درخت حوزه‌های تخصصی

رسانه ها با انتقال ارزش ها، هنجارها، و الگوها به مخاطبان باعث هم نوایی و هم سویی و تجانس فکری و عملی افراد جامعه می شوند. به عبارت دیگر، از آن جا که امروزه افراد اجتماع به طور گسترده ای با رسانه ها در ارتباط اند، از طریق آن ها می اندیشند، دنیا را از رهگذر آن ها می شناسند، و رفتارهای خود را براساس الگوهای برگرفته از آن ها سامان می دهند. در این زمینه، تلویزیون، ورای نقش رسانه ای اش، جایگاه خاص و نقش عمده ای در جامعه ایران دارد و همین مبنای تمرکز بر آن پیش زمینة عملیاتی کردن موضوع مقاله شده است؛ زیرا امروزه تلویزیون در هر خانه ای حضور پرقدرت دارد و این به سبب جذابیت آن است. یکی از موضوعات مرتبط با ماهیت عملکردی تلویزیون حوزه نقد است. نقد را به صورت های متفاوت می توان در تلویزیون نمایاند که برگزاری جلسات مناظره یکی از آن هاست. در این میان، برای دست یابی به هر هدفی، شناخت ماهیت آن موضوع اهمیت زیادی دارد. در مورد مناظره در تلویزیون نیز فهم نقد در ابتدا و شناخت توانایی و ظرفیت تلویزیون در حوزه روش های آن، از جمله مناظره، بسیار مهم است. در این مقاله، براساس مدل های نظری انباشتی و شناختی بر پایة چهارچوب کاشت، نقش تلویزیون با توجه به تبیین مفهوم نقد و مباحث مربوط به آن و شیوة مناظره در حکم ابزاری آگاهی بخش بررسی شده است. یافته ها براساس بررسی کارشناسی و اسنادی با رویکرد استنباطی و تحلیلی در ابتدا حکایت از لزوم شناخت نقد دارد، بدین مفهوم که نقدی نقد محسوب می شود که به مبانی و یا نتایج یک موضوع مربوط شود وگرنه نقد به حساب نمی آید. از طرف دیگر و در مرحله بعد، مناظره در حکم یک مجرا و یک منشأ عملیاتی شدن نقد باید معطوف به موضوعی مشخص و جزئی باشد و در آن ویژگی ها و مؤلفه های نظریة نقد با توجه به تلویزیون در حکم ابزاری آگاهی بخش و اطلاع رسان در گستره عمومی و هماهنگ با مصالح و منافع عمومی لحاظ شود.

گرد آوری داد ه های فرهنگی، به منظور رفع کمبود اطلاعات از فعالیت های فرهنگی جامعه، یکی از انتظارهایی است که می توان از اولیای امور فرهنگی داشت. سیاست گذاران فرهنگی به دلیل کمبود این اطلاعات، دشواری های بسیاری داشته و در پی ریزی سیاست های کلان فرهنگی با موانع جدی روبه رو بوده اند، بنابراین ارائه سیمایی عینی از وضعیت فرهنگی کشور منوط به روشی معتمد و جامع است. از آنجا که نشریه های حوزه خانواده در کشور جزو کالاهای فرهنگی به شمار می آید و تأثیر بسزایی بر فرهنگ جامعه دارد، پژوهش حاضر پایه ریزی و انجام شد تا با بررسی و شناخت بیشتر، محتوای نشریه های حوزه خانواده خصوصاً پیام ها و مطالب فرهنگی آن را ـ که در دوره ای یک ماهه به مخاطب ارائه می دهند ـ بررسی کنیم و به تصویری از این پیام دست یابیم. برای تحقق این هدف یکی از مهم ترین موضوع های مدنظرمان عبارت است از: ـ بررسی دقیق مسائل فرهنگی قابل توجه نشریه ها، عکس ها و آگهی های همه نشریه های مورد پژوهش و تحلیل محتوای آنها. اهمّ یافته های پژوهش عبارت است از: ـ بیش از سه چهارم تیترهای روی جلد این مجله ها با اخبار روز همخوانی ندارد. ـ مطالبی که مستقیم به روابط والدین و فرزندان، روابط فرزندان با هم و روابط کل اعضای خانواده پرداخته باشد، بسیار اندک است که توصیه می شود توجه بیشتری به این مطالب شود.

فلسفة رسانه اصطلاحی است با سابقة کمی بیش از یک دهه. هنسن Mark B.) (Hansen، هارتمن (Frank Hartmann)، و سنبوث (Mike Sandbothe) از جمله کسانی اند که به طور اثباتی یا انتقادی این اصطلاح را مورد استفاده و بحث قرار داده اند. برخی نیز همانند دیبری (Regis Debray)، مارک تیلور (Mark Taylor)، و والتر بنیامین (Walter Bengamin) در مقابل فلسفة رسانه از رسانه شناسی (Mediology) سخن گفته اند و فلسفة رسانه را کژراهة شناخت رسانه و محکوم به نقص و اشتباه در باب رسانه دانسته اند. اما فلسفة رسانه ـ شاخه ای بسیار نو از فلسفة معاصر ـ همچنان موضوع بحث های عمیق در باب رسانه است و رسانه شناسی، به رغم انتقادات سخت خود، نتوانسته است راه را بر آن ببندد. آنچه در زمینة بحث فلسفی در باب رسانه مهم است را می توان در قالب این سؤالات مطرح کرد: فلسفة رسانه چیست و چه تعریفی دارد؟ آیا فلسفه ورزی در باب رسانه نوعی هستی شناسی، معرفت شناسی، یا پدیدارشناسی رسانه است؟ و آیا می توان همچون فیلسوفان تحلیلی از رسانه و کارکردهای آن سخن گفت و فلسفه ورزید؟ مقالة حاضر، ضمن مروری مختصر بر تاریخچة پیدایش فلسفة رسانه، سعی دارد این موضوع را تعریف کند و در پاسخ به سؤالات بالا نوع فلسفه ورزی در باب رسانه را مورد بحث قرار دهد. از نظر مقاله، فلسفة رسانه، به رغم دلایل پیروان رسانه شناسی، امری است ممکن و آن عبارت است از شناخت فلسفی رسانه، بدین معنا که فیلسوف می تواند رسانه را همچون پدیده هایی مانند ذهن، علم، و هنر مورد واکاوی فلسفی قرار دهد و رسانه، اگرچه جدا از نسبتی که انسان (مخاطب) با آن پیدا می کند و به نوعی جدا از ماهیت آگاهی وجود مستقلی ندارد، در آگاهی و ادراک آدمی تأثیر دارد. سخن گفتن از نوع تأثیر رسانه در ادراک مربوط است به نگاه های هستی شناسانه، معرفت شناسانه، پدیدارشناسانه، و تحلیلی ما به رسانه.

بحران های گوناگون جزء جدایی ناپذیر زندگی بشر امروزه شده است. با توجه به نقش گسترده رسانه ها در ابعاد مختلف زندگی بشر و رشد روز افزون استفاده از اینترنت و فضای مجازی، شناسایی نقش این رسانه های نوین (رسانه های مجازی) در مدیریت بحران های اجتماعی ضروری است. در این پزوهش به منظور رسیدن به اهداف، به بررسی آثار و نظرات افراد صاحب نظر حوزه های مدیریت بحران و رسانه از طریق مصاحبه و روش کتابخانه ای پرداخته و برای تجزیه وتحلیل نتایج مصاحبه، از تحلیل محتوای مصاحبه ها استفاده شده است. فضای مجازی ابزاری است که می تواند در صورت اتخاذ راهبرد مناسب برای کنترل بحران در مراحل مختلف (به خصوص در بحران های اجتماعی) به خوبی عمل کند و نقش مؤثری ایفا کند. راه های مختلفی برای کاهش اثرات بحران و مدیریت آن وجود دارد. روش هایی مثل تاکتیک های رسانه ای، از راهبرد های ارتباطی استفاده می کنند که در این مقاله بر روی شیوه های ارتباطی و رسانه ای از طریق فضای مجازی برای مدیریت بحران های اجتماعی تمرکز شده است.

در این مقاله مفهوم آیین در فیلم سینمایی آواتار(2010) بررسی شده است. چارچوب نظری این پژوهش براساس نظریه های: 1) ارتباطات آیینی رودنبولر[1]، 2) نماد/ فرهنگ گرایی گیرتز، 3) سینمای غالب هالیوود و 4) جهانی سازی رونالد رابرتسون است. پرسش اصلی این است که آیین در آواتار به چه معنا و خصلت های بین فرهنگی آن کدام است. برای تحلیل داده ها از روش نشانه شناختی تصویری استفاده شده است. روش نمونه گیری، هدفمند و واحد تحلیل «صحنه» است. تحلیل پایانی نشان می دهد که: 1) «تلفیق» در«آیین ناوی ها» به اوج می رسد. این آیین تلفیقی از آیین های هندو، بودایی، چینی، ژاپنی وآیین کابالیستی یهودی است. این تلفیق می تواند مقدمه شکل گیری یک آیین جهان ساخت غیرتوحیدی باشد. 2) علم گرایی صلح طلب روی دیگر آیین گرایی طبیعت پرست است و «سبک آیین» آواتار گونه شناسی جدیدی در سینمای هالیوود برای ایدئولوژی نرم است.3) از تحلیل سیاسی فیلم این گونه برمی آید که آواتار، نقد نرمی بر جنگ ویتنام است.  

این مقاله با روش تحقیق کیفی نوشته شده و هدف اصلی، تبیین مفاهیم نشانداری سلسله مراتبی و فرایند دلالتگری در موسیقی دستگاهی ایران است. نتایج به دست آمده از تحلیل یافته ها نشان می دهد که نشانداری در موسیقی ایرانی به چند شکل اصلی روی می دهد: 1. روابط بین گوشه های مشترک دستگاه ها 2. روابط بین نت ها. همچنین دلالتگری نیز عمدتاً در قالب گستره فرهنگی کلان و نیز به شکل تداعی معانی ایجاد می شود که البته از حیث شناخت معانی، حالتی سیال و متعدد در چارچوب موسیقی دستگاهی دارد، مگر در مواردی که موسیقی ایرانی در بافت دیگری مثل تعزیه قرار بگیرد، که در آن صورت وجه قراردادی دلالت، برجستگی بیشتر دارد.

سازمان صدا وسیما به عنوان یک دانشگاه عمومی و معاونت آموزشی سازمان به عنوان قلب تپنده آن باید خود را کارآمدترین، بروز ترین و خلاق ترین بخش سازمان برساند برای تحقق این امر چاره ای جز رویکرد به شیوه های نوین مدیریت یادگیری را ندارد که آن حرکت به سمت سازمان یادگیرنده است. بدین منظور در این مقاله تلاش شده معاونت آموزشی سازمان با الگوهای سازمان های یادگیرنده تطبیق داده شود تا میزان فاصله این معاونت با یک سازمان یادگیرنده مشخص گردد و در ادامه نتایج آن با پژ وهشی که از سوی نگارنده در سال 1383 در همین معاونت صورت گرفته مقایسه شده و راهبر دها و راه کارهایی که می تواند معاونت آموزشی را به یک سازمان یادگیرنده تبدیل نماید، ارائه می گردد. برای انجام پژوهش از روش پیمایش استفاده شده و جامعه آماری، شاغلین معاونت اعم از اساتید، مدیران و کارکنان (به جز نیروهای خدماتی و پشتیبانی) بوده اند که نظرات 100 نفر از آنان که به شیوه تصادفی نمونه گیری شدند، با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری و تحلیل شده است. یافته ها حاکی از آن است که میانگین شاخص های سازمان یادگیرنده در این معاونت در سال 1389 در مقایسه با سال 1383 مقداری رشد داشته است؛ در عین حال این معاونت تا رسیدن به وضع مطلوب و تبدیل شدن به یک سازمان یادگیرنده فاصله دارد. 

توانایی بالقوه رسانه ها در رهبری افکار عمومی تنها در سایه مدیریت صحیح در آنها و بر آنهاست که می تواند به صورت بالفعل درآید. بحران در صورت فقدان مدیریت صحیح می تواند آسیب های غیرقابل جبرانی پدید آورد. با توجه به این واقعیت، بررسی نقش و کارکرد رسانه ها در فرایند مدیریت بحران، بسیار حایز اهمیت است. از آنجا که درخصوص نقش رسانه ها در هنگام وقوع بحران و پس از آن بررسی های زیادی صورت گرفته است، در مقاله حاضر، با رویکردی پیشگیرانه، به بررسی نقش رسانه های جمعی در مرحله پیش از وقوع بحران پرداخته شده است. پیش بینی زود هنگام بحران، تلاش برای پیشگیری از وقوع یا کاهش آثار منفی آن و آماده سازی جامعه برای مقابله مؤثر، از مهم ترین وظایفی است که رسانه های جمعی پیش از وقوع بحران، بر عهده دارند. سازمان صداوسیما با اتخاذ رویکردی پیشگیرانه و با استفاده از مدل پروانه ای نقش رسانه ها در مدیریت بحران، می تواند از طریق رصد و پایش محیط، آموزش و هدایت افکار عمومی، اطلاع رسانی و ایجاد همبستگی ملی، به مقابله پیش گیرانه با بحران بپردازد.

تحولات فزاینده در صنعت رسانه، مدیریت شرکت های فعال در این صنعت را به طور کامل دگرگون کرده است. در گذشته، شرکت های رسانه ای، بنگاه های بزرگی بودند که کلیه فرایندهای ایجاد ارزش را درون سازمان خود ایجاد می کردند اما امروزه با پدید آمدن شرکت هایی از صنایع غیر رسانه ای و گسترش حضور رسانه ها در عرصه های جدید، امکان اجرای تمام مراحل تولید آثار رسانه ای، تنها از طریق یک شرکت، از میان رفته است و شرکت های رسانه ای ناگزیر از به کارگیری توانایی شرکت های دیگر در این حوزه هستند. مقاله حاضر، با پرداختن به این موضوع که ائتلاف های راهبردی چگونه می توانند ساز و کاری برای تعامل با محیط جدید رسانه ای پدید آورند، تلاش کرده است که در حوزه اقتصاد رسانه، به تبیین رویکردهای ایجاد هم افزایی و ارزش افزوده در صنعت رسانه بپردازد. بر اساس این پژوهش که با رویکرد اکتشافی و با مطالعه کتابخانه ای، به تبیین ابعاد گوناگون ایجاد شبکه مشارکتی و ائتلاف راهبردی میان شرکت های دارای مزیت های رقابتی مکمل پرداخته است، چنین رویکردی می تواند به تحقق قابلیت درونی شرکت های رسانه ای بینجامد.

هدف این مقاله، مطالعه ابعاد مختلف استفاده از اینترنت روی احساس تجربه شده ناشی از آن است. جامعه آماری این پژوهش همه افراد 15 تا 35 ساله شهر شیراز با حجم نمونه 400 نفر می­باشد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار اس پیاس اس در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شده­اند. در بخش آمار استنباطی از رگرسون لجستیک تک متغیره و چند متغیره استفاده شده است. یافته­های استنباطی نشان می­دهند بین استفاده روزمره بالا و استفاده خبری متوسط و بالا و احساس تجربه شده رابطه معناداری وجود دارد. همچنین رگرسیون چند متغیره نشان می­دهد استفاده خبری متوسط و بالا و استفاده بالا از بعد تفریحی وارد معادله شده اند.

این مقاله بر اساس تحقیقی با مفروض احساس تهدید و نا امنی سامان یافته است و در پی پاسخ به این پرسش است که تهدید ادراک شده توسط شهروندان چگونه است. احساس تهدید و ناامنی از سوی شهروندان، پدیده­ای است که دارای تبعات روانی و اجتماعی است و نیاز به یک تحقیق و سنجش برای درک این نوع تهدیدات وجود دارد. این پژوهش به مطالعه تهدیدات مهم سیستم­های اطلاعاتی و همچنین تحلیل بالاترین تهدید احساس شده از سوی شهروندان تهرانی می­پردازد. این تحقیق از جنبه هدف، توسعه­ای و تا حدودی کاربردی است. از نظر ماهیت، تحقیقی توصیفی پیمایشی است. در مرحله اول برای به­دست آوردن تهدیدات مهم از سوی سیستم­های اطلاعاتی، به روش هدف­دار، تعداد 10 نفر از متخصصین دانشگاهی انتخاب و به روش دلفی، مهم­ترین تهدیدات استخراج شده­اند. این تهدیدات در قالب پرسشنامه و با حجم نمونه 330 نفر از میان شهروندان تهرانی که به نوعی در معرض سیستم­های اطلاعاتی قرار گرفته­اند، پیمایش شده­اند. یافته­های تحقیق حاکی از آن است که از بین تهدیدات فردی، اخلاقی، سیاسی ـ روانی، اجتماعی ـ اقتصادی و فرهنگی، بالاترین تهدید احساس شده، تهدیدات سیاسی ـ روانی هستند.

این مقاله، تحول مفهوم دینی پایان تاریخ را در سینمای آمریکا در سال های 1989 تا 2011 با استناد به متن 13 فیلم شامل سیصد، اسکندر، پرسپولیس، خانه شن و مه ، کرش، پادشاه ایران، شبی با پادشاه، کشتی گیر، روز استقلال، هنکاک، 2012، کتاب الی و مهمانان هتل استرویا مطالعه می کند. از پایان دهه 1970 میلادی، فیلم های ژانر جنگی _ روشن فکری برای اثبات عنصری عینی به نام برتری فرهنگی غرب ساخته می شدند. سپس به تدریج برای اثبات بی سرانجامی تاریخ از دهه 1990، برای اثبات پایان تاریخ به معنای دینی ساخته شدند. نکته بارز و متفاوت این برداشت دینی آن است که در فیلم هایی از این سبک، منجی جهان، شخصیتی انسانی، ولی نه مقدس و در عین حال، خیالی و افسانه ای و گاه با کالبدی ماورای انسانی است. برای آنکه نشان دهیم این برداشت صرفاً احساسی نیست و واقعیت دارد، روایت شناسی سیزده فیلمی را که کم و بیش به این گروه مربوط می شوند و گاهی با بن مایه های مخالفت با ایران ساخته شده اند، بررسی می کنیم. به لحاظ نظری با استفاده از رویکرد چند رشته ای ارتباطات و مطالعات فرهنگی می توان گفت مفهوم پایان تاریخ در بستر کنش های نمادین در دیالوگ فیلم ها بازتاب یافته است تا پدیده ارتباطی منجی تقدس زدوده را بازنمایی کند. از نظر مطالعات فرهنگی نیز روابط قدرت در سطح جهان امپراتوری (به تعبیر میکل هارت و آنتونیونگری، امپراتوری،1384) در بازسازی این مفهوم تأثیر داشته است تا شکل گیری امپراطوری مورد حمایت ایدئولوژیک قرار گرفته تبدیل به اسطوره ای بشود که حضورش طبیعی جلوه کند. به لحاظ روش شناسی نیز برای شناخت بازنمایی مفهوم پایان تاریخ در متون این فیلم های سینمایی از تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، نشانه شناسی بارت و روایت شناسی تاریخی که قبلا روش آن را در مجله نقد _ 2004 _ ساختاربندی کرده ام، استفاده شده است و تحلیل میدان سینمایی نیز با رویکرد ساختارگرایی تکوینی بوردیو انجام می شود. در کنار این روش ها از اظهار نظر دیگران، درباره زندگی تولیدکنندگان فیلم ها استفاده شده است. نتایج احتمالی بر این اصل استوار خواهد بود که جنس قدرت با روابط کهن اقتصاد سیاسی قابل تعریف و سنجش پذیر نیست و در عوض، جنس قدرت، نرم افزاری و غیر ملموس است (همو: فصل اول و دوم) و بیشتر در گفتمان فیلم ها و کالاهای فرهنگی یافت می شود. این فیلم ها نیز انسان را نه با ترس از نیروهای ماورایی یا نیروهای سخت، بلکه با امید به آینده دار بودن تاریخ به تعادل اجتماعی و پیروی از هنجارهای جهان امپراتوری جدید هدایت می کنند.

گفتمان با نقش معنادار رفتارها و ایده های اجتماعی در زندگی سیاسی اجتماعی انسان ها و جوامع سروکار دارد، به گونه ای که در آن، سیستم های معانی، جهان بینی و فهم مردم از نقش خود در جامعه را جهت می دهد. گفتمان ها با باید و نبایدها سرو کار دارند و به اصطلاح، هنجاری و شبه ایدئولوژیک هستند که با تغییر ارزش ها، نگرش و رفتار افراد و جامعه پیوند می یابند. نظریه گفتمان به زبان ساده؛ یعنی ایجاد فضایی از اندیشه ها به گونه ای که این اندیشه ها، بر دیگر حوزه های اندیشه ای حاکم و مسلط شود تا جایی که الگوی رفتاری مردم بر اساس آن شکل گیرد. به تعبیر دیگر، در گفتمان به گونه ای با تصویرسازی برای جامعه سر و کار داریم که از طریق خلق واژگان، اصطلاحات، تصاویر، ایده ها و گزاره های مرتبط و منسجم و به اندازه کافی، قانع کننده، به تغییر و شکل دهی رفتار مخاطب و مردم نظر داریم. گفتمان در فضای تعاملی ایجاد می شود؛ تعامل با تاریخ، تعامل با شرایط اجتماعی، تعامل با قدرت و تعامل با نهادها به ویژه نهادهای ارتباطاتی و رسانه ای. در بحث سیاست گذاری عمومی با توجه به این امور و از طریق اقناع و ترغیب، به وسیله رادیو و تلویزیون می توان از گفتمان به مثابه یک ابزار سیاست گذاری در سطح کلان جامعه و بین الملل بهره جست. به طور کلی، دال مرکزی، مفصل بندی، هژمونی و سلطه، عاملیت، ضدیت و غیریت سازی، ایجاد یک نظم اندیشه ای و نظم اجتماعی نوین و... از مؤلفه های اصلی گفتمان تلقی می شوند. در مورد پایان هستی و جهان، دو دیدگاه بدفرجام انگاری و خوش فرجام انگاری وجود دارد که در تضاد و تقابل یکدیگر قرار دارند. ما بر این مدعا هستیم که بر اساس آموزه های اسلامی به ویژه تعالیم تشیع، آینده و پایان خوش و پر از نشاط، امید و زیبا برای انسان و جهان تصویر شده است. این ایده را به واسطه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به صورت یک گفتمان غالب با حوزه گستره جهانی می توان مطرح کرده و بدین شکل، فضای غالب گفتمانی را با محوریت جمهوری اسلامی توسعه داد. با توجه به اصول و مبانی اندیشه ای و جهان بینی اسلامی، مؤلفه های گفتمان خوش فرجام انگاری جهان که در نظریه فرج و موعودگرایی مکتب تشیع منعکس شده است و در آن، به توحیدمحور بودن، حکیمانه و هدفدار بودن خلقت و نظام آفرینش، بهره مندی هستی از غایت و نهایت حکیمانه، خلافت الهی انسان، حکومت عدل صالحان در آخرالزمان، برقراری صلح و امنیت جهانی، برقراری جامعه صالح و دولت کریمه به عنوان مفصل بندی این گفتمان اشاره شده است. در دیگر نظام های فکری و سیاسی نسبت به پایان تاریخ و پایان هستی چنین صراحتی منطقی و منسجم با عنوان گفتمانی خوش فرجام انگاری وجود ندارد، بلکه به ناخوش فرجام انگاری تمایل دارند یا در برخی از نظام های فلسفی و عقیدتی، دیدگاه های نزدیک به موعودگرایی موردنظر فلسفه انتظار و فرج وجود دارد که به انسجام گفتمانی فلسفه فرج نیست. از آنجا که این گفتمان، نویدهای امیدوارکننده و نشاط آفرینی برای بشر حیران شده امروزین در انواع مکاتب و فلسفه ها دارد، می تواند به صورت شایسته گسترش بیابد.

امواج و فرکانس ها در دنیای پیچیده امروز، جایگاه و نقشی بسزا در پیشرفت و توسعه جوامع بازی می کنند. ارتباطات اجتماعی، اساسی ترین ویژگی جوامع بشری است. ارتباطات اجتماعی اساس تکوین، تثبیت و تداوم جامعه را رقم می زند و گسترش و تعالی فرهنگ را فراهم می سازد. در فرایند ارتباطات آگاهی ها، نظرات و احساسات میان انسان ها تبادل و پیام انسان ها به یکدیگر منتقل می شود. از این روست که نبود آن به معنای سکون نسبی در حیات انسانی است که قطع انتقال دانسته ها و رکود فرهنگ را به دنبال دارد. رادیو به دلیل قدمت و نیز ویژگی های منحصر به فرد خود دارای جایگاهی خاص در میان وسایل ارتباط جمعی است؛ چرا که سرعت انتقال پیام، قدرت و گستردگی و شعاع انتشار، سهولت دستیابی و عمومیت بهره مندی از آن و بالاخره انعطاف پذیری این وسیله، جایگاهی ممتاز به آن بخشیده است. در حوزه توسعه اقتصادی و توسعه کسب و کارها نیز رادیو نقشی تعیین کننده دارد. در این راستا رادیو با معرفی الگو های توسعه اقتصادی کشور، مردم را از اهداف و خط مشی های آن آگاه می کند. تا مردم با الگوی توسعه کشور هماهنگ شوند و نیز با معرفی ارزش ها و اصول اعتقادی موجود در فرهنگ جامعه که موید توسعه اقتصادی هستند، در زمینه توسعه اقتصادی گام برمی دارد و در نهایت، با ارایه تفسیر صحیح و کاربرد هریک از این ارزش ها و اعتقادات در موقعیت وجایگاه خود در جهت رفع ناهماهنگی ها و توسعه اقتصادی تلاش می کند. یکی از این مدل ها توسعه اقتصادی، توسعه خوشه های کسب وکار است. در این مقاله ابتدا به تبیین ادبیات توسعه خوشه ای و سپس به کارکرد و نقش رادیو در اجرای موفق آن پرداخته می شود.