مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی

مطالعات راهبردی سال بیستم تابستان 1396 شماره 2 (پیاپی 76) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نسبت امنیت و توسعه؛ الزامات سیاست خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه امنیت سیاست خارجی جهانی شدن عقب ماندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 651 تعداد دانلود : 338
چگونگی مفهوم سازی و نوع نگاه به رابطه امنیت و توسعه، نقش مهمی در پیکربندی سیاست خارجی و دستاوردها و ناکامی های آن ایفا می کند. در این مقاله، این استدلال مطرح شده است که در زمانه کنونی با توجه به گسترش دستورکار امنیت و غلبه رویکرد ایجابی به امنیت بر نگاه سلبی به آن، بین امنیت و توسعه رابطه ای مبتنی بر حاصل جمع مثبت حاکم است و بدون وجود یکی از آن ها، دیگری به خطر می افتد. در نتیجه این تحول، فاصله گرفتن سیاست خارجی از نگرش امنیت محور و پیگیری توأمان امنیت و توسعه ضرورتی انکارناپذیر است. تجربه نشان می دهد کشورهایی که در این زمینه ناکام بوده اند و یا به طور جدی در این راستا تلاش نکرده اند، امنیت شکننده تری دارند.
۲.

امنیت حقوق مالکیت و توسعه نیافتگی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت ناامنی حقوق مالکیت توازن دوگانه بخش های مولد توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 998 تعداد دانلود : 150
هدف این مقاله بررسی وضعیت امنیت حقوق مالکیت در ایران بین سال های 1304 تا 1390 و تأثیر آن بر توسعه نیافتگی کشورمان است. در این راستا، متغیرهای حاکمیت قانون، کنترل فساد، بی طرفی دادگاه ها، استقلال دستگاه قضائی، چشم انداز سرمایه گذاری و دسترسی به وام و اعتبارات در دوره یادشده، انتخاب و ارزیابی شده اند. فرضیه مقاله این است که وضعیت نامطلوب متغیرهای یادشده در طول دوره بررسی موجب تعرض به امنیت حقوق مالکیت به ویژه حقوق مالکیت بخش های مولد شده است. ناامنی حقوق مالکیت به رشد بخش های نامولد، افزایش رانت جویی، عدم رشد ابداع و کارآفرینی و استمرار توسعه نیافتگی در ایران انجامیده است.
۳.

دسترسی آژانس به مراکز نظامی از منظر حقوق بین الملل (با تأکید بر برجام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آژانس بین المللی انرژی اتمی معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای پروتکل الحاقی مراکز نظامی برجام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 912 تعداد دانلود : 840
هدف این مقاله بررسی مقررات موافقت نامه پادمان جامع، پروتکل الحاقی و برجام در خصوص دسترسی آژانس به مراکز نظامی و شرایط و محدودیت های آن است. در معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای و موافقت نامه های پادمان جامع مرتبط با آن، صلاحیت یا اختیاری برای آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر دسترسی به مکان های نظامی کشورهای متعاهد وجود ندارد. پروتکل الحاقی نیز مقررات صریحی مبنی بر دسترسی آژانس به مراکز نظامی پیش بینی نکرده است. در سند برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم با وجود اینکه سازوکار پیچیده تر و شفاف تری در نظر گرفته شده، اما هیچ گونه حق یا صلاحیتی برای آژانس در این مورد در نظر گرفته نشده و هرگونه دسترسی در این مورد مشروط به رضایت و همکاری داوطلبانه ایران است.
۴.

همه پرسی اقلیم کردستان؛ منابع و تنگناهای تشکیل دولت مستقل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقلیم کردستان عراق منابع تنگناها دولت مستقل چشم انداز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 902 تعداد دانلود : 412
این مقاله ضمن بررسی همه پرسی اخیر اقلیم کردستان عراق، منابع و تنگناهای تشکیل دولت مستقل در این اقلیم را مورد بررسی قرار می دهد. یافته های مقاله حاکی از آن است که رشد ناسیونالیسم کردی متأثر از شرایط تاریخی، وزن بالای ژئوپلیتیکی، تحولات چند سال اخیر منطقه خاورمیانه و حمایت برخی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای از اصلی ترین عوامل تقویت کننده استقلال کردستان عراق محسوب می شوند و در مقابل، انزوای ژئوپلیتیکی، مخالفت قدرت های منطقه ای از جمله ایران و ترکیه، عدم حمایت بین المللی و مسئله کرکوک کلیدی ترین موانع اقلیم در راستای تشکیل دولت مستقل کردی است.
۵.

اسرائیل و کشورهای پیرامونی؛ نفوذ امنیتی با پوشش اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اسرائیل کشورهای پیرامونی روابط اقتصادی نفوذ دیپلماتیک روابط امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 665 تعداد دانلود : 428
نویسنده این مقاله با بررسی روابط اقتصادی اسرائیل با همسایگان و کشورها و بازیگران پیرامونی، استدلال می کند که این رژیم در پوشش روابط اقتصادی به دنبال عادی سازی روابط سیاسی و گسترش روابط امنیتی با این کشورهاست. بر اساس یافته های این پژوهش، روابط و مناسبات اقتصادی اسرائیل در منطقه از سه الگو پیروی می کند: روابط اقتصادی پایدار با هدف کنترل و ممانعت از بروز و گسترش تنش، روابط اقتصادی کم بازده با هدف حضور در مناطق استراتژیک و نفوذ دیپلماتیک به منظور عادی سازی و گسترش روابط امنیتی. در راستای تبیین این الگوها، روابط اقتصادی اسرائیل با همسایگان مرزی خود یعنی اردن و مصر، منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، ترکیه، کردستان عراق و کشورهای عربی مورد بررسی قرار گرفته است.
۶.

محاصره دریایی غزه از منظر حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسرائیل غزه محاصره دریایی حقوق بشردوستانه بین المللی نبرد مسلحانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 249 تعداد دانلود : 443
در این مقاله با عنایت به ادله حقوقی، تأکید می شود که رویارویی اسرائیل با نوار غزه نبرد مسلحانه بین المللی نیست و در نتیجه، محاصره دریایی غزه فاقد مشروعیت است. علاوه بر این، حتی اگر این رویارویی نبرد بین المللی دانسته شود، یکی از دلایل نبود مشروعیت برای چنین محاصره ای را باید رعایت نکردن مقررات بشردوستانه از سوی اسرائیل دانست. توجه نکردن به قاعده مهم «منع استفاده از سلاح قحطی در برابر غیرنظامیان» مهم ترین دلیل نامشروع بودن اقدام اسرائیل در محاصره دریایی نوار غزه است.
۷.

نقش و کارکرد مجمع عمومی سازمان ملل در مبارزه با خشونت و افراط گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خشونت افراط گرایی مجمع عمومی نقش کارکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 323
هدف این نوشتار واکاوی نقش مجمع عمومی سازمان ملل در پیشگیری و مقابله با خشونت و افراط گرایی است و استدلال اصلی آن عبارت از این است که این رکن سازمان ملل با وجود اینکه در مواجه با افراط گرایی و خشونت از رویه واحدی پیروی نمی کند و اقداماتش بسته به شرایط و اوضاع جامعه بین المللی متفاوت است، اما با این پدیده در دو سطح «پیشگیری» و «اقدام» به مبارزه برخاسته و در مجموع نیز با توجه به امکانات و اختیاراتی که در مقایسه با ارکان دیگر به ویژه شورای امنیت دارد، موفق عمل کرده است.
۸.

راهبرد دولت ترامپ در مورد ایران؛ اهداف و سازوکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 379 تعداد دانلود : 200
راهبرد جامع آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران در 21 مهرماه در قالب گزاره برگ ، کاخ سفید و سخنان رئیس جمهور آمریکا اعلام شد. این نوشتار ابتدا به بررسی اهداف این راهبرد می پردازد و سپس ابزارها و سازوکارهای اجرای این راهبرد را مورد بحث و بررسی قرار می دهد

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۸