برنامه ریزی و توسعه گردشگری

کارآفرینی درحوزه گردشگری واستفاده ازظرفیتهای طبیعی وانسانساخت درگروفراهمی پیشرانهای انسانی است. ازاینرو پژوهش حاضربه منظورِمطالعه وضعیت پیشرانهای توسعه کارآفرینی درحوزه گردشگری روستایی دردهستانهای شهرستان شاهرود وتحلیل تاثیرات کارآفرینی دراین زمینه برتوسعه پایدارروستاها انجام پذیرفته است. روش تحقیق درپژوهش حاضربه لحاظ هدف کاربردی وبر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی می باشد. روش جمع آوری داده ها مبتنی بر روشهای اسنادی - پیمایشی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات ازتکنیکهای واسپاس، کداس وکپلند استفاده شده است. نتایج این پژوهش، نشان میدهد که دربین شاخصهای تحقیق، شاخصهای خودباوری، دسترسی به زیر ساختها و دسترسی به سرمایه در مطلوبترین وضعیت قرار دارند و سایر شاخصها (اعتماد اجتماعی، مشارکت، انضباط اجتماعی، امنیت اجتماعی، انسجام اجتماعی، آینده نگری، آموزش، مهارت، نوآوری و خلاقیت، تولید و فروش و بازاریابی) نیز وضعیت مطلوبی دارند. 13 معیار نهایی تحقیق که بر اساس مطالعات کتابخانه ای مشخص شدند با استفاده ازتکنیک COPELAND رتبه بندی شدندکه معیارِ نوآوری وخلاقیت بالاترین ارزش راداراست. مطابقِ تکنیک WASPAS ابعادمختلف پیشرانهای منابع انسانی دردهستان خرقان (Q_i = 1171/0) بیشترین تاثیررادرروند توسعه کارآفرینی درمنطقه داشته است. به منظورِتحلیل تاثیراتِ کارآفرینی درحوزه گردشگری بر توسعه نواحی روستایی ازتکنیک CODAS استفاده شد. یافته هانشان میدهدکه تاثیرات کارآفرینی درحوزه گردشگری روستایی برتوسعه دهستانهای خرقان، خوارتوران وبیارجمندبیش ازسایردهستانهای شهرستان شاهرود بوده است.

در وضعیت کنونی که گرانی هزینه های سفر در کنار دغدغه های ناشی از شهرنشینی امکان حضور در پهنه های خوش آب و هوای خارج از شهر را به تمامی شهروندان تهرانی نمی دهد به نظر می رسد یکی از مطلوب ترین راه ها جهت دفع خستگی ها و روزمرگی ها پناه بردن به پارک های شهری چون پارک آب و آتش است. فشردگی کاری، وضعیت نابسامان اقتصادی و کمبود وقت در شهر تهران باعث شده پارک های شهری نقش پررنگی در پر کردن اوقات فراغت شهروندان داشته باشند. لزوم توجه به پارک های شهری و رضایت شهروندان آز آن ها پیکره اصلی این تحقیق را شکل می-دهند. نتایج مطالعات میدانی پس از ورود به محیط نرم افزار SPSS و LISREL تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از تایید روایی کلیه متغیرهای پژوهش بوده و کلیه شاخص های تحقیق بر رضایتمندی گردشگران بوستان آب وآتش تاثیرگذار ارزیابی شدند؛ همچنین نتایج آزمون t تک نمونه نشان داد که گردشگران از قیمت غذاها و نوشیدنی ها، هزینه اجاره لوازم تنیس، هزینه ورودی سینماگیم، هزینه ورودی رصدخانه و مدیران بوستان جهت افزایش رضایت بازدیدکنندگان ملزم به نظارت بیشتر در این مورد هستند.

نواحی شهری به علت آن که جاذبه های تاریخی و فرهنگی بسیار زیادی دارند، غالباً مقاصد گردشگری بسیار مهمی محسوب می شوند. به همین دلیل تأسیسات و تجهیزات شهری ازجمله مهم ترین عواملی هستند که می توانند موجب جذب گردشگران بین المللی و داخلی در یک شهر شوند. لذا این پژوهش، به بررسی توسعه گردشگری و شاخص های سبز رشد هوشمند شهری در شهر اصفهان می پردازد و نقش و تأثیر سه شاخص سبز، مبلمان و آرایه های شهری، پیاده راه ها و فضاهای سبز را موردسنجش قرار می دهد. روش پژوهش حاضر، روش توصیفی تحلیلی و از نوع پیمایشی است و ازنظر قابلیت اجرایی، کاربردی می باشد. با به کارگیری ابزار پرسش نامه جهت گردآوری اطلاعات اولیه و بهره گیری از نرم افزارهای SPSS و PLS مشخص شد که سه شاخص سبز، مبلمان و آرایه های شهری، پیاده راه ها و فضاهای سبز بر اساس مدل پیشنهادی پژوهش تأثیر و نقش مثبتی در توسعه گردشگری اصفهان داشته و نتایج به عمل آمده بر نمونه ای از مردم شهر اصفهان، نشان داد که شاخص فضاهای سبز شهری بر توسعه گردشگری منطقه تأثیر بیشتری نسبت به دو شاخص دیگر دارد و شاخص مبلمان و آرایه های شهری و پیاده راه ها در رده های بعدی قرار می گیرند

بررسی عوامل نهادی، یکی از روش های استراتژیک بهرهمندی از فرصتهای کارآفرینی صنعت گردشگری ورزشی میباشد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل نهادی موثر بر بهره برداری از فرصت های کارآفرینی در صنعت گردشگری با محوریت گردشگری ورزشی ایران می باشد.تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نوع پژوهش های کیفی می باشد که از روش سیستماتیک داده بنیاد و رویکرد گلیزری برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد.مصاحبه روش اصلی جمع آوری اطلاعات در این پژوهش بود که به صورت هدفمند با 25 نفر از صاحب-نظران، مصاحبه شد. سوالات مصاحبه پیرامون ابعاد تنظیمی قانونی اداری، هنجاری فرهنگی، شناختی آموزشی و هدایت گر حمایتی که بر روی بهره برداری از فرصت های کارآفرینی موثر هستند، تنظیم گردید. همزمان با جمع آوری داده ها و انجام مصاحبه ها، کار تحلیل داد ه ها نیز انجام گرفت. بر اساس نتایج پژوهش در نهایت 74 شاخص از عوامل موثر بر بهره برداری از فرصت های کارآفرینی گردشگری ورزشی در ایران شناسایی شدند که پس انجام مراحل کدگذاری این شاخص ها در 11 عامل محوری طبقه بندی شدند که از این میان 4 بعد نهایی پدید آمد. با توجه به یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت که برای بهره برداری از فرصت های کارآفرینی در صنعت گردشگری ورزشی باید از عوامل نهادی شناسایی شده با همگرایی بیشتری استفاده نمود.

گردشگری بین الملل از متغیرهای مهمی است که دارای آثار مثبت بر رشد اقتصادی است. اما به خاطر اثرات منفی زیست محیطی انتشار گاز دی اکسید کربن ناشی از آن ، ممکن است بخشی از آثار مثبت آن بر رشد اقتصادی کاسته شود. هدف اصلی این مقاله بررسی نقش تعدیلگری انتشار گاز دی اکسید کربن در اثرگذاری گردشگری بین الملل بر رشد اقتصادی در کوتاه مدت و بلند مدت بوده و این که تا چه اندازه می توانند آثار مثبت آن را بر رشد اقتصادی تحت تأثیر قرار دهد؟ برای این منظور کشورهای اسلامی آسیای جنوب غربی منتخب از جمله ایران به دلیل همگنی، ویژگی های مشترک اقتصادی که بین این کشورها وجود دارد انتخاب شده اند. سپس با جمع آوری اطلاعات و آمارهای مورد نیاز در دوره 2017-2000 در چارچوب الگوهای پانل از تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برای برآورد رابطه کوتاه مدت و از تخمین زن میانگین گروه تلفیقی (FMOLS)برای برآورد رابطه بلند مدت استفاده شده است. نتایج نشان می دهد اولا اثر گردشگری بین الملل بر رشد اقتصادی در کوتاه مدت و بلند مدت مثبت و معنادار است. ثانیا، با افزایش انتشار گاز دی اکسید کربن بخشی از آثار مثبت گردشگری بین الملل بر رشد اقتصادی در کوتاه مدت و بلند مدت کاهش می یابد.

اقامتگاه های بوم گردی، عاملی جهت ارتقاء سطح زندگی جامعه محلی و افزایش پایداری مقصد است، ولیکن دانش موجود در زمینه تأثیر درک این مزایا در تقاضای اقامتگاه بوم گردی بسیار اندک است. لذا پژوهش حاضر با تأکید بر محرک های معنوی سفر مسئولانه، به بررسی تأثیر درک مزایای مذکور و همچنین هنجارهای توصیفی و تأکیدی ذهنی بر تقاضای اقامتگاه های بوم گردی اختصاص یافته است. پژوهش از نوع کاربردی است. جامعه آماری پژوهش گردشگران شهر یزد بودند، تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از معادلات ساختاری حداقل مربعات جزیی انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد مزایای ادراک شده، تأثیر مثبت و معناداری بر تقاضای اقامتگاه های بوم گردی دارد، همچنین هنجارهای توصیفی ذهنی به واسطه مزایای ادراک شده تأثیر غیرمستقیم بر این تقاضا دارد. در نتیجه به منظور افزایش تقاضای اقامتگاه های بوم گردی، افزایش آگاهی گردشگران از مزایای اقامتگاه بوم گردی برای مقصد (با تمرکز بر گروه های مرجع) پیشنهاد گردید. همچنین توصیه هایی نیز در زمینه تغییر نگرش بازاریابان و تمرکز بر بازاریابی معنوی ارائه گردید

پژوهش حاضر با رویکردی استقرایی، در پی شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر تجربه گردشگران خارجی بازدیدکننده از شهر تهران می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، توصیفی واز لحاظ جهت گیری، کاربردی است که در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است؛ در بخش کیفی ، عوامل مؤثر بر تجربه گردشگران به روش تحلیل مضمون شناسایی و سپس در بخش کمی این عوامل اولویت بندی شدند. نمونه پژوهش در بخش کیفی، نظرات ثبت شده گردشگران در وب سایت تریپ ادوایزر در بین سال های 2015 الی 2018 مربوط به بازدید از جاذبه های شهرتهران است. برای سنجش پایایی بخش کیفی و کمی به ترتیب از ضریب هولستی و آلفای کرونباخ استفاده گردید. برای تحلیل داده های بخش کیفی از نرم افزار مکس کیودی ای، و برای تحلیل داده های بخش کمی از نرم افزار اکسل و نرم افزار اس پی اس اس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که عوامل مؤثر بر تجربه گردشگران خارجی بازدیدکننده از شهر تهران، شامل 11 مقوله اصلی و 33 شاخص محوری می باشد. 11 مقوله اصلی به ترتیب اولویت عبارتند از: محیط فیزیکی، امکانات رفاهی و سرگرمی، زیرساخت، سوغاتی و صنایع دستی، اطلاعات، کارکنان و منابع انسانی، امکان ثبت لحظات (عکس برداری و فیلم برداری)، احساس امنیت اجتماعی، فرآیند عرضه خدمات، هزینه و روابط میزبان-مهمان.

گردشگری ابزاری برای توسعه محسوب می شود. دستیابی به توسعه امکان پذیر نیست مگر از طریق سیاست گذاری و برنامه ریزی اصولی. مقاله حاضر با هدف بررسی یادگیری سیاستی در برنامه ها، سیاست ها و قوانین حوزه گردشگری ایران با تأکید بر برنامه های اول تا ششم توسعه ای ایران تمرکز کرده است. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر سیاست گذاری فرایندی شامل سه مرحله: 1- تحلیل وضع موجود؛ 2- تحلیل سیاست ها و برنامه های موجود؛ 3- تدوین خطوط سیاستی (یادگیری ها) می باشد. بدین منظور اولین گام، شناسایی موضوعات محوری و گلوگاه های صنعت گردشگری است. لذا از طریق بررسی های کتابخانه ای در برنامه ها (سند برنامه ملی گردشگری و طرح جامع توسعه جهانگردی ایران) این امر صورت پذیرفت و موضوعات محوری در 5 طبقه شناسایی گردید. پس از آن با بررسی برنامه های اول تاششم توسعه و قوانین و مقررات با تدقیق موضوعات محوری به تحلیل سیاست های به کار گرفته شده تاکنون پرداخته شد. تحلیل های فوق، منجر به تدوین خطوط سیاستی (یادگیری های سیاستی) گردید که یادگیری ها همان باید و نباید های سیاستی است که در حوزه مداخلات سیاست ها و برنامه های آتی گردشگری باید مد نظر قرار گیرد.

پذیرش نقش گردشگری در بسیاری از شهرهای کوچک می تواند سبب ارتقاء جایگاه اقتصاد شهری و بهگشت شرایط زیست سکونتگاه شود اما لازمه اصلی آن برند سازی برای این گروه از شهرهاست که موردغفلت قرار گرفته اند. از این رو تحقیق حاضر درصدد شناسایی شاخص های موثر توسعه درونی و بیرونی مبتنی بر رهیافت برند سازی شهری به منظور نقش پذیری گردشگری در شهرهای کوچک استان کردستان است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری شامل 60 نفر از صاحب نظرات شهرداری ها و نهادی های عمومی، دولتی و بخش خصوصی استان کردستان است. نتایج حاصل از روش تحلیل عاملی در این تحقیق نشان می دهد که از میان شاخص های 20 گانه تحقیق، "فعالیت ها "، "امکانات و خدمات عمومی "و "شعارها" مهمترین معیارهای درونی و از سوی دیگر "تبلیغات"، "لوگوها" و "حمایت های نهادی-زیربنائی" مهمترین عوامل بیرونی تاثیرگذار بر پذیرش یا عدم پذیرش نقش های جدید در راستای برند سازی پذیرش نقش گردشگری در شهرهای کوچک استان کردستان هستند.

ایران از کشورهایی است که باداشتن جاذبه های گردشگری گوناگون، قابلیت های زیادی برای توسعه گردشگری دارد. ولی وجود این جاذبه ها به تنهایی نتوانسته برای گردشگری ایران موفقیت به همراه آورد و رقابت پذیری صنعت گردشگری ایران را در مقایسه با سایر کشورهای مقصد گردشگری افزایش دهد. برای تغییر این وضعیت و از آنجاکه توسعه رقابت پذیری گردشگری یک کشور به توان رقابت پذیری مقصدهای داخلی آن وابسته است، لازم است در درجه اول توان رقابت پذیری مقصدهای گردشگری داخلی ایران تقویت شود. در این مسیر، چالش های مختلفی وجود دارند که شهرهای ایران با آن مواجه هستند و باید آن ها را شناسایی نمود. هدف این تحقیق، شناسایی چالش های پیش روی شهرهای ایران در زمینه رقابت پذیری گردشگری و ارائه راهکارهایی یکپارچه به منظور تقویت رقابت پذیری آن ها است. در همین راستا ابتدا مدل مفهومی اولیه رقابت پذیری شهرهای گردشگری ایران با بررسی ادبیات تحقیق، تدوین شد. سپس با بهره گیری از پرسشنامه مورد تأیید خبرگان، مدل مفهومی تحقیق با نظرات راهنمایان گردشگری دارای سابقه و با روش تحلیل مسیر مبتنی بر PLS آزمون شد. یافته های تحقیق شامل داده های جمعیت شناختی، آمارهای توصیفی متغیرها و یافته های استنباطی مورد تحلیل قرار گرفت. درنهایت، راهکارها و پیشنهادهای متناسب با هریک از عواملی که رقابت پذیری شهرهای گردشگری ایران را با چالش مواجه کرده اند، ارائه شد.