مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی سال بیست و یکم زمستان 1397 شماره 4 (پیاپی 82) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

شفافیت، نظارت و کارآمدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شفافیت دسترسی به اطلاعات حکمرانی خوب نظارت در قانون اساسی فرایندهای نظارتی نظارت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 413 تعداد دانلود : 387
بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که شفافیت، دسترسی بیشتر به اطلاعات و جریان بهتر اطلاعات با افزایش میزان پاسخگویی حکومت ها و مقامات رسمی، فساد را کاهش داده و حکمرانی را بهبود می بخشد و بهبود حکمرانی هم به پایداری آن می انجامد. در سال های اخیر، رخدادهایی نظیر حقوق و مزایای غیرمتعارف، اعطای ملک و امتیازات خارج از ضوابط در شهرداری ها، شیوه ارائه ارز با نرخ دولتی به واردکنندگان کالا و... بیانگر وجود رویه هایی غیرشفاف بوده اند که در غیاب اطلاعات شفاف و نیز عملکرد ناقص سازمان های ناظر میسر شده اند. در این مقاله، پس از تأملی درباره اهمیت دسترسی آزادانه به اطلاعات در بهبود کارآمدی حکمرانی، نشان داده می شود که وضعیت دسترسی به اطلاعات در ایران هنوز از جایگاه مطلوب فاصله دارد و نهادهای نظارتی نیز با تعدد و تداخل وظایف مواجه هستند. سپس، پیشنهادهایی برای بهبود انتشار اطلاعات و عملکرد ساختارهای موجود نظارتی در کشور ارائه شده است.
۲.

سیاست زدگی و کارآمدی در نظام اجرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعهد سیاسی سیاست زدگی کارآمدی نظام سیاسی پیامدهای سیاست زدگی کارکنان اداری بروکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 864 تعداد دانلود : 829
انتصاب مدیران با ویژ گی های هواداری سیاسی به مدیریت سازمان های دولتی مزایا و معایبی برای سیاست گذاران به همراه دارد. انتصاب مدیران اداری و اجرایی برای تضمین تعهد سیاسی به راهبردها برای افزایش کارآمدی نظام اجرایی از یک سو و بروز سیاست زدگی جهنده و درنتیجه کاهش کارآمدی نظام اجرایی از سوی دیگر، تناقض نماهایی جدی را در اداره امور اجرایی به نمایش می گذارد. در این پژوهش که به صورت استقرایی و بر اساس روش داده بنیاد با استفاده از ابزار مصاحبه و اسناد ثانویه به انجام رسیده است، تلاش می شود رابطه تعهد سیاسی کارکنان نظام اجرایی و کارآمدی نظام سیاسی محور بررسی قرار گیرد و پیامدهای منفی سیاست زدگی بر کارآمدی نظام اجرایی کشف و شناسایی شود. سؤال اصلی که در این پژوهش به آن پرداخته می شود این است که «پیامدهای سیاست زدگی نظام اجرایی کشور بر کارآمدی آن چه می باشد؟» پیش از این می بایست به این سؤال پرداخته شود که «چگونه انتصاب سیاسی بر کارآمدی نظام سیاسی تأثیر می گذارد؟»
۳.

عدالت اجتماعی و کارآمدی نظام سیاسی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: کارآمدی عدالت اجتماعی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران عدالت زمینه مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 208
این مقاله به بررسی چهار دسته متغیر «جمعیت شناختی» (میزان جمعیت، درصد شهرنشینی، درصد بیکاری)، «سیاست گذاری» (حجم ذخایر و تولید نفتی، میزان تولید ناخالص داخلی، جایگاه کشور در شاخص های توسعه انسانی)، «وضعیت خدمات اجتماعی» (متوسط سال سن تحصیلات، سهم بهداشت از کل تولید ناخالص داخلی، میزان دسترسی به اینترنت) و «وضعیت اقتصادی» (آزادی اقتصادی) می پردازد و قصد دارد وضعیت این متغیرها در جمهوری اسلامی ایران را با دو منطقه حوزه تمدنی و فرهنگی نزدیک که شامل کشورهای آسیای مرکزی و آسیای جنوب غربی می شود، مقایسه نماید. یافته های این پژوهش با تکیه بر مستندات گزارش های بین المللی نشان می دهد نوع رویکرد به عدالت اجتماعی تأثیر بسزا و معناداری در تبیین کارآمدی یا ناکارآمدی نظام سیاسی در جمهوری اسلامی ایران دارد.
۴.

کارآمدی قضایی و امنیت ملی؛ پویایی اندیشه قضایی در برابر پایایی رویه قضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارآمدی دستگاه قضایی امنیت ملی عدالت رویه قضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 528 تعداد دانلود : 814
کارآمدی قضایی در دو بعد معنوی و مادی نمود دارد. در بعد معنوی، حس فراگیر عدالت و باور همگانی بر این پایه که دستگاه قضایی همگان را در برابر رفتار و تصمیمشان پاسخگو می کند. برای این بعد، بایسته است که قوه قضاییه، مستقل، بی طرف و رفتارش بر پایه حاکمیت قانون باشد. در بعد مادی، کارآمدی قضایی برگرفته از کارکرد عموم دادرسان است که در یک سلسله مراتب اداری قرار ندارند و چالش ها و اختلاف ها را بر پایه سواد، تخصص و مهارت زیاد به همراه تشخیص و اجرای صلاحدیدی قانون برطرف می سازند
۵.

فرآیند بازنمایی سبک زندگی «دهه شصت» در سینمای دهه نود ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازنمایی سبک زندگی مصرف فرهنگی سینما گفتمان جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 899 تعداد دانلود : 137
این مقاله با بهره گیری از نظریه «بازنمایی» در جامعه شناسی هنر و استفاده از الگوی تبیینی بوردیو درباره «سبک زندگی» تلاش می کند فرآیند برساخته شدن مفهوم دهه شصت در سبک زندگی بازنمایی شده در فیلم های سینمایی پرفروش دهه نود را بررسی کند. پرسش اصلی مقاله این است که آیا تصویری که از سبک زندگی دهه شصت در سینمای دهه نود بازنمایی شده، همراستا با گفتمان جمهوری اسلامی است؟ بررسی چند مورد از فیلم های تولیدشده در دهه نود با استفاده از روش تحلیل محتوا، نشان می دهد مصرف فرهنگی نامرتبط با ارزش های انقلاب بیشترین میزان بازنمایی سبک زندگی دهه شصت در سینمای دهه نود را به خود اختصاص داده و دهه شصت به عنوان دورانی «تمسخرآمیز»، «شرمسارگونه» و «پایان یافته» در سینمای دهه نود بازنمایی شده است.
۶.

باستان گرایی جدید و تأثیر آن بر امنیت فرهنگی– سیاسی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باستان گرایی امنیت جمهوری اسلامی مشروعیت انسجام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 40 تعداد دانلود : 923
باستان گرایی به عنوان رویدادی آرام و پیش رونده در جامعه ایران دلالت های فرهنگی، سیاسی، تاریخی و امنیتی دارد. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که این رویداد چه تأثیری بر امنیت فرهنگی- سیاسی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت؟ استدلال نویسندگان این است که گفتمان باستان خواهی آریاگرا متفاوت از ملی گرایی شهروندمحور است و می تواند به آشوبناکی ساخت فرهنگی– سیاسی بینجامد؛ زیرا گفتمان باستان گرایی «کنشی تفسیری» و «روایتی ساخت شکن» است که از طریق «چهارچوب سازی»، «تاریخ مندی» و «بازنمایی» بسترساز مشروعیت زدایی و بازاندیشی هویتی می شود و از مجرای برساختن «هویت مقاومت» و «دگرپروری» انسجام و ثبات سیاسی– اجتماعی را تهدید می کند.
۷.

راهبرد سیاست خارجی ایران در توازن قوای منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: توازن قوا سیاست خارجی ایران منطقه قدرتمند قوی از درون همکاری منطقه ای بازدارندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 46 تعداد دانلود : 104
پویایی های منطقه ای به ویژه بعد از وقایع بهار عربی، بروز بحران های جدید ازجمله در سوریه و عراق و بروز پدیده تروریسم داعش و تضعیف دولت ها و به تبع بازتعریف نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای برای پرکردن خلأ قدرت، زمینه های شکل گیری راهبرد جدیدی در سیاست خارجی ایران را اجتناب ناپذیر می کند که قابلیت سازگاری با محیط در حال انتقال منطقه ای را داشته باشد. فرضیه اصلی این مقاله این است که دو اصل تقویت «همکاری های منطقه ای» و «بازدارندگی تهدید از منطقه» (به شکل سخت و نرم) باید به نوعی تعادل در شرایط جدید برسند تا جایگاه ایران در توازن قوای منطقه ای حفظ شود. بر این اساس، نویسنده ضرورت ترکیب تدریجی دو راهبرد جاری سیاست خارجی و معرفی راهبرد سومی را اجتناب ناپذیر می داند که از آن به عنوان «ایران قوی از درون» یاد کرده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۸