مطالعات تجربی حسابداری مالی (مطالعات حسابداری سابق)

ازآنجایی که ابزاراطلاع رسانی حسابرس گزارش حسابرسی است، لحن وکلمات مورد استفاده در این گزارش نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است. اگرچه ﮔﺰارش ﺣﺴﺎﺑﺮس در ﻃﻮل زﻣﺎن ارﺗﻘﺎ ﯾﺎﻓﺘﻪ اما ﻫﻨﻮز ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ از این رو ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮﺷﮑﺎﻓﺎﻧﻪ ﺗﺮ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺑﺮداﺷت های ﻧﺎدرﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد. در پژوهش حاضر تاثیر مدیریت سود بر لحن و پیچیدگی گزارشات حسابرس مورد بررسی قرارگرفته است که پس از شرح مبانی نظری و تدوین فرضیه های پژوهش، تعداد 135 شرکت پذیرفته شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار طی سالهای 1396 و1397 برگزیده شد و از طریق رگرسیون حداقل مربعات معمولی مورد آزمون قرارگرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رابطه ی منفی معناداری بین مدیریت سود تعهدی و لحن مثبت گزارش حسابرس وجود دارد، همچنین یافته ها وجود یک رابطه ی مثبت معنی داری بین مدیریت سود و پیچیدگی گزارشات را نیز نشان می دهد. متن کاوی گزارشات حسابرسی می تواند علاوه بر بیان اهمیت و کاربرد این موضوع برای حسابرسان، برای خط مشی گذاران و تدوین کنندگان استانداردهای گزارشگری نیز موجب شناخت فاصله ی انتظارات و همچنین قدم برداشتن در راستای کاهش این فاصله از طریق الزام به تهیه ی گزارشات حسابرسی خوانا شود. علاوه بر این کمک می کند درک افراد از تأثیرات استفاده از اطلاعات کیفی، مانند زبان گزارشگری درگزارش های مالی و حسابرسی وسیع تر شود. کلیدواژه ها : لحن گزارش حسابرس، پیچیدگی، مدیریت سود تعهدی، متن کاوی، فاصله ی انتظارات

پیش بینی نرخ بازده سهام و قیمت گذاری اوراق بهادار یکی از مهمترین موضوعات بازارهای مالی است. اطلاعات ارائه شده توسط مدیران در صورتهای مالی شرکتها به سرمایه گذاران دراتخاذ تصمیم های بهینه کمک می کند، ارزش این اطلاعات، وابسته به دقت و صحت آن ها است وسوگیریهای مدیران به درستی اطلاعات خدشه وارد نموده و سبب پیش ینی های ناصحیح و بالطبع تصمیم گیری اشتباه می شود. حاکمیت شرکتی با نقش نظارتی بر رفتارهای فرصت طلبانه مدیران و با هدف کاهش تضاد منافع میان سهامداران و مدیران ایجاد شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر رابطه چسبندگی انتظارات مدیران و بازده سهام است که بازده سهام با استفاده از مدل سه عاملی فاما و فرنچ محاسبه شده و مکانیزم های حاکمیت شرکتی مورد مطالعه، نسبت اعضای غیر موظف ، نقش دوگانه مدیر عامل و سهامدارن نهادی است. فرضیه های پژوهش با استفاده از داده های 178 شرکت که داده های آنها دردسترس بود و در خلال سالهای 1390 تا1396 و با استفاده از رگرسیون چند متغیره و داده های ترکیبی مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها حاکی از رابطه معنادار چسبندگی انتظارات مدیران و بازده سهام و همچنین تنها مکانیزم درصد سهامداران نهادی بر بر رابطه چسبندگی انتظارات مدیران و بازده سهام تاثیر معنادار دارد.

وجود مازاد وجه نقد در شرکت موجب راکد ماندن منابع می شود و کسری وجه نقد باعث از دست رفتن فرصت های سرمایه گذاری می گردد. به همین دلیل، شرکت ها عموماً سعی می کنند سطح بهینه ای از وجه نقد را نگهداری کنند. افزون بر آن، شرکت ها تلاش می کنند هرگونه انحراف نگهداشت وجه نقد از سطح بهینه آن را به سرعت، تصحیح کنند. سطح نگهداشت وجه نقد و نیز سرعت تصحیح شکاف بین نسبت نگهداشت وجه نقد واقعی و نسبت بهینه، تابع عوامل مختلفی است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر راهبردهای تجاری (تدافعی و آینده نگر) شرکت بر سطح نگهداشت وجه نقد و سرعت تعدیل آن است. در این راستا، از داده های 120 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1399-1392 (960 سال شرکت) استفاده شده است. جهت برازش مدل های ایستا از برآوردگر حداقل مربعات معمولی و جهت تخمین مدل های پویا از رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد شرکت هایی که از راهبرد تجاری آینده نگر بهره مند هستند، در مقایسه با شرکت هایی با راهبرد تدافعی، نسبت نگهداشت وجه نقد کوچک تری دارند و فاصله بین نسبت نگهداشت وجه نقد واقعی و نسبت بهینه را با سرعت بیشتری تصحیح می کنند. نتایج آزمون های تکمیلی که یافته های اصلی پژوهش را تأیید می کنند با پیش بینی های مطرح در نظریه توازن، سازگاری دارند.

مربوط بودن و سودمند بودن اطلاعات حسابداری می تواند از طریق ارتباط همزمان بین اطلاعات حسابداری، بازده یا قیمت بازار سهام اندازه گیری شود. قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری، به عنوان یک ویژگی کیفی اطلاعات، ارتباط ارزشی اطلاعات حسابداری را افزایش می دهد. همچنین ابهام در گزارشگری مالی از طریق سیستم مالی شرکت ها باعث افزایش نوسان بازده سهام شده و افزایش ریسک سرمایه گذاری و بی اعتمادی سرمایه گذاران را در پی دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر قابلیت مقایسه صورت های مالی و ابهام در گزارشگری مالی بر ارتباط ارزشی سود و ارزش دفتری هر سهم است. نمونه پژوهش شامل 137 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 لغایت 139۸ بوده و برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیونی چند متغیره به روش داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج نشان داد که سود و ارزش دفتری هر سهم دارای ارتباط ارزشی بوده و قابلیت مقایسه صورت های مالی، ارتباط ارزشی سود هر سهم را افزایش می دهد. ولی بر خلاف مبانی نظری، قابلیت مقایسه، ارتباط ارزشی ارزش دفتری هر سهم را کاهش می دهد. از سوی دیگر ابهام گزارشگری مالی، ارتباط ارزشی ارزش دفتری هر سهم ناشی از قابلیت مقایسه صورت های مالی را کاهش داده، ولی بر ارتباط ارزشی سود هر سهم ناشی از قابلیت مقایسه تاثیری ندارد.

هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین شکاف انتظار حسابرسی و اطمینان سرمایه گذاران و همچنین بررسی نقش متغیر بهبود سطح ارتباطات حسابرسان بر این رابطه بوده است. بدین منظور، از یک مدل معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) و یک مدل با سازه های مرتبه بالاتر استفاده شده است. با استفاده اطلاعات گردآوری شده از پرسشنامه مربوط به حسابرسان و سرمایه-گذاران نهادی، به عنوان یکی از اصلی ترین کاربران صورت های مالی، به بررسی برداشت سرمایه گذاران از شکاف انتظار معقول حسابرسی (شکاف عملکرد حسابرسی و شکاف استاندارد حسابرسی) و شکاف نامعقول (غیرقابل تصور) حسابرسی و تأثیر بهبود سطح ارتباطات حسابرسان بر این برداشت، پرداخته شده است. براساس یافته ها و مقادیر مربوط به ضرایب مسیرها، کیفیت حسابرسی و تضمین آموزش حسابرسی بر اطمینان سرمایه گذاران اثر معنادار و مثبتی داشته است. همچنین بین شکاف عملکرد و شکاف نامعقول حسابرسی با سطح اطمینان سرمایه گذاران رابطه معنادار و منفی دیده شده است. از دیگر یافته های این پژوهش، اثر معنادار و مثبت بهبود سطح ارتباطات حسابرسان بر رابطه بین شکاف عملکرد حسابرسی و شکاف نامعقول حسابرسی با سطح اطمینان سرمایه گذاران، بوده است؛ از طرفی، برآورد و تحلیل شاخص های نیکویی برازش با استفاده از نرم افزار Smart-PLS نیز انطباق چارچوب مفهومی و پیشینه تجربی را با نتایج تأیید کرده است.

این پژوهش به بررسی کیفیت سود در شبکه روابط هیات مدیره شرکت های موجود در بازار سرمایه ایران در بازه زمانی 1390 تا 1398 پرداخت. پژوهش حاضر دارای یک رویکرد کمّی است که به لحاظ اجرا از نوع پس رویدادی و مبتنی بر تکنیک های گرافیکی بر اساس نظریه گراف است. همچنین، جهت انجام آزمون های پژوهش از روش تحلیل شبکه و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد در شبکه ارتباطی شرکت ها، برخی از آن ها در جایگاه و موقعیت بهتری قرار دارند و از توان دسترسی و تاثیرگذاری بیشتری برخوردار هستند. موقعیت بهتر می تواند به سهولت در دسترسی سریع تر به اطلاعات و منابع منجر شود. همچنین، نتایج مربوط به آزمون فرضیه ها نشان داد بین مرکزیت بینابینی و کیفیت سود رابطه معناداری وجود ندارد. اما بین مرکزیت درجه و کیفیت سود رابطه منفی معنادار و بین مرکزیت نزدیکی و کیفیت سود رابطه مثبت معنا دار وجود دارد. به عبارت دیگر، می توان گفت موقعیت و جایگاه در ساختار روابط می تواند به نوعی بر کیفیت سود شرکت ها تاثیرگذار باشد.

مطالعه حاضر به بررسی اثر ساختار مالکیت در تعدیل ارتباط میان معاملات با اشخاص وابسته و حق الزحمه غیر منتظره حسابرسی در شرکت های زیان ده پرداخته است. در این مسیر و به منظور حصول اهداف پژوهش؛ اطلاعات 71 شرکت برای یک دوره ده ساله از ابتدای سال 1389 تا پایان سال 1398 استخراج، متغیرهای پژوهش محاسبه و آزمون های آماری لازم صورت گرفت. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بوده و طرح آن از نوع تجربی و با استفاده از رویکرد پس رویدادی است. یافته ها بیان داشت یک ارتباط مثبت و معنادار میان معاملات با اشخاص وابسته و حق الزحمه غیر منتظره حسابرسی وجود داشته و استقلال هیات مدیره و دوگانگی نقش مدیرعامل بر این ارتباط، بصورت معناداری اثرگذار است. از طرفی اندازه هیات مدیره و ثبات مدیرعامل؛ بر این ارتباط اثر معناداری نداشتند. بر این اساس می توان بیان داشت معاملات با اشخاص وابسته موجب افزایش هزینه های غیر منتظره حسابرسی شده و استقلال هیات مدیره و دوگانگی نقش مدیرعامل موجب کاهش ارتباط میان معاملات با اشخاص وابسته و هزینه های غیر منتظره حسابرسی می شوند.