مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی 1383 شماره 23

مقالات

۱.

مطالعات پایه: تحول تاریخی - گفتمانی مفهوم امنیت

نویسنده:

کلید واژه ها: امنیت تحول گفتمانی استمرار تاریخی گسست معرفت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۱۲
مفهوم «امنیت ملی» ، اساسا مفهومی مدرن است که با تکوین دولت ملی معنا و مفهوم یافته است . «مطالعات امنیت ملی» نیز بحثی جدیدتر و مربوط به قرن بیستم است . در حالی که «امنیت» را باید مقوله ای کهن و دیرینه دانست که با جوهر هستی انسان پیوندی ناگسستنی داشته و ادمی حتی زمانی که بر هیبت و هویت اجتماعی در نیامده بود ؛ به امنیت به چشم آشنایی همیشه همراه می نگریست . اما با مرور زمان و با تحول در زندگی و هویت اجتماعی او مفهوم امنیت نیز دگرگون شد . بر اساس چنین تحول در زندگی و هویت اجتماعی او مفهوم امنیت نیز دگرگون شد .
۲.

مطالعات پایه: درآمدی بر اقتصاد سیاسی امنیت ملی

نویسنده:

کلید واژه ها: جهانی شدن عدالت اجتماعی دولت رانتی توانمندی اقتصادی سیاست امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶۱ تعداد دانلود : ۹۶۹
با پایان جنگ سرد و افزایش وزن مولفه های اقتصادی در ارزیابی توانمندی ملی و وضعیت امنیتی واحدهای سیاسی ، ملاحظات اقتصاد سیاسی نیز از اهمیت افزونتری در تحلیل امنیت ملی کشورها و تبیین رژیم امنیتی حاکم بر نظام بین الملل برخوردار شدند . بر این اساس مقاله حاضر در تلاش برای پردازش مولفه های امنیت ملی از منظر رهیافت اقتصاد سیاسی به بررسی وجوه گوناگون ارتباط نظری و تعامل عینی میان سیاست امنیت ملی کشورها و توانمندی اقتصادی آنها پرداخته و به ویژه این فرضیه را به ازمون گذارده است که با ارتقاء جایگاه اقتصاد سیاسی در استراتژی امنیت ملی دولت ها می توان در کنار تحلیل رئالیستی یا ایده آلیستی ، از تحلیل اکوپلتیک امنیت ملی سخن گفت .
۳.

مطالعات ایران: قدرت ، امنیت ، شریعت ؛ درآمدی بر جایگاه امنیت در اندیشه و عمل فقهای شیعه در عصر قاجار

نویسنده:

کلید واژه ها: امنیت ملی اضطرار فقه سیاسی سلسله قاجار حکومت اغتصابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۵ تعداد دانلود : ۸۷۳
از جمله موضوعات مهم در بررسی سیر تحول اندیشه و عمل سیاسی شیعه ، نحوه مواجهه فقهای شیعی با حکومت های غاصبی است که از حیث نظری ، همگی غیر مشروع تلقی می شوند . با اینحال در اندیشه و عمل بسیاری از فقهای شیعه می توان به مبانی و اصولی دست یافت که به خاطر مصالح عمومی جامعه ، قایل به تخصیص این حکم کلی و یا ذکر استثناهایی برای آن شده اند . از جمله این عوامل می توان به مقوله «امنیت» اشاره کرد که نزد پاره ای از فقها ، به واسطه جدی شدن تهدیدات بیرونی ، اهمیت و ارزشی دو چندان یافته و ایشان را تا صدور حکم شرعی مبنی بر جواز - و ضرورت - حمایت و اطاعت از پادشاه ، رهنمون کرده است .
۴.

مطالعات ایران: تحلیل تکوین گرایانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

کلید واژه ها: سیاست خارجی فرهنگ سیاسی هویت ایرانی تکوین گرایی هنجارهای ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۰۴۹
رهیافت تکوین گرایی اجتماعی از جمله رهیافت های متخر در مطالعات اجتماعی و روابط بین الملل است و امروزه بسیار کوشش می شود تا مسایل عمده سیاست بین الملل از جمله روابط خارجی دولت ها با استفاده از این رهیافت مورد بررسی قرار گیرند . بر این اساس ، تکوین گرایی بر خلاف نظریه های خردگرایی چون نو واقع گرایی و نولیبرالیسم که بر پایه نظریه انتخاب عقلایی قرار دارند ؛ بر آن است که منافع بازیگران و دولت ها که تنظیم کننده رفتار آنها در سیاست خارجی هستند ؛ اموری متغیر و در حال تکوین بوده و تغییر در آنها معطوف به تغییر و تحول در هنجارهای موثر در فرهنگ سیاسی و هویت این بازیگران است .
۵.

مطالعات بین الملل: رژیم های جهانی و تحول جایگاه جنبش های قومی

کلید واژه ها: جهانی شدن جنبش های قومی اقلیت ها رژیم های جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۴۱
گسترش جهانی رژیم های فراملی و بین المللی اعم از موازین حقوق بشر و مناسبات دموکراتیک همراه با رشد سازمانهای غیردولتی و فراملی و تفسیر موسع شورای امنیت از مفاد منشور سازمان ملل در خصوص حفظ صلح و نظم بین المللی ، از مهمترین پیامدهای فرآیند جهانی شدن در دهه های پایانی قرن بیستم است که می تواند جنبش های قومی و دولت های کثیر القوم را با فرصت ها و تهدیدهای جدیدی مواجه سازد .
۶.

مطالعات بین الملل: به سوی امنیت کثرت گرا و گسترده

نویسنده: مترجم:

کلید واژه ها: سازه گرایی امنیت توسعه یافته گفتمان کثرت گرا کنش کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۹ تعداد دانلود : ۷۶۶
در دهه های پایانی قرن بیستم و در طلیعه قرن جدید ، امنیت به ویژه در جوامع اروپایی ، معانی جدید و حوزه های گسترده تری نسبت به تلقی سنتی یعنی «امنیت نظامی» یافته است . این تحول عمدتا به این معناست که دیگر حوزه های روابط اجتماعی و سیاسی نیز از اهمیتی امنیتی برخوردار شده اند . بر این اساس توسعه مفهوم امنیت نه به معنای تسری بعد نظامی به دیگر حوزه های روابط بین الملل بلکه به منزله انعطاف پذیری شدن هسته سخت امنیتدر برابر اشکال و ابعاد نوین امنیت سازی است .

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۰