پژوهش در نظام های آموزشی

پژوهش در نظام های آموزشی

پژوهش در نظام های آموزشی دوره 14 تابستان 1399 شماره 49 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

آسیب شناسی آیین نامه واگذاری اختیارات برنامه ریزی درسی به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی(1395)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب شناسی آیین نامه دانشگاه ها موسسات آموزش عالی واگذاری اختیارات برنامه ریزی درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 839 تعداد دانلود : 259
هدف پژوهش حاضر، آسیب شناسی آیین نامه واگذاری اختیارات برنامه ریزی درسی  به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در سال 1396 است. جامعه پژوهش کلیه اعضای هیات علمی گروه  علوم تربیتی دانشکده های روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه های دولتی هستند، از این جامعه با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، نمونه ای به حجم 81 نفر انتخاب گردید. روش پژوهش کمی، با توجه به هدف کاربردی، توصیفی و از نوع مطالعات پیمایشی مقطعی است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته 61 سوالی استفاده شد. جهت تعیین پایایی و روایی ابزار از تکنیک های آلفای کرانباخ(92/0) و نسبت روایی محتوا (71/0) استفاده شد، جهت تحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای و رتبه ای فریدمن استفاده شد. یافته های پژوهش بیانگر آنند که وضعیت کل آیین نامه و بعد اجرایی از دید پاسخگویان دارای وضعیت مطلوب است همچنین وضعیت بعد محتوایی آیین نامه دارای وضعیت  بسیارمطلوب می باشد.  درباب رتبه بندی ابعاد اصلی اجرایی و محتوایی آیین نامه تفاوت معنادار در سطح 05/0 وجود دارد.
۲.

اثرات و نحوه ارزیابی پویا ، ارزیابی پویای رایانه ای ، ارزیابی ایستا و درک مطلب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی پویا ارزیابی پویا رایانه ای ارزیابی ایستا درک مطلب نگرش ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 874 تعداد دانلود : 231
هدف این مطالعه مقایسه اثرات ارزیابی پویا رایانه ای، ارزیابی پویا و ارزیابی ایستا بر عملکرد درک مطلب است. همچنین نگرش زبان آموزان نسبت به ارزیابی های ایستا، پویا و پویا رایانه ای مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش از نوع ترکیبی و راهبرد اکتشافی – متوالی است. به این منظور، امتیازات آزمون به عنوان داده های کمی و محتوای بدست آمده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته به عنوان داده های کیفی مورد استفاده قرار گرفتند. شرکت کنندگان در این مطالعه شامل 60 زبان آموز ایرانی بوده که زبان انگلیسی را به عنوان یک زبان خارجی می آموختند و سطح مهارت آنان در زبان انگلیسی، متوسط بود. زبان آموزان به گروههای ارزیابی پویا و ارزیابی پویا رایانه ای تقسیم بندی شدند. به منظور اطمینان حاصل نمودن از عدم وجود تفاوت معنادار و قابل توجه در درک مطلب هر یک از این گروه ها، عملکرد خوانش زبان آموزان قبل از انجام این مطالعه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. پس از آن زبان آموزان در پس آزمون خواندن و درک مطلب شرکت کردند. در پایان در خصوص بررسی نگرش آنان نسبت به ارزیابی های ایستا، پویا و پویا رایانه ای از شرکت کنندگان مصاحبه نیمه ساختاری به عمل آمد. نتایج تحلیل آماری نشان داد که هر دو ارزیابی پویا و پویا رایانه ای، تاثیرات قابل توجهی بر بهبود عملکرد درک مفاهیم شرکت کنندگان داشته اند. همچنین ارزیابی پویا رایانه ای نسبت به ارزیابی پویا در زمینه عملکرد درک مطلب موثرتر بوده است. تحلیل مصاحبه ها نشان داد که همه شرکت کنندگان، نگرش مثبتی نسبت به ارزیابی پویا رایانه ای در مقایسه با انواع قدیمی ارزیابی های پویا و ایستا داشتند.
۳.

تدوین مدل ساختاری ناسازگاری تحصیلی بر اساس بی عدالتی آموزشی، فرسودگی، فریبکاری تحصیلی وعدم خود کارآمدی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بی عدالتی آموزشی عدم خود کارآمدی فرسودگی تحصیلی فریبکاری تحصیلی ناسازگاری تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 740 تعداد دانلود : 106
هدف پژوهش تدوین مدل ساختاری ناسازگاری تحصیلی بر اساس بی عدالتی آموزشی، فرسودگی، فریبکاری تحصیلی وعدم خود کارآمدی دانشجویان بود. روش پژوهش همبستگی در قالب الگوسازی مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه بوعلی سینای همدان در سال تحصیلی97-1396بود . ابزارهای اندازه گیری شامل پرسشنامه عدالت آموزشی گل پرور(1389) فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران (1998)، فریبکاری تحصیلی گل پرور (1389) پرسشنامه خودکارآمدی اون و فرامن (2001)، سازگاری تحصیلی بیکر و سریاک(1984) بود. داده های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری از طریق نرم افزار آماری AMOS تحلیل شد. نتایج نشان داد مدل معادلات ساختاری روابط بین بی عدالتی آموزشی، عدم خودکارآمدی، فرسودگی و فریبکاری تحصیلی در تبیین ناسازگاری تحصیلی از برازش مناسب برخوردار است.همچنین روابط غیر مستقیم بین متغیرهای مذکور در مدل نیز مورد تایید قرار گرفت. این یافته ها حاکی از آن است که کنترل بی عدالتی آموزشی، می تواند گام موثری در جهت کاهش فرسودگی، فریبکاری ، عدم خودکارآمدی و ناسازگاری تحصیلی باشد.
۴.

تاثیر «برنامه آموزش تاب آوری» بر اسنادهای علّی و راهبردهای مقابله شناختی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه آموزش تاب آوری اسنادهای علّی راهبردهای نظم بخشی شناختی هیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 667 تعداد دانلود : 12
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزش تاب آوری روان شناختی بر اسنادهای علّی و راهبردهای نظم بخشی شناختی هیجان در دانشجویان انجام شد. در این پژوهش تمام تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و همراه با پیگیری، 60 دانشجو در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (30 نفر) قبل و بعد از آموزش به پرسشنامه سبک اسنادی (ASQ، پیترسون، سیمل، بی یر، آبرامسون، متالسکی و سلیگمن، 1982) و نسخه کوتاه پرسشنامه نظم دهی شناختی هیجان (CERQ-SF؛ گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون، 2001) پاسخ دادند. از طریق 10 جلسه و هر جلسه یک ساعت، برنامه آموزش آموزش تاب آوری روان شناختی به شیوه گروهی برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیری نشان داد که در کوتاه مدت و بلندمدت برنامه آموزش تاب آوری روان شناختی در افزایش میزان اسنادهای علّی مثبت و راهبردهای انطباقی مقابله شناختی و در کاهش اسنادهای علّی منفی و راهبردهای غیرانطباقی مقابله شناختی دانشجویان موثر بود. در مجموع، نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که برنامه آموزش تاب آوری روان شناختی از طریق تقویت راهبردهای تفکر مثبت، راهبردهای انطباقی مدیریت هیجان و همچنین پربارسازی مهارت-های رابطه بین فردی، در تحقق ایده ایمن سازی روانی فراگیران به طور تجربی موثر واقع می شود.
۵.

بررسی تطبیقی ابعاد برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی در ایران و کشورهای منتخب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه های توسعه حرفه ای آمریکا انگلستان ژاپن مالزی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 455 تعداد دانلود : 136
هدف این مطالعه، بررسی تطبیقی ابعاد برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی در کشورهای ایران، آمریکا، مالزی، ژاپن، انگلستان و فنلاند بود. این پژوهش از نوع توصیفی مبتنی بر تجزیه و تحلیل مقایسه ای بر اساس روش «جرج بردی» بوده است. درواقع انتخاب کشورها بر اساس موفقیت آنها در حوزه برگزاری دوره ها و برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی بوده است. داده های تحقیق از طریق مطالعه ی کتب و بررسی اسناد ، مدارک و مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده است. جامعه پژوهش برنامه های توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی درکشورهای منتخب و متخصصان و اساتید دانشگاه فرهنگیان در زمینه برنامه های توسعه حرفه ای کشور ایران بوده است. نمونه نیز به صورت هدفمند مبتنی بر سوالات پژوهش انتخاب شده است. یافته ها نشان داد که شباهت ابعاد برنامه توسعه حرفه ای در کشورهای منتخب شامل تاکید همه کشورها بر ابعاد ارتقای دانش تعلیم و تربیت و دانش محتوایی موضوعی، خودکارآمدی و عزت نفس حرفه ای، نگرش و کارآمدی حرفه ای، تسلط در زمینه برنامه ریزی درسی، روشهای تدریس و ارزشیابی، یادگیری مادام العمر و یادگیری تجربی بوده است. مواردی همچون تاکید کشورهای منتخب بر سواد انسان شناسی و توجه محدود کشور ایران به این حوزه، تاکید کشورهای منتخب به صورت مستقیم بر رشد مهارتهای فردی و اجتماعی در این دوره ها و همچنین متمرکز شدن کشورهای منتخب بیش از ایران بر بعد آموزش مهارتهای برنامه ریزی، هدایت، ارزیابی، روشهای تدریس و مدیریت کلاس در این دوره ها تفاوت بین کشورها را نشان داد.
۶.

تحلیل انتقادی عوامل برون دانشگاهی موثر بر رتبه جهانی دانشگاه های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش عالی رتبه بندی های جهانی چالش های بیرونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 875
هدف پژوهش حاضر بررسی چالش های بیرونی نظام آموزش عالی ایران بر اساس رتبه-بندی های جهانی است که از رویکرد تحقیق کیفی ازروش تحلیل گفتمان انتقادی روث وداک بهره گرفته است. مشارکت کنندگان در تحقیق، 16 نفر از صاحبنظران در موسسات پژوهشی و دانشگاهی مستقر در تهران بودند که به صورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در پژوهش، مصاحبه نیمه ساختارمند و همچنین تحلیل محتوای آثار مکتوب و سخنرانی های صاحبنظران منتخب بود. برای اعتبار سنجی داده ها در پژوهش حاضر از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از سه روش تحلیل موضوعی، تحلیل متن نوشتاری و روش تحلیل متون گفتاری استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد چالش های سیاست گذاری (تنوع و عدم هماهنگی در سیاست های نهادهای تعیین کننده خط مشی های آموزش عالی، کم توجهی به تعیین رسالت ها در سیاستگذاری، تخصصی نبودن و استفاده نکردن از نتایج پژوهش در فرآیند سیاستگذاری ها) ، چالشهای اقتصادی (کم توجهی به در آمدزایی دانشگاه ها در سیاست گذاری های اقتصادی کشور، کم توجهی به اقتصاد دانش بنیان به منظور توسعه اقتصادی کشور) و چالش های فرهنگی-اجتماعی (کم اهمیت بودن علم در جامعه ایران، کم توجهی به تربیت شهروند جهانی و توجه ویژه به «ما» محلی)، از جمله چالش های محیط بیرونی نظام آموزش عالی هستند که منجر به ضعف رتبه دانشگاه های کشور در رتبه بندی های جهانی شده اند. در این راستا، راهبردهایی به منظور بهبود رتبه دانشگاه های ایران در رتبه بندی های جهانی ارائه شده است.
۷.

طراحی برنامه درسی مبتنی بر توسعه پایدار، توسعه ی حرفه ای و تربیت شهروندی و اعتبارسنجی آن از دیدگاه متخصصان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی اعتبارسنجی توسعه پایدار توسعه حرفه ای تربیت شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 440 تعداد دانلود : 627
هدف از انجام این تحقیق، طراحی برنامه درسی مبتنی بر توسعه پایدار، توسعه ی حرفه ای و تربیت شهروندی و اعتبارسنجی آن از دیدگاه متخصصان بوده است. برنامه درسی با رویکرد جهانی شدن براساس الگوی تایلر شامل اهداف، محتوا، روش های تدریس و ارزشیابی برنامه درسی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل اساتید و اعضای هیئت علمی متخصص در زمینه توسعه پایدار و توسعه حرفه ای و تربیت شهروندی شاغل در دانشگاه های شهر تهران و متخصصان نظام آموزش و پرورش در این حوزه بود وبرای تعیین حجم نمونه مورد نیاز از نمونه گیری هدفدار قضاوتی که تعداد آنان 30 نفر می باشد. ایزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است که برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. پس از روایی سنجی به وسیله نسبت روایی محتوایی CVR و شاخص روایی محتوای CVI ، 13 گویه در بخش اهداف، 13 گویه محتوا، 9 گویه روش های تدریس و 6 گویه ارزشیابی حاصل شد که در مجموع شامل 41 گویه می باشد.
۸.

تبیین مفهوم برنامه درسی دگرگون شونده با نظر به کاربرد آن در توسعه خلاقیت دانش آموزان در نظام آموزشی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی دگرگون شونده خلاقیت کاوشگری فلسفی انتقادی نظام آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 141 تعداد دانلود : 950
هدف کلی پژوهش تبیین مفهوم برنامه درسی دگرگون شونده با نظر به کاربرد آن در توسعه خلاقیت دانش آموزان در نظام آموزشی ایران در سال 1398 بود. در این مطالعه از روش پژوهش کیفی از نوع کاوشگری فلسفی انتقادی استفاده شد. حوزه پژوهش شامل کتب، کلیه مقالات و منابع علمی در دسترس چاپی و دیجیتالی مرتبط با برنامه درسی دگرگون شونده از سال 1979 تا 2019 بود. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. بررسی متون و اسناد مرتبط با برنامه درسی دگرگون شونده به صورت تدریجی انجام شد و تا اشباع نظری ادامه یافت. با بررسی 3 مقاله و 10 فصل از کتب مختلف اشباع نظری محقق گردید. با استفاده از «ابزار بررسی مستندات» اطلاعات جمع آوری شد. در گام اول و دوم با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی نظام مقوله بندی استقرایی و کدگذاری موضوعی و در گام سوم پژوهش با استفاده از روش تأملی داده ها تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد برنامه درسی دگرگون شده دارای شش مفروضه اصلی همایند و همبسته است. مقایسه مفروضات برنامه ی درسی دگرگون شونده بر اساس معیار خلاقیت نشان داد که ضمن همایندی ابعاد آن، برنامه ی درسی به عنوان کیهان شناسی، خلاقیت داستانی، برنامه ی درسی به عنوان پیچیدگی، تحمل ابهام، برنامه درسی بعنوان گفتگو، تلفیق تفکر عقلانی و تفکر روایتی، برنامه درسی بعنوان کورره، «شدن»، برنامه درسی بعنوان اجتماع، روابط و برنامه درسی بعنوان مجموعه تجارب یادگیری دانش آموزان، همگامی پیشینی و برآمدنی بودن را مورد تأکید قرار داده و در بهبود خلاقیت مؤثرند. برنامه درسی دگرگون شونده از قبل معین نیست بلکه یک واقعیت دگرگون شونده و تحولی است.
۹.

اعتبارسنجی الگوی مدیریت عملکرد اعضای هیأت علمی بر اساس مولفه های سرمایه فکری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت عملکرد سرمایه فکری اعضای هیات علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 484 تعداد دانلود : 738
هدف این پژوهش،اعتبارسنجی الگوی مدیریت عملکرد اعضای هیأت علمی بر اساس مؤلفه های سرمایه فکری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و ازلحاظ روش، یک روش آمیخته (کمی- کیفی) بوده و ازنظر شیوه گردآوری اطلاعات، توصیفی ازنوع پیمایشی<br /> است. . به منظور تلخیص ابعاد مذکور، با انجام آزمون تحلیل عاملی، 4 عامل «دانش کاری و مدیریت» ، «برنامه ریزی و ایجاد مهارتهای حرفه ای در امر آموزش و پژوهش»، «ارتباطات مؤثر، شفاف و تعهد سازمانی» و «رفتار متعادل و مدیریت زمان» بعنوان متغیرهای عمده مدیریت عملکرد اعضای هیأت علمی انتخاب شده اند. همچنین 3 عامل «انسانی»، «ساختاری» و «ارتباطی» در قالب 9 مؤلفه اصلی بعنوان ابعاد و متغیرهای عمده سرمایه فکری انتخاب گردیده اند. و بالاخره میزان تناسب الگوی مذکور از نظر متخصصان ، در 6 عامل اصلی تحت عنوان «فلسفه و اهداف الگو»، «عامل انسانی» ، «عامل ساختاری»، «عامل رابطه ای»، «عامل اصول اجرائی» و «عامل ارزشیابی و بازخورد» ارائه گردیده است. عوامل 6 گانه مذکور، در مجموع 05/90 درصد واریانس را تبیین نموده اند که درصد مورد قبول و بالائی قلمداد شده است همچنین این عوامل 70 تا 100 درصد در سطح خیلی زیاد، زیاد و تا حدودی مورد تأیید متخصصان قرار گرفته و تحلیل عاملی تأییدی نیز، حاکی از برازش عالی الگوی پژوهش بوده است.
۱۰.

آسیب شناسی نظام آموزش های فنی حرفه ای براساس مدل تعالی سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب شناسی نظام آموزش های فنی حرفه ای مدل تعالی سازمانی آسیب شناسی نظام آموزش آموزش فنی حرفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 873 تعداد دانلود : 519
پژوهش حاضر، با هدف تحقیق آسیب شناسی نظام آموزش های فنی حرفه ای براساس مدل تعالی سازمانی، از نظر ماهیت: اکتشافی با رویکرد کیفی-کمی، و از منظر نتایج: کاربردی است. جامعه مورد مطالعه درمرحله کیفی شامل خبرگان وصاحب نظر، کلیه کارشناسان ومدیران آموزشی ونیزصاحبنظران بخش های آموزشی شاغل درنهادهای رسمی وغیردولتی سازمان فنی وحرفه ای شهرتهران می باشد.جامعه آماری دربخش کمی کلیه کارکنان سازمان فنی وحرفه ای درنظرگرفته شد. تعداد 1235 نفرتحت عنوان کارمنددرسازمان فنی وحرفه ای شهرتهران درسال 1397 ساکن می باشند که تعداد 292 نفربه عنوان حجم نمونه انتخاب شد. به منظور گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای، مصاحبه نیمه ساختاریافته (بخش کیفی) و پرسشنامه (بخش کمی) استفاده شد. به منظور محاسبه پایایی مصاحبه از روش پایایی بین دوکدگذار و به منظور روایی پرسشنامه نیز از روایی صوری، محتوا و سازه استفاده شد و به منظور محاسبه پایایی آن نیز از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد؛ که نتایج بیانگر روا و پایا بودن بود. برای تحلیل داده های کیفی پژوهش از تحلیل محتوا و در بخش کمی نیز از روش های آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی و آزمون تی تک نمونه ای) استفاده شد. داده های به دست آمده از طریق آزمون tتک نمونه ای و مدل سازی تحلیل عاملی تأییدی و ب ا استفاده از نرم افزار spss ،Lisrel تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که با توجه به تحلیل مصاحبه ها و پرسشنامه های صورت صورت پذیرفته برمبنای 65 مفهوم در 6 خرده مقیاس تدوین و دراختیارکارکنان قرارگرفت. نتیجه اینکه آزمون دراین 6 آسیب (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی، علمی، مدیریتی و رهبری) معنادارمی باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۷