برنامه ریزی و توسعه گردشگری

روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر پیمایش میدانی است. جامعه آماری متشکل از گردشگران روستاهای منطقه مورد مطالعه است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 390 نفر به عنوان جامعه نمونه در نظر گرفته شده اند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از پرسشنامه، به وسیله نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که منطقه موورد مطالعه از جاذبه های مورد نیاز برای برنامه ریزی گردشگری کشاورزی برخوردار بوده و نتایج مستخرج از تحلیل مسیر با استفاده از روش رگرسیون خطی، نشان می دهد که از بین متغرهای مستقل، متغیر اصالت با میزان بتا (552/0) بیشترین تأثیر را در شرایط مستقیم بر متغیر وابسته نگرش گردشگران به گردشگری کشاورزی مبتنی بر اجتماع محلی داشته است. همچنین بررسی مسیر های غیر مستقیم بیانگر آن است که اصالت با بتای (552/0) بیشترین تاثیر و اقامت و اقامتگاه ها (511/0) در رتبه دوم قرار دارد.

امروزه کیفیت مقاصد گردشگری روستایی و به طور خاص اقامتگاه های بومگردی به یک مزیت رقابتی مهم تبدیل شده است. بسخن دیگر، اقامتگاه های بومگردی زﻣﺎﻧی ﻣی ﺗﻮانند ﺑیﺸﺘﺮیﻦ ﻣﻄﻠﻮﺑیﺖ را ﺑﺮای گردشگران داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ کﻪ اﻧﺘﻈﺎرات آنان را ﺑﺮآورده ﺳﺎزند. ایﻦ اﻧﺘﻈﺎرات در ﻗﺎﻟﺐ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ زیﺴﺖ ﻣﺤیﻄی، اﺟﺘﻤﺎﻋی، کﺎﻟﺒﺪی و اﻗﺘﺼ ﺎدی ﻣﻌﻨﺎ ﭘیﺪا ﻣی کﻨﺪ. ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻫﺮیک از ایﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در اقامتگاه های بومگردی کیﻔیﺖ ﻣﻄﻠﻮب را ﻧﺪاﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺮ ادراک و اﺣﺴﺎس گردشگر از ﻓﻀﺎ و درﻧﺘیﺠﻪ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ رﺿﺎیﺘﻤﻨﺪی او از مقصد گردشگری ﺗﺄﺛیﺮ ﻣی ﮔﺬارﻧﺪ. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر سنجش میزان تاثیرگذاری ابعاد مختلف کیفیت بر پایداری اقامتگاه های بومگردی استان تهران است. این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است. داده های تحقیق به روش اسنادی و میدانی گردآوری شده است. پرسش نامه محقق ساخته بر اساس شاخص ها و متغیرهای مطالعه در بین 160 نفر از گردشگران روستایی منتخب در 6 اقامتگاه های بومگردی در استان تهران تکمیل شده است. برای تحلیل از آزمون های آماری مانند همبستگی، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج نشان می دهد به ترتیب کیفیت کالبدی، کیفیت محیطی، کیفیت اقتصادی و کیفیت اجتماعی – فرهنگی بر پایداری اقامتگاه های بومگردی استان تهران تاثیرگذار هستند.

شیوه طراحی، ساخت و بهره برداری بوم کلبه ها ، پیامدهای مثبت و منفی بر بوم سازگان و جامعه محلی می گذارد، ازاین رو هدف این پژوهش دستیابی به مجموعه ای از معیارهای فنی در گام طراحی بوم کلبه ها در شمال ایران (استان گلستان) برپایه معیارهای جهانی و پذیرفته شده است تا مدیریت پیامدها به شکل بهینه انجام شود. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای و میدانی مانند پرسشنامه و چک لیست معیارها انجام شد. برای پردازش داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های تی تک نمونه ای، درصد میانگین و میانگین طبقات فریدمن به کار گرفته شد. سپس معیارهای گزینش شده، پالایش و 62 معیار در چهار بخش محیط زیستی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی، و زیرساختی دسته بندی شدند. یافته ها نشان می دهد معیار محدوده ساخت و ساز مشخص، محصور و قانونی، با میانگین 67/4 بالاترین امتیاز را دارد و در رتبه نخست است. استفاده از گاز زیستی دارای کم ترین میانگین 1 و رتبه 57 است که هر دو در زیرگروه زیرساختی هستند. روی هم رفته، یافته ها تاکید دارد که بخش طراحی در جایگاه خوبی نیست و تنها از دید فرهنگی و اجتماعی شرایط مناسبی دارد. یافته ها و معیارهای تدوین شده این پژوهش می تواند به شکل عملی و هماهنگ با شرایط شمال ایران به کارگرفته شود تا در راستای توسعه پایدار، بهره بلندمدت محیط زیستی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای گردشگران و جامعه محلی داشته باشد.

این مطالعه با هدف ارائه مدلی برای توسعه مکمل گرای گردشگری انجام گرفته و شامل دو بخش کیفی و کمی است. بخش کیفی با روش فراترکیب، یافته های پژوهش های مرتبط ترکیب و الگوی تحقیق طراحی شد. بر این اساس تعداد 316 پژوهش حوزه مکمل گرایی ارزیابی و 51 پژوهش انتخاب شد و با تحلیل آنها، ابعاد و کدهای مربوطه استخراج گردید. بخش کمی با استفاده از روش توصیفی به بررسی مطلوبیت مدل، تعیین اهمیت ابعاد با کمک آزمون فریدمن و بررسی ساختاری مدل تحقیق با روش معادلات ساختاری انجام گرفت. جامعه بخش کمی، خبرگان و مطلعین حوزه مدیریت و گردشگری بود که 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. نتایج با استفاده از فراترکیب نشان داد که ابعاد توسعه مکمل گرای گردشگری شامل مکمل گرایی سیاستی، مکمل گرایی همکارانه، مکمل گرایی نهادی، مکمل گرایی فرهنگی و ارزشی، مکمل گرایی پویا، مکمل گرایی فنی می باشد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که مدل از نظر شاخص های هفت گانه، کیفیت لازم را دارد. براساس آزمون فریدمن، مکملگرایی همکارانه و سیاستی دارای بالاترین اهمیت و مکمل گرایی فنی و پویا دارای پایین ترین اهمیت می باشند. در نهایت، بررسی ساختاری مدل تحقیق نشان داد که کلیه ابعاد اصلی و فرعی دارای ضرایب معناداری بیش از 96/1 بوده و در سطح اطمینان 99 درصد مورد تایید می باشد.

تحقیق حاضر سعی دارد با رویکرد آینده نگاری وضعیت های احتمالی وفاداری گردشگری استان زنجان را مورد بررسی قرار دهد تا با مشخص سازی چشم انداز وفاداری، بستر شفاف تصمیم گیری برای مسئولان ایجاد گردد و گردشگری در مسیر مطلوب وفاداری قرار گیرد. برای این منظور نیز از 92 شاخص در 16 بعد استفاده شده است که برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار Micmac برای تحلیل وضعیت، جایگاه و استخراج عوامل کلیدی استفاده شده است و از نرم افزار ScenarioWizard برای استخراج سناریوها بهره برده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که الگوی وفاداری گردشگری استان در محیط میک مک ناپایدار بوده و روند آن به صورت قطری توزیع شده است، همچنین نتایج مستخرج از سناریو ویزارد بیانگر 43 سناریو محتمل بوده که احتمال تحقق وضعیت های نامطلوب با این ویژگی: (توجه به مسئله گردشگری به روز کاهش یافته است و متعاقبا به کارگیری نیروهای متخصص کم شده، در نتیجه برنامه ریزی مناسب برای متنوع سازی تفرجگاه ها و عرضه خدمات متفاوت مورد نیاز گردشگران وجود نخواهد داشت. همچنین بی توجهی به برگذاری رویدادها و جشنواره ها باعث ناشناس ماندن آثار و جاذبه ها و همچنین برندهای استان شده است، و در نهایت یک فضای گردشگر ستیز را موجب خواهد شد.

اقامتگاه های بوم گردی گونه ای از تأسیسات در صنعت گردشگری هستند که به سرعت در حال رشدند. این اقامتگاه ها تجاربی شخصی، اصیل و محلی را به میهمانان ارائه می کنند. یکی از مهم ترین جنبه های مطالعه این اقامتگاه ها، مدل کسب وکار آنهاست که ارتباط مستقیمی با موفقیتشان دارد و ناکامی در طراحی مدل کسب وکار، شکست این اقامتگاه ها را رقم می زند. در این تحقیق، چارچوبی برای طراحی مدل های کسب وکار اقامتگاه های بوم گردی ارائه شده که همه جوانب کسب وکار آنها را پوشش می دهد و الزامات مربوط به توسعه پایدار را نیز پیش بینی میکند. برای طراحی چارچوب مدنظر، با استفاده از روش فراترکیب مؤلفه های چارچوب شناسایی و سپس برای ارزیابی مؤلفه ها، با دو گروه کانون شامل 9 نفر کارشناس مصاحبه شد. در نهایت 34 مؤلفه تأیید شد که ذیل 9 مضمون کلی تر شامل عوامل زمینه ای، جهان بینی، مدل داراییها، مدل عملیات، مدل مشارکت، مدل بازاریابی، مدل مالی، مدل اثرات و ارزش پیشنهادی دسته بندی شدند. چارچوب پیشنهادی این تحقیق، جامع و منعطف است و قابلیت تولید مدل های کسب وکار موفق در شرایط متفاوت را دارد. این چارچوب به مالکان و مدیران اقامتگاه های بوم گردی کمک می کند تا ابعاد مختلف کسب وکار خود را در یک نگاه مشاهده و درک کرده و با ترکیب متنوع عناصر آن، مدل های کسب وکار پایدار منحصربفردی برای کسب وکارشان طراحی کنند.

اماکن شهری اغلب طیف وسیعی از جاذبه ها، مراکز اقامتی و سایر امکانات گردشگری را در خود جای داده اند، که بخش مهمی از بافت شهری را تشکیل می دهند. از جمله این مراکز اقامتی می توان به هتل بوتیک ها اشاره کرد که با توجه به استقبال گردشگران از این نوع هتل ها و تاثیراتی که بر جامعه مقصد دارند، می توانند در توسعه گردشگری شهری نقش موثری ایفا کنند. برای نمونه دو هتل بوتیک حنا و نظامیه واقع در بافت تاریخی مناطق ۱۱ و ۱۲ شهر تهران، به دلیل بهره مندی از ارزش تاریخی، پتانسیل زیادی در توسعه گردشگری شهری دارند. پژوهش حاضر، در پی بررسی نقش این دو هتل بوتیک در سه بعد توسعه گردشگری شهری (اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی) می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی همچون توزیع پرسشنامه، انجام گرفته است. نتایج آزمون کای دو نشان می دهد که از نظر جامعه محلی و مدیران و پرسنل، این هتل بوتیک ها بر هر سه بعد توسعه گردشگری شهر تهران، تاثیرگذارند، اما از نظر گردشگران، فقط بر بعد اجتماعی_فرهنگی تاثیر دارند و بر ابعاد اقتصادی و زیست محیطی توسعه گردشگری این مناطق تاثیری چندانی ندارند.

امروزه ادارات و سازمانها بدنبال کارکنانی هستند تا بتوانند مناسب ترین عملکردها را از خود بروز دهند و با توجه به نوع وظایف و مسئولیت شان توانایی برقرای ارتباط با فرهنگ های متفاوت را نیز داشته باشند. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر هوش فرهنگی بر عملکرد شغلی کارکنان میراث فرهنگی و گردشگری با تأکید بر کنترل جنسیت می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران می باشند، که تعداد 130 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. داده های این پژوهش از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. برای سنجش هوش فرهنگی و عملکرد شغلی به ترتیب پرسشنامه های أنگ و همکاران (2004)، پاترسون (1989) مورد استفاده قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای کولم وگروف- اس میرنوف، ض ریب همبس تگی پیرس ون، رگرسیون چند متغیره و آزمون t استفاده شد. نتایج نشان داد که بین ابعاد هوش فرهنگی و عملکرد شغلی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد، ولی در معادلات رگرسیونی که اثر ابعاد مختلف مورد سنجش قرار گرفت دو بُعد انگیزشی و رفتاری قدرت پیش بینی پذیری داشته ولی ابعاد فراشناختی و شناختی قدرت پیش بینی نداشتند، همچنین آزمون t نشان داده بین جنسیت زن و مرد از لحاظ هوش فرهنگی تفاوت معناداری وجود ندارد.