پژوهش در نظام های آموزشی

به کارگیری رویکرد معیوب در ارزشیابی تربیت دینی میتواند به صدمه ای جبرانناپذیر بر پیکره تربیت دینی و انحراف جدی آن از اهداف قصد شده منجر شود. مسئله اساسی این پژوهش آن است که رویکرد ارزشیابی نتیجهمحور رایج در تربیت دینی، با نظر به آیات قرآن مجید و دلایل عقلی تا چه حد درست است وچه جایگزینی برای آن وجود دارد. در این پژوهش علاوه بر استدلال های عقلی برگرفته از متون مرتبط، برخی آیات قرآن مجید به عنوان سند متقن و اصیل اسلام با روش تحلیل محتوای کیفی دستهبندی و واکاوی شد. چهار دسته از آیات قرآن کریم و برخی دلایل عقلی، نشان میدهند که به طور کلی و بدون در نظر گرفتن موارد خاص، ارزشیابی نتیجهمحور از تربیت دینی با روح دین و هدف از تربیت دینی ناسازگار است . نتیجه آنکه ارزشیابی در نظام تربیت دینی باید از سنجش نتایج (نتیجهمحوری) به سمت ارزیابی فرایندها (فرآیندمحوری) معطوف گردد. ارزشیابی فرایندمحور نیز به معنی بررسی و مراقبت از سلامت حرکت فرایند یاددهی یادگیری در مسیر صحیح تربیت دینی و نه بررسی فرایند نیل به نتیجه قصد شده درنظر گرفته شود.

سلامت اجتماعی از مفاهیم جدید مطرح در علوم اجتماعی است که در یکی دو دهه اخیر در ایران و جهان مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از صاحبنظران مطالعات اجتماعی بر این باورند که نوعی جمع بندی از شرایط اجتماعی جامعه در ذیل ابعاد مختلف این مفهومِ نوپا، مستتر است ، و به جهت گستردگی میتواند شاخص و ابزار تحلیلی خوبی برای جامعه شناسان، آسیب شناسان اجتماعی و برنامه ریزان باشد. از سوی دیگر نظام آموزشی زیرسیستم مهمی از هر جامعه است که هم پوشش دهنده بعضی از شاخصهای سلامت اجتماعی است، هم مرتبط با شاخصهای دیگری از آن است، و هم محور تربیت نیروی انسانی است و بخش مهمی از کم و کیف فرایند اجتماعی شدن نسلهای جدید را شکل می دهد. در ایران معاصر نظام آموزشی دستخوش تحولات زیادی شده است و امروز هم چنان ضرورت بازنگری در بخشهای مرتبط با امر آموزش و پرورش که شامل آموزش ر سمی، آموزش عالی، ضمن خدمت، علمی کاربردی میباشد، احساس می گردد. در این پژوهش، با روش فراتحلیل، تحقیقات و تألیفاتی که به طور توأمان در رابطه با نظام آموزشی و مؤلفه های سلامت اجتماعی هستند، مورد بررسی قرار گرفته اند. فراتحلیل از روشهای کیفی تحقیق رایج در علوم مختلف است که در عصر تورم دانش و اطلاعات، ضرورت و رونق ویژه ای پیدا کرده است . فراتحلیل از یک سو به جمع بندی و پیوند تحقیقات انجام شده و از طرف دیگر به ماحصل کاربردی آن ها م یپردازد و در ترسیم نگرش جامع و ارائه پیشنهاد به برنامه ریزان کاربرد منحصر به فردی دارد. نظر به ضرورت بررسی و ارزیابی تحقیقات و تألیفات آموزشی انجام شده در حوزه سلامت اجتماعی در ایران، در این پژوهش با استفاده از مجموعه مؤلفهها و شاخصهای سلامت اجتماعی که از تحقیقی پیشین به دست آمده، فراتحلیل سلامت اجتماعی در پژوهشهای آموزشی صورت گرفته و نتایج آن بیان شده است.

آموزشگاههای شبانهروزی شماری از آموزندگان( دانشآموزان) مناطق محروم و روستایی را بر اساس برنامهها و اهداف از پیش گردآوری شده، در خود جای دادهاند که با ارزشیابی از برنامهها و کارکردهای آموزشکاران و داشتن تصویری گویا از وضعیت تحصیلی و زندگی آموزند گان این آموزشگاه ها ، میتوان به زدودن کاستیها و توان افزایی نیرومندیها در این مدارس اقدام نمود. نمونه این پژوهش، 73 دانش آموز و 15 آموزش کار در دو آموزشگاه شبانه روزی دخترانه در استان البرز بودند . این دو آموزشگاه از میان 7 آموزشگاه شبانهروزی دخترانه در این استان که روی هم 609 دانش آموز دوره ی راهنمایی دارند، از طریق نمونهگزینی هدفمند برگزیده شدند. ابزارهای این پژوهش، پرسش نامه و نگرش نامهی(چک لیست مشاهدات) پژوهشگر ساخته بوده، و دادههای به دست آمده با توجه به سطح دقت (مقیاس اندازهگیری) آن ها و با به دست آوردن آمارهای نمایندگی، سازمان دهی و فشرده شدند، تا توصیفی از وضعیت موجود به دست دهند. یافته ها نشان می دهد که، برآوردن نیازهای تغذیه ای آموزندگان، نیاز به پاکیزگی بدن و نیاز به توجه، تلاش بیشتر مدیران و مسئولان را م یطلبد . همچنین مدارس شبانهروزی، هیچ گونه برنامهای جهت بهرهگیری از اوقات فراغت آموزندگان و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز مناطق محروم و عشایری از بین آموزندگان بومی نداشته و نیز در اجرای برخی از برنامهها به ویژه برنامههای بهداشتی و فوق برنامههای آموزشی، کاستیهایی وجود دارد.

امروزه در تغییر و بهبود سازمان ها بیش از پیش بر نقش کارکنان تأکید میگردد زیرا کارکنان از نزدیک با مسائل و مشکلات سازمان برخورد دارند. از جمله مهم ترین ابزارهایی که جهت نقشآفرینی کارکنان و بهرهگیری از ایده ها و ابتکار عمل های آن ها استفاده میشود، نظام پیشنهادها است اما تمایل کارکنان به ارائه پیشنهاد در این نظام جایگاه محوری دارد ولی متأسفانه تحقیقات کمتری راجع به تمایل کارکنان به ارائه پیشنهاد و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است. در این راستا تحقیق حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی و با توسعه تئوری رفتار برنامهریزی شده عوامل مؤثر بر تمایل کارکنان به ارائه پیشنهاد را مورد بررسی قرار میدهد. نتایج تحقیق نشان م ی دهد خود هویتی و شخصیت اثرگذار با تمایل کارکنان به ارائه پیشنهاد ارتباط معنیدار دارند ولی تأثیر خودهویتی بر تمایل کارکنان بر ارائه پیشنهاد زیاد است.

در رویکرد نوین به رهبری در مدرسه، به جای رهبرِ واحد، صحبت از رهبران است و به جای تمرکز « رهبری توزیع شده » قدرت، به توزیع قدرت در مدرسه اهمیت می دهد. این شیوه نوین با عبارت اشتهار یافته است. علاوه بر فواید و پیامدهای زیادی که رهبری توزیع شده برای مدیران و مدرسه دارد، پژوهشگران تأکید زیادی به پیامدهای مرتبط با معلمان داشته اند . اما در این تلاش های پژوه شی، نشده است . پژوهش توصیفی « رفتار شهروندی سازمانی » علیرغم اهمیت بالا، توجه زیادی به پیامد حاضر با درک این ضرورت به بررسی نقش رهبری توزیع شده در این پیامد مهم پرداخته است . نمونهای معرف متشکل از 360 معلم و 52 مدیر مدارس ابتدایی شهر کرج به ترتیب پرسشنامه ها ی را تکمیل کرده اند . در بررسی پایایی از « رفتار شهروندی سازمانی معلمان » و « رهبری توزیع شده » استفاده شد . برای « تحلیل عاملی تأییدی » و در بررسی روایی سازه پرسشنامه ها از « آلفای کرونباخ » پاسخ به سؤالات پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه (مدل استاند ارد) استفاده شد. نتایج نشان میدهد که تمامی ابعاد پنجگانه رهبری توزیع شده ضمن داشتن رابطه مثبت و معنادار با ابعاد پنجگانه رفتار شهروندی سازمانی، تمامی آ نها را نیز به صورت معناداری تبیین می کنند . یافتههای این پژوهش اهمیت رهبری توزیع شده و پیامد آن رفتار شهروندی سازمانی معلمان را مورد تأکید قرار می دهد. در فرجام پیشنهاداتی برای سیاستگذاران، مدیران، معلمان و پژوهشگران مطرح شده است.

شناخت فرهنگ کار و فضای کاری از مباحث مهمی است که سالها مورد توجه صاحبنظران حوز ه جامعهشناسی کار و اشتغال قرارگرفته است. در راستای اهمیت روزافزون شناخت فضای کار در ادارات و سازمانهای کشور، شناخت فرهنگ کار در بین اعضای هیئت علمی مراکز آکادمیک به عنوان مراکز پژوهش و تربیت نیروی انسانی، ضروری به نظر میرسد. پژوهش حاضر در پی بررسی عوامل مؤثر بر فرهنگ کار در بین هیئت علمی دانشگاهها میباشد. جامعه آماری، اعضای هیئت علمی گروههای علوم پایه و علوم انسانی دانشگاههای شهر تهران بوده که از این بین، دو دانشگاه الزهراء و شهید بهشتی انتخاب و در آنها نمونهگیری تصادفی انجام شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه است که جهت تعیین اعتبار سازه از تکنیک تحلیل عاملی و جهت تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است . از بین متغیرها، عدالت سازمانی، مدیریت مشارکتی بر فرهنگ کار تأثیر داشت . از میان مؤلفه های عدالت سازمانی، فرصت پیشرفت شغلی بیشترین تأثیر و فرصت مطالعاتی کمترین تأثیر را بر فرهنگ کار، و از میان مؤلفه های مدیریت مشارکتی، تصمیمگیری تأثیر بیشتری بر فرهنگ کار داشته است . از میان ابعاد فرهنگ کار، بعد دلبستگی و علاقه به کار بالاترین امتیاز را دارا میباشد.

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر اشتغال دانشجویان بر موفقیت تحصیلی آنان م یباشد . جامعه آماری، کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور بستک بودند که از میان آ نها 98 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. چارچوب نظری به کار رفته در این تحقیق، نظریههای بوردیو و کلمن میباشد . روش تحقیق این مطالع ه پیمایش و ابزار جمع آوری وارد رایانه شده و سپس از spss اطلاعات پرسشنامه بود. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری طریق شاخصهای آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند . نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد ارتباط معنیداری بین متغیرها ی سن، تأهل، اشتغال، محل سکونت، زمان مطالعه، فاصله بین اخذ دیپلم و ورود به دانشگاه، درآمد خانواده و موفقیت تحصیلی وجود داشت در حالی که ارتباط معنیداری بین متغیر جنسیت و موفقیت تحصیلی مشاهده نگردید.

دولت های عصر جدید به دنبال آنن هستند تا از ابزارهای مختلف، نو و مفید برای برقراری دیپلماسی کارا استفاده نمایند. در قرن جدید کشوری از دیپلماسی موفق برخوردار است تا با گسترده کردن ابزارهای تعامل خود با دیگر کنشگران، به تعریف هویتی مناسبی از خود در نزد دیگر دولت ها دست یابد. یکی از ابعاد جدید دیپلماسی، بهرهگیری از ارتباطات دانشگاهی و به است، که مدنظر نگارندگان این پژوهش است. از این رو در « دیپلماسی آموزش عالی » اصطلاح این مقاله سعی شده تا براساس رویکرد برساختگرایی و توجه به اصولی مانند شناخت و تعامل و تأثیر آن بر بازتعریف هویت ها و منافع کنشگران در ارتباط با یکدیگر که در محور این نظریه قرار دارند، به بررسی نقش آموزش عالی بر م ناسبات سیاسی ایران و اتحادیه اروپا پرداخته شود. سؤالات اساسی این پژوهش عبارت اند از : روابط دانشگاهی و دیپلماسی آموزش عالی ایران و اتحادیه اروپا اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟ و این نوع دیپلماسی چه تأثیری میتواند بر مناسبات سیاسی ایران و اتحادیه اروپا داشته باشد؟ این مقاله به شیوه ای تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی گروهدرمانیشناختی- رفتاری مبتنی بر رویکرد منطقی - عاطفی الیس بر منبعکنترل و پیشرفتتحصیلی دانشجویان پزشکی بود. مطالعهی حاضر یک تحقیق نیمهتجربی میباشد که به روش آزمایشی پیشآزمون- پسآزمون با گروه گواه و پیگیری انجام گرفته است. جامعه- ی آماری این پژوهش شامل 60 دانشجوی دانشگاه علومپزشکیجندیشاپور اهواز است که بیش از سه ترم مشروطی در دانشگاه داشتند. از این تعداد 30 نفر که دارای منبعکنترل بیرونی بودند انتخاب شدند؛ سپس بهطور تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. در مورد گروه آزمایش 8 جلسه گروه - درمانیشناختی- رفتاری مبتنی بر رویکرد منطقی- عاطفی الیس اجرا گردید. تحلیل دادهها با استفاده از انجام گردید . ابزار جمع آوری (MANCOVA) آزمون تجزیه و تحلیل کوواریانس چندمتغیری اطلاعات، پرسشنامهی منبع کنترل راتر و معدل تحصیلی بود.نتایج حاصل آشکار ساخت که میان گروه .(p<0/ آزمایش و گواه از لحاظ منبعکنترل و پیشرفتتحصیلی تفاوت معنیداری وجود داشت ( 001 گروهدرمانیشناختی- رفتاری مبتنی بر رویکرد عاطفی- منطقی الیس بر منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی مؤثر بوده است. این نتایج در دوره پیگیری نیز مشاهده شد. این شیوهی درمان برای ایجاد منبعکنترل درونی دانشجویان پزشکی و متقابلاً افزایش پیشرفت تحصیلی آنها توصیه میگردد.