داوود شیخی

توسعه کارآفرینی و خوداشتغالی در نواحی روستایی نیازمند فراهم بودن و ایجاد بسترهایی است که بتوانند موجب ایجاد یک اکوسیستم مطلوب و حمایت کننده توسعه کارآفرینی و موفقیت کارآفرینان شوند. بر این مبنا، پژوهش کاربردی حاضر که دارای ماهیتی آمیخته (کمّی-کیفی) بوده و با روشی توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، سعی در آسیب شناسی وضع موجود توسعه کارآفرینی در نواحی روستایی شهرستان تویسرکان استان همدان دارد. گردآوری داده ها در بخش نظری با بهره گیری از مطالعات اسنادی و در بخش عملی مبتنی بر پیمایش میدانی با بهره گیری از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه بوده است. جامعه آماری پژوهش را مسئولان توسعه ای، مدیران و آگاهان محلی و متخصصان علمی در منطقه دربرمی گیرند که به شیوه هدفمند و روش گلوله برفی در هر دو بخش کیفی و کمّی، در ابتدا، 19 نفر به عنوان گروه دلفی، شناسایی و مورد مصاحبه نیمه ساختارمند قرارگرفته و سپس، یافته های حاصل از مصاحبه ها درجهت تأیید و تعمیم در قالب پرسشنامه در اختیار 35 نفر دیگر از اعضای این گروه ها قرار داده شد. تجزیه وتحلیل مصاحبه ها در بخش کیفی در راستای دستیابی به عوامل علّی، مداخله ای و زمینه ای شکل دهنده وضعیت موجود اکوسیستم کارآفرینی و راهبردهای اتخاذی فعالان اقتصادی و نتایج اقتصادی و اجتماعی شکل گرفته در سطح منطقه با بهره گیری از تکنیک داده بنیاد و در بخش کمّی با بهره گیری از آزمون تحلیل مسیر صورت پذیرفت که بر این اساس یافته های حاصل نشان دادند که 72 چالش و مانع در قالب مؤلفه های اصلی ضعف در مدیریت، سیاستگذاری و برنامه ریزی توسعه ای (مؤثرترین مؤلفه)؛ نامناسب بودن محیط کسب وکار؛ ضعف در تأمین در زیرساخت ها، خدمات و امکانات مورد نیاز؛ ضعف های بازاریابی، فروش و موانع فنی و عملی؛ موانع اجتماعی و فرهنگی؛ محدودیت های آموزشی و ترویجی؛ ضعف منابع مالی؛ ضعف در باورهای ذهنی و رفتاری روستاییان و مشتمل بر دو بُعد اصلی ضعف ها و نارسایی های مرتبط با عوامل محیطی و عوامل فردی و شخصیتی مؤثر بر خوداشتغالی و کارآفرینی؛ به عنوان عوامل علّی بازدارنده در راستای توسعه کارآفرینی و موفقیت کارآفرینان در منطقه مورد مطالعه، اثرگذار هستند. در همین راستا، عوامل مداخله ای و زمینه ای؛ راهبردهای اتخاذی و نتایج حاصل از عوامل علّی شناسایی شده بر اکوسیستم کارآفرینی منطقه مورد مطالعه نیز شناسایی شدند.

امروزه نواحی روستایی به دلیل شرایط خاص اکولوژیکی و اقتصادی - اجتماعی با مسائل و مشکلات متعدد و متنوعی مواجه هستند که فقر و محرومیت از مهمترین آنهاست. در این راستا،کارآفرینی با خلق فرصتهای جدید اشتغال و کسب درآمد،می تواند نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد؛ بنابراین، سنجش وضعیت کارآفرینی روستاییان و تلاش برای توسعه و تقویت آن در فرایند توسعه روستایی از طریق شناسایی عوامل پیش برنده آن، اهمیت ویژ ه ای دارد.پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشران های موثر بر وضعیت آینده توسعه کارآفرینی روستایی در شهرستان الشتر و چگونگی تأثیرگذاری این پیشران ها بر یکدیگر انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت، بر اساس روش علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی و بر اساس هدف کاربردی است که در دو مرحله تعیین شاخص های کلیدی از طریق روش دلفی و شناسایی پیشران ها بر اساس نظرخواهی از نخبگان اجرایی و دانشگاهی متخصص در حوزه کارآفرینی با استفاده از نرم افزار MicMac و بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع انجام شده است. یافته ها بر اساس وضعیت صفحه پراکندگی عوامل نشان داد، سیستم ناپایدار است و بیشتر عوامل در اطراف محور قطری صفحه پراکنده هستند. همچنین نتایج نشان داد که از بین 24 عامل در نظر گرفته شده، در نهایت با توجه به امتیاز بالای تأثیرگذار و تأثیرپذیری مستقیم 14 عامل به عنوان خروجی میک مک ، در آینده توسعه کارآفرینی روستایی شهرستان نیر تأثیرگذار هستند. نتایج نشان داد که از بین 14 عامل پیشران، عوامل دسترسی به بازار مناسب برای عرضه تولیدات محلی و بومی به مصرف کنندگان، ایجاد و توسعه نهادها و سازمان های محلی مرتبط با کارآفرینی، سرمایه گذاری در خدمات آموزشی، ترویجی و اطلاع رسانی، دسترسی به اعتبارات بانکی و تسهیلات دولتی، تأثیرگذاری بالاتری بوده و از اهمیت بیشتری برخوردار بودند. در نهایت با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که توجه کافی به عوامل کلیدی و تاثیرگذار، اولویت بندی و مدنظر قرار دادن روابط آن ها با یکدیگر می تواند زمینه ساز تحقق و توسعه و تکامل مطلوب و الگومدار توسعه کارآفرینی روستایی در شهرستان الشتر باشد.

کارآفرینی درحوزه گردشگری واستفاده ازظرفیتهای طبیعی وانسانساخت درگروفراهمی پیشرانهای انسانی است. ازاینرو پژوهش حاضربه منظورِمطالعه وضعیت پیشرانهای توسعه کارآفرینی درحوزه گردشگری روستایی دردهستانهای شهرستان شاهرود وتحلیل تاثیرات کارآفرینی دراین زمینه برتوسعه پایدارروستاها انجام پذیرفته است. روش تحقیق درپژوهش حاضربه لحاظ هدف کاربردی وبر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی می باشد. روش جمع آوری داده ها مبتنی بر روشهای اسنادی - پیمایشی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات ازتکنیکهای واسپاس، کداس وکپلند استفاده شده است. نتایج این پژوهش، نشان میدهد که دربین شاخصهای تحقیق، شاخصهای خودباوری، دسترسی به زیر ساختها و دسترسی به سرمایه در مطلوبترین وضعیت قرار دارند و سایر شاخصها (اعتماد اجتماعی، مشارکت، انضباط اجتماعی، امنیت اجتماعی، انسجام اجتماعی، آینده نگری، آموزش، مهارت، نوآوری و خلاقیت، تولید و فروش و بازاریابی) نیز وضعیت مطلوبی دارند. 13 معیار نهایی تحقیق که بر اساس مطالعات کتابخانه ای مشخص شدند با استفاده ازتکنیک COPELAND رتبه بندی شدندکه معیارِ نوآوری وخلاقیت بالاترین ارزش راداراست. مطابقِ تکنیک WASPAS ابعادمختلف پیشرانهای منابع انسانی دردهستان خرقان (Q_i = 1171/0) بیشترین تاثیررادرروند توسعه کارآفرینی درمنطقه داشته است. به منظورِتحلیل تاثیراتِ کارآفرینی درحوزه گردشگری بر توسعه نواحی روستایی ازتکنیک CODAS استفاده شد. یافته هانشان میدهدکه تاثیرات کارآفرینی درحوزه گردشگری روستایی برتوسعه دهستانهای خرقان، خوارتوران وبیارجمندبیش ازسایردهستانهای شهرستان شاهرود بوده است.

در فرآیند توسعه گردشگری، ساختارحکمروایی خوب روستایی نقش بسیارمهمی در ایجاد  هماهنگی و تعامل مؤثر در بخشهای مختلف فعال در زمینه گردشگری را بر عهده دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه حکمروایی خوب در توسعه گردشگری روستایی پایدار صورت گرفته است . برای بررسی وضعیت حکمروایی خوب ابتدا با استفاده از آزمون t تک نمونه ای میزان هر یک از شاخصهای نه گانه حکمروایی خوب روستایی مورد آزمون قرار گرفت و در نهایت با ترکیب آنها وضعیت کلی روستاها مورد تحلیل وبررسی قرارگرفت. به منظورآگاهی از وجودرابطه بین حکمروایی خوب روستایی وگردشگری روستایی پایداراز آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد که میزان ضریب همبستگی پیرسون ( 955/0) نشاندهنده رابطه مستقیم، مثبت و معنادار می باشد. نتایج حاصل از مدل ویکور (رتبه بندی روستاها از لحاظ پایداری) و مدل کوپراس (رتبه بندی روستاها بر اساس شاخص های حکمروایی خوب) کاملاً با هم مطابقت دارند و روستاهای لاسجرد و بیابانک هم از لحاظ شاخص های حکمروایی خوب و هم از لحاظ شاخصهای پایداری توسعه در رتبه اول قرار گرفته اند. به منظور آزمون فرضیات وسنجش شاخصهای پایداری توسعه گردشگری روستایی در شهرستان سرخه، ابتدا میزان پایداری هر یک ازابعاد زیست محیطی، اجتماعی – فرهنگی واقتصادی بااستفاده از آزمون t تک نمونه ای آزمون شدند که میانگین وضع موجود در شاخصهای زیستمحیطی (457/0) ، اجتماعی – فرهنگی (039/1) و اقتصادی (652/0) نشان دهنده پایداری این شاخصها میباشد و سپس آزمون همبستگی پیرسون صورت گرفت که بین متغیر حکمروایی روستایی (کل) بامتغیر های پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی – فرهنگی و پایداری زیست محیطی رابطه مستقیم، مثبت و قوی برقرار می باشد.

قنات ها در ایران کارکردهای اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی مختلفی در شهرها و روستاها دارند. یکی از عواملی که بر توانایی جامعه در مدیریت منابع آب مشترک تاثیر می گذارد سرمایه ی اجتماعی است. از طرف دیگر وجود قنات موجب ایجاد فضای مشارکتی در روستاها می شود و این فضای مشارکتی منشاء سرمایه ی اجتماعی در روستاها است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است که با هدف بررسی نقش قنات در افزایش سرمایه ی اجتماعی ساکنین نواحی روستایی در بخش مرکزی شهرستان همدان انجام شده است. میزان سرمایه ی اجتماعی در روستاهای مورد مطالعه در چهار مؤلّفه انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و امنیت اجتماعی مورد سنجش قرار گرفت. پایایی پرسش نامه با مقدار آلفای کرونباخ 82/0 تأیید شد. جهت روایی از نظرات کارشناسان و خبرگان دانشگاهی استفاده گردید. جامعه آماری شامل 15 روستا بود که به دو گروه، روستاهای دارای قنات و فاقد قنات تقسیم شدند. از تعداد 9257 خانوار در جامعه آماری، حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 369 خانوار تعیین گردید که سهم روستاهای دارای قنات 244 خانوار و روستاهای فاقد قنات 125 خانوار مشخص شد. داده های مورد نیاز بر اساس مطالعات میدانی و اسناد کتابخانه ای جمع آوری شد. داده های جمع آوری شده از طریق آزمون های آماری نظیر آزمون T مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج تحقیق نشان داد که سرمایه اجتماعی در روستاهای دارای قنات با میانگین 98/3 و روستاهای فاقد قنات با میانگین 37/3 در وضعیت مطلوب قرار دارند اما آزمون T در سطح 99 درصد، تفاوت معنی داری را در میزان سرمایه اجتماعی در دو گروه روستاهای مذکور نشان داد بدین معنی که میزان سرمایه ی اجتماعی در روستاهای دارای قنات بیش تر بود. تقویّت سرمایه ی اجتماعی می تواند به عنوان ابزاری در جهت دست یابی به مدیریت پایدار منابع آب و توسعه ی پایدار روستایی عمل نماید که این سرمایه ی اجتماعی باعث توانمندسازی روستاییان، اعتمادبه نفس و خود باوری در آن ها می شود.

فناوری اطلاعات و ارتباطات از فناوریهای نوینی هستند که در سالهای اخیر به روستاها وارد شده است و ابزاری برای توسعه پایدار این نواحی و دستیابی به کیفیت زندگی ساکنین روستایی می باشد. هدف این پژوهش شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر افزایش کارایی دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی در استان لرستان است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری 267 نفر از کارگزاران دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی در سطح استان لرستان می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 158 کارگزار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پرسشنامه شامل چهار دسته عوامل انسانی، فنی، سازمانی و فرایندگی در قالب 27 متغیر می باشد. آلفای کرونباخ بدست آمده برابر با 757/0است. نتایج نشان داد که اهمیت عوامل چهارگانه و متغیرهای آنها، همگی در افزایش کارایی دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی تأثیر گذار هستند و از نظر نمونه پژوهش بالاتر از حد متوسط ارزیابی شدند. بر اساس آزمون فریدمن عوامل فنی در رتبه اول قرار دارد و ضریب تعیین نشان داد که این 4 عامل 64 درصد متغیر افزایش کارایی دفاتر را تبیین می کنند. با استفاده از ضریب بتا، سهم عوامل فنی 430/0، سهم عوامل انسانی 391/0، سهم عوامل سازمانی 278/0 و در نهایت سهم عوامل فرایندی 218/0 می باشد. به عبارت دیگر 4 دسته عوامل فنی، انسانی، سازمانی و فرایندی به ترتیب دارای بیشترین نقش را در پیش بینی متغیر افزایش کارایی دفاتر فاوا در استان لرستان دارند.

بخش مهمی از فعالیتهای اقتصادیِ روستا مربوط به گردشگری است که یکی از اهرمهای توسعه روستایی به حساب می آید. توسعه گردشگریِ روستایی یک راهبرد نوین برای رونق اقتصاد روستایی میباشد. ازآنجاکه امنیت زیربنایی ترین اصل در تدوین راهبردهای توسعه گردشگری است لذا مسئله اصلیِ پیشرویِ پژوهش جاری تحلیل نقش امنیت در توسعه گردشگریِ روستاهای حاشیه کویر در شهرستان سرخه میباشد. پژوهش از نوع پیمایشی است که با روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته و ابزار اصلی جمع آوری داده، پرسشنامه بوده که توسط جامعه آماری (170 نفر از گردشگران غیر بومی) تکمیل شده است. به منظور بررسی مولفه های تاثیرگذار بر امنیت در توسعه گردشگری روستایی ازآزمون تی تک نمونه ای استفاده شد که بررسی اختلاف میانگین متغیرها نشان می دهد؛ گویه هایِ مولفه هایِ فضایی، نژادی و پایداریِ منظر در وضعیت مطلوبتری نسبت به سایر گویه ها قرار دارند. میزان همبستگی بین شاخصهای امنیت در توسعه گردشگری روستایی درمنطقه برابر 789/0 میباشد که نشاندهنده توانِ تبیین 79 درصد از تغییرات (واریانس) میباشد. تحلیل واریانسANOVA وآزمون F فیشر نشان داد که میان روستاهای شهرستان سرخه از نظرِشاخصهای سیاسی و زیست محیطی تفاوت معناداری وجود ندارد. براساس تکنیک واسپاس و آراس، دو روستای بیابانک و لاسجرد از نقطه نظر شاخصهای تحقیق و پایداریِ توسعه در رتبه اول قرار دارند. یافته های تحقیق نشان میدهد که امنیت گردشگران براساس شاخصهای تحقیق در روستاهای بیابانک و لاسجرد بیشتر است و این دو روستا نسبت به سایر روستاها توسعه یافته تر میباشند. بنابراین تدوین راهکارهایی برای ارتقای سطح امنیت گردشگران در سایرِ روستاها ضروری است.

حکمروایی خوب روستایی، پیش شرطی برای توسعه پایدار روستایی بر شمرده می شود، با استقرار رهیافت حکمروایی خوب روستایی در محیط روستاها، می توان عدم تمرکز، مدیریت منابع روستایی، مشارکت همگانی، شراکت بین دولت و جامعه مدنی و بخش خصوصی را در بطن جامعه روستایی نهادینه کرد. پژوهش حاضر به منظور تحلیل نقش مدیریتی مبتنی بر حکمروایی خوب در توسعه پایدار روستایی دهستان فیلستان شهرستان پاکدشت انجام شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و روش پژوهش از نوع توصیفی– تحلیلی می باشد. جمع آوری داده ها و اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی (پرسشنامه) در نه شاخص: مشارکت، شفافیت، قانون مداری، عدالت، پاسخگویی، مسئولیت پذیری، نظارت، کارآیی و اثربخشی و تخصص گرایی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوار در روستاهای دهستان فیلستان (شهرستان پاکدشت) بوده که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 354 خانوار محاسبه و به صورت تصادفی ساده توزیع گردید. برای تحلیل داده ها از تکنیک شانون، تکنیک کوپراس، مدل ویکور، میانگین رتبه و t تک نمونه ای و رگرسیون گام به گام استفاده شد. در این پژوهش، شاخص پاسخگویی با استفاده از تکنیک شانون بیشنرین امتیاز (9811/0) و شاخص تخصص گرایی کمترین امتیاز (8631/0) را به خود اختصاص داده اند. بر اساس تکنیک کوپراس، روستای فیلستان بهترین وضعیت را از لحاظ 9 شاخص حکمروایی خوب محلی در بین روستاهای این دهستان داراست و با توجه به مدل ویکور، روستای فیلستان در بین سایر روستاهای دهستان فیلستان از لحاظ پایداری در رتبه اول قرار دارد. سطح حکمروایی و پایداری روستاها در سطح مطلوب بود و رابطه معناداری بین حکمروایی خوب و پایداری روستایی وجود داشت. نتیجه آزمون رگرسیون گام به گام نشان می دهد که مقدار بتای شاخص پاسخگویی با 325/0 =β بیشترین اهمیت را در افزایش سطح حکمروایی روستاها داراست.

بخش مهمی از فعالیت های گردشگری روستایی مربوط به بوم گردی و بهره مندی از طبیعت روستاست و از آنجا که این بخش از گردشگری روستایی در پی رسیدن به ایده های توسعه ای پایدار است، می تواند به عنوان یک استراتژی مناسب عملکردی درجهت توسعه همه جانبه روستا مد نظر قرار بگیرد؛ از این رو، پژوهش حاضر به منظور مطالعه و شناسایی جایگاه بوم گردی در توسعه دهستان های بخش مرکزی شهرستان دامغان انجام شده است. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و براساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها مبتنی بر روش های اسنادی- پیمایشی است. مقایسه حد متوسط گویه ها و میانگین وضع موجود نشان می دهد که در بین شاخص های تحقیق، شاخص ارتقای سطح درآمد و رفاه مردم در مطلوب ترین وضعیت و شاخص افزایش سرمایه گذاری در نامطلوب ترین وضعیت قرار دارد. براساس تکنیک WASPAS، بوم گردی در دهستان تویه دروار دارای بیشترین تأثیر در روند توسعه روستاهای این دهستان بوده و دهستان رودبار کمترین تأثیر را داشته است. نتیجه حاصل از مدل تحلیلی سوآت نشان می دهد که نقاط قوّت و فرصت ها بر نقاط ضعف و تهدیدها برتری دارند؛ ازاین رو استراتژی تهاجمی به منظور توسعه بوم گردی روستایی در این منطقه انتخاب می شود.

نماگرهای وضعیت منابع و مصرف آب در بخش کشاوری، بیانگر عدم تعادل بین عرضه و تقاضای آب است. به واسطه توانمندسازی، روستاییان بر فعالیت هایشان تسلط بیشتری پیدا می کنند و با کسب قدرت بالا، کنترل بر منابع آب، ظرفیت سازی و مشارکت فعال، قادرند مسیر فعالیتشان را به درستی هدایت کنند. پژوهش حاضر به منظورِ مطالعه جایگاه توانمند سازی روستاییان در مدیریت منابع آب و شناخت شاخصهای موثر در توانمندسازی جهتِ مدیریتِ پایدار منابع آب و گروه بندی دهستان های شهرستان بر اساس شاخص های توانمندی در مدیریت آب صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، روستائیانِ شهرستان پاکدشت می باشد که حجم نمونه 381 نفر بدست آمد و به صورت تصادفی ساده توزیع گردید و از ابزار پرسشنامه جهتِ جمع آوری داده ها استفاده شد. نتیجه بررسی میانگین رتبه متغیرها نشان دادکه میانگین تمام رتبه ها بالاتر از حدمتوسط می باشدکه نشان دهنده وضعیت مطلوب شاخصهای تحقیق در بین پاسخگویان است. نتیجه آزمون t تک نمونه ای نیز معنی داری میانگین متغیرها را تایید کرد. به منظور رتبه بندی مولفه ها از ضریب تغییرات استفاده شد که شاخص کاهش مهاجرت رتبه اول و افزایش عملکرد تولید مزارع ، باغات و گلخانه ها رتبه آخر را کسب کردند. به منظور گروه بندی اثر توانمند سازی بر شاخصها از تکنیک نقطه شکست با استفاده اعداد ضریب تغییرات استفاده شد و در نهایت دهستان ها بر اساس میزان همگنی در مدیریت منابع آب با استفاده از تحلیل خوشه ای، گروه بندی شدند.

حاشیه نشینی پدیده ای است که مدیریت شهری را با چالش بزرگی مواجه کرده است، زیرا که از یک سو، بستر ارتکاب به انواع جرایم را فراهم می کند و از دیگر سو به واسطه رشد قارچ گونه سکونتگاه های غیر رسمی و نامناسب منظر شهر را زشت و نازیبا می کند، از این رو می توان گفت حاشیه نشینی شهر را از لحاظ زیبا شناختی و امنیتی به واسطه بروز رفتارهای نابهنجار ناشی از بارگذاری بحرانی جمعیت، دچار چالش می کند. پژوهش حاضر به دنبال شناخت عوامل مؤثر بر میزان افزایش جرم در سکونتگاه های غیر رسمی در شهر پاکدشت است. روش انجام پژوهش، به شیوه توصیفی - تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه و مصاحبه می باشد. نمونه آماری 62 نفر متشکل از ساکنین سکونتگاه های غیررسمی در شهر پاکدشت، صاحبنظران و برخی از مسؤلین شهر پاکدشت بوده است که از این تعداد 13 نفر که دارای تحصیلات بالای دیپلم می باشند شامل صاحبنظران و مسؤلین می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزارspss  انجام شده و از آزمون های پارامتری (واریانس یک طرفه و t تک نمونه ای و رگرسیون گام به گام) جهت سنجش معناداری عوامل مؤثر بر افزایش جرم در سکونتگاه های غیر رسمی در شهر پاکدشت استفاده شده است. نتایج آزمون رگرسیون گام به گام نشان می دهد که بین تمام مولفه های تحقیق (زیربنایی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ساختاری –کالبدی، حقوقی، نهادی- سازمانی و امنیتی) با افزایش میزان ارتکاب به جرم رابطه معنادار وجود دارد و عامل اقتصادی با 974/0 بیشترین و عامل حقوقی با 935/0 کمترین تاثیر را بر میزان جرم در مناطق حاشیه نشین داشته اند.

امروزه هدف نهایی برنامه ریزی ها بهبود کیفیت زندگی است، لذا مطالعه و سنجش آن اهمیت ویژه ای داشته و جزو ضرورتهای اساسی در فرایند توسعه پایدار روستایی قلمداد می شود. هدف مقاله حاضر سنجش کیفیت زندگی خانوارهای ساکن روستاهای دهستان حرم رود علیا شهرستان ملایر می باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی مبتنی بر تکمیل پرسشنامه بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 285 سرپرست خانوار روستایی از بین 16 روستای دهستان مشخص شد. شاخصهای کیفیت زندگی، در هفت متغیر آموزش، سلامت و امنیت، کیفیت محیط سکونت، زیرساخت روستا، اشتغال و درآمد، گذران اوقات فراغت و کیفیت محیط زیست مورد سنجش قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزارspss انجام شد و از میانگین رتبه متغیرها و آزمون های پارامتری t تک نمونه ای و رگرسیون گام به گام استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که از میان این هفت متفیر، دو متغیر آموزش و اشتغال و درآمد میانگین آنها پایین تر از حد متوسط بودند که نشان دهنده وضعیت نامطلوب این دو متغیر می باشد. همچنین مقدار بتای استاندارد نشان داد که زیر ساخت روستا بیشترین تأثیر و کیفیت آموزش کمترین تأثیر را بر کیفیت زندگی خانوارهای روستایی دارد.

گردشگری روستایی یکی از فعالیت های اقتصادی پربازده و کارآفرین در دهستان جوزان شهرستان ملایر است. رونق این بخش از فعالیت اقتصادی می تواند منابع درآمدی را متحول کند و به پایداری درآمد روستاییان منجر شود. به منظور توسعه و گسترش این فعالیت اقتصادی به تمهیدات ویژه ای ازجمله بازاریابی نیاز است که مطابق با اصول علم بازاریابی باشد. هدف این مقاله ارزیابی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر بازاریابی گردشگری روستایی است. روش انجام پژوهش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر روش های کمّی و مدل آمیخته بازاریابی p7 است. در این پژوهش، آمیخته بازاریابی شامل هفت مؤلفه مکان، برنامه ریزی و مدیریت، شواهد و امکانات فیزیکی، ترویج، مردم، قیمت و محصول است. جامعه آماری، کارکنان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ملایر، گردشگران و دهیاران روستاهای دهستان بودند که از بین آن ها 93 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند که چهار نفر کارشناس، هفت نفر دهیار و 82 نفر گردشگر آزموده شدند. بر اساس پرسش نامه محقق ساخت به گردآوری داده ها پرداخته شد و تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار spss و روش تحلیل عاملی و آزمون های رتبه بندی فریدمن و t صورت گرفت. نتایج به دست آمده از بررسی و اولویت بندی عامل های بازاریابی گردشگری دهستان حاکی از اهمیت زیاد دو عامل مردم و مکان است. نتایج مدل تحلیل عاملی نشان داد که از بین این هفت عامل، دو عامل مکان و برنامه ریزی بیشترین درصد از واریانس مجموعه گویه ها را دارند.

: در هر جامعه ای، بهبود وضعیت بهداشت و سلامتی شهروندان یکی از ن شانه ه ای ارتقا و توسعه انسانی است. با توجه به اهمیت و نقش توسعه و توزیع مطلوب امکانات و شاخص های بهداشتی درمانی در بهبود کیفیت زندگی و توسعه پایدار مناطق، در پ ژوهش حاضر توزیع و توسعه این شاخص ها در سطح شهرس تان ه ای اس تان همدان ارزیابی مقایسه ای شده است. در این تحقیق، روش مطالعه توصیفی تحلیلی بوده و از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای استفاده شده است . یافته های پژوهش حاکی از این است که محرومیتی نسبی در سطح کل استان از نظر برخورداری از شاخص های بهداشتی و درمانی حاکم است و توزیع امکانات موجود نیز چندان متناسب با ت وان و نی از جمعیت ی شهرستان ها انجام نشده است. شهرستان همدان، به عنوان مرک ز اداری سیاس ی و اقت صادی اس تان، در رتبه دوم برخ وردارترین شهرستان از نظر توسعه شاخص های بهداشتی درمانی بوده و اختلاف نسبتاً چشمگیری ب ا رتبه اول شهرستان ها که تویسرکان می باشد دارد. شهرستان های رزن، ملایر، نهاوند، بهار، کبودرآهنگ و اسدآباد ب ه ترتی ب در رتبه های بعدی قرار گرفته و فامنین نیز محروم ترین شهرستان شناخته شده است و با مدل تحلیل خوشه ای نیز 3 سطح مشخص شد که سطح یک که برخوردارترین شهرستان است فقط تویسرکان را شامل شد و سطح 2 که شامل 4 شهرستان نیمه برخوردار همدان، رزن، ملایر و نهاوند بودند و سطح 3 که 4 شهرستان دیگر استان را شامل شد که محروم شناخته شدند.

رشد جمعیت در قرن بیستم موجب مطرح شدن مقولة سلامت شد. تحقق سلامت مستلزم محیط سالم و بسترهای مناسب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی است. شناخت ماهیت و ابعاد سلامت و عوامل تأثیرگذار بر آن، از یک سو، و اقدام برای ارتقای آن در نواحی روستایی، از سوی دیگر، اهمیت بسیار زیادی دارد و می تواند نقشی مهم در پایداری این نواحی داشته باشد. هدف پژوهش حاضر سنجش و تحلیل سطح سلامت خانوارهای ساکن در نواحی روستایی شهرستان خنداب است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی و تحلیلی است. در این راستا، با توجه به ابعاد و شاخص های سلامت، داده های مورد نیاز با استفاده از روش میدانی (پرسشنامه) جمع آوری و با استفاده از رگرسیون چندمتغیرة گام به گام تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که وضع سلامت در ناحیة مورد مطالعه با میانگین 24/3 در وضعیت مطلوب قرار دارد. برای شناسایی عوامل مؤثر بر سلامت، هفت متغیر در قالب عوامل تأثیرگذار وارد معادله شدند که در مجموع، 7/73 درصد از واریانس سلامت خانوارها را تبیین می کنند.