محمدمهدی ایران فر

دیپلماسی عمومی شیعی جمهوری اسلامی به عنوان بخشی مهم از دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارای زمینه هایی است که بر اساس این زمینه ها، ظرفیت ها و محدودیت های میدان عملیاتی دیپلماسی عمومی شیعی جمهوری اسلامی ایران پدید آمده است. این امر، زمینه های فرهنگی و ایدئولوژیک قدرتمندی را در جهت تقویت گروه های متشکل در سایر کشورها فراهم کرده و یک موقعیت خاص استراتژیک را برای ایران پدید آورده است که به عنوان شمشیری دو لبه در ساختار سیاست خارجی جمهوری اسلامی عمل می کند که ظرفیت ها و در عین حال هزینه هایی را برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی پدید آورده است. 3 عامل قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، موقعیت استراتژیک ایران و فرآیندهای تصمیم سازی در دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی، زمینه هایی هستند که بر اساس آنها دیپلماسی عمومی شیعی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است. این زمینه ها با امتیازات و چالش هایی که پدید آورده اند کم و کیف عملیاتی کردن ابعاد مختلف دیپلماسی عمومی شیعی جمهوری اسلامی را تعیین کرده و قوت و ضعف هر یک از این ابعاد را تعیین می کنند. شناخت و بررسی این زمینه ها عاملی کلیدی در درک چیستی و چگونگی دیپلماسی عمومی شیعی جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود که در این مقاله به شناخت و بررسی ابعاد مختلف آن پرداخته ایم. 

هدف مقاله پیش رو پاسخ به این پرسش است که چرا دیپلماسی عمومی شیعی جمهوری اسلامی، تمرکز خود را بر روی شکل دهی به روابط پایدار و استراتژیک با گروه های مردمی در دیگر کشورها قرار داده است و در این مسیر از چه زمینه های تاریخی، ایدئولوژیک و استراتژیکی بهره می برد. ادعای پژوهش حاضر این است که این ارتباطات در چارچوب روابط حامی- وکالتی قرار نمی گیرد، بلکه به اتحادهایی استراتژیک و دوسویه شکل داده و در این راه علاوه بر چارچوب بندی نظری، به بررسی موردی ارتباطات استراتژیک غیردولتی جمهوری اسلامی در سه کشور لبنان، عراق و یمن پرداخته شده است. روش پژوهش در این مقاله روش علّی- مقایسه ای و روش گردآوری داده های پژوهش به صورت کتابخانه ای- اینترنتی است.