۱.
کلید واژه ها:
عقل عاطفه باور معرفت فهم الجین
مطابق دیدگاه رایج، احساسات و عواطف همواره مانع تعقل صحیح هستند و برای این که تفکری سالم داشته باشیم لازم است تا آن جا که ممکن است ساحت معرفتی را از هرگونه تأثیرپذیری از عواطف برحذر بداریم. کثرین الجین، کلیت این دیدگاه را نفی می کند و معتقد است که در بسیاری از موارد عواطف و احساسات بازدهی معرفتی درست و قابل اعتمادی دارند. اما به نظر می رسد اولاً استدلال الجین قابل دفاع نیست و ثانیاً حتی اگر بتوان تصویر صحیحی از دیدگاه او ارائه داد، آن چیزی نیست که در دیدگاه رایج نفی شود.
۲.
کلید واژه ها:
فرضیه ربایی استنتاج بهترین تبیین استقراء حدس قضایای حدسی قیاس.
برای روشنساختن این مسئله که آیا فرضیه ربایی، از هویت مستقلی برخوردار است یا آن که قابل ارجاع به یکی از گونه های مرسوم و متعارف استدلال در منطق و فلسفه است، مهم ترین عناوینی که باید رابطه فرضیه ربایی با آنها بررسی شود، استقراء و حدس و قضایای حدسی است. درباره رابطه فرضیه ربایی با استقراء اساساً دو دیدگاه کلی مطرح شده است: الف) دیدگاهی که این دو را قابل تحویل به یک دیگر می داند؛ طرفداران این دیدگاه، در دو دسته کلی جای می گیرند: 1) برخی نظیر هارمن، جوزفسونو پسولُس استقراء را به استنتاج بهترین تبیین تحویل برده اند و 2) برخی همچون فومرتن، استنتاج بهترین تبیین را به استقراء تحویل برده اند ؛ ب) دیدگاهی که امکان تحویل این دو را به یک دیگر رد کرده، و به استقلال این دو استدلال باور دارد. در این مقاله ابتدا، سه دیدگاه مزبور در قالب دو عنوان کلی «تحویل گرایی» و «غیرتحویل گرایی» بررسی می شود و در ادامه به رابطه قضایای حدسی با فرضیه ربایی پرداخته می شود.
۳.
کلید واژه ها:
نفس بدن متکلمان امامیه معاد.
مسئله چیستی حقیقت انسان یکی از مسائل اختلافی در میان عالمان و متکلمان امامی است. در یک رده بندی کلی می توان گفت که سه نظریه درباره چیستی انسان درمیان متکلمان امامی وجود دارد. برخی از متکلمان امامی حقیقت انسان را عبارت از جوهر مجرد متعلق به بدن شمرده اند. برخی بر آن رفته اند که انسان عبارت از همین پیکر محسوس و مشهود است. و گروهی دیگر برآنند که حقیقت انسان اجزائی اصلی در بدن است که پایا و دگرگونی ناپذیر است. از نظر جایگاه بحث، متکلمان پیش از ابن میثم بحرانی، بحث حقیقت انسان و چیستی نفس را در بحث تکلیف و ذیل مباحث عدل الهی مطرح کرده اند ؛ زیرا مسئله ایشان، تعریف مکلف و صفات و شرایط وی بوده است. متکلمان پس از ابن میثم بحرانی با چرخشی آشکار، بحث از چیستی انسان را در مبحث معاد مطرح کرده اند. زیرا مسئله ایشان تبیین آموزه معاد بر پایه تعریف انسان بوده است.
۴.
کلید واژه ها:
الهیات جامعه زندگی اخلاق سکولاریزاسیون وظایف نظری توصیف و تفسیر وظایف عملی رهبری
این مقاله در صدد معرفی الاهیات عملی و نحوه صورت بندی آن در تاریخ اندیشه مدرن دینی در مسیحیت است. برای انجام این معرفی، به الف) زمینه های تاریخی و اجتماعی (سکولاریزاسیون در غرب)؛ ب) اندیشه های الاهیاتیِ پیشین (الاهیات شبانی و الاهیاتی اخلاقی)؛ ج) شخصیت ها و متفکران اثرگذار، مراکز، کتاب ها، و نشریاتی که در به وجود آمدن این الاهیات سهم بسزایی داشته اند؛ و د) وظایف توصیفی، تفسیری، هنجاری، و عملیِ این الاهیات، در این نوشته مورد اشاره قرار خواهند گرفت.
۵.
کلید واژه ها:
ایمانوئل کانت اخلاق کرامت انسانی امیر مطلق نیک خواهی همدلی نظریه کیفر
اگر مراد از کرامت داشتن یکامر، ارزش ذاتی، فی نفسه و غیرابزاری آن باشد، از نظر کانت تنها آدمی است که به عنوان یک «شخص»، شایسته تکریم است. تکریم اشخاص انسانی علاوه بر دیگران شامل خود فرد هم می شود. به این جهت چاکرصفتی و چاپلوسی ممنوع است. اما معنای دقیق کرامت آدمی و غایت نگری به انسان چیست؟ کرامت داشتن انسان چه لوازم و پیامدهای سیاسی و حقوقی دارد؟ در این جستار با تقریر اجمالی اخلاق کانت و صورت بندی های سه گانه امر مطلق اخلاقی، تدقیق مفهوم احترام و تمایز شیء و شخص به برخی لوازم و پیامد های سیاسیو حقوقی ضابطه دوم در مورد عدالت و نظریه کیفری پرداخته می شود.
۶.
کلید واژه ها:
توماس آکوئیناس معرفت نبی خیال نبوی وحی
توماس آکوئیناس ضمن بحث دراز دامن از نبوت -که همه جا پیوسته با پیش گویی است- چگونگی حصول معرفت نبوی را نیز مطمح نظر قرار می دهد؛ او مناسب ترین دریافت فراطبیعی ویژه نبی را دریافت خیالی می داند. این نوشتار در پی کشف ویژگی های این دریافت ویژه است؛ در این راستا، ابتدا ضمن بررسی قوه خیال از نظر آکوئیناس، حال نبی به هنگام دریافت های خیالی مدّ نظر قرار می گیرد. در نظر آکوئیناس، نبی انسانی کاملاً عادی است و نبوت در او حاصل فرآیندی یکسویه از جانب خداوند است. او با این که معرفت فراطبیعی ویژه نبی را از طریق قوه خیال می داند تلاشی برای تبیین این معرفت نمی کند و البته، خیال نبی را دارای ویژگی خاصی نیز نمی داند.
۷.
کلید واژه ها:
فخر رازی تجرد نفس ناطقه تمایز نفس و بدن دلایل تجرد نفس ناطقه آیات دال بر تجرد نفس
فخر رازی، متکلم - فیلسوف و مفسر بلندآوازه سده ششم - در برخی آثار خود دلائل قرآنی در اثبات جسمانینبودن و تجرّد نفس آورده است که مبتنی بر تفسیر خاص او از برخی آیات شریفه قرآن کریم اند. در این مقاله، ضمن اشاره اجمالی به دیدگاه های فخر رازی در باب تجرّد نفس انسانی، دلائل قرآنی او بر تمایز نفس و بدن و تجرّد نفس ناطقه پرداخته می شود. همچنین ضمن مقایسه دیدگاه های فخر رازی با آرای دیگر مفسران نشان داده خواهد شد که برخی از آیات که فخر رازی - بر اساس تفسیر خاص خود از مفاد و سیاق آن آیات - تجرّد نفس از آنها استنباط و استنتاج کرده است هیچ دلالتی بر تجرّد نفس و حتی مغایرت نفس و بدن ندارند.
