مدیریت بهره وری (علوم مدیریت سابق)

در این مقاله، تحلیل پوششی داده ها در ساختار شبکه ای ترکیبی ناهمگن، که خروجی های هر مرحله، می تواند به عنوان ورودی ها، وارد مرحله بعد در همان لایه یا لایه دیگر گردد و یا به عنوان محصولات نهایی از سیستم خارج شود، مورد بحث قرار گرفته است. در این مدل، هر مرحله می تواند، علاوه بر ورودی های میانی، ورودی های مستقل نیز داشته باشد. بدین منظور یک مدل ریاضی توسعه داده شده است که در آن ورودی های مستقل و خروجی های نهایی برای اجزای تشکیل دهنده واحدهای تصمیم گیری، مورد بررسی قرار می گیرد. برای نشان دادن کارایی مدل، داده های واقعی برای 20 واحد تصمیم گیری، مورد استفاده قرار گرفته و نتایج به دست آمده، با نتایج مدل های سنتی مقایسه شده است. نتایج به دست آمده از روش ارائه شده، نقص موجود در روش های سنتی برای تشخیص مناسب واحدهایی که روی مرز کارآ(دارای کارآیی یک) قرار می گیرد را بر طرف می نماید. روش توسعه داده شده می تواند فهم دقیق-تری از عملکرد اجزای واحدهای تصمیم گیری برای مدیران و تصمیم گیران فراهم آورد.

هدف این تحقیق طراحی و تبیین الگوی زنجیره تأمین منابع انسانی. برای صنعت هسته ای با استفاده از روش تحقیق ترکیبی همزمان (سه سونگری) است. برای رسیدن به این مهم ابتدا با بررسی ادبیات نظری در حوزه تأمین منابع انسانی و برنامه ریزی منابع انسانی به 213 مضمون اولیه دست یافتیم. در مرحله بعد با دسته بندی کدها و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم افزار مکس کیو دی ای، به این نتیجه رسیدیم که در الگوی زنجیره تأمین منابع انسانی شش مضمون اصلی وجود دارد که شامل: نیازسنجی سازمانی، برنامه ریزی منابع انسانی، استخدام و گزینش منابع انسانی، بهسازی منابع انسانی، ارزیابی عملکرد و حفظ و نگهداری منابع انسانی است.سپس با استفاده از روش دلفی فازی و تشکیل پانل از 15 خبره در دو دور، مؤلفه های نهایی در دو گونه شغلی این صنعت شناسایی و نتیجه گرفته شد الگوی زنجیره تأمین منابع انسانی برای صنعت هسته ای بین این دو گونه شغلی متفاوت است.

کارکنان دانشی مهم ترین دارایی شرکت های دانش بنیان هستند. برای ترغیب آنان جهت ماندن در این شرکت ها باید دست به اقداماتی زد که مسلماً فعالیت های مدیریت استعداد، بخش مهمی از این اقدامات به شمار می آید. بر همین اساس، هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان با تأکید بر ماندگاری کارکنان دانشی است. بدین منظور پس از تعریف موضوع و انجام مطالعات اکتشافی و کتابخانه ای اولیه، عوامل و مؤلفه های مربوط از طریق روش دلفی و توسط پرسشنامه ای محقق ساخته به نظر خبرگان رسید و پس از اخذ نظرات اصلاحی کیفی و کمّی از سوی ایشان بر اساس روش های آماری مربوط تحلیل و درنهایت تناسب مدل، مؤلفه ها و ترکیب عوامل به اجماع آنان رسید. جامعه مورد مطالعه در این بخش شامل 33 نفر از خبرگان دانشگاهی و حرفه ای آشنا با موضوع است که به صورت غیراحتمالی و قضاوتی انتخاب شدند. سپس برای آزمون مدل پرسشنامه ای محقق ساخته در بین 295 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت های دانش بنیان مستقر در استان های جنوب شرق کشور که به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شدند، توزیع گردید و تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده در این بخش نیز با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی توسط نرم افزار Smart PLS 3 انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که چهار دسته عوامل محیطی، سازمانی، فردی و شغلی بر مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان جهت ماندگاری کارکنان دانشی مؤثر می باشند که از این میان، عوامل سازمانی با ضریب تأثیر 7/68، بیشترین اثرگذاری را بر مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان جهت ماندگاری کارکنان دانشی دارند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر انحراف خلاق بر اینرسی نوآوری با نقش میانجی هوشمندی منابع انسانی است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و در زمره پژوهش های توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 1600 نفر از کارکنان سازمان های دانش بنیان استان لرستان هستند که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری طبقه ای تعداد اعضای نمونه آن 309 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه استاندارد است که روایی آن با استفاده از روش اعتبار محتوا و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ تأیید شد. در این پژوهش برای بررسی و آزمون فرضیه ها، رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای Smart Pls2 و Spss 19 به کار رفت. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که انحراف خلاق بر اینرسی نوآوری و هوشمندی منابع انسانی تأثیر مثبت و معنی داری دارد. همچنین نتایج پژوهش مبین آن است که هوشمندی منابع انسانی نقش میانجی در تأثیر انحراف خلاق بر اینرسی نوآوری دارد. ازاین رو به عنوان یک نتیجه کلی می توان گفت که در سازمان های دانش بنیان منابع انسانی هوشمند با استفاده از انحراف خلاق و تخطی خلاقانه از مقررات بوروکراتیک و دست و پاگیر سازمان، موجب نوآوری شده، سازمان های دانش بنیان را از اینرسی نوآوری به دور نگه می دارند.

هدف تحقیق حاضر بررسی نقش سرمایه اجتماعی در بهبود ساختار سازمانی اثربخش است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی – همبستگی و از نوع تحقیقات کمّی است. جامعه آماری تحقیق شامل خبرگان (برای شناسایی عوامل سازنده متغیرها) و تمامی کارکنان شرکت های برق منطقه ای ایران (جهت پاسخگویی به پرسشنامه کمی) است. تعداد خبرگان 54 نفر و تعداد کارکنان 6584 نفر برآورد گردید. برای شناسایی عوامل اقدام به انجام مصاحبه ساختاریافته از طریق پرسشنامه باز شد که 36 پرسشنامه از میان پرسشنامه های ارسالی، بازگردانده شد و نتایج آنها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل و عوامل سازنده ساختار سازمانی اثربخش و سرمایه اجتماعی تعیین و بر اساس آن پرسشنامه کمی طراحی شد. 363 نفر از کارکنان به روش تصادفی طبقه ای برای پاسخگویی به پرسشنامه مذکور، انتخاب شدند. پایایی و روایی پرسشنامه با استفاده از آزمون های مربوط تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های نرمال بودن و مدل معادلات ساختاری و نرم افزارهای اس پی اس اس و اسمارت پی ال اس استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که سرمایه اجتماعی و شش بعد آن یعنی بعد فرهنگی، ارتباطی، سیاسی، اقتصادی، شناختی و ساختاری بر ساختار سازمانی اثربخش تأثیر مثبت و معناداری دارند.

هدف این پژوهش شناسایی پیشایندهای بهره وری منابع انسانی با استفاده از رویکرد فراتحلیل است. تحقیق حاضر از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده، کاربردی و ازنظر نوع داده ها، تحقیقی کمی است. جامعه مورد بررسی پژوهش، شامل مقالات چاپ شده در مجلات علمی- پژوهشی در زمینه بهره وری منابع انسانی از سال 1390 تا پاییز سال 1398 بود که 48 مورد با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند به عنوان نمونه وارد فرآیند فراتحلیل شدند. پژوهش های منتخب با استفاده از نرم افزار CMA2 (نرم افزار جامع فراتحلیل) مورد تحلیل قرار گرفتند. پایایی تحقیق شامل پایایی شناسایی از طریق توافق داوران در انتخاب پژوهش ها و طبقه بندی آن ها، پایایی کدگذاری از طریق توافق داوران درباره استفاده از مفاهیم خاص برای کدگذاری متغیرها و پایایی سطح معنی داری و اندازه اثر از طریق توافق در محاسبات اندازه اثر بین دو فراتحلیل گر به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد که از بین پیشایندهای بهره وری منابع انسانی، به ترتیب متغیرهای هوش عاطفی (767/0)، کارآفرینی سازمانی (761/0)، مدیریت استعداد (728/0)، خودانضباطی (720/0)، انگیزش شغلی (705/0)، سلامت سازمانی (691/0)، پیشرفت در شغل (652/0)، رهبری اثربخش (635/0)، کیفیت زندگی کاری (632/0)، خودمختاری در شغل (623/0)، خلاقیت کارکنان (618/0)، چابکی سازمانی (618/0)، فناوری اطلاعات و ارتباطات (585/0)، اعتماد سازمانی (581/0)، مدیریت دانش (563/0)، مسؤولیت پذیری اجتماعی (548/0) و سرمایه اجتماعی (523/0) دارای اندازه اثر زیاد (بالای 5/0) هستند.

هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی برنامه ریزی منابع انسانی بخش عمومی با رویکرد اثربخشی و بهره وری سازمانی است. جامعه موردبررسی کارشناسان و مدیران وزارت ارشاد اسلامی در استان فارس است. در این پژوهش تعداد 100 نفر از مدیران ارشد و فرآیندی به عنوان نمونه در نظر گرفته شده اند که به دلیل محدود بودن تعداد افراد جامعه از روش تمام شماری استفاده شده است. به دلیل کمبود اطلاعات در زمینه مدیریت منابع انسانی و همچنین ماهیت مدیریتی این تحقیق، جامعه موردنظر باید از میان مدیران و کارشناسان خبره سازمان وزارت ارشاد اسلامی استان فارس انتخاب می شد که تعداد جامعه آماری این پژوهش را توجیه می کند. برای شناسایی عوامل مؤثر بر برنامه ریزی منابع انسانی از تکنیک کتابخانه ای و دلفی استفاده شد. 18 عامل شناسایی شده که به وسیله 59 گویه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در تکنیک تحلیل عامل اکتشافی 18 عامل به سه دسته عوامل شغلی، عوامل سازمانی و عوامل فردی تقسیم بندی شدند. با استفاده از تکنیک تحلیل عامل تأییدی به بررسی گویه ها، عوامل فرعی و عوامل اصلی پرداخته شد.

مفهوم معاملات غیرمتعارف به عنوان ترتیبات شغلی که از منظر ماهیت، متفاوت از قراردادهای استخدامی معمول بوده، برای برآوردن نیازهای خاص کارکنان به صورت انفرادی و شخصی سازی شده منعقد می شوند، روند جدیدی در حوزه تعاملات کارکنان و کارفرمایان ایجاد کرده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر معاملات غیرمتعارف در قالب معاملات انعطاف پذیر و معاملات توسعه ای، بر رابطه دوسویه غنی سازی کار و خانواده است. بنابراین تأثیر تعدیلگری خودکارآمدی کارکنان در این رابطه آزمون شد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه هدف پژوهش کارکنان سه شرکت فعال در حوزه فناوری اطلاعات بانکی مستقر در پارک فناوری پردیس بود و روش نمونه گیری، تصادفی انتخاب گردید. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد صورت گرفت و روش تحلیل داده ها مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart PLS بود. نتایج پژوهش نشان داد معاملات انعطاف پذیر و توسعه ای بر غنی سازی خانواده توسط کار اثر مثبت معناداری دارند و خودکارآمدی به عنوان متغیر تعدیلگر، این رابطه را تقویت می کند. هرچند، رابطه میان معاملات انعطاف پذیر و توسعه ای بر غنی سازی کار توسط خانواده معنادار نبود و تنها با افزودن متغیر تعدیلگر خودکارآمدی، رابطه مثبت معنادار میان این متغیرها برقرار شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مدیریت دانش با بهره وری و توانمندسازی در دانشگاه آزاد اسلامی انجام گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است و برمبنای هدف از نوع پژوهش های کاربردی است. جامعه آماری موردمطالعه در این پژوهش را کارکنان اداری واحدهای جامع، بسیار بزرگ و بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی کلیه مناطق چهارده گانه تشکیل می دهد که در واحدهای دانشگاهی متبوع به کار مشغول بودند. به منظور برآورد حداقل حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده و حداقل نمونه مورد نیاز 1906 نفر برآورد شده است. روش انتخاب نمونه مورد نیاز ابتدا نمونه گیری خوشه ای و سپس طبقه ای تصادفی است. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های:1-مدیریت دانش سالیس و جونز (2011) 2- بهره وری کارکنان که بر اساس مدل ACHIEVE هرسی و گلداسمیت و 3-توانمندسازی توماس و ولتهوس (1990) استفاده شده است برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان داد که مدیریت دانش بر توانمندسازی بهره وری دارای اثر مستقیم بوده و توانمندسازی بر بهره وری اثر غیرمستقیم دارد.

بهره وری یعنی به حداکثر رساندن استفاده از منابع، نیروی انسانی، تسهیلات و غیره به طریق علمی، کاهش هزینه های تولید، گسترش بازارها، افزایش اشتغال و کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی و بهبود استانداردهای زندگی، همان گونه که به نفع کارگران، مدیریت و جامعه باشد. به دلیل محدودیت منابع و نامحدود بودن نیازهای بشر، در کنار افزایش جمعیت و رقابت شدید در اقتصاد جهانی، بهبود بهره وری نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای اقتصادی با تأکید تسهیلات بانکی اسلامی بر شاخص کلی بهره وری در ایران طی دوره زمانی 1378 تا 1396، با استفاده از روش خود بازگشت با وقفه های توزیعی (ARDL) است. یافته های تحقیق حاکی از تأثیر مثبت و معنی دار مانده تسهیلات قرض الحسنه، مانده تسهیلات قراردادهای مبادله ای و مانده تسهیلات مشارکتی به عنوان مؤلفه های تسهیلات بانکی اسلامی، بر شاخص کلی بهره وری است. براین اساس، تسهیلات بانکی اسلامی هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت بر شاخص کلی بهره وری در ایران تأثیر مثبت دارد. در کوتاه مدت و بلندمدت تولید ناخالص داخلی واقعی (رشد اقتصادی) بر شاخص کلی بهره وری تأثیر مثبت داشته است. اثر تورم و نرخ ارز رسمی بر شاخص کلی بهره وری در کوتاه مدت بعد از یک سال و در بلندمدت منفی و ازنظر آماری معنی دار برآورد گردیده است.