مدیریت بهره وری (علوم مدیریت سابق)

پژوهش حاضر با هدف تبیین ابعاد و مؤلفه های پیشران های توسعه شرکت های دانش بنیان انجام شده است. پایدارترین اقتصادها در عصر حاضر مربوط به اقتصادهای دانشی است. در گذر از اقتصادهای پیشین به اقتصاد دانش بنیان در تئوری سازمانی تغییراتی ایجاد شده است و بر اساس نقش اساسی شرکت های دانش بنیان در توسعه فناوری و رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، بقا و رشد آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مطالعه به روش کیفی و بر مبنای استراتژی پدیدارشناسی انجام شد. جهت جمع آوری داده ها از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق و جهت تجزیه وتحلیل آنها از رویکرد کلایزی استفاده گردید. جامعه موردمطالعه پژوهش نخبگان مرتبط با موضوع شامل نخبگان دانشگاهی و پارک های علم و فناوری و نخبگان اجرایی و بروکرات های نظام اداری ایران که مشغول سیاست گذاری بودند، تشکیل دادند که با توجه به نمونه گیری هدفمند و کفایت آن 13 مورد مصاحبه قرار گرفتند. درنتیجه مدل اولیه پیشران های توسعه شرکت های دانش بنیان در دو سطح استخراج شد و 41 زیرمؤلفه در قالب 11 مؤلفه برای پیشران های توسعه شرکت های دانش بنیان شناسایی شدند. سپس در قسمت کمی تحقیق جهت سنجش و برازش مدل، پرسشنامه ای در میان 107 مدیر شرکت های دانش بنیان جنوب شرق کشور قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی گویای آن بود که تمامی مؤلفه ها و زیر مؤلفه ها مورد تأیید قرار گرفتند.

بسیاری از روش های ناب منتسب به بخش تولیدی هستند که در آن یک محصول ملموس وجود دارد. بنابراین، مفاهیم و روش های ناب قبل از استفاده در فرآیندهای خدماتی باید ارزیابی مجدد شوند. به کارگیری اصول تفکر ناب در سازمان های خدماتی، از طریق کاهش اتلاف ها، بستر مناسبی را برای افزایش بهره وری در این سازمان ها ایجاد می کند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد خدمت ناب برای ارتقای بهره وری خدمات، با بهره گیری از متدولوژی نظریه داده بنیاد است. برای استخراج داده ها با استفاده از نظریه داده بنیاد، از دو منبع استفاده شد: مرور ادبیات موجود در زمینه خدمت ناب و مصاحبه با 32 نفر از اعضای هیأت علمی صاحب نظر در زمینه خدمت ناب و خبرگان این حوزه در صنایع خدماتی مطرح کشور. پس از کدگذاری داده ها بر اساس رویکرد نظریه داده بنیاد استراوس و کوربین، 30 مفهوم و 7 مقوله استخراج گردید. حاصل کار شناسایی ابعاد خدمت ناب به همراه عوامل فرعی پشتیبان است. در این مطالعه برای اولین بار است که ابعاد خدمت ناب و شاخص های آن شناسایی شده اند. نتایج نشان می دهد که فاکتورهای نیروی کار، مشتری، مدیریت، سیستم اطلاعات، بهبود مستمر، فن آوری و مدیریت عملیات می توانند باعث ارائه خدمت ناب شده و به عنوان ابعاد خدمت ناب در نظر گرفته شوند. به کارگیری این فاکتورها در سازمان های خدماتی می تواند به مدیران این واحدها کمک کند تا مدیریت خدمات را هرچه ناب تر یعنی با اتلاف ها و هزینه های کمتر و درنتیجه آن با بهره وری بالاتر به انجام رسانند.

دغدغه اصلی مدیران حفظ سرمایه های انسانی کارآمد در سازمان است. یکی از راه های تحقق این هدف، ایجاد و افزایش رضایت مسیر شغلی در کارکنان است. احساس صلاحیت بالاتر از پست سازمانی و فلات زدگی شغلی زمینه ساز عدم رضایت کارکنان از مسیر شغلی شان خواهد شد. هدف این پژوهش بررسی اثر احساس صلاحیت بر رضایت مسیر شغلی با نقش میانجی فلات زدگی شغلی و محرومیت نسبی در کارکنان ادارات دولتی منتخب شهرستان نجف آباد است. جامعه آماری این پژوهش تعداد 370 نفر از بین کارکنان ادارات ذکرشده است که بر اساس جدول مورگان نمونه ای به حجم 169 نفر به صورت نسبتی انتخاب گردید. برای سنجش متغیرهای تحقیق از پرسشنامه های ماینارد و همکاران (2006)، کالن و همکاران (2011)، گرین هاوس و همکارن (1990) و ویکراماسینگ و جایاویرا (2010) استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها با روش آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید گردیده و برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار pls بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که احساس صلاحیت بالاتر از پست سازمانی در کارکنان منجر به کاهش رضایت مسیر شغلی آنها در سازمان می گردد.

در ایران که یکی از کشورهای درحال توسعه است، آنچنان مفهوم مسؤولیت اجتماعی در فضای سازمان ها و شرکت ها جایگاه مناسبی پیدا نکرده است. هدف این پژوهش طراحی هرم مسؤولیت اجتماعی در سازمان تأمین اجتماعی ایران از دید ذینفعان آن می باشد. این پژوهش مبتنی بر 20 مصاحبه با افراد خبره در سطوح مختلف بااستفاده از سوالات باز و تحلیل پاسخ ها از طریق روش تجزیه وتحلیل تماتیک در نرم افزار مکس کیو دا ورژن 12 که نرم افزار پیشرفته تحلیل متون است می باشد. همچنین روابط بین تم های شناسایی شده، به روش مدل سازی ساختاری تفسیری با استفاده از محاسبات دستی و نرم افزار اکسل شناسایی گردید. در هرم طراحی شده متغیرهای سطح اول بهبود خدمات و فعالیتهای اختیاری و دواطلبانه، سطح دوم، فعالیتهای اقتصادی و مالی، سطح سوم متغیرهای فعالیتهای سیاسی و آموزش و پژوهش و در نهایت در سطح چهارم قوانین و مقررات، عناصر سازمان و فرهنگ سازمانی، شناسایی گردیدند. این پژوهش تبیین می کند که از طریق رویکرد سازنده پدیدار شناسانه، یک طرح پژوهش کیفی می تواند بینش های جدیدی به پدیده مسؤولیت اجتماعی در یک بستر خاص ارائه دهد. این پژوهش مسائل کلیدی انجام مسؤولیت های اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی نسبت به ذینفعانش و ارتباط و اهمیت آنها نسبت به یکدیگر را نشان داد.

زنجیره تأمین چابک توانایی فائق آمدن بر بازارهای پویا و چالش های محیطی را دارد. هدف این پژوهش چابک سازی زنجیره تأمین سازمان های پروژه محور است. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری شامل کارشناسان منتخب باسابقه قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص) می باشد. نمونه آماری شامل پنج شرکت قرارگاه است که با روش نمونه گیری خوشه ای هدفمند انتخاب گردیدند. همچنین از سه پرسش نامه استفاده شده است. تأیید روایی پرسشنامه ها توسط 35نفر از خبرگان منتخب جامعه آماری انجام شده است. همچنین جهت بررسی پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ، 841/0، 810/0 و 792/0 برای 3 پرسش نامه ، به دست آمد. در فاز شناسایی اولیه ابعاد و مؤلفه های مؤثر در زنجیره تأمین چابک سازمان های پروژه محور، از پرسش نامه اول و برای شناسایی ابعاد و مؤلفه های نهایی، از پرسش نامه دوم استفاده شده است. در ادامه با بهره گیری از روش های تجزیه و تحلیل آمار استنباطی و نرم افزارهای SPSS و EXCEL، 32 مؤلفه (در 5 بعد) به عنوان مؤلفه های اصلی چابک سازی زنجیره تأمین سازمان های پروژه محور قطعی گردیدند. همچنین از فن دیمتل جهت تعیین روابط مؤلفه های احصا شده (بر اساس پرسش نامه سوم) بهره گرفته شد. نرم افزار Amos-18 برای برازش مدل به دست آمده و تحلیل مسیر استفاده شد. مؤلفه های منتخب در ابعاد شایستگی، سرعت، تاب آوری و فناوری اطلاعات دسته بندی شدند. پس از تعیین روابط این ابعاد با چابک سازی و با یکدیگر، مدل چابکی زنجیره تأمین با برازش خوب به دست آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد ابعاد تاب آوری و فناوری اطلاعات و زیر مؤلفه هایشان، مؤثرترین مؤلفه ها در چابک سازی و ابعاد سرعت و شایستگی در مراتب بعدی قرار دارند.

به دلیل رشد فشارهای جهانی برای پایدارتر شدن صنایع، سازمان ها مجبور شده اند شیوه های جدید مدیریتی را در تمامی سطوح سازمانی برای دستیابی به پایداری در زنجیره تأمین اجرا نمایند. شیوه های جدید مدیریتی باید ازنظر ارزیابی عملکرد پایداری مورد سنجش قرار گیرند. هدف این مقاله، بررسی رفتار پویای شیوه های مدیریت زنجیره تأمین لارج و تأثیرشان بر عملکرد پایداری در زنجیره تأمین قطعه سازی خودرو است. در این مقاله، از دیمتل فازی و فرآیند تحلیل شبکه ای فازی برای اولویت بندی شیوه های لارج مبتنی بر ارزیابی خبرگان استفاده شده است و رویکرد یکپارچه از شیوه های لارج ارائه گردید و درنهایت برای ارزیابی عملکرد پایداری شیوه های مدیریت زنجیره تأمین لارج از رویکرد پویایی سیستم استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که سناریوهای بهبود در اجرای مدیریت کیفیت جامع و تولید به موقع تأثیر زیادی بر پایداری زنجیره تأمین دارد و نتایج حاصل از اجرای این دو سناریو نشان از بهبود پایداری در زنجیره تأمین می دهد. مدل ارائه شده به مدیران صنعت و تصمیم گیران کمک می کند که شیوه های مؤثر بر پایداری را شناسایی کنند و در جهت پایدار شدن زنجیره تأمین مورد پذیرش قرار دهند.

سطوح بالای عملکرد سازمان فقط با وجود اقدامات و سیاست هایی که خوب به تصویر درآمده اند، محقق نخواهد شد، آنچه موجب تمایز می شود، چگونگی اجرای این اقدامات و سیاست ها است. هدف این پژوهش شناسایی ریسک های موجود در زمینهء عملیاتی سازی راهبردهای سازمانی و ارائه الگویی برای آنها به صورت پیش نگر و قبل از شروع مراحل اجرای راهبردهای تدوین شده است. بدین منظور پس از تعیین ریسک های احتمالی موجود در زمینه ء عملیاتی سازی راهبردها و شناسایی عوامل ایجادکننده آنها با استفاده از مصاحبه با خبرگان این حوزه و تحلیل تفسیری نتایج، به روش مدل سازی سیستمی نرم [1] ، اقدام به تبیین فعالیت های مؤثر بر کنترل ریسک های احتمالی و اجرای موفق راهبردهای سازمانی گردید و برای مدیریت مؤثر مراحل عملیاتی سازی راهبردها، عوامل مشترک در فعالیت ها به روش تحلیل عاملی اکتشافی [2] دسته بندی و در سه دسته قرار گرفتند. برابر نتایج حاصل، فعالیت های مؤثر بر کنترل ریسک های اجرا و عملیاتی سازی راهبردهای سازمانی، تحت عنوان امکان سنجی اجرای راهبردها، بررسی تناسب و همسویی و اجرای راهبردها، از یکدیگر تفکیک گردیده و الگوی سه مرحله ای عملیاتی سازی راهبردهای سازمانی، با قابلیت تشخیص نارسایی های احتمالی مراحل تدوین و اجرای راهبردها را تبیین نمودند.   [1] - Soft System Modeling [2] - Explorer Factor Analyze

توسعه دانش در اقتصادهای امروزی به عنوان جزء جدایی ناپذیر برنامه های توسعه اقتصادی شناخته می شود. عرصه رقابتی اقتصاد جهانی موجب شده است که نقش دانش بیش از گذشته مورد توجه سیاست گذاران توسعه اقتصادی قرار گیرد. تجارب کشورهای پیشرو در توسعه اقتصادی، نشان می دهد که بنیان های توسعه دانش در اقتصاد نقش اساسی در افزایش توان رقابتی در اقتصاد جهانی دارد. از این رو شناسایی نقاط ضعف و قوت توسعه دانش در اقتصاد برای کشورها به عنوان یک ابزار برای تصمیم گیری های صحیح در راستای افزایش جایگاه رقابتی شان مطرح می شود. برای دستیابی به این هدف، توسعه روش های سنجش اقتصاد دانش بنیاد از دهه 1990 مورد توجه نهادهای بین المللی و منطقه ای قرار گرفته است. مشخصه اصلی مدل های رایج تمرکز بر مشخصات کشورهای توسعه یافته است. در این مقاله با هدف دستیابی به روش سنجش کارا برای اقتصاد دانش بنیاد در ایران، مدل پیشنهادی در قالب چهار بنیان اصلی و دوازده بُعد و چهل و سه شاخص قابل اندازه گیری با به کارگیری روش تطبیقی و پرسشنامه ای ارائه شده است. مدل پیشنهادی از مشخصاتی نظیر جامعیت، قابلیت اندازه گیری، کارایی، مقایسه پذیری و غیره برخوردار است. این مدل می تواند به عنوان مدل بومی برای سنجش میزان آمادگی بنیان های اقتصاد دانش بنیاد و توسعه این بنیان ها در مقایسه با سایر کشورها برای ایران به کار گرفته شود.

 هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی شاخص های ارزیابی زنجیره تأمین لارج در شرکت سایپایدک به روش غربالگری فازی، وزن دهی و اولویت بندی آنها با تکنیک بهترین– بدترین فازی است. جامعه و نمونه آماری پژوهش حاضر را 20 نفر از مدیران ارشد شرکت سایپا یدک که حداقل دارای ده سال سابقه اجرایی در بخش مدیریت زنجیره تأمین هستند، تشکیل می دهند. بدین منظور پس از مطالعه گسترده مبانی نظری ابعاد زنجیره تأمین لارج با نظر خبرگان و روش غربالگری فازی شناسایی شد. پس از غربال سازی شاخص ها، پرسش نامه مقایسات زوجی طراحی و بین خبرگان توزیع شده، داده های حاصل از پرسش نامه ها با تکنیک بهترین–بدترین فازی، وزن دهی و رتبه بندی گردید. نتایج حاصل نشان داد، بعد پاسخگویی مهم ترین بعد زنجیره تأمین لارج و عملکرد زیست محیطی رتبه دوم و سرعت، دانش و تکنولوژی؛ مشارکت و حمایت؛ مدیریت منابع انسانی؛ رابطه با تأمین کنندگان و مشتریان؛ شایستگی؛ انعطاف پذیری و کنترل هزینه ها و عملیات به ترتیب رتبه های سوم تا دهم را کسب نمودند. همچنین شاخص های هر بعد نیز وزن دهی و اولویت بندی گردید. نتایج این پژوهش مدیران صنایع خودروسازی را ارزیابی زنجیره تأمین لارج و انتخاب راهکارهای اثربخش در راستای کاهش ریسک زنجیره تأمین، پشتیبانی نموده و تصمیم سازی و تصمیم گیری را برای مدیران زنجیره تأمین در صنعت خودروسازی تسهیل نماید.

بیمه تکافل یک بخش نسبتاً جدید اما در حال رشد بخش صنعت مالی اسلامی است. این نوع از بیمه امروزه مورد توجه بسیاری از محققان و مدیران اجرایی قرار گرفته است. بااین همه به علت پذیرش کم این نوع از بیمه در بین عامه مردم، بسیاری از محققان و مدیران اجرایی در باره عملکرد و بهره وری این نوع از بیمه تردید دارند. بر همین اساس هدف این تحقیق مقایسه تطبیقی بهره وری صنعت بیمه تکافل در مقابل بیمه متعارف بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی فازی است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری تحقیق در دو بخش مدیران ارشد شرکت های بیمه ای، سازمان های فعال در بخش بیمه و انجمن های فعال در صنعت بیمه ای استان آذربایجان شرقی و خبرگان تحقیق است. در بخش اول تعداد نمونه آماری 47 نفر و در بخش دوم 15 نفر بوده است. برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه استفاده شده که در خصوص شناسایی شاخص های بهره وری مؤثر بر ارزیابی انواع بیمه است. در بخش دوم از پرسشنامه مقایسات زوجی مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی در جهت ارزیابی و تعیین اهمیت هر یک از شاخص ها و انواع بیمه ها استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها آزمون t تک نمونه ای و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی به کار رفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بهره وری بیمه متعارف از بهره وری بیمه تکافل بیشتر بوده و در بین شاخص های بهره وری انواع بیمه، مهم ترین آن بازده دارایی است.