مطالعات تجربی حسابداری مالی (مطالعات حسابداری سابق)

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ابعاد نوآوری سبز از حیث نوآوری محصول سبز و نوآوری فرآیند سبز بر عملکردهای شرکت از جنبه مالی، زیست محیطی و اقتصادی است. همچنین نقش میانجی حسابداری مدیریت زیست محیطی بر رابطه بین نوآوری محصول و فرآیند سبز و عملکردهای شرکت مورد بررسی قرار می گیرد. نمونه آماری پژوهش شامل 202 شرکت و از ابزار پرسشنامه استاندارد برای جمع آوری داده ها و رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری و روش PLS جهت آزمون فرضیه ها و مدل مفهومی پژوهش استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که نوآوری محصول سبز چه مستقیم و چه از طریق متغیر میانجی حسابداری مدیریت زیست محیطی بر عملکرد مالی، زیست محیطی و اقتصادی شرکت تاثیر معناداری دارد. نوآوری محصول سبز بر عملکرد زیست محیطی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، فلزی و غذایی و همچنین بر عملکرد اقتصادی تنها در صنعت فلزی تاثیرگذار است. افزون بر این، نوآوری فرآیند سبز نیز هم بصورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق متغیر میانجی حسابداری مدیریت زیست محیطی بر عملکرد مالی و اقتصادی شرکت تآثیر معناداری دارد اما تاثیر نوآوری فرآیند سبز بر عملکرد زیست محیطی شرکت تنها از طریق متغیر میانجی حسابداری مدیریت زیست محیطی صورت می پذیرد. نوآوری فرآیند سبز بر عملکرد مالی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، فلزی و شیمیایی و بر عملکرد اقتصادی تنها در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی تاثیرگذار است. در صنعت سلولزی نه نوآوری محصول سبز و نه نوآوری فرآیند سبز بر هیچ یک از عملکردهای شرکت تاثیری ندارد. یافته ها اهمیت نوآوری سبز و حسابداری مدیریت زیست محیطی را در ارتقا عملکرد شرکت نشان می دهند.

نظام کنترل های داخلی، مبنای عملیات بانکداری سالم و ایمن است و مدیریت را در جهت حفظ منابع و منافع بانک یاری می نماید. از آنجا که بهبود عملکرد نظام کنترل های داخلی، مستلزم شناخت وضعیت کنونی آن می باشد، در این تحقیق تلاش شد تا وضعیت موجود استقرار نظام کنترل های داخلی در بانک های ایران مورد ارزیابی قرار گیرد. برای این منظور، در پرسشنامه طراحی شده از خبرگان خواسته شد تا وضعیت موجود شاخص های اثرگذار در استقرار نظام کنترل های داخلی بانک ها را با در نظر گرفتن میزان اهمیت این شاخص ها ارزیابی کنند. پاسخ های دریافتی با بهره گیری از روش های دلفی فازی، تحلیل شکاف فازی، تحلیل اهمیت- عملکرد و آزمون مقایسه زوجی، تجزیه و تحلیل شده است. طبق نظر خبرگان، وضعیت موجود همه شاخص های اثرگذار در استقرار نظام کنترل های داخلی بانک ها نامطلوب ارزیابی شد. یافته های حاصل از تحلیل شکاف فازی نیز بیانگر آن است که بجز 3 شاخص، بین وضعیت موجود (آنچه هست) و وضعیت مطلوب (آنچه که باید باشد) شاخص ها شکاف معنادار وجود دارد. همچنین طبق یافته های تحلیل اهمیت- عملکرد، از مجموع 119 شاخص مورد مطالعه، 113 شاخص علی رغم برخورداری از اهمیت بالا، عملکرد قابل قبولی ندارند. علاوه بر این، بر اساس نتایج آزمون مقایسه زوجی می توان نتیجه گرفت که بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شاخص های اثرگذار در استقرار ابعاد پنج گانه نظام کنترل های داخلی بانک های کشور یعنی محیط کنترلی، ارزیابی ریسک، فعالیت های کنترلی، اطلاعات و ارتباطات و فعالیت های پایشی اختلاف معنادار وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر معرفی ریسک دنباله چپ به عنوان محرک ایجاد معمای نوسان-پذیری غیرسیستماتیک و عامل توضیح دهنده بازده منفی ناشی از نوسان پذیری غیرسیستماتیک بالا است. علاوه بر این پژوهش حاضر در تلاش جهت مشخص کردن چگونگی رخدادن این معما است. در پژوهش حاضر از تجزیه و تحلیل پرتفوی تک متغیره و چند متغیره و همچنین رگرسیون فاما و مکبث (1973) استفاده شده است. بدین منظور از اطلاعات شرکت های بورس اوراق بهادار و فرابورس طی سال های 1384 تا 1398 استفاده شده است. نتاج پژوهش حاضر نشان دهنده وجود معمای نوسان پذیری غیرسیستماتیک (بازده کم سهام با نوسان پذیری غیرسیستماتیک زیاد) و ناهنجاری ریسک دنباله چپ (بازده کم سهام با ریسک دنباله چپ زیاد) در نمونه پژوهش است. بعد از کنترل پرتفوی های مرتب شده ی نوسان پذیری غیرسیستماتیک از بابت ریسک دنباله چپ، کنترل رگرسیون از بابت ریسک دنباله چپ و کنترل مدل های عاملی با افزودن عامل ریسک دنباله چپ، دیگر معمای نوسان پذیری غیرسیستماتیک قابل تشخیص نیست. براساس یافته های حاصل از پژوهش حاضر، ریسک دنباله چپ نقش مهمی در توضیح معمای اساسی نوسان پذیری غیرسیستماتیک بازی می کند و دلیل این توضیح دهندگی تحمیل فشار قیمتی سهام با ریسک دنباله چپ بالا بر سهام با نوسان پذیری غیرسیستماتیک بالا است.

نیاز به یک مجموعه استاندارد حسابداری باکیفیت موجب تدوین و ترویج استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی گردیده است. ایران نیز همانند بسیاری از کشورهای دنیا این استانداردها را پذیرفته و کاربرد ان را در گروهی از شرکت های بازار سرمایه الزامی کرده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان اجرای پروژه پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی در شرکت های مشمول پیاده سازی و نیز مزایا و چالش های این پروژه براساس تجربه زیسته مدیران این شرکت ها است. همچنین در این تحقیق حمایت هیئت مدیره شرکت ها در این رابطه مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش بانک ها، بیمه ها و شرکت های بورسی ملزم به پیاده سازی طبق مصوبه سازمان بورس و اوراق بهادار است که در مجموع 77 شرکت را شامل شده است. ابزار جمع آوری این پژوهش، پرسشنامه است. نتایج نشان می دهد که تاکنون بزرگترین چالش پیاده سازی این استانداردها در بانک ها هزینه آموزش، در شرکت های بیمه تفاوت و اختلافات قوانین مالیاتی و استانداردها و در دیگر شرکت های مشمول، کمبود حسابداران و حسابرسان دارای مهارت فنی اجرای استانداردهای مذکور می باشد. همچنین براساس نتایج تحقیق، مهم ترین مزیت پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی در شرکت های بیمه کاهش هزینه دسترسی به اطلاعات و در بانکها و سایر شرکت های مشمول وجود یک مجموعه واحد از صورت های مالی از جنبه مقایسه پذیری، می باشد.

استقبال اخیر شرکت ها از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ها نقش کارشناسان را پررنگ تر نموده و اعتماد افزاینده بر کار کارشناسان منجر به نگرانی هایی در ارتباط باکیفیت حسابرسی گردیده است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی چالش ها و موانع استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی و راهکارهای بهبود آن است. پژوهش از نوع کیفی بوده و داده های موردنظر از طریق مصاحبه با 17 نفر از حسابرسان و کارشناسان رسمی دادگستری گردآوری و با روش تحلیل تم، تحلیل شده است.مطابق با یافته های پژوهش ضعف نظارت، عدم استقلال کارشناس، محدودیت ها، ناکارآمدی ساختاری، عدم تمایل حسابرس، عدم رعایت اخلاق حرفه ای حسابرس، محیط اقتصادی و مشکلات ارتباط و هماهنگی، چالش ها و موانع استفاده از خدمات کارشناسی شناخته شدند و تقویت نظارت، اصلاح قوانین و مقررات، تقویت زیر ساخت ها و ترویج و توسعه خدمات کارشناسی، راهکارهای بهبود استفاده از خدمات کارشناسی شناسایی شدند.نتایج پژوهش می تواند به منظور دست یافتن به استفاده اثربخش از کارشناسان در فرآیند حسابرسی و درنتیجه کیفیت حسابرسی بالاتر سودمند واقع شود.

محافظه کاری اقدامی است که در شرایط عدم اطمینان و محدود کردن رفتارهای خوش بینانه مدیریت در جهت افزایش قابلیت اتکای گزارش های مالی از آن بهره گرفته می شود. درماندگی مالی و فرصت های رشد از جمله عواملی هستند که می توانند باعث بهبود سطح محافظه کاری حسابداری شوند. در این میان انتظار می رود خصوصیات رفتاری مدیران بر رابطه میان درماندگی مالی و فرصت های رشد با محافظه کاری حسابداری تأثیر داشته باشد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بیش اطمینانی مدیریت بر ارتباط بین درماندگی مالی، فرصت های رشد و محافظه کاری حسابداری می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد، متغیر درماندگی مالی و فرصت های رشد بر محافظه کاری تأثیر مثبت و معناداری دارند. بیش اطمینانی مدیریت بر رابطه بین درماندگی مالی و محافظه کاری تأثیر معناداری ندارد ولی رابطه بین فرصت های رشد و محافظه کاری را تعدیل کرده و تأثیر منفی و معناداری بر رابطه بین آن ها دارد. به عبارت دیگر، مدیران با وضعیت مالی نامطلوب، چشم انداز مثبتی به وضعیت آتی شرکت نداشته و سطح محافظه کاری را افزایش می دهند. همچنین مدیران شرکت های بزرگ و در حال رشد، جهت حداقل کردن هزینه های سیاسی و اجتماعی خود، تمایل به انتخاب رویه های حسابداری محافظه کارانه تر دارند. از طرفی مدیران بیش اطمینان، نسبت به وضعیت آتی شرکت خوش بین بوده و سطح محافظه کاری حسابداری را کاهش می دهند.

میزان قابلیت مقایسه اطلاعات مالی در سطح هر شرکت و صنعت شباهت ها و تفاوت ها را انعکاس داده و با محیط های عملیاتی و گزارش گری مالی شرکت ها مرتبط است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثر قابلیت مقایسه اطلاعات مالی بر مبنای تئوری ارزش گذاری نسبی بر به موقع بودن گزارش گری مالی با تاکید بر نقش تعدیل گر ابهام اطلاعاتی قیمت سهام است. برای دستیابی به هدف پژوهش، نمونه ای مشتمل بر 118 شرکت طی دوره زمانی 1390 تا 1399 انتخاب شد و برای آزمون فرضیه های پژوهش از رگرسیون خطی چند متغیره بهره گیری گردید. نتایج نشان داد؛ قابلیت مقایسه اطلاعات مالی بر به موقع بودن گزارش گری مالی تاثیر مثبت و معناداری دارد و شدت این اثر مثبت در شرایط وجود ابهام اطلاعاتی قیمت سهام، تشدید می شود. اتخاذ تصمیم های سرمایه گذاری کارا بدون وجود اطلاعات به موقع و قابل مقایسه امکان پذیر نیست. قابلیت مقایسه اطلاعات مالی با بهبود ویژگی به موقع بودن، باعث ارتقا کارایی کل بازار سرمایه می شود. همچنین از یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت در شرایط ابهام اطلاعاتی قیمت سهام، نقش قابلیت مقایسه اطلاعات مالی در شفافیت اطلاعاتی محیط شرکت و گزارش گری مالی به موقع برای استفاده کنندگان بسیار اهمیت دارد. بنابراین قابلیت مقایسه اطلاعات مالی به طور گسترده سودمندی اطلاعات حسابداری را برای استفاده کنندگان به ویژه در شرایط ابهام اطلاعاتی قیمت سهام افزایش می دهد.