فلسفه و منطق

هرش""بر این باور است کهنظریه هرمنوتیکی ""گادامر"" به پلورالیسم و نسبیت انگاری می انجامد. هرش به پیروی از عالمان هرمنوتیکی رمانتیک هدف خوانش متن را دستیابی به قصد مؤلف می داند، اما در نظر گادامر، فهم عبارت است از تفاهم و توافق با دیگری، نه کشف قصد و نیت دیگری. بنابراین هرش معتقد است معنای متن از قبل تعین یافته است و هدف از خوانش متن کشف این معناست. اما در نظر گادامر معنا از طریق دیالوگ میان مفسر و متن تولید می شود و در نتیجه هیچ معنای از قبل تعین یافته ای وجود ندارد. بر پایه این نگرش، گادامر زبان و امکانات آن را شرط تعین معنا می داند، ولی هرش بر این باور است که زبان صرفاً شرط آشکارگی معناست. هرش از سوی دیگر گادامر را متهم به بی معیاری می کند. وقتی معنا امری نامتعین شد دیگر هیچ معیاری برای تمییز تفسیر درست از تفسیر نادرست وجود ندارد. در این مقاله بر آنیم تا ضمن طرح سه انتقاد اساسی هرش به گادامر، پاسخ آنها را از منظر شارحان و مدافعان گادامر بیان نماییم.

۵۱۴۷.

معمای جذر اصم نزد منطقدانان قرن هفتم (پارادوکس دروغگو)

نویسنده: احد فرامرز قراملکی

منبع: خردنامه صدرا بهار ۱۳۷۶ شماره ۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۸۵۳

۵۱۴۸.

ماهیت هنر و نسبت و مناسبات آن با فطرت و دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اکبر رشاد

منبع: قبسات سال بیستم زمستان۱۳۹۴ شماره ۷۸

کلیدواژه‌ها: دین هنر فطرت خلقت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۷ تعداد دانلود : ۱۳۰۱

هنر، نسخه دوم خلقت و نسخه سوم هستی است؛ چراکه هنر، بازآفرینی حقایق است، پس از سنخ خلقت است؛ بنابراین فطرت انسان با دین و هنر الفتی ذاتی دارد و هم از این رو میان دین و هنر نیز همگونگی ها و مناسبات بسیاری هست. تعریف دین و هنر، تقسیم جوهری و صوری هنر، تبیین نسبت ها و مناسبات این دو مقوله، موضوع این مقال است.

۵۱۴۹.

‌توجیه‌ ترکیبی‌ در حکمت‌ سینوی‌ و صدرایی‌(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدتقی فعالی

منبع: ذهن ۱۳۸۰ شماره ۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۹

در مبحث‌ توجیه‌ که‌ یکی‌ از چالش‌ برانگیزترین‌ محورهای‌ معرفت‌شناسی‌ در روزگار ما است‌ دست‌کم‌ دو دیدگاه‌ عمده‌ وجود دارد: مبناگروی‌ و انسجام‌گروی. تصور غالب‌ بر این‌ بوده‌ و هست‌ که‌ دیدگاه‌ فلاسفة‌ اسلامی‌ - که‌ ابن‌ سینا و صدرالمتألهین‌ شیرازی‌ از برجستگان‌ آنان‌ محسوب‌ می‌شوند - در این‌ بحث‌ مبناگروانه‌ است. این‌ مقاله‌ درصدد است‌ تا با بیان‌ شواهدی‌ نشان‌ دهد که‌ این‌ دو فیلسوف‌ اسلامی‌ در آثارشان‌ از هر دو روش‌ (مبناگروی‌ و انسجام‌گروی) بهره‌ برده‌اند.

۵۱۵۰.

پیشینه و بنیادهای اخلاق در ایران و جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرشته آهنگری

منبع: اخلاق در علوم و فن آوری سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۶ شماره ۳ و ۴

کلیدواژه‌ها: دین اخلاق ادب قانون

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق

تعداد بازدید : ۱۷۱۶ تعداد دانلود : ۸۸۹

اخلاق، در طول تاریخ همواره دستمایه شگرف اندیشمندان بوده است اما آنچه که در پی اندیشه در باب مباحث صرف عقلانی اخلاق جلوه گر می شود فایده این مباحث است تا سبب پذیرش آن از سوی مخاطب گردد. تمامی ادیان از دیرباز تا کنون با مشابهت هایی اخلاق را با الهیات پیوند دادند تا الزام بیشتری برای پیروان خود در تبعیت از آن ایجاد نمایند. در پیشرفت جوامع، قانون پا به پای اخلاق پیش آمده که گاه تضادی میان آن دو متصور می شود در حالی که هر دو مکمل یکدیگر برای اصلاح جامعه اند. از سوی دیگر، اگر از دایره آدمیت پا فراتر نهیم در می یابیم سایر جانداران نیز به اخلاقیاتی پایبند هستند که یا به طور غریزی یا به گونه تجربی و بسیار محدود بدان عمل می نمایند. در مقاله حاضر به موضوعات مذکور پرداخته می شود.

۵۱۵۱.

شواهد روان شناختی و عصب شناختی بر تجلی نقصان ادراک خود و دیگران در غیبت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وحید نجاتی فاطمه قابضی

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ششم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: غیبت ادراک خود ادراک دیگران

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۷۹۲

تصور افراد از خود و نحوه ادراک خود، بر برداشت آنها از دیگران بسیار اثرگذار است. در مطالعه حاضر، متون رشته های روان شناسی و عصب شناسی مورد بررسی قرار گرفته و غیبت بر اساس خود طرح واره، تأیید خویشتن و اثر برتر از میانگین و نقش آنها در ادراک دیگران تشریح شده است. سپس ارتباط این سازه با رفتار غیبت کردن بیان شده و غیبت با مبانی عصبی شبکه نورون های آینه ای و تقلید تبیین شده است. بر اساس یافته های این پژوهش با کمک مطالعات مداخله ای آتی می توان از طریق کسب آگاهی دقیق از نقاط قوت و ضعف خود و همچنین با استفاده از سیستم عصبی بازدارنده تقلید، از بروز غیبت پیشگیری نمود.

۵۱۵۲.

کلک فلسفه سیاسی: نظام سیاسی آتن (نخستین بحث و انتقاد در مفهوم دموکراسی) پیش از عصر آتن، سرشت «اوکلوکراسی» آتتنی، هیپو داموس ملطی و اندیشه تغییر و تحول در کنستی توسیون)

نویسنده: فریدون آدمیت

منبع: کلک فروردین تا تیر ۱۳۷۴ شماره ۶۱ تا ۶۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۷۰

۵۱۵۳.

سمبولیسم از نظر هگل و سنت گرایان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا معتمدی

منبع: قبسات سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶۰

کلیدواژه‌ها: وجود معنا صورت روح ماده پدیدار سمبولیسم امر مطلق رمز انضمام اثر هنری کلاسیسیزم رومانتیسیزم انتزاع

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق

تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۶۱

۵۱۵۴.

پیشگفتار

نویسنده: مصطفی ملکیان

منبع: فصلنامه ناقد ۱۳۸۳ شماره ۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۹۶۵

۵۱۵۵.

شبکه سیستمی هستی شناسی ملاصدرا و بازتاب آن در فیزیک جدید ‏

نویسنده: مهدی دهباشی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۷۹ شماره ۲۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۴ تعداد دانلود : ۸۷۱

۵۱۵۶.

معرفت‏شناسى علوم طبیعى

نویسنده: وزلاى سى سالمون مترجم: امیر دیوانى

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۰ شماره ۷و۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۵

۵۱۵۷.

و اما عقل: بخش دوم تأمل پیرامون عقل و استدلال و عقلانیت

نویسنده: سعید زیباکلام

منبع: سوره اندیشه بهمن و اسفند ۱۳۸۹ شماره ۴۸ و ۴۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی

تعداد بازدید : ۱۷۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۳۶

۵۱۵۸.

بررسی تطبیقی گشتل در اندیشه هایدگر و پارادایم در اندیشه کوهن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: نجمه رمضانی محمد مشکات

منبع: ذهن زمستان ۱۳۹۲ شماره ۵۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۰ تعداد دانلود : ۸۴۷

۵۱۵۹.

مبنای انسان شناختی تمایز عقل و ایمان نزد توماس آکویناس و دکارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیمین اسفندیاری

منبع: انسان پژوهی دینی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: عقل انسان ایمان دکارت توماس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۵ تعداد دانلود : ۱۱۸۱

در بحث رابطه عقل و ایمان به عنوان یکی از مباحث مهم در حوزه الهیات و فلسفه، توماس آکویناس یکى از متکلمان برجسته مسیحى در قرون وسطا بارویکرد عقل گرایى خود، عقل را مستقل از ایمان، بلکه حاکم بر آن مى داند. در عقل گرایی جدید نیز که دکارت مؤسس آن دانسته می شود، چیزی فراتر از عقل وجود ندارد؛ به عبارت دیگر هر آنچه با عقل قابل شناسایی نباشد، در حوزه معرفت قرار نمی گیرد. هرچند دکارت و توماس آشکارا دو روش کسب معرفت، یعنی عقل و ایمان را از هم جدا می کنند ، اما بین آنها تناقضی نمی بینند، بلکه بین آن دو به هماهنگی بنیادی قائل اند. در این مقاله با توجه به تفوق و برتری اراده بر عقل که در انسان شناسی دکارت و آکویناس دیده می شود، به تبیین نسبت بین ایمان و عقل براساس بینش آنان از انسان پرداخته می شود.

۵۱۶۰.

ابزارى بودن منطق(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: محمد ایزدی تبار

منبع: معارف عقلی ۱۳۸۵ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: منطق تمایز علوم اصالى ابزارى منطق صوری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه منطق

تعداد بازدید : ۱۷۱۶ تعداد دانلود : ۱۰۱۳

نوشتار حاضر، درصدد بررسى جایگاه دانش منطق در میان دیگر دانش‌هاست. از آنجا که بررسى تمایز علوم و تقسیم‌هاى علم نقش بسزایى در روشن شدن مسئله مورد بحث دارد، در آغاز، بحث مختصرى در باره دو نکته مزبور مطرح کرده، سپس به اثبات ابزارى بودن منطق مى‌پردازیم. بدین امر نیز توجه داده مى‌شود که در باب منطق دو دیدگاه مى‌توان داشت: یکى نگاه فى‌نفسه، و دیگرى در قیاس با دیگر علوم، که غرض اصلى از علم منطق جهت دوم است. ازهمین دیدگاه است که منطق، دانشى ابزارى به شمار آمده که همه دانش‌ها بدان نیازمندند. در بخش پایانیِ مقاله، معناى ابزارى بودن منطق بررسى شده و روشن مى‌شود که منطق ضمانت صحت فکر، از نظر صورت و ماده را بر عهده دارد. ولى در منطق، بحث از ماده فکر، به طور کلى صورت مى‌گیرد و این علم به مواد خاص و جزئى که در افکار گوناگون به کار مى‌رود، نمى‌پردازد.

درخت حوزه‌های تخصصی