با کرامت انسان و... از اساسی ترین برتری های نظری و کاربستیِ کرامت انسان از منظر انسان شناسیِ دینیِ آن امام همام و دستاورد و نوآوری ویژه مقاله حاضر شمرده می شود.
۱۶.

بررسی تفسیری آیات به ظاهر منافی با کرامت انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات انسان شناسی کرامت انسان آیات منافی کرامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۴۲۲
آیات قرآن بر کرامت ذاتی انسان تأکیدی ویژه دارند؛ برخی از آنها به صراحت بر این مقصود تأکید نموده و برخی دیگر نیز در فحوای خود پرده از این مقصود عالی برای انسان بر می دارد. در همین راستا نبی مکرم اسلام | نیز خود را مبعوث بر اکمال مکارمی می داند که ریشه آنها در نهاد انسان وجود دارد، اما در قرآن آیات دیگری نیز وجود دارد که به ویژگی های منفی انسان ها اشاره داشته و انسان ها را مورد توبیخ قرار داده است. در ابتدا چنین تصور می شود که این دسته از آیات، نافی کرامت انسان است؛ البته فهم دلالت های این دسته از آیات که در ظاهر رویکردی منفی به انسان ها دارند، بدون در نظر گرفتن آیات دسته نخست منجر به درک ناقص و نادرستی از شناخت انسان در قرآن می شود. این نوشتار بر آن است تا مقاصد آیاتی که بیانگر این صفات مذموم هستند را به دست آورد و در نهایت به فهم هرچه بهتر دلالت های این آیات که همگی در راستای ایجاد شناخت بیشتر و خودسازی کاملتر انسان ها نازل شده اند، دست یابد.
۱۷.

تبیین جایگاه شاخص های نرمش و رفق در مدیریت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کارمندمداری کرامت انسان مدیریت اسلامی رفتار سازمانی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۸ تعداد دانلود : ۳۰۹
بر اساس آموزه های اسلامی، شیوه رهبری دارای دو عنصر «نرمش حداکثری» و «شدّت عمل حداقلی» است. این شیوه رهبری با نظریه های رفتاری شباهت هایی دارد، در مکتب نئوکلاسیک ها «کارکنان» کانون توجه بوده و تلاش می شود تا از طریق کارمندمداری، خروجی بیشتری عاید سازمان شود. این دیدگاه به چه میزان با آموزه های اسلامی قرابت دارد، آیا نرمش و رفق حداکثری همان کارمندمداری است؟ شاخص های نرمش و رفق کدامند؟ بر اساس آموزه های اسلامی، هیچ یک از کارمداری و کارمندمداری پذیرفتنی نیست، زیرا که هر دو در جهت گیری افزایش سودآوری و نگاه ابزاری به انسان مشترک هستند. اما در منابع اسلامی، از آن رو که انسان دارای کرامت ذاتی است، کانون توجه بوده و به همین جهت به نرمش و رفق در باره او سفارش شده است. مهمترین شاخص های نرمش و رفق در مواجه با کارکنان عبارتند از: تفقد، گذشت و تغافل، مشورت، در دسترس بودن، انتقاد پذیری، گوش دادن مؤثّر، گشاده رویی و احترام، تحمل و مدارا، خیرخواهی و امانتداری و رعایت ظرفیت ها. در این تحقیق میزان نرمش و رفق بودن هریک از شاخص ها و نیز تاثیر گذاری هر شاخص بر مطلوبیت رهبری مشخص می شود. نکته جالب آن که حذف و یا کاهش میزان رفتار منفی، تأثیری بیش از ایجاد و افزایش رفتار مثبت در مطوبیت رهبری دارد. هدف این پژوهش استخراج شاخص های نرمش و رفق و اولویت گذاری میان آنهاست. روش پژوهش، آمیخته از اجتهاد حوزوی و روش میدانی است قلمرو پژوهش عمدتاً فرمایشات حضرت علی(ع) می باشد.
۱۸.

جایگاه کرامت انسانی در جامعه آرمانی قرآنی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان کرامت ذاتی کرامت اکتسابی جامعه آرمانی قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۳۷۷
آرمان شهرها ذاتاً مبتنی بر ارزش ها هستند و هیچ نظریه آرمانی بدون توجه به امور اخلاقی و ارزشی نمی تواند در سطح نظریه آرمان شهری مطرح شود. در میان ارزش ها و اخلاقیات، کرامت ذاتی انسان در صدر قرار دارد و در نتیجه مقدم بر دیگر ارزش هاست. این ادعایی است که قرآن کریم نیز بدان پرداخته است. ایده اصلی نوشتار حاضر این است که قرآن کریم به عنوان مهمترین منبع معرفتی اسلام، حاوی الگویی از نظام آرمان شهری است که طبعاً کرامت انسان، روح آن را تشکیل می دهد. شاید بتوان با الگوهای نظری متفاوتی کرامت ذاتی و اکتسابی انسان را در نظام آرمانی قرآن کریم مورد بررسی قرار داد، اما این نوشتار در چارچوب نظریه «آرمان نامحدود» محمدباقر حکیم که برگرفته از قرآن کریم است، سامان داده شده است. یافته ها نشان می دهد که در تمامی مراحل و اصول پنجگانه این نظریه؛ یعنی «پرستش خداوند»، «حرکت آگاهانه»، «حرکت مشقت آمیز»، «تغییر کیفی» و «تغییر کمی» هر دو گونه کرامت ذاتی و اکتسابی حضور روشن و برجسته ای دارد و شواهد بسیاری برای آن از آیات قرآن می توان ارائه نمود. مطالعه کرامت انسانی در چارچوب نظریه آرمان نامحدود، تنها شمه ای از ظرفیت های آرمان شهر قرآنی را نشان می دهد.
۱۹.

کرامت انسان در اسلام، مبنای راهبرد حمایتی تبعیض مثبت در حقوق معلولان؛ الگوی حکمرانی مطلوب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمرانی مطلوب کرامت انسان تبعیض مثبت افراد دارای معلولیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۳۶۴
حکمرانی خوب، گفتمان نوینی است که بیشتر با مؤلفه هایی مانند قانونمندی، مشارکت، مسئولیت پذیری، حقوق شهروندی، و عدالت اجتماعی توصیف می شود. تأمین و تضمین حقوق افراد دچار معلولیت که ازجمله محروم ترین اقشار جوامع انسانی هستند می تواند از مهم ترین شاخص های تضمین حقوق شهروندی، عدالت، و مسئولیت پذیری حکمرانی به شمار آید. در این مقاله تلاش کرده ایم با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ضمن تبیین مفهوم حکمرانی مطلوب، کرامت ذاتی انسان در جهان بینی اسلامی را به عنوان مبنای مشروعیت بخشی برای کاربست سازوکار تبعیض مثبت، به مثابه مؤثرترین راهبرد حمایتی در حقوق معلولان، بررسی کنیم و در پایان پیشنهادهایی را در راستای ارتقای حقوق این افراد در چارچوب حکمرانی مطلوب اسلامی در ایران ارائه کرده ایم. دراین راستا، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که «کاربست سازوکارهای حمایتی تبعیض مثبت در حقوق معلولان، به منظور تأمین عدالت اجتماعی و تضمین حقوق شهروندی که از مهم ترین شاخص های حکمرانی مطلوب اسلامی هستند بر چه مبنای مشروعیت بخشی استوار است؟» فرضیه اصلی مقاله حاضر این است که «کرامت ذاتی انسان، مبنای مشروعیت بخش سازوکار حمایتی تبعیض مثبت در اسلام است.
۲۰.

بررسی ملازمت کرامت ذاتی و غیرذاتی در حقوق بشر اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کرامت انسان کرامتذاتی کرامت غیرذاتی ساخت آفرینشی حق اصل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۲۶
کرامت آدمی به معنای شرافت و بلندمرتبگی و نتیجه آن، محق و مکلف بودن وی است. این پژوهه در گام نخست به واژه شناسی کرامت و سپس به شناسایی مبانی آن در پارادایم های الهی و غیرالهی می پردازد. در ادامه به تقسیم بندی کرامت ذاتی و غیرذاتی در پارادایم الهی اسلامی پرداخته است و بر این باور است که کرامت » در عبارت « ذاتی » آنطور که عموم اندیشمندان گمان کرده اند اصطلاح است و پس از « عرض لازم در ماهیت » معنای فلسفی آن نیست بلکه ،« ذاتی را « ساخت یا گونه آفرینش انسان » بررسی بسیار در آیات و تفاسیر مختلف، ایده علت کرامت برخاسته از ذات انسان در پارادایم الهی اسلامی قرار داده است و کرامت » پس از اثبات آن، به سراغ کرامت غیرذاتی رفته و با قبول و تقسیم آن به به تحلیل و مهندسیِ حق یا اصل بودن کرامت انسانی ،« اعطایی و اکتسابی پرداخته است. این مقاله می کوشد برخلاف تصور رایج اندیشمندان، به قبول و مهندسی هر دو کرامت برخاسته از ذات و غیرذات، در حقوق آدمی بپردازد و کرامت اولی را حاکم بر فقه و حقوق، و کرامت نوع دوم را محکوم آن بداند.