مدیریت بهره وری (علوم مدیریت سابق)

مدیریت منابع از مهمترین عوامل پایداری محیط زیست می باشد. مدیریت بر منابع، به دلیل کمیاب بودن آن ها در تولید، توجه خاص مبتنی بر اصول علمی را می طلبند. صنایع تولیدی از جمله بزرگترین مراکز مصرف منابع به ویژه منابع طبیعی محسوب می شوند. بنابراین نیاز است صنایع مختلف در بهره برداری از این منابع جهت رفع نیازهایشان به اصول توسعه ی پایدار متعهد باشند. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر ارائه ی مدلی جهت مدیریت منابع در زنجیره تامین پایدار در صنایع مختلف می باشد. بدین منظور ابتدا بر اساس مطالعات پیشین و نظر خبرگان شاخص های مدیریت منابع در زنجیره تامین پایدار شناسایی شده و سپس به کمک تطبیق سه روش K-میانگین، تحلیل مولفه های اصلی و جنگل های تصادفی مدلی جهت تعیین میزان اهمیت شاخص ها در صنایع مختلف، بر پایه ی پرسشنامه های تکمیل شده، ارائه گردید. نتایج نشان می دهد شاخص های مدیریت محیط زیست و همکاری های بین بخشی در صنعت خودروسازی با اهمیت ترین شاخص ها می باشند. در صنعت کاشی و سرامیک شاخص های مسائل اجتماعی و شاخص مدیریت منابع انسانی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. همچنین در صنعت فولاد، شاخص های مسائل اجتماعی و مدیریت محیط زیست به عنوان با اهمیت ترین شاخص ها شناسایی شدند. در صنعت مواد غذایی شاخص های مدیریت کیفیت، همکاری های بین بخشی و مدیریت منابع انسانی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. به علاوه، در صنعت نساجی شاخص مدیریت کیفیت به عنوان با اهمیت ترین شاخص شناخته شد. نتایج به دست آمده از صنایع مختلف پیشنهادات کاربردی جهت اولویت بندی فعالیت های بهبود و بهره وری از منابع در راستای پایداری فراهم می کند.

طی چند دهه اخیر، موضوع کارآفرینی توجه زیادی را در بخش دولتی به خود جلب کرده است، به گونه ای که امروزه با رویکرد جدیدی از مدیریت دولتی با عنوان دولت کارآفرین روبه رو هستیم. کارآفرینی برای مرتفع ساختن مشکلات مزمن خدمات اداری و دولتی مطرح شده است که این موضوع نیاز به بررسی و شناسایی پیشران های مؤثر بر این رویکرد دارد. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف واکاوی پیشران های توسعه دولت کارآفرین در کشور انجام شده است. بدین منظور پس از تعریف موضوع و انجام مطالعات اکتشافی و کتابخانه ای اولیه، عوامل و مؤلفه های مربوط از طریق روش دلفی و توسط پرسشنامه ای محقق ساخته به نظر خبرگان رسید و پس از اخذ نظرات اصلاحی کیفی و کمّی از سوی ایشان بر اساس روش های آماری مربوط تحلیل و در نهایت تناسب مدل، مؤلفه ها و ترکیب عوامل به اجماع آنان رسید. جامعه مورد مطالعه در این بخش شامل 33نفر از خبرگان دانشگاهی و حرفه ای آشنا با موضوع است که به صورت غیراحتمالی و قضاوتی انتخاب شدند. در ادامه، برای آزمون مدل طراحی شده پرسشنامه ای محقق ساخته در بین 335نفر از مدیران و کارشناسان سازمان های منتخب بخش دولتی در استان سیستان و بلوچستان که به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شدند، توزیع شد و تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی توسط نرم افزار Smart PLS 3 انجام شد. درنهایت، نتایج پژوهش نشان داد که سه دسته پیشران های ساختاری، محتوایی و زمینه ای بر توسعه دولت کارآفرین در کشور تأثیر دارد. از این میان، پیشران های محتوایی با ضریب تأثیر 6/43، بیشترین اثرگذاری را بر توسعه کارآفرینی در سازمان های بخش دولتی دارند.  

توجه دولت ها به اقتصاد دانش بنیان و ظهور گسترده شرکت های دانش بنیان و همچنین خلق ارزش بر پایه دانش و اهمیت یافتن نیروی کار دانشی در سازمان ها، شیوه های نوین رهبری و مدیریت متناسب با موقعیت خاص این شرکت ها را می طلبد. در نظریه رهبری متناسب با نیروی کار دانشی که خواهان مراتبی از استقلال بوده، در محیط هایی با پیچیدگی بالا و در هم تنیدگی نقش ها مشغول به کار می باشند، رهبری اشتراکی به عنوان عامل افزایش عملکرد فردی، اثربخشی تیم ها و افزایش بهره وری در سازمان ها پیشنهاد شده است. این پژوهش با هدف واکاوی پیامدهای رهبری اشتراکی در شرکت های دانش بنیان و همچنین تعیین متغیرهای مؤثر بر فرآیند اجرای این سبک رهبری در شرکت های دانش بنیان صورت پذیرفت. این تحقیق، به لحاظ هدف از نوع تحقیقات توسعه ای و کاربردی و به لحاظ روش از نوع تحقیقات توصیفی است که به روش آمیخته اکتشافی انجام شد. مدیران و کارکنان شرکت های دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. در بخش کیفی، نمونه گیری به روش هدفمند انجام و حجم نمونه براساس رسیدن به اشباع نظری تعیین شد. در بخش کمّی نیز نمونه گیری به روش در دسترس انجام شد. در خلال هیجده مصاحبه انجام شده، نتایج رهبری سازمانی در سطح فردی با افزایش انگیزش، تعهد سازمانی، رضایت شغلی و توسعه مهارت ها، در سطح تیمی انسجام گروهی، توانمندسازی تیمی و هویت گروهی و در بعد سازمانی بهره وری، یادگیری سازمانی و نوآوری احصا شد. همچنین در این مورد، اشتراک دانش به عنوان متغیر میانجی شناسایی شد. این عوامل با داده های به دست آمده از 127 پرسشنامه الکترونیک که با تکنیک حداقل مربعات جزئی تحلیل شدند، نیز تأیید شد.

نوآوری می تواند منبع مزیت رقابتی برای شرکت ها باشد. بنابراین شناخت و ارزیابی نوآوری در صنایع تولیدی و خدماتی، گامی مؤثر برای شروع سنجش نوآوری در این صنایع است. با توجه به اهمیت این موضوع، شناخت ابعاد و شاخص های کلیدی برای اندازه گیری این نوآوری ها، دارای اهمیت بالایی است. هدف این تحقیق پرداختن به هر یک از شاخص های اصلی نوآوری سازمانی است و مزایا و معایب ذاتی استقرار آنها را به طور جداگانه مورد بحث قرار می دهد. در این پژوهش با استفاده از بررسی پیشینه موضوع و نظرات 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و خبرگان صنایع تولیدی، 10 شاخص به عنوان مهم ترین شاخص های کلیدی ارزیابی نوآوری در سه دسته کلی ورودی، میانجی و خروجی دسته بندی شده اند. به منظور ارزیابی و اولویت بندی مهم ترین شاخص های ارزیابی نوآوری از یک تحلیل کمی غیرخطی مبتنی بر تحلیل سلسله مراتبی (روش میخایلوف) در محیط فازی و برای تحلیل روابط علی و معلولی از روش دیمتل فازی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که حضور افراد با دانش و رشد آموزش پراهمیت ترین شاخص در ارزیابی نوآوری است و بنابراین با تأکید و توجه ویژه بر این شاخص می توان رشد فزاینده ای را در زمینه نوآوری در سازمان شاهد بود. میزان تلاش برای ثبت پتنت و همین طور تعداد پتنت های ثبت شده نیز یکی از دیگر شاخص های پراهمیت در زمین ارزیابی نوآوری است که به منظور توسعه نوآوری در سازمان ها باید حمایت ویژه ای از آنها صورت پذیرد. همچنین حفاظت از نوآوری در حین دوره رشد می تواند اهمیت بالایی در ایجاد فضای امن و همین طور بالا رفتن آرامش افراد فناور در سازمان های نوآور داشته باشد. تحلیل روابط علی و معلولی با استفاده از روش دیمتل نیز نشان داد که توسعه سرمایه های دانشی و افراد تحصیل کرده دارای بالاترین تأثیر بر سایر عوامل است که تأییدکننده تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است.

استارت آپ ها معمولاً حول ایده های نوآورانه و خلاقانه بنا می شوند و منتورها به عنوان دیده بان و هدایت گر کارآفرینان در ایجاد و رشد استارت آپ ها هستند. هدف پژوهش طراحی مدل منتورینگ جهت توسعه استارت آپ های صنایع غذایی است. روش پژوهش آمیخته با طرح متوالی-اکتشافی، روش گرانددتئوری و هدف کاربردی-توسعه ای است. با نمونه گیری نظری هدفمند در بخش کیفی:15 صاحب نظر دانشگاهی حوزه مدیریت کارآفرینی و صنایع غذایی کشور انتخاب شدند. در بخش کمّی: با نمونه گیری تصادفی- طبقه ای 384 کارآفرین، منتور و دانشجوی فعال در استارت آپ های صنایع غذایی، به پرسشنامه محقق ساخته پاسخ دادند. تحلیل کیفی با پنج دور مصاحبه تا رسیدن به اشباع و اجماع نظری جهت کدگذاری های باز، محوری و انتخابی مقوله های الگوی منتورینگ در استارت آپ های صنایع غذایی و تحلیل کمّی آن با نرم افزار آماریSmart pls(2)  انجام شد. الگوی پارادایمی پژوهش در 4 محور؛29 مقوله، 193 گویه و 6 سازه: شرایط علّی، پدیده مرکزی، راهبردها، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر و پیامدها جای گرفتند. رابطه بین سازه های شرایط علّی با پدیده مرکزی، پدیده مرکزی با راهبردها، شرایط زمینه ای با راهبردها، شرایط مداخله گر با راهبردها و راهبردها با پیامدهای توسعه منتورینگ مثبت و معنی دار (2/58≤T) و برازش مدل پژوهشی (0/682=GOF) قوی ارزیابی شد. مدیران و سیاست گذاران صنایع غذایی کشور می توانند با کاربرد پیش آیندهای مدل پژوهش و اجرای راهبردهای آن، از پیامدهای توسعه منتورینگ در استارت آپ های صنایع غذایی کشور بهره مند شوند.

تصمیم گیری جزء مهم ترین و اصلی ترین وظیفه مدیران است. تلاش برای ارتقای این وظیفه همیشه در جریان بوده و شناخت و توسعه توانایی ها و قابلیت های مدیران نقش انکارناپذیری در بهبود تصمیمات دارد. ازآنجاکه سازمان های مدیریت و برنامه ریزی کشور در صدر مهم ترین ارگان های تصمیم گیری قرار دارد، در این تحقیق، به تبیین تأثیر توانایی شناختی بر تصمیم گیری راهبردی مدیران خواهیم پرداخت که چگونه این توانایی ها می توانند در پیشبرد، تعلل یا تأخیر و به ثمر رساندن برنامه های کلان این نهاد تعیین کننده باشند. این تحقیق از حیث هدف کاربردی و از نوع مطالعه موردی است. جمع آوری داده ها از مشارکت کنندگان این پژوهش که شامل مدیران سازمان مدیریت و برنامه استان اردبیل به تعداد 10 نفر بودند، از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام و تحلیل داده ها با کدگذاری باز به روش تحلیل محتوای کیفی انجام پذیرفت. نتایج نشان می دهند مدیریت در تصمیم گیری از روی دادن چالش ها و بحران ها پیش از وقوع بحران پیشگیری می کند؛ در صورت بروز بحران بیش از آنکه اطاله یابد یا به بهمنی از مشکلات تبدیل شوند، رفع می شود. توانایی حل مسأله روند و نیل به اهداف به صورت نظام مند را تسریع می کند. با خلاقیت پیش از آنکه مسائل و بحران ها سازمان را از پای درآورند از مسیرهای آسان، کم هزینه و سریع حل و تفکر انتقادی کارشناسان مباحث خسارت بار یا مخاطره آمیز را طرح و بستری برای حل آن ایجاد می کنند.

هدف این پژوهش تبیین نقش میانجی عدالت سازمانی بر رابطه بین عدم امنیت شغلی و فرسودگی شغلی کارکنان بخصوص در شرایط بحرانی است. روش تحقیق، از حیث هدف، کاربردی و از منظر شیوه اجرا، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری کارکنان شرکت ساخت تراکتورسازی تبریز با 281 نمونه که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از سه پرسشنامه استاندارد عدم امنیت شغلی، فرسودگی شغلی و عدالت سازمانی استفاده شد. روایی با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و پایایی به وسیله آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. جهت تجزیه وتحلیل فرضیه ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده و داده ها به وسیله نرم افزار SmartPLS تجزیه وتحلیل شد. با توجه به نتایج پژوهش های دیگر مبنی بر اینکه افراد، بار سلامت روانی قابل توجهی را درنتیجه فرسودگی و عدم امنیت شغلی در میانه همه گیری COVID-19 تجربه می کنند، پژوهش حاضر نشان می دهد که عدالت سازمانی اثر تعدیل کننده ای در این خصوص دارد و تأثیر منفی عدم امنیت شغلی بر فرسودگی شغلی و درنتیجه اختلالات ناشی از آن را کاهش می دهد. همچنین در بین ابعاد سه گانه عدالت سازمانی، بعد رویه ای و مراوده ای، بیشترین تأثیر معکوس با فرسودگی شغلی را دارند. بدین ترتیب نقش عدالت سازمانی در تعدیل فرسودگی شغلی کارکنان، بخصوص در وضع بحرانی اشتغال، شبیه وضعیت موجود حاصل از بحران کووید-19، اهمیت می یابد.

مطالعه سازمان ثبت احوال کشور) است. روش تحقیق حاضر توصیفی-پیمایشی و طرح تحقیق آمیخته است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان دانشگاهی و اعضای هیأت علمی و صاحب نظران حوزه مدیریت منابع انسانی به عنوان خبرگان آشنا می باشند که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند 10 نفر هستند و در بخش کمی تمام مدیران سازمان های ثبت احوال تهران به تعداد 260 نفر می باشند به روش تمام شماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته بوده است که نتایج تحلیل مصاحبه ها با به کارگیری روش دلفی نشان داد ابعاد مدل مدیریت منابع انسانی در سازمان های ارباب رجوع محور عبارتند از: مدیریت عملکرد، مدیریت استعداد، جذب، نگهداری و ارتقاء، جانشین پروری، حقوق و دستمزد و سیستم پاداش و تنبیه و آموزش و توسعه فردی. سنجش وضعیت سازمان های ثبت احوال تهران در ابعاد مدل نشان داد که به ترتیب ازنظر وضعیت: مدیریت عملکرد، حقوق و دستمزد، آموزش و توسعه فردی، جذب و نگهداری و ارتقاء، جانشین پروری و مدیریت استعداد قرار دارند. همچنین در تمام ابعاد مدل شکاف عملکردی بین وضعیت سازمان های ثبت احوال تهران در شاخص های مدل مدیریت منابع انسانی و اهمیت وجود دارد. به طورکلی نتیجه گیری می شود که در سازمان های ثبت احوال استان تهران ابعاد شش گانه مدل و زیرمؤلفه های آنها در زمینه مدیریت منابع انسانی وضعیت مناسبی ندارند.

در تحقیق حاضر به بررسی چگونگی تأثیر عوامل موقعیتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان در زمینه بهره وری مراکز تجاری کیش پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع کاربردی و ازلحاظ رویکرد، اکتشافی - تبیینی و شیوه انجام نیز به صورت آمیخته (کیفی-کمی) است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل مدیران مراکز تجاری کیش و در بخش کمی شامل مشتریان مراکز تجاری کیش است که از میان گروه اول به روش گلوله برفی هدفمند تعداد 12 نمونه و از میان گروه دوم به روش تصادفی ساده تعداد 117 نمونه، انتخاب شد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات در بخش کیفی از تئوری داده بنیاد و در بخش کمی از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های مبتنی بر نظریه داده بنیاد در بخش کیفی نشان داد، عوامل موقعیتی از طریق 7 مؤلفه پول در دسترس، گشت وگذار در فروشگاه، محیط اجتماعی، برخورد فروشنده، ویژگی های فیزیکی، امنیت و تفریح و سرگرمی، تمایلات رفتاری مشتریان را تحت تأثیر قرار می دهد. تمایلات رفتاری مشتریان نیز بر قصد خرید آن ها تأثیر می گذارد. همچنین، عوامل بازاریابی به عنوان شرایط زمینه و عوامل مدیریتی به عنوان عوامل مداخله گر بر قصد خرید مشتریان تأثیر گذاشته و موجب بهره وری مراکز تجاری کیش می شود. یافته های کمی نیز تأییدی بر یافته های بخش کیفی است؛ به طوری که نتایج حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد، عوامل موقعیتی به تمایلات رفتاری؛ تمایلات رفتاری، آمیخته بازاریابی و عوامل مدیریتی به قصد خرید؛ و قصد خرید به بهره وری مؤثر است. بنابراین می توان گفت، بهبود بهره وری مراکز تجاری کیش پروسه پیچیده ای بوده، به شدت تحت تأثیر عوامل موقعیتی، عوامل بازاریابی و عوامل مدیریتی قرار دارد.

با توجه به نقش و اهمیت استراتژیک حوزه منابع انسانی در ارزش آفرینی سازمانها در فضای کسب و کار امروزی، سرمایه گذاری در این حوزه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف کلی این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر کارایی سرمایه گذاری در منابع انسانی در بازار سرمایه ایران می باشد. روش تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می دهند. نمونه آماری شامل 155 شرکت می باشد که به روش  نمونه گیری در دسترس انتخاب شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت استفاده شد. جهت بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و برای آزمون فرضیه ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که کیفیت سود و پایداری مالی، گزارش مسئولیت اجتماعی، تعهد انگیزشی کارکنان، محافظه کاری در گزارشگری مالی، جو سازمانی و بهبود محیط کسب و کار بر کارایی سرمایه گذاری در منابع انسانی تأثیر مثبت و معنی داری دارند.