۱.
کلید واژه ها:
شادکامی و خوشبختی نظریه انتقادی سیاست گذاری امنیتی امنیت انسانی
پرسش اساسی مقاله حاضر این است که سیاست گذاری امنیتی مبتنی بر «خوشبختی و شادکامی مردم» را چگونه می توان صورت بندی مفهومی- نظری کرد؟ به نظر می رسد با بازاندیشی انتقادی در مبانی نظری سیاست گذاری امنیتی با توجه به شرایط جهانی، تحول در ارزش ها و هنجاری های سیاسی– زیستگانی، تغییر ماهیت تهدیدات ملی و همچنین تغییر در ماهیت «نیازها» و «خواسته ها»ی مردم در عصر شبکه ای شدن مناسبات، می توان ایده سیاست گذاری امنیتی مبتنی بر شادکامی مردم را صورت بندی کرد. در این مقاله که به لحاظ روشی توصیفی– تبیینی و بر مبنای نوعی پژوهش بنیادی- نظری انجام گرفته است، تلاش شده با بهره گیری از مفاهیم نظریه فلسفی- اجتماعی انتقادی، نظریه انتقادی روابط بین الملل، نظریه انتقادی امنیت، امنیت انسانی و طرح شادکامی، چارچوبی مفهومی برای تعیین الزامات سیاست گذاری امنیتی در شرایط امروزی تشریح شود. مسئله ای که نقطه اصلی نوآوری و سهم پژوهشی این مقاله در حوزه سیاست گذاری امنیتی به حساب می آید.
۲.
کلید واژه ها:
خانواده امنیت فرهنگی شبکه های اجتماعی سبک زندگی هویت بخشی جامعه پذیری
نهاد خانواده در جامعه ایرانی به عنوان مهم ترین واحد اجتماعی، پیوند ناگسستنی با امنیت فرهنگی و تداوم خصیصه های مطلوب هویتی ایرانی- اسلامی دارد. این کارکرد در سال های اخیر، دستخوش تغییر و تحول شده است به گونه ای که به نظر می رسد در سال های آینده، نقش بلامنازع نهاد خانواده در تقویت امنیت فرهنگی جامعه با چالش روبرو خواهد شد. پرسش مقاله حاضر این است که چه عواملی روابط کارکردی خانواده و امنیت فرهنگی را با چالش مواجه کرده و از تأثیر نهاد خانواده بر تقویت امینت فرهنگی جامعه کاسته است. در پاسخ به این سؤال، نوشتار حاضر به رابطه کارکردی نهاد خانواده بر مقوله امنیت فرهنگی پرداخته و چالش های موجود در این رابطه را بررسی می کند. نمودهای سبک زندگی جدید و متفاوت با چارچوب سنتی، ظرفیت شبکه های اجتماعی در هویت بخشی و تناقض جامعه پذیری فرد در خانواده با الگوهای جامعه پذیری رسمی از مهمترین چالش های موجود در تضعیف روابط کارکردی نهاد خانوده و امنیت فرهنگی هستند.
۳.
کلید واژه ها:
تحلیل محتوا منافع ایدئولوژیک منافع سیاسی اجتماعی منافع رفاهی اقتصادی و منافع دفاعی امنیتی
پژوهش حاضر درصدد سنجش میزان توجه به مؤلفه های منافع ملّی در کتاب های درسی دوره اول متوسطه است. این پژوهش از بُعد هدف، پژوهشی کاربردی است که به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کتاب های درسی دوره اول متوسطه بوده که با استفاده از نمونه گیری هدفمند پنج عنوان و چهارده جلد کتاب شامل مطالعات اجتماعی، فرهنگ و هنر، تفکر و سبک زندگی، فارسی و پیام های آسمان در پایه های هفتم، هشتم و نهم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که از بین پنج بُعد اصلی منافع ملّی در کل کتاب های منتخب به ترتیب به منافع ایدئولوژیک با 4/49درصد، منافع سیاسی، اجتماعی با 5/32درصد، منافع رفاهی، اقتصادی با 6/9درصد و منافع دفاعی، امنیتی با 2/8درصد اشاره شده است. همچنین کمترین توجه مربوط به منافع معطوف به نظام بین الملل با 3/0درصد بوده است.
۴.
کلید واژه ها:
سیاست زدگی اطلاعات سیاسی شده سیاسی شدن اطلاعات سازمان اطلاعاتی نظام سیاسی
پژوهش حاضر ضمن تبیین تفاوت های شکل گیری «اطلاعات سیاسی شده» و « سیاسی شدن اطلاعات»، به این پرسش می پردازد که سیاست زدگی اطلاعات، چه پیامد هایی برای دستگاه های اطلاعاتی و سیاسی به همراه دارد؟ در پاسخ به ترتیب از روش های تحقیق تفسیری (ابزار فیش برداری) و توصیفی پیمایشی (ابزار پرسش نامه) و برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل موضوعی و آزمون های بارتلت و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که «اطلاعات سیاسی شده» و « سیاسی شدن اطلاعات» از طریق دوازده زمینه، به لحاظ شکل گیری با یکدیگر تفاوت ماهوی دارند. فرجام هر دو معضل «اطلاعات سیاسی شده» و « سیاسی شدن اطلاعات»، مشابه بوده و در واقع، تأثیرپذیری نهایی اطلاعات از سیاست، دوری سازمان اطلاعاتی از هویت و رفتار حرفه ای و ناکارامدی نظام سیاسی است.
۵.
کلید واژه ها:
فلسفه امنیت مبتنی بر رهایی فلسفه امنیت مبتنی بر قدرت سویه های امنیت مرجع امنیت مسئله امنیت ابزار امنیت هرمنوتیک
آرای فیلسوفان بزرگ تاریخ به رغم دیرینگی و زمینه محوری شان از آنجا که از چشم انداز مفاهیم امروزین امنیتی نگریسته می شوند، سنجه هایی در اختیار می گذارند که برپایه آنها می توان هم مکتب های امنیتی روزآمد و هم سیاست های امنیتی روزمره و پیامدهای آنها ( یعنی هم نظریه و هم کنش تجربی آنها) را مورد ارزیابی و بازاندیشی قرار داد و به بهبود آنها، در جهت اعتلای شرایط زندگی انسانی یاری رساند. در این راستا، مقاله پیش رو این پرسش بنیادی را پیش می کشد که چه نوع رویکردی به مفهوم امنیت را می توان از اندیشه سیاسی افلاطون استنتاج کرد. در پرتو پاسخگویی به این پرسش، مرجع، مسئله و ابزارهای امنیت در اندیشه افلاطون شناسایی می شوند. این مطالعه با به کارگیری روش هرمنوتیکی نشان می دهد که رویکرد امنیتی استنتاج شده از اندیشه سیاسی افلاطون، رویکردی مبتنی بر فلسفه رهایی است که برپایه آن امنیت در پرتو چیرگی عوامل نرمی چون برپاداری قوانین خدایی، کسب فضیلت های انسانی و برقراری عدالت (همگی در معنای افلاطونی آن) در جامعه پدیدار می شود.
۶.
کلید واژه ها:
روحانیت حکومت پهلوی عتبات عالیات مرجعیت شیعه عراق اصلاحات اجتماعی
مقاله حاضر به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که روحانیون و مراجع تقلید ایرانی مقیم عراق چه تأثیری بر تحولات دوره پهلوی اول داشتند و واکنش آنها نسبت به آن بخش از اقدامات حکومت رضاشاه که پیامدهای مهمی بر مذهب و جایگاه روحانیت در ایران داشت، چه بود؟ فرضیه اصلی این است که روحانیون و مراجع تقلید ایرانی مقیم عراق نتوانستند آن گونه که باید در تحولات دوره حکومت رضاشاه منشأ اثر باشند. این امر از موضوعات مختلفی ریشه می گرفت که در این مقاله به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این مقاله مبتنی بر روش تحلیل و توصیف تاریخی است. اسناد تاریخی، منابع دست اول تاریخی، منابع تحقیقی نویسندگان داخلی و خارجی مربوط به دوره پهلوی اول و جراید از منابعی هستند که در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته اند.
۷.
کلید واژه ها:
دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران تشیع قدرت نرم مذهبی اتحاد استراتژیک
هدف مقاله پیش رو پاسخ به این پرسش است که چرا دیپلماسی عمومی شیعی جمهوری اسلامی، تمرکز خود را بر روی شکل دهی به روابط پایدار و استراتژیک با گروه های مردمی در دیگر کشورها قرار داده است و در این مسیر از چه زمینه های تاریخی، ایدئولوژیک و استراتژیکی بهره می برد. ادعای پژوهش حاضر این است که این ارتباطات در چارچوب روابط حامی- وکالتی قرار نمی گیرد، بلکه به اتحادهایی استراتژیک و دوسویه شکل داده و در این راه علاوه بر چارچوب بندی نظری، به بررسی موردی ارتباطات استراتژیک غیردولتی جمهوری اسلامی در سه کشور لبنان، عراق و یمن پرداخته شده است. روش پژوهش در این مقاله روش علّی- مقایسه ای و روش گردآوری داده های پژوهش به صورت کتابخانه ای- اینترنتی است.
۸.
کلید واژه ها:
تحریم اقتصادی یک جانبه حقوق بین الملل منشور ملل متحد امنیت دسته جمعی صلاحیت دولت ها حاکمیت ملی
این مقاله به تحلیل نحوه تعامل دو متغیر حقوق بین الملل و تحریم های اقتصادی یک جانبه با یکدیگر می پردازد. سؤال این است که چرا با وجود گسترش حقوق بین الملل طی سده اخیر، گرایش دولت ها به استفاده یک جانبه از تحریم های اقتصادی افزایش یافته است. مقاله حاضر این پاسخ را مطرح می کند که حقوق بین الملل بر منع جنگ تمرکز کرده و در برابر استفاده یک جانبه دولت ها از تحریم های اقتصادی موانع محکمی ایجاد نکرده است. برای دفاع از ادعای مذکور از تحلیل نظری- حقوقی استفاده خواهد شد. مقاله به لحاظ نظری از دو تئوری لیبرالیسم و رئالیسم بهره می گیرد.
۹.
کلید واژه ها:
مقاومت نظم نوین انقلابی دیپلماسی نهضتی عمق بخشی روابط بین الملل سیاست خارجی
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که نظم منطقه ای و جهانی مطلوب و موردنظر انقلاب اسلامی بر اساس آموزه های دینی را در قالب چه نظریه ای می توان تئوریزه و تبیین نمود؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که «نظریه نظم نوین انقلابی» بر اساس شاخصه های فکری- معرفتی و اجرایی- عملی ارائه شده، ظرفیت و قابلیت تببین و تفهیم این مسئله را دارد چراکه براساس نظریه های موجود در رشته روابط بین الملل اعم از جریان اصلی و جریان انتقادی، هیچ کدام به صورت کامل نه می تواند سیاست خارجی انقلاب اسلامی را تئوریزه کند و نه پاسخگوی مسائل مرتبط با این حوزه در عرصه میدان و عملِ مناسبات منطقه ای و بین المللی کشور باشد. زمینه سازی برای کاربست عملی نظریه نظم نوین انقلابی با رویکرد تمدنی جز با نگاه وسیع فرامرزی و فرامنطقه ای به جغرافیای مقاومت مبتنی بر عقلانیت راهبردی انقلابی به سامان نخواهد شد و یکی از مصادیق راهبردی عقلانیت انقلابی، «دیپلماسی نهضتی» است که ظرفیت متحدنمودن و یکپارچه کردن ملل ستم دیده و دُول مستقل را بر محور و مدار مقاومت بارها به اثبات رسانیده است.
